Τάσος Σαραντής
Αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα, αναφέρει η ποιητική μεταφορά της θεωρίας του χάους, αλλά η πραγματικότητα ενίοτε ξεπερνά ακόμα και τις πλέον ακραίες θεωρίες. Και τα -ελλιπή ακόμα- στοιχεία που οι επιστήμονες έχουν στη διάθεσή τους αποδεικνύουν ότι στο μεγάλος δάσος, τα τελευταία χρόνια, συντελείται βιβλική καταστροφή με ανυπολόγιστες συνέπειες για το παγκόσμιο οικοσύστημα ● Από τις μέχρι στιγμής φετινές πυρκαγιές έχει απελευθερωθεί το ισοδύναμο 228 μεγατόνων διοξειδίου του άνθρακα.
Ο μεγάλος αριθμός των πυρκαγιών που καταστρέφουν τον Αμαζόνιο έχει τραβήξει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και έχει προκαλέσει τη διεθνή κατακραυγή, εξαιτίας της σημασίας του τροπικού δάσους για το παγκόσμιο περιβάλλον.
Η λεκάνη απορροής του Αμαζονίου φιλοξενεί το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στη Γη σε μια έκταση 6,7 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, καλύπτοντας περίπου το 40% της νοτιοαμερικανικής ηπείρου.
Ουσιαστικά, ο Αμαζόνιος αποτελείται από ένα ψηφιδωτό οικοσυστημάτων και τύπων βλάστησης, που περιλαμβάνει τροπικά δάση, εποχικά δάση, φυλλοβόλα δάση, πλημμυρισμένα δάση και σαβάνες. Πρόκειται για το σπίτι τουλάχιστον του 10% της γνωστής βιοποικιλότητας της Γης.
Η λεκάνη, που αποτελείται από 1.100 παραποτάμους, απορροφάται από τον Αμαζόνιο, τον μεγαλύτερο ποταμό στον κόσμο όσον αφορά τον όγκο των υδάτων που συγκεντρώνει και απορρίπτει και τον δεύτερο μεγαλύτερο σε μήκος ποταμό μετά τον Νείλο. Το ποτάμιο σύστημα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των τροπικών δασών του.
Η πυκνή ζούγκλα του Αμαζονίου απορροφά τεράστια ποσότητα του παγκόσμιου διοξειδίου του άνθρακα, ένα αέριο θερμοκηπίου που πιστεύεται ότι είναι ο καθοριστικότερος παράγοντας στην αλλαγή του κλίματος. Παράλληλα, λειτουργεί ως ψυγείο της ατμόσφαιρας μέσω της εξάτμισης της υγρασίας και παράγει τις δικές της βροχοπτώσεις κατά την ξηρή περίοδο, ενώ ταυτόχρονα συλλαμβάνει διοξείδιο του άνθρακα. Λόγοι για τους οποίους οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η διαφύλαξη του Αμαζονίου είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Τι συμβαίνει στον Αμαζόνιο;
Πυρκαγιές στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου ξεσπούν κάθε χρόνο, αλλά φέτος ορισμένες περιοχές υποφέρουν πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο. Σε οκτώ από τις εννέα Πολιτείες του Αμαζονίου καταγράφηκε αύξηση των πυρκαγιών, που έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από το 2010, κατά 146% μόνο στη μεγαλύτερη Πολιτεία της Αμαζονίας.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, δεν καίγεται ολόκληρο το δάσος. Οι επιστήμονες που παρακολουθούν τις πυρκαγιές μέσω δορυφόρων αναφέρουν ότι οι εικόνες μιας ολοκληρωτικής πυρκαγιάς είναι υπερβολικές, καθώς έχει διοχετευτεί παραπληροφόρηση διά των μέσων κοινωνικών δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εντυπωσιακών εικόνων πυρκαγιών από άλλες χρονικές περιόδους και από άλλες χώρες.
Οι περισσότερες από τις πυρκαγιές κατακαίνε ήδη αποψιλωμένες περιοχές, αλλά πυρκαγιές υπάρχουν και σε προστατευμένες περιοχές.
Κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον θα πρέπει να υπάρξουν λεπτομερέστερες δορυφορικές πληροφορίες σχετικά με την έκταση της γης που έχει καεί, αλλά προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμες.
Πόσα δάση χάνονται;
Τον Ιούλιο, η αποψίλωση των δασών έφτασε σε ένα επίπεδο που δεν παρατηρήθηκε για περισσότερο από μια δεκαετία. Σύμφωνα με προκαταρκτικά δορυφορικά δεδομένα από το INPE, η εκκαθάριση των δέντρων γινόταν με ρυθμό πέντε γηπέδων ποδοσφαίρου κάθε λεπτό. Μέσα σε έναν μήνα, 2.254 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασικής βλάστησης χάθηκαν, σημειώνοντας αύξηση 278% σε σχέση με πέρσι.
Οι επιστήμονες λένε ότι αυτό το έτος θα μπορούσε να είναι το πρώτο για 10 χρόνια με απώλειες 10.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της έκτασης του Αμαζονίου.
Η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, λόγος για τον οποίο η Βραζιλία κέρδισε διεθνή εύσημα μετά την επιβράδυνση της αποψίλωσης κατά 80% μεταξύ του 2005 και του 2014. Αυτό επιτεύχθηκε με αυστηρή παρακολούθηση, καλύτερη αστυνόμευση και αυστηρότερες κυρώσεις. Ωστόσο, αυτό το σύστημα έχει διαβρωθεί τα τελευταία χρόνια και πολλοί φοβούνται την επιστροφή στα ανησυχητικά επίπεδα της απώλειας δασών που είχαμε πριν από δύο δεκαετίες.
Τι προκαλεί τις φωτιές;
Σε αντίθεση με τις τεράστιες πρόσφατες πυρκαγιές στη Σιβηρία και την Αλάσκα, οι πυρκαγιές του Αμαζονίου είναι πολύ απίθανο να προκλήθηκαν από κεραυνό. Είναι ανθρωπογενείς και, ως επί το πλείστον, σκόπιμες. Συνήθως, προκαλούνται από χωρικούς που καίνε τα υπολείμματα των συγκομιδών, είτε από αγρότες που αποψιλώνουν το δάσος για την εκτροφή βοοειδών και για καλλιέργειες.
Η εκκαθάριση της γης πραγματοποιείται με τη μείωση της βλάστησης κατά την περίοδο των βροχών, αφήνοντας τα δέντρα να ξεραθούν και να καούν κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, με την ελπίδα να πουλήσουν τη γη σε μεγαλοαγρότες και κτηνοτρόφους. Η πλήρης εκκαθάριση του πυκνού δάσους για γεωργική χρήση μπορεί να απαιτήσει αρκετά χρόνια κοπής και καύσης.
Η αποψίλωση των δασών στη Βραζιλία αυξήθηκε κατά 67% σε ετήσια βάση τους πρώτους επτά μήνες του 2019 και υπερτριπλασιάστηκε μόνο τον Ιούλιο. Συνολικά, η λεκάνη του Αμαζονίου αντιμετωπίζει έναν αυξανόμενο αριθμό απειλών από την «ανάπτυξη» που -εκτός από τη γεωργία και την κτηνοτροφία- αφορούν την υλοτομία, την εξόρυξη και την κατασκευή υποδομών (δρόμων και φραγμάτων).
Τα εμπορεύματα από τις παράνομα αποψιλωμένες περιοχές της Βραζιλίας φτάνουν στις παγκόσμιες αγορές μέσω σύνθετων αλυσίδων εφοδιασμού που μπορούν να αποκρύψουν την πηγή απ’ όπου προήλθαν. Είναι ενδεικτικό ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες λιανικής πώλησης και οι παραγωγοί προϊόντων βοοειδών που προέρχονται από τη Βραζιλία ενδέχεται να χρησιμοποιούν βόειο κρέας και δέρμα που συνδέονται με την αποψίλωση των δασών, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση εμπορικών δεδομένων της μη κυβερνητικής οργάνωσης Global Canopy που δραστηριοποιείται στην προστασία του Αμαζονίου.
Το Global Canopy εξέτασε τις πολιτικές που εφαρμόζουν απέναντι στην αποψίλωση των δασών 43 εταιρείες που ασχολούνται με το εμπόριο βοδινού και δέρματος από τη Βραζιλία μέσω της Κίνας. Οπως διαπίστωσε, δημοφιλείς αθλητικές μάρκες όπως η Adidas και η Nike, κατασκευαστές αυτοκινήτων όπως η BMW, η General Motors και η Volkswagen, καθώς και εταιρείες επίπλων, όπως η DFS, δεν μπόρεσαν να εγγυηθούν ότι το δέρμα που χρησιμοποιούσαν είχε τη διεθνή πιστοποίηση «χωρίς αποδάσωση», η οποία εγγυάται ώς έναν βαθμό τη χρήση προϊόντων που δεν έχουν προέλθει από αποψιλωμένες περιοχές.
Πρέπει να ανησυχούμε;
Παρόλο που σε ορισμένες αναφορές υποστηρίζεται ότι ο Αμαζόνιος παράγει το 20% του οξυγόνου στον πλανήτη, δεν είναι σαφές από πού προέρχεται αυτό το ανακριβές ποσοστό. Ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανόν να μην υπερβαίνει το 5% ή 6%, σύμφωνα με τους επιστήμονες του κλίματος.
Ακόμη και αν ήταν ακριβές, οι καλλιέργειες που φυτεύτηκαν στις εκριζωμένες δασικές περιοχές θα παράγουν επίσης οξυγόνο - αρκετά πιθανό σε υψηλότερα επίπεδα. Ετσι, αν και η καύση του τροπικού δάσους είναι ανησυχητική για πολλούς λόγους, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε για έλλειψη οξυγόνου.
Το σημείο ανατροπής
Εξαιτίας της τεράστιας έκτασης που καλύπτει, το πυκνό τροπικό δάσος του Αμαζονίου αποθηκεύει μια τεράστια ποσότητα άνθρακα, όμως περίπου το 20% του δάσους του έχει εξαφανιστεί τον τελευταίο μισό αιώνα, κυρίως για την παραγωγή ξυλείας, σόγιας, φοινικέλαιου, βιοκαυσίμων ή βοδινού κρέατος.
Ενας τρόπος για να κατανοήσει κανείς τον ρόλο του Αμαζονίου είναι να φανταστεί ότι λειτουργεί σαν απορροφητήρας του άνθρακα, αφαιρώντας το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Οι επιστήμονες φοβούνται ότι η συνεχιζόμενη καταστροφή του Αμαζονίου θα μπορούσε να τον ωθήσει προς ένα σημείο ανατροπής, μετά το οποίο θα καταστραφεί ανεπανόρθωτα και θα μετατραπεί από τροπικό δάσος σε ξηρή σαβάνα.
Ο Βραζιλιάνος επιστήμονας του κλίματος Κάρλος Νόμπρε πιστεύει ότι το 15-17% του συνόλου του Αμαζονίου έχει ήδη καταστραφεί. Αρχικά, οι ερευνητές πίστευαν ότι το σημείο ανατροπής θα ήταν καταστροφή του 40% του δάσους. Αλλά αυτό έχει αλλάξει με τις υψηλότερες θερμοκρασίες και στον Αμαζόνιο και τον αυξανόμενο αριθμό πυρκαγιών.
Ο Νόμπρε λέει τώρα ότι το σημείο ανατροπής είναι πιθανότερο να κυμαίνεται μεταξύ 20-25%. Αν το σημείο ανατροπής ενεργοποιηθεί, ο χρόνος για την παρακμή του δάσους θα διαρκέσει 30 με 50 χρόνια, οπότε και θα διοχετευτούν 200 δισ. τόνοι διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για τον κόσμο να διατηρήσει την αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από 1,5 έως 2 βαθμούς Κελσίου, που έχει τεθεί ως στόχος για την αποφυγή των καταστροφικότερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Συνεπώς, σε μια εποχή που ο κόσμος χρειάζεται δισεκατομμύρια δέντρα για να απορροφήσουν άνθρακα και να σταθεροποιηθεί το κλίμα, ο πλανήτης χάνει το μεγαλύτερο τροπικό του δάσος.
Σήμερα, η ανθρωπότητα εκπέμπει κάθε χρόνο περίπου 40 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ο Αμαζόνιος απορροφά τα δύο δισεκατομμύρια (ή το 5% των ετήσιων εκπομπών), αποτελώντας έτσι ζωτικό παράγοντα στην αποτροπή της αλλαγής του κλίματος.
Εξάλλου, οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο σημαίνουν όχι μόνο ότι το δάσος που απορροφά άνθρακα εξαφανίζεται, αλλά και ότι οι ίδιες οι φλόγες εκπέμπουν εκατομμύρια τόνους άνθρακα καθημερινά. Οταν κόβεται ένα δέντρο, ο αποθηκευμένος σε αυτό άνθρακας θα διαρρέει σταδιακά στην ατμόσφαιρα. Οταν καίγεται, το διοξείδιο του άνθρακα διαφεύγει ταυτόχρονα.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Για να κατανοηθεί πόσο καταστροφικές είναι αυτές οι πυρκαγιές, αρκεί να σημειωθεί ότι, μέχρι στιγμής φέτος, έχει απελευθερωθεί από αυτές το ισοδύναμο 228 μεγατόνων διοξειδίου του άνθρακα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Ατμόσφαιρας του προγράμματος «Κοπέρνικος». Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από το 2010.
Συνολικά, τα παγκόσμια δάση -και ειδικά τα τροπικά- απορροφούν το 25-30% του διοξειδίου του άνθρακα που η ανθρωπότητα εκλύει στην ατμόσφαιρα (οι ωκεανοί απορροφούν άλλο 20%). Επιπλέον, εκτός από τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, τα δάση επηρεάζουν την ταχύτητα του ανέμου, τις βροχοπτώσεις και το μείγμα των χημικών ουσιών στην ατμόσφαιρα.
πηγή
Αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα, αναφέρει η ποιητική μεταφορά της θεωρίας του χάους, αλλά η πραγματικότητα ενίοτε ξεπερνά ακόμα και τις πλέον ακραίες θεωρίες. Και τα -ελλιπή ακόμα- στοιχεία που οι επιστήμονες έχουν στη διάθεσή τους αποδεικνύουν ότι στο μεγάλος δάσος, τα τελευταία χρόνια, συντελείται βιβλική καταστροφή με ανυπολόγιστες συνέπειες για το παγκόσμιο οικοσύστημα ● Από τις μέχρι στιγμής φετινές πυρκαγιές έχει απελευθερωθεί το ισοδύναμο 228 μεγατόνων διοξειδίου του άνθρακα.
Ο μεγάλος αριθμός των πυρκαγιών που καταστρέφουν τον Αμαζόνιο έχει τραβήξει την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και έχει προκαλέσει τη διεθνή κατακραυγή, εξαιτίας της σημασίας του τροπικού δάσους για το παγκόσμιο περιβάλλον.
Η λεκάνη απορροής του Αμαζονίου φιλοξενεί το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στη Γη σε μια έκταση 6,7 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, καλύπτοντας περίπου το 40% της νοτιοαμερικανικής ηπείρου.
Ουσιαστικά, ο Αμαζόνιος αποτελείται από ένα ψηφιδωτό οικοσυστημάτων και τύπων βλάστησης, που περιλαμβάνει τροπικά δάση, εποχικά δάση, φυλλοβόλα δάση, πλημμυρισμένα δάση και σαβάνες. Πρόκειται για το σπίτι τουλάχιστον του 10% της γνωστής βιοποικιλότητας της Γης.
Η λεκάνη, που αποτελείται από 1.100 παραποτάμους, απορροφάται από τον Αμαζόνιο, τον μεγαλύτερο ποταμό στον κόσμο όσον αφορά τον όγκο των υδάτων που συγκεντρώνει και απορρίπτει και τον δεύτερο μεγαλύτερο σε μήκος ποταμό μετά τον Νείλο. Το ποτάμιο σύστημα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των τροπικών δασών του.
Η πυκνή ζούγκλα του Αμαζονίου απορροφά τεράστια ποσότητα του παγκόσμιου διοξειδίου του άνθρακα, ένα αέριο θερμοκηπίου που πιστεύεται ότι είναι ο καθοριστικότερος παράγοντας στην αλλαγή του κλίματος. Παράλληλα, λειτουργεί ως ψυγείο της ατμόσφαιρας μέσω της εξάτμισης της υγρασίας και παράγει τις δικές της βροχοπτώσεις κατά την ξηρή περίοδο, ενώ ταυτόχρονα συλλαμβάνει διοξείδιο του άνθρακα. Λόγοι για τους οποίους οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η διαφύλαξη του Αμαζονίου είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Τι συμβαίνει στον Αμαζόνιο;
Πυρκαγιές στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου ξεσπούν κάθε χρόνο, αλλά φέτος ορισμένες περιοχές υποφέρουν πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο. Σε οκτώ από τις εννέα Πολιτείες του Αμαζονίου καταγράφηκε αύξηση των πυρκαγιών, που έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από το 2010, κατά 146% μόνο στη μεγαλύτερη Πολιτεία της Αμαζονίας.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, δεν καίγεται ολόκληρο το δάσος. Οι επιστήμονες που παρακολουθούν τις πυρκαγιές μέσω δορυφόρων αναφέρουν ότι οι εικόνες μιας ολοκληρωτικής πυρκαγιάς είναι υπερβολικές, καθώς έχει διοχετευτεί παραπληροφόρηση διά των μέσων κοινωνικών δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εντυπωσιακών εικόνων πυρκαγιών από άλλες χρονικές περιόδους και από άλλες χώρες.
Οι περισσότερες από τις πυρκαγιές κατακαίνε ήδη αποψιλωμένες περιοχές, αλλά πυρκαγιές υπάρχουν και σε προστατευμένες περιοχές.
Κάποια στιγμή στο εγγύς μέλλον θα πρέπει να υπάρξουν λεπτομερέστερες δορυφορικές πληροφορίες σχετικά με την έκταση της γης που έχει καεί, αλλά προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμες.
Πόσα δάση χάνονται;
Τον Ιούλιο, η αποψίλωση των δασών έφτασε σε ένα επίπεδο που δεν παρατηρήθηκε για περισσότερο από μια δεκαετία. Σύμφωνα με προκαταρκτικά δορυφορικά δεδομένα από το INPE, η εκκαθάριση των δέντρων γινόταν με ρυθμό πέντε γηπέδων ποδοσφαίρου κάθε λεπτό. Μέσα σε έναν μήνα, 2.254 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασικής βλάστησης χάθηκαν, σημειώνοντας αύξηση 278% σε σχέση με πέρσι.
Οι επιστήμονες λένε ότι αυτό το έτος θα μπορούσε να είναι το πρώτο για 10 χρόνια με απώλειες 10.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της έκτασης του Αμαζονίου.
Η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, λόγος για τον οποίο η Βραζιλία κέρδισε διεθνή εύσημα μετά την επιβράδυνση της αποψίλωσης κατά 80% μεταξύ του 2005 και του 2014. Αυτό επιτεύχθηκε με αυστηρή παρακολούθηση, καλύτερη αστυνόμευση και αυστηρότερες κυρώσεις. Ωστόσο, αυτό το σύστημα έχει διαβρωθεί τα τελευταία χρόνια και πολλοί φοβούνται την επιστροφή στα ανησυχητικά επίπεδα της απώλειας δασών που είχαμε πριν από δύο δεκαετίες.
Τι προκαλεί τις φωτιές;
Σε αντίθεση με τις τεράστιες πρόσφατες πυρκαγιές στη Σιβηρία και την Αλάσκα, οι πυρκαγιές του Αμαζονίου είναι πολύ απίθανο να προκλήθηκαν από κεραυνό. Είναι ανθρωπογενείς και, ως επί το πλείστον, σκόπιμες. Συνήθως, προκαλούνται από χωρικούς που καίνε τα υπολείμματα των συγκομιδών, είτε από αγρότες που αποψιλώνουν το δάσος για την εκτροφή βοοειδών και για καλλιέργειες.
Η εκκαθάριση της γης πραγματοποιείται με τη μείωση της βλάστησης κατά την περίοδο των βροχών, αφήνοντας τα δέντρα να ξεραθούν και να καούν κατά τη διάρκεια της ξηρής περιόδου, με την ελπίδα να πουλήσουν τη γη σε μεγαλοαγρότες και κτηνοτρόφους. Η πλήρης εκκαθάριση του πυκνού δάσους για γεωργική χρήση μπορεί να απαιτήσει αρκετά χρόνια κοπής και καύσης.
Η αποψίλωση των δασών στη Βραζιλία αυξήθηκε κατά 67% σε ετήσια βάση τους πρώτους επτά μήνες του 2019 και υπερτριπλασιάστηκε μόνο τον Ιούλιο. Συνολικά, η λεκάνη του Αμαζονίου αντιμετωπίζει έναν αυξανόμενο αριθμό απειλών από την «ανάπτυξη» που -εκτός από τη γεωργία και την κτηνοτροφία- αφορούν την υλοτομία, την εξόρυξη και την κατασκευή υποδομών (δρόμων και φραγμάτων).
Τα εμπορεύματα από τις παράνομα αποψιλωμένες περιοχές της Βραζιλίας φτάνουν στις παγκόσμιες αγορές μέσω σύνθετων αλυσίδων εφοδιασμού που μπορούν να αποκρύψουν την πηγή απ’ όπου προήλθαν. Είναι ενδεικτικό ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες λιανικής πώλησης και οι παραγωγοί προϊόντων βοοειδών που προέρχονται από τη Βραζιλία ενδέχεται να χρησιμοποιούν βόειο κρέας και δέρμα που συνδέονται με την αποψίλωση των δασών, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση εμπορικών δεδομένων της μη κυβερνητικής οργάνωσης Global Canopy που δραστηριοποιείται στην προστασία του Αμαζονίου.
Το Global Canopy εξέτασε τις πολιτικές που εφαρμόζουν απέναντι στην αποψίλωση των δασών 43 εταιρείες που ασχολούνται με το εμπόριο βοδινού και δέρματος από τη Βραζιλία μέσω της Κίνας. Οπως διαπίστωσε, δημοφιλείς αθλητικές μάρκες όπως η Adidas και η Nike, κατασκευαστές αυτοκινήτων όπως η BMW, η General Motors και η Volkswagen, καθώς και εταιρείες επίπλων, όπως η DFS, δεν μπόρεσαν να εγγυηθούν ότι το δέρμα που χρησιμοποιούσαν είχε τη διεθνή πιστοποίηση «χωρίς αποδάσωση», η οποία εγγυάται ώς έναν βαθμό τη χρήση προϊόντων που δεν έχουν προέλθει από αποψιλωμένες περιοχές.
Πρέπει να ανησυχούμε;
Παρόλο που σε ορισμένες αναφορές υποστηρίζεται ότι ο Αμαζόνιος παράγει το 20% του οξυγόνου στον πλανήτη, δεν είναι σαφές από πού προέρχεται αυτό το ανακριβές ποσοστό. Ο πραγματικός αριθμός είναι πιθανόν να μην υπερβαίνει το 5% ή 6%, σύμφωνα με τους επιστήμονες του κλίματος.
Ακόμη και αν ήταν ακριβές, οι καλλιέργειες που φυτεύτηκαν στις εκριζωμένες δασικές περιοχές θα παράγουν επίσης οξυγόνο - αρκετά πιθανό σε υψηλότερα επίπεδα. Ετσι, αν και η καύση του τροπικού δάσους είναι ανησυχητική για πολλούς λόγους, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε για έλλειψη οξυγόνου.
Το σημείο ανατροπής
Εξαιτίας της τεράστιας έκτασης που καλύπτει, το πυκνό τροπικό δάσος του Αμαζονίου αποθηκεύει μια τεράστια ποσότητα άνθρακα, όμως περίπου το 20% του δάσους του έχει εξαφανιστεί τον τελευταίο μισό αιώνα, κυρίως για την παραγωγή ξυλείας, σόγιας, φοινικέλαιου, βιοκαυσίμων ή βοδινού κρέατος.
Ενας τρόπος για να κατανοήσει κανείς τον ρόλο του Αμαζονίου είναι να φανταστεί ότι λειτουργεί σαν απορροφητήρας του άνθρακα, αφαιρώντας το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Οι επιστήμονες φοβούνται ότι η συνεχιζόμενη καταστροφή του Αμαζονίου θα μπορούσε να τον ωθήσει προς ένα σημείο ανατροπής, μετά το οποίο θα καταστραφεί ανεπανόρθωτα και θα μετατραπεί από τροπικό δάσος σε ξηρή σαβάνα.
Ο Βραζιλιάνος επιστήμονας του κλίματος Κάρλος Νόμπρε πιστεύει ότι το 15-17% του συνόλου του Αμαζονίου έχει ήδη καταστραφεί. Αρχικά, οι ερευνητές πίστευαν ότι το σημείο ανατροπής θα ήταν καταστροφή του 40% του δάσους. Αλλά αυτό έχει αλλάξει με τις υψηλότερες θερμοκρασίες και στον Αμαζόνιο και τον αυξανόμενο αριθμό πυρκαγιών.
Ο Νόμπρε λέει τώρα ότι το σημείο ανατροπής είναι πιθανότερο να κυμαίνεται μεταξύ 20-25%. Αν το σημείο ανατροπής ενεργοποιηθεί, ο χρόνος για την παρακμή του δάσους θα διαρκέσει 30 με 50 χρόνια, οπότε και θα διοχετευτούν 200 δισ. τόνοι διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για τον κόσμο να διατηρήσει την αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από 1,5 έως 2 βαθμούς Κελσίου, που έχει τεθεί ως στόχος για την αποφυγή των καταστροφικότερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Συνεπώς, σε μια εποχή που ο κόσμος χρειάζεται δισεκατομμύρια δέντρα για να απορροφήσουν άνθρακα και να σταθεροποιηθεί το κλίμα, ο πλανήτης χάνει το μεγαλύτερο τροπικό του δάσος.
Σήμερα, η ανθρωπότητα εκπέμπει κάθε χρόνο περίπου 40 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ο Αμαζόνιος απορροφά τα δύο δισεκατομμύρια (ή το 5% των ετήσιων εκπομπών), αποτελώντας έτσι ζωτικό παράγοντα στην αποτροπή της αλλαγής του κλίματος.
Εξάλλου, οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο σημαίνουν όχι μόνο ότι το δάσος που απορροφά άνθρακα εξαφανίζεται, αλλά και ότι οι ίδιες οι φλόγες εκπέμπουν εκατομμύρια τόνους άνθρακα καθημερινά. Οταν κόβεται ένα δέντρο, ο αποθηκευμένος σε αυτό άνθρακας θα διαρρέει σταδιακά στην ατμόσφαιρα. Οταν καίγεται, το διοξείδιο του άνθρακα διαφεύγει ταυτόχρονα.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Για να κατανοηθεί πόσο καταστροφικές είναι αυτές οι πυρκαγιές, αρκεί να σημειωθεί ότι, μέχρι στιγμής φέτος, έχει απελευθερωθεί από αυτές το ισοδύναμο 228 μεγατόνων διοξειδίου του άνθρακα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Ατμόσφαιρας του προγράμματος «Κοπέρνικος». Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από το 2010.
Συνολικά, τα παγκόσμια δάση -και ειδικά τα τροπικά- απορροφούν το 25-30% του διοξειδίου του άνθρακα που η ανθρωπότητα εκλύει στην ατμόσφαιρα (οι ωκεανοί απορροφούν άλλο 20%). Επιπλέον, εκτός από τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, τα δάση επηρεάζουν την ταχύτητα του ανέμου, τις βροχοπτώσεις και το μείγμα των χημικών ουσιών στην ατμόσφαιρα.
πηγή