Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΟΤΟΥ(DAUCUS CAROTA SUBSP SATIVUS)
Περιγραφή και περιβάλλον
Υψος φυτού: 30-45 cm
Μήκος ρίζας: Η κύρια ρίζα φθάνει μέχρι τα 60 cm
Απαιτήσεις σε φωτισμό: Χρειάζεται μόνο 5 ώρες ήλιου την ημέρα (μερική σκιά)
Αντοχή στο κρύο: Ανθεκτικό.
Εύρος ΡΗ: 5,5 - 6,5 (ελαφρά όξινο)
Ανοιξιάτικη σπορά: 2-4 βδομάδες πριν τις τελευταίες αναμενόμενες παγωνιές.
Φθινοπωρινή σπορά: 13 βδομάδες πριν την πρώτη αναμενόμενη παγωνιά.
Διαδοχική σπορά: Η σπορά επαναλαμβάνεται κάθε 2-3 βδομάδες στη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.
Βάθος σποράς: 5 mm
Αποστάσεις σποράς επί της σειράς: 5 cm Αποστάσεις φυτών μεταξύ των σειρών: 6 cm
Βέλτιστη θερμοκρασία εδάφους για βλάστηση:
13-23 C
Βέλτιστη θερμοκρασία εδάφους για ανάπτυξη:
18 - 23 C
Βέλτιστη θερμοκρασία αέρα για ανάπτυξη:
7 - 23 C.
Απαιτούμενες μέρες για φύτρωμα: 10 -17.
Απαιτούμενες μέρες για ωρίμανση: 70 - 80 Δεν
καλλιεργείται σε θερμοκήπιο ενώ μπορεί να καλλιεργηθεί σε κασάκια με βάθος τουλάχιστον 25 - 30 cm
Καλλιεργητικές απαιτήσεις -
Αρδευση:
Τα καρότα απαιτούν 25 mm νερού την εβδομάδα από πότισμα ή βροχή (1 mm νερού = 1 Ι m2). Είναι σημαντικό να ποτίζονται ομοιόμορφα ώστε να έχουμε κανονική ανάπτυξη. Μειώνουμε το πότισμα όταν τα καρότα έχουν φθάσει στα 3/4 του τελικού τους μεγέθους ώστε να αποφύγουμε την πιθανότητα σχισίματος.
Θρεπτικές απαιτήσεις:
Τα καρότα χρειάζονται μικρή ποσότητα αζώτου, μέτρια φωσφόρου και αρκετή καλίου. Αποφεύγουμε να καλλιεργούμε σε έδαφος που έχει προστεθεί φρέσκια κοπριά γιατί γίνονται λεπτά και κακοσχηματισμένα. Η πιο κατάλληλη λίπανση γίνεται με κόμποστ. Δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις έτσι χρειάζονται λίγη ή καθόλου συμπληρωματική λίπανση επιφανειακά ή διαφυλικά ανά μήνα σε κάθε καλλιεργητική περίοδο. Μπορούμε να τα ψεκάσουμε με υγρό εκχύλισμα φυκιών. Αποφεύγουμε να λιπάνουμε
με άζωτο (οργανική λίπανση) όταν το μέγεθος των καρότων θα έχει φθάσει στα 3/4 του τελικού τους ώστε να αποφεύγουμε τα σχισίματα.
Προβλήματα που προκαλούνται από ελλείψεις Θρεπτικών συστατικών καρουλιασμένα φύλλα: Ελλειψη καλίου.
Αν τα φύλλα καρουλιάζουν, η περιφέρειά τους γίνεται καφετιά και το εσωτερικό γκριζοπράσινο και τελικά μπρούντζινο τα καρότα πιθανότατα υποφέρουν από έλλειψη καλίου. Το κάλιο ξεπλύνεται από τα πολύ ελαφρά εδάφη και συνήθως λείπει από τα ανώτερα στρώματα του εδάφους. Για μακροχρόνια λύση σε περίπτωση έλλειψης καλίου μπορούμε να προσθέσουμε σκόνη γρανίτη (από βιοτεχνία επεξεργασίας ) φύκια από τη θάλασσα ή κοπριά. Επίσης μπορούμε να προσθέσουμε στάχτη από ξύλα (όχι κωνοφόρων). Επειδή όμως τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει εκπλήνονται γρήγορα, έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στρωματώνοντάς τη στη σωρό του κόμποστ. Χρησιμοποιήστε τη με φειδώ γιατί μπορεί να αυξήσει το ΡΗ του εδάφους λόγω του ασβεστίου που περιέχει.
Για να θεραπεύσουμε το πρόβλημα άμεσα μπορούμε να ψεκάσουμε τα φυτά με ιχθυογαλακτώμα- τα. (Αυτή τη στιγμή δε γνωρίζουμε αν κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά.) Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε τα σκευάσματα εκχυλίσματος φυκιών που κυκλοφορούν στο εμπόριο.
Οι παρακάτω πηγές καλίου είναι μεγάλης διάρκειας με αργή απελευθέρωση. Μπορούν να διασκορπιστούν γύρω από τα φυτά.
Πηγές καλίου
Σύνθεση κατά προσέγγιση(Άζωτο, Φωσφόρος, Κάλιο):
αγελαδινή κοπριά (1,3-0,9-0,8)
σκόνη γρανίτη (0-0-5)
Εφαρμογή 1 φορά το φθινόπωρο
Καρότα κακοσχηματισμένα με φτωχό χρώμα: Ελλειψη ιχνοστοιχείων, ακραίες Θερμοκρασίες.
Ατρακτοειδείς, κοντές ρίζες μπορεί να προκληθούν από έλλειψη καλίου ή πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Φτωχό χρώμα και γεύση προκαλείται από έλλειψη μαγνησίου, φωσφόρου ή υψηλές θερμοκρασίες. Η έλλειψη χαλκού επίσης μπορεί να προκαλέσει φτωχή ανάπτυξη των ριζών. Μπορεί να γίνει ψεκασμός με εκχυλίσματα φυκιών για να προληφθούν τροφοπενίες. Ανάλυση εδάφους μπορεί να μας καθοδηγήσει για το τι πρέπει να προσθέσουμε στο έδαφός μας.
Κιτρίνισμα των παλαιότερων φύλλων. Τα φυτά δεν αναπτύσσονται: Ελλειψη αζώτου, έδαφος που δεν στραγγίζει.
Τα συμπτώματα υποχωρούν μετά από ψεκασμό των φύλλων και ριζοπότισμα με ιχθυογαλακτώματα ή εκχυλίσματα ιχθυάλευρων.
Η καλλιέργεια του καρότου πρέπει να γίνεται σε εδάφη που στραγγίζουν καλά. Φροντίζουμε με το πότισμα να κρατάμε το έδαφος υγρό αλλά όχι σε σημείο κορεσμού (να μην δημιουργούνται συνθήκες ασφυξίας).
Ιχθυογαλκτώματα
Πολύ καλό υγρό λίπασμα είναι τα ιχθυογαλακτώματα. Φτιάχνεται από υπολείμματα επεξεργασίας ψαριών. Δεν είναι απόλυτα ισορροπημένα λιπάσματα, έχουν μικρή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και υψηλή σε άζωτο συγκρινόμενο με το Κόμποστ. Αν το καλλιεργούμενο έδαφος έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο ή εκτεταμένη χρήση του ιχθυογα- λακτώματος μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση φυσιολογικών ασθενειών όπως είναι η “ξηρή κορυφή” στην πιπεριά και ντομάτα. Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε διαλύσεις ισχυρότερες από μια κουταλιά ανά 4 lit νερού. Επίσης δε χρησιμοποιούμε ιχθυογαλακτώματα κοντά στην ημερομηνία συγκομιδής γιατί μπορεί να προσδώσουν γεύση ψαριού. Ακόμη αποφεύγουμε τη χρήση στις νεαρές ριζώδεις καλλιέργειες.
Ας έχουμε υπόψη μας ότι η μυρουδιά αυτή προσελκύει τους σκύλους...
Εχθροί του καρότου.
Μύγα του καρότου (Psila rosae)
Στην ενήλικη μορφή του, το έντομο αυτό είναι μια μύγα με λιγότερο από 5 mm μήκος, μαύρη ή πράσινη με κίτρινο κεφάλι και φτερά. Οι λάρβες (σκουλήκια) έχουν κιτρινόλευκο χρώμα και μήκος 8 mm.
Παρουσιάζει 2 με 3 γενιές το χρόνο και διαχειμάζει σαν πούπα στο έδαφος. Τα ενήλικα αναδύονται από τις διαχειμάζουσες πούπες νωρίς το Μάη και σύντομα αποθέτουν μικρά λευκά αβγά. Η λάρβα αναπτύσσεται πλήρως σε 3-4 βδομάδες και στη συνέχεια εγκαταλείπει τη ρίζα του καρότου και αλλάζει στο έδαφος. Τα ενήλικα της β’ γενιάς εμφανίζονται από νωρίς τον Ιούλιο μέχρι αργά τον Αύγουστο. Σε μερικές περιοχές εμφανίζεται και γ’ γενιά και τα ενήλικα αναπτύσσονται τον Σεμπτέμβρη.
Εντονότερες προσβολές παρατηρούνται τον Μάιο και Ιούνιο. Οι λάρβες διεισδύουν στις ρίζες αφήνοντας καφέ - κόκκινα απορρίμματα στις στοές που ανοίγουν. Τα προσβεβλημένα καρότα δεν αναπτύσσονται και συχνά προσβάλλονται δευτερογενώς από βακτήρια που προκαλούν μαλακή σήψη. Οι πρώιμες σπορές υφίστανται μεγαλύτερες ζημιές.
Από τη στιγμή που οι μύγες θ’ αφήσουν τ’ αβγά τους στη στεφάνη των φυτών, πολύ λίγα μπορεί να κάνει ο καλλιεργητής. Επιβάλλεται η καταστροφή των προσβεβλημένων φυτών. Η καλλιέργεια μπορεί να προστατευτεί με εντομοστεγανή δίχτυα και η εφαρμογή της αμειψισποράς συγκρατεί την ανάπτυξη μεγάλων πληθυσμών. Σε σοβαρές προσβολές επιβάλλεται 7 ετής αμειψισπορά. Επίσης βαθύ όργωμα το φθινόπωρο ή την Ανοιξη καταστρέφει τις πούπες και μειώνει τον πληθυσμό.
Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι το σκόρπισμα φωσφορικών πετρωμάτων γύρω από τη βάση των φυτών βοηθά στον φυσικό έλεγχο.
Σε κάθε περίπτωση, παρατηρείστε τις ημερομηνίες εμφάνισης των γενιών στην περιοχή σας και προγραμματίστε τις σπορές σας έτσι ώστε ν’ αποφύγετε τις περιόδους των μεγάλων πληθυσμών.
Νηματώδες (Meloidogyne spp, Heterodera carote)
Αν τα καρότα δεν αναπτύσσονται και τα φύλλα κιτρινιάζουν, πιθανόν τα φυτά να έχουν προσβληθεί από νηματώδεις. Οι νηματώδεις ζουν στο έδαφος και προσβάλλουν τις ρίζες του φυτού δημιουργώντας οζίδια στις ρίζες. Για τον έλεγχό τους προτείνεται προσθήκη Κόμποστ από φύλλα σε πάχος 8-10 cm (Στα Κόμποστ υπάρχουν αρπακτικοί μύκητες οι οποίοι παγιδεύουν και ελέγχουν τους πληθυσμούς των νηματωδών). Επίσης βοηθά η λίπανση με ιχθυογαλακτώματα. Ευνοϊκή περίοδος για ν’ αποφύγουμε προσβολές είναι να καλλιεργήσουμε τα καρότα νωρίς.
Σιδηροσκώληκες (Agriotes Spp)
Οι σιδηροσκώληκες έχουν μήκος από 8 mm έως 3 cm, χρώμα σκούρο καφέ ή κιτρινωπό και σκληρό κυλινδρικό σώμα. Προσβάλλουν τις ρίζες πολλών φυτών με αποτέλεσμα τα φυτά να μαραίνονται και να πεθαίνουν. Γ ια την αντιμετώπισή τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν πατάτες, σαν παγίδες.
Θάβουμε σε βάθος 5-10 cm πατάτες και σε μεταξύ τους απόσταση 0,5-1 m. Στην κάθε μία καρφώνουμε από ένα καλάμι που εξέχει από το έδαφος για σημάδι. Ξεθάβουμε όσο το δυνατόν συχνότερα τις πατάτες (2-3 φορές τη βδομάδα) και τις αντικαθιστούμε με φρέσκιες.
Ασθένειες του καρότου
Θάνατοι φυταρίων: Τήξη φυταρίων.
Εκδηλώνεται με μαλακή σήψη στο λαιμό των νεαρών φυτών.
Προτείνεται η απομάκρυνση και καταστροφή των προσβεβλημένων φυτών. Προληπτικά μουλιάζουμε τους σπόρους σε άλμη (1 κούπα αλάτι σε 1 Ι νερό) ή διάλυμα ασβέστου και στάχτης (1 κούπα σβησμένη άσβεστο και στάχτη σε 1 Ι νερό). Το έδαφος όπου θα γίνει η σπορά πρέπει να στραγγίζει καλά και να έχει κατάλληλη θερμοκρασία.
Φύλλα με σκουροκίτρινα περιφερειακά στίγματα: Κερκοσπορίαση, Αλτεναρίωση, Βακτηριώσεις.
Απομακρύνουμε τα προσβεβλημένα φυτά και ψεκάζουμε με ιχθυογαλακτώματα για να ευνοήσουμε την καινούρια ανάπτυξη. Αν η αρρώστια συνεχίζει ψεκάζουμε με θειάφι. Προληπτικά μουλιάζουμε τους σπόρους σε νερό με θερμοκρασία 50 βαθμών C για 20 λεπτά πριν τους σπείρουμε. Οι βακτηριώσεις προκα- λούν σκοτεινές καφέ ραβδώσεις στους μίσχους. Σ’ αυτή την περίπτωση καταστρέφουμε τα φυτά και ψεκάζουμε με χαλκό κυρίως, αν είχαμε την αρρώστια και στο παρελθόν.
Το καρότο επίσης προσβάλλεται από μύκητες εδάφους όπως ριζοκτόνια, πύθιο, σκληρωτίνια, σκληρωτικό, φυτόφθορα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται 3ετής αμειψισπορά όπου έχει καλλιεργηθεί καρότο ή μαϊντανός για ν’ αποφύγουμε τη συσσώρευση παθογόνων. Ακόμη μπορούμε να κάνουμε ηλιακή απολύμανση.
Φυσιολογικές παθήσεις
Κοντόχοντρα, κοντά και παραμορφωμένα καρότα: Συμπιεσμένο έδαφος.
Εκτός από την επιλογή ποικιλίας με κατάλληλο μήκος και την προετοιμασία χαλαρού εδάφους, υπάρχει ένα τέχνασμα που μπορεί να βοηθήσει στην παραγωγή ελκυστικών καρότων.
Σπέρνουμε τους σπόρους επιφανειακά 5 mm και τους καλύπτουμε με άλλα 5 mm οργανικής ύλης. Διατηρούμε την κλίνη υγρή μέχρι να φυτρώσουν. Οταν τα νεαρά φυτά φτάσουν στο ύψος των 2 cm και οι ρίζες τους είναι σαν κλωστές σταματούμε το πότισμα μέχρι τα φυτά να παρουσιάσουν σημάδια μάρανσης. Επαναλαμβάνουμε το κανονικό πότισμα μέχρι τη συγκομιδή. Αυτή η πρακτική βοηθά την ανάπτυξη της ρίζας σε βάθος.
Σπόροι που δε φυτρώνουν:
Εδαφος που έχει σχηματίσει κρούστα.
Μερικές φορές σχηματίζεται κρούστα στο επιφανειακό στρώμα του εδάφους με αποτέλεσμα τα νεαρά φυτά να μην μπορούν να τη διαπεράσουν. Ενας εύκολος τρόπος να σπάσει η κρούστα είναι να ανακατέψουμε σπόρους ραδικιού και καρότου και να τους σπείρουμε μαζί.
Τα ραδίκια φυτρώνουν γρήγορα και σπάζουν την κρούστα σε λίγες μέρες προετοιμάζοντας το δρόμο για τα τα καρότα. Σε 3 βδομάδες τα ραδίκια θα είναι έτοιμα για συγκομιδή. Αν πριν απ’ αυτό το διάστημα είναι πολύ πυκνά και εμποδίζουν την ανάπτυξη των νεαρών καρότων τα αραιώνουμε.
Παραμορφωμένα καρότα: Βαρύ έδαφος
Αν τα καρότα είναι παραμορφωμένα πιθανόν να οφείλεται στο ότι το έδαφος είναι πολύ βαρύ. Προσθέτουμε άμμο στο χώρο που πρόκειται να καλλιεργηθούν. Ακόμη και σε σχετικά βαρύ έδαφος μπορούμε να βελτιώσουμε το σχήμα και το μήκος των καρότων διαμορφώνοντας σαμάρια.
Οταν η Φθινοπωρινή καλλιέργεια δεν προκόβει.
Τα καρότα προτιμούν δροσερό κλίμα, γι’ αυτό αν τα έχουμε σπείρει το καλοκαίρι για να τα συγκομίσουμε το Φθινόπωρο και δούμε ότι δεν προκόβουν είναι γιατί έχουν εκτεθεί σε πολύ ζέστη και φως. Προστατεύουμε τα φυτά με δίχτυα σκιάσεως για τον πρώτο μήνα περίπου.
Τριχωτά, τραχιά καρότα: Ελλειψη νερού.
Οταν το έδαφος δεν κρατά αρκετή υγρασία, η κύρια ρίζα αναπτύσσει πολλές μικρές “τροφούς” ρίζες για ν’ απορροφήσουν όση υγρασία μπορούν. Ταυτόχρονα οι ρίζες σχηματίζουν επιπλέον ιστό για να διακινούν το νερό και έτσι γίνονται τραχείες.
Για τραγανά, άτριχα καρότα ποτίστε άφθονα, μόλις τα 10 cm επιφανειακού εδάφους έχει ξεραθεί.
Προτάσεις για συγκαλλιέργεια
Μοιρασιά θρεπτικών συστατικών. Στον κήπο ένας συνδυασμός όπως ο εικονιζόμενος δεν ανταγωνίζεται για θρεπτικά συστατικά. Ο αρακάς αποταμιεύει άζωτο στο έδαφος καλοδεχούμενο δώρο για το μπρόκολο. Το λιτοδίαιτο καρότο δε θα έρθει σε αντίθεση με τις θρεπτικές απαιτήσεις του μπρόκολου.
Τα καρότα μπορούν να συγκαλλιεργηθούν με τα μαρούλια και τα ραδίκια. Μια άλλη πρόταση είναι με σέσκουλα και κοκκινογούλια. Επίσης ταιριάζουν πολύ με τα πράσα. Παραδοσιακά για προστασία από έντομα, η συγκαλλιέργεια περιλαμβάνει κρεμμύδι, σκόρδο ή πράσο, δεντρολίβανο και φασκόμηλο.
Συντροφικά φυτά (ενθαρρύνουν την ανάπτυξη):
Αρακάς (προσθέτει θρεπτικά συστατικά)
Κρεμμύδι (απωθεί τη μύγα του καρότου)
Δενδρολίβανο (απωθεί έντομα)
Φασκόμηλο (απωθεί έντομα)
Λάχανο (απωθεί έντομα)
Δεν ταιριάζει με τον άνηθο
Ριζώδη και αναρριχώμενα λαχανικά μπορούν να καλλιεργηθούν στον κενό χώρο κάτω από οπωροφόρα.
Προτάσεις για διαδοχική σπορά
Μπορεί να γίνει σπορά καρότου μετά από καλλιέργεια πρώιμης ποικιλίας καλαμποκιού. Νοτιότερα οι καλλιεργητές μπορούν να δοκιμάσουν διαδοχικά σπορά κολοκυθιού, φασολιού και κατόπιν καρότου. Σε λαχανόκηπους με μικρή διάρκεια τα καρότα μπορούν να διαδεχθούν πρώιμα μπιζέλια, μαρούλια, σπανάκια ή κινέζικο λάχανο.
Συγκομιδή και αποθήκευση -
Διατήρηση καρότων στον κήπο κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Με τον ερχομό της πρώτης παγωνιάς καλύπτουμε την καλλιέργεια του καρότου με ένα παχύ στρώμα οργανικών υλικών. Για επιπλέον προστασία σε πολύ ψυχρά μέρη τα σκεπάζουμε και με ένα ψυχρό σπορείο. Οπότε χρειαστούμε ξεθάβουμε όσα χρειαζόμαστε.
Τα Φθινοπωρινά καρότα είναι πιο νόστιμα από τα Ανοιξιάτικα. Συγκομίζονται πριν η διάμετρός τους ξεπεράσει τα 2,5 -3,5 cm (όταν σχηματίσουν “ώμους”). Η περίοδος συγκομιδής διαρκεί περίπου 6 με 8 βδομάδες. Τα Φθινοπωρινά καρότα αποκτούν καλύτερη γεύση όταν πέσει μια καλή παγωνιά.
24 m2 καλλιέργεια καρότου αποδίδουν 12 με 20 κιλά.
7 gr σπόροι αρκούν για γραμμική σπορά 33 μέτρων με απόδοση 30 κιλά.
Καλύτερη μέθοδος για σύντομη αποθήκευση είναι να κόψουμε τις άκρες του καρότου, να τα πλύνουμε και να τα βάλουμε σε πλαστικές σακούλες στο ψυγείο. Ετσι μπορούν να συντηρηθούν για 2-4 βδομάδες.
Καλύτερη μέθοδος για μεγάλης διάρκειας αποθήκευση είναι να πλύνουμε τα καρότα, να κόψουμε τις κορυφές 2-5 cm και κατόπιν να τα θάψουμε σε στεγνό πριονίδι ή στεγνό άχυρο ή υγρή άμμο ή υγρή τύρφη σε μέρος με θερμοκρασία 0 C - 8 C και σχετική υγρασία 90-95%.
Διατηρούνται έτσι για 6 μήνες. Επίσης μπορούν να παραμείνουν στον κήπο κάτω από ένα παχύ χαλαρό στρώμα οργανικής ύλης (φύλλα, άχυρα κ.λ.π.)
Μια άλλη μέθοδος είναι να τα καταψύξουμε. Προτιμούμε τα νεαρά καρότα. Τα πλένουμε καλά. Αφήνουμε τα μικρά ολόκληρα ενώ τα μεγαλύτερα τα κόβουμε σε κομμάτια. Τα ζεματίζουμε για 4 λεπτά, τα βάζουμε σε σακουλάκια και στη συνέχεια στην κατάψυξη. Διατηρούνται έτσι για 8 μήνες. Για να μαγειρέψουμε κατεψυγμένα καρότα τα βράζουμε για 8 λεπτά.
Βιβλιογραφία:
High - Yield GARDENIG Hunt and Bortz
GARDEN PROBLEM SOLVER Ball Jet
Χατζηπαναγιώτου Μένη Τεχν. Γεωπονίας Φυτ. Παραγωγής.
Φυσιολογικές Ιδιότητες και χρήση του καρότου
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Σάρκα, χυμός, φύλλα, σπόροι. Κύρια, γνωστά συστατικά: Βιταμίνες Α (εξαιρετικά πλούσιο), Β, C, προβιταμίνη Α (καροτίνη), σάκχα- ρα (3-7%) λεβουλόζη και δεξτρόζη απ’ ευθείας αφομοιώσιμα. Πολύτιμα μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία όπως σίδηρο (έως και 7%), φώσφορο, ασβέστιο, νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο, αρσενικό, μαγγάνιο, θείο, χαλκό, βρόμιο, αιθέριο έλαιο (καροτίνη), ασπαραγγίνη και δαυκίνη.
Ιδιότητες: Το καρότο έχει πληθώρα από θεραπευτικές ιδιότητες οι οποίες το καθιστούν εξαιρετική τροφή αλλά και φάρμακο για πολλές ασθένειες. Παραθέτουμε κάποιες από τις περιπτώσεις που μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Ενδείξεις:
α) Εσωτερική χρήση:
Αδυναμίες.
Προβλήματα ανάπτυξης, έλλειψης μετάλλων, ραχιτισμός, τερηδόνα των δοντιών.
Αναιμίες.
Κάποιες ανεπάρκειες της οπτικής οξύτητας, καταρράκτης.
Εντεροκολίτιδα, εντερικές μολύνσεις.
Προβλήματα κύστης.
Διάρροιες παιδιών και ενηλίκων.
Κολοβακτηρίωση.
Ελκη στομάχου και δωδεκαδάκτυλου.
Δυσκοιλιότητα.
Πνευμονικές παθήσεις (φυματίωση, χρόνιες βρογχίτιδες, άσθμα).
Αλλεργική καταρροή.
Χοιράδωση (χρόνια αδενίτιδα).
Ρευματισμοί, αρθριτικά, νεφρίτιδα.
Αρτηριοσκλήρωση.
Κιρσοί.
Ηπατο-χολικές ανεπάρκειες.
Διαβήτης.
Ικτεροι.
Ανεπάρκεια γάλακτος στις λεχούσες
Δερματίτιδες, μολυσματικό κηρίο.
Εντερικά παράσιτα (ταινία).
Πρόληψη μολυσματικών και εκφυλιστικών ασθενειών.
Πρόληψη γήρανσης και ρυτίδων.
β) Εξωτερική χρήση:
Πληγές, έλκη, εγκαύματα, δοθιήνες.
Δερματικά (εκζέματα, έρπητες, λειχήνες προσώπου).
Χιονίστρες, ραγάδες (σκασίματα).
Αποστήματα και καρκίνος του μαστού (παράλληλη θεραπεία).
Επιθηλιώματα (παράλληλη θεραπεία).
Σύμφωνα με την Αγιουρβέδικη ιατρική* είναι θρεπτικό, ορεκτικό, εμμηναγωγό, ανθελμηνικό και ακόμη το συστήνει για αιμορροΐδες, αναιμία και οξύτητα του πεπτικού συστήματος. Οταν κάνουμε θεραπεία με χυμό καρότου, πρέπει να αρχίζουμε με μικρή ποσότητα (1/4 του ποτηριού) την οποία θα αυξάνουμε σιγά - σιγά. Ο χυμός καρότου πρέπει πάντοτε να πίνεται αργά.
Τρόπος χρήσης:
Εσωτερική γρήση:
Χυμός καρότου ωμού: Από 50 έως 500 γρ την ημέρα (μετά την έγερση και πριν από τον βραδινό ύπνο). Μια σωστή μέση δόση είναι ένα ποτήρι την ημέρα, νηστικός.
Για τα μωρά, αραιωμένος με νερό όπως το γάλα.
Σκέτο ή με γάλα, εξαιρετικό αποχρεμπτικό (πνευμονικές παθήσεις, άσθμα, απώλεια φωνής).
Κατά της δυσκοιλιότητας: Σούπα φτιαγμένη από ένα κιλό καρότα βρασμένα για δύο ώρες σε ένα λίτρο νερό και περασμένα στον χειρόμυλο.
Παιδική διάρροια: Σούπα από καρότα. Ξύνουμε μισό κιλό καρότα και κόβουμε κομματάκια. Τα βράζομε σε ένα λίτρο νερό μέχρι να μαλακώσουν πολύ καλά. Τα περνάμε στη μηχανή του πουρέ. Προσθέτουμε ζουμί μέχρι να γίνει ένα κιλό και ένα κουταλάκι του καφέ αλάτι θαλασσινό. Τη διατηρούμε στο ψυγείο. Λαμβάνεται ολόκληρο το εικοσιτετράωρο για δύο ή τρεις ημέρες. Μπορεί να δοθεί με το μπιμπερό, το δεν παχύρρευστο μέρος της, με το κουταλάκι. Επανερχόμαστε σταδιακά στο γάλα μέσα σε πέντε ή έξι ημέρες, ελαττώνοντας την ποσότητα των χρησιμοποιουμένων καρότων από 500 σε 300 γραμμάρια για ένα λίτρο νερό.
Για τα μωρά, των οποίων το έντερο είναι τρυφερό, σταματήστε το γάλα, με καροτόσουπα φτιαγμένη με 200 γραμμάρια σε ένα λίτρο νερό. Δίνετε ένα μέρος σούπας για κάθε μέρος γάλακτος μέχρι τριών μηνών και στη συνέχεια ένα μέρος για κάθε δύο μέρη γάλακτος μετά από αυτή την ηλικία.
Μπορούμε στα μωρά που έχουν διάρροια να δώσουμε χυμό ωμών αντί για καροτόσουπα. Θα αραιώσουμε με νερό τον χυμό των καρότων, ακριβώς όπως κάνουμε με το γάλα και δε θα επανέλθου- με στη χρήση τροφής που περιέχει γάλα παρά μόνο όταν θα έχουν εξαφανιστεί τα προβλήματα των εντέρων (γενικά μετά από δύο με τρεις ημέρες).
Για καλύτερη τροφοδότηση των μωρών και των παιδιών με μέταλλα, ετοιμάστε βραστά λαχανικά μαζί με φύλλα από καρότα, τα οποία είναι πολύ πλούσια σε μεταλλικά άλατα.
Σπόροι: Εγχυμα, με μια κουταλιά του καφέ σπόρους για μια κούπα βραστό νερό: είναι διεγερτικό, ορεκτικό, διουρητικό, εμμηναγωγό, γαλακταγωγό.
Σε δόση 1 έως 5 γραμμάρια, οι σπόροι είναι αντίφυσοι (διαλύουν τα αέρια της κοιλιάς).
Εξωτερική γρήση:
Αφέψημα καρότου ή επιθέματα ξυσμένου καρό- του ή καταπλάσματα από λιωμένα φρέσκα φύλλα: Για αποστήματα, καρκίνο του μαστού, πρόσφατες πληγές ή άτονα έλκη της κνήμης, εγκαύματα, δοθιήνες, έρπητα, λειχήνες.
Αφεψήμα φύλλων του καρότου σε γαργαρισμό:
Γ ια άφθες, απόστημα στο στόμα - Σε μπάνια ή πλύσεις: Για χιονίστρες, ραγάδες.
Λοσιόν από χυμό καρότων: Για τη φροντίδα του προσώπου και του λαιμού (όπως το αγγούρι, η ντομάτα, η φράουλα). Δίνει πλαστικότητα και δροσιά, αντιτίθεται στη φθορά των ρυτίδων.
Σημαντικές σημειώσεις:
Μην ξεφλουδίζεται ποτέ τα καρότα αλλά να τα ξύνετε ή να τα βουρτσίζετε σε τρεχούμενο νερό.
Γ ια να ευνοήσετε την οδοντοφυΐα στα μωρά, δώστε τους να δαγκώνουν ένα ωμό καρότο.
Εδώ και μερικά χρόνια οι Ρώσσοι έβγαλαν από το καρότο μια νέα ουσία τη δαυκαρίνη. Αυτή είναι στοιχείο με ισχυρή ικανότητα διαστολής των αρτηριών, ιδιαίτερα των στεφανιαίων.
Σύμφωνα με κάποιους συγγραφείς, περιέχει επιπλέον οιστρογόνα, που του επιτρέπουν να δρα ευεργετικά στα θηλυκά γεννητικά όργανα.
Οι οπαδοί της σουποφαγίας όλων των εποχών είχαν δίκιο. Κοντά στο πράσο, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το θυμάρι, το δεντρολίβανο, το μαϊντανό, το γογγύλι, το γαρίφαλο, τη δάφνη, το σέλινο, το πετροσέλινο που χρησιμοποιούσαν στο ίδιο παρασκεύασμα ή σύμφωνα με κάποιες ιδιαίτερες συνταγές, ποτέ δεν ξεχνούσαν το καρότο και τα φυλλαράκια του.
Τονωτικές, πλούσιες σε μεταλλικά άλατα, αποτο- ξινωτικές, εξισορροπιστικές αυτές οι σούπες, υπέροχα φυτικά αφεψήματα, προτείνονται ζωηρά ακόμη και στους παχύσαρκους ή στις γυναίκες που φοβούνται μήπως παχύνουν. Είναι στην πραγματικότητα διουρητικές, γεμάτες χρήσιμες ιδιότητες για το κυκλοφορικό. Η δραστικότητά τους εκδηλώνεται ομοίως και στο επίπεδο των ενδοκρινών αδένων.
Είναι προφανές στην περίπτωση αυτού του λαχα- νικού όπως και για πολλά άλλα, ότι από τα σφάλματα πολλών συγχρόνων “καλλιεργητών”, που χρησιμοποιούν υπερβολικά χημικά λιπάσματα και ιδιαίτερα ζιζανιοκτόνα, φθάνουν στην αγορά προϊόντα τα οποία αντί για τρόφιμα καταλήγουν να είναι δηλητήρια.
Ετσι, συμβουλεύουμε τους καταναλωτές να προμηθεύονται τα προϊόντα τους όχι από κοινά καταστήματα ούτε ακόμη και από τυχαία “καταστήματα υγιεινών τροφών” όπου δυστυχώς τα λαχανικά δεν είναι πάντοτε “υγιεινά”, αλλά από καταστήματα υγιεινών τροφών και αγρότες απολύτου εμπιστοσύνης τους, η οποία καλό θα είναι να βασίζεται σε προσωπική τους σχέση.
Πως κρατούμε τους σπόρους:
Προσεχτικά φυλάξτε τις καλύτερα αναπτυγμένες ρίζες με μέσης ανάπτυξης υπέργειο μέρος, κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Φυτέψτε τις έξω τον Μάρτιο, σε απόσταση τριάντα με πενήντα εκατοστά μεταξύ τους, ανάλογα με την ποικιλία. Οι καλλιεργητικές φροντίδες είναι κυρίως καλό ξεχορτάριασμα και επιφανειακή καλλιέργεια του εδάφους ή τσάπισμα.
Η συλλογή των σπόρων δεν πρέπει να γίνεται βιαστικά, κόβουμε τα ώριμα σκιάδια, τα ξεραίνουμε στη σκιά και τρίβουμε τους σπόρους με τα χέρια. Η διατήρηση σπόρων έχει νόημα, μόνο όταν ο κήπος δεν περιβάλλεται από λιβάδι, μια και το άγριο καρότο, διασταυρώνεται με το ήμερο.
Πόσο κρατούν οι σπόροι:
Οι σπόροι του καρότου διατηρούν τη βλαστικότητά τους για 3 χρόνια.
Πως συντηρούνται τα καρότα:
Κονσερβοποίηση
Πλένουμε καλά τα καρότα. Τα μικρά τα αφήνουμε ολόκληρα ενώ τα μεγαλύτερα τα κόβουμε σε κομμάτια... Τα βράζουμε για 10’ σε αλατισμένο νερό. Επειτα τα ξεπλένουμε και τα αφήνουμε να στραγγίσουν. Στη συνέχεια τα τοποθετούμε σε γυάλινα βάζα και τα σκεπάζουμε πάλι με αλατισμένο νερό (10 γραμ / λίτρο) βρασμένο. (Αν θέλουμε προσθέτουμε και μια τσιμπιά ζάχαρη). Αποστειρώνουμε για 1 1/2 ώρα. Και πάλι προσοχή! τα καρότα πρέπει να είναι καλλιεργημένα χωρίς χημικά. Τα
ζιζανιοκτόνα συγκεντρώνονται σε μεγαλύτερες ποσότητες στη ρίζα του καρότου απ’ ότι σε οποιοδήποτε άλλο λαχανικά.
Ξήρανση
Τα πλένουμε και τα βάζουμε σε αλατόνερο. Τα ρίχνουμε σε μια κατσαρόλα με βραστό αλατισμένο νερό όπου τα αφήνουμε να πάρουν μια βράση. Τα βγάζουμε, τα σουρώνουμε και τα βάζουμε στα τελάρα. Τοποθετούμε τα τελάρα στον ήλιο ή μπροστά σε ανοιχτό φούρνο σε θερμοκρασία 50 βαθμ. ή επάνω στο μάτι ή στη σόμπα (θερμοκρασία πάντα περίπου 50 βαθμοί).
Τρόπος μαγειρέματος: Τα βάζουμε από την προηγούμενη στο νερό για να αναζωογονηθούν και στη συνέχεια τα μαγειρεύουμε όπως τα φρέσκα καρότα.
Άγριο Καρότο( Daucus carota)
Να μερικά χαρακτηριστικά του για να το αναγνωρίζουμε και να μην το συγχέουμε με τα άλλα σκιαδανθή και ιδιαίτερα με την οικογένεια του κωνείου της οποίας όλα τα μέλη είναι τοξικά.
Τα άνθη του είναι διατεταγμένα σε σχήμα ανεστραμμένης ομπρέλας. Είναι όλα άσπρα εκτός απ’ τα κεντρικά που είναι κόκκινο σκούρο σχεδόν μαύρο. Οι ομπρέλες όταν μαραθούν κλείνουν και σχηματίζουν καλαθάκι.
Τα φύλλα του, που έχουν τρίχες ακόμη και στα νεαρά φυτά (ενώ σε όλα τα άλλα σκιαδανθή δεν έχουν)
και κυρίως η ρίζα, θυμίζουν στην οσμή τόσο το ήμερο καρότο, που δεν μπορεί να κάνουμε λάθος.
Αν το συλλέξουμε την κατάλληλη στιγμή, η ρίζα που είναι άσπρη (καμιά φορά και βιολέ), μακριά και εύκαμπτη, είναι ακόμα τρυφερή. Είναι πολύ αρωματική και γλυκιά.
Η ρίζα του τρώγεται βραστή, αφού την πλύνουμε και την κόψουμε σε μικρά κομμάτια, όπως και τα φύλλα του που τα μαζεύουμε κατά προτίμηση πριν την άνθηση. Μπορούμε όμως να το μαγειρέψουμε γενικά, όπως και το ήμερο καρότο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-’’Traitement des maladies par des legumes, les fruits et les cereales” Dr. J. Valnet ed. Maloine S.A. 1975.
- “Le guide de l’anticonsommateur” ed. Seghers, Paris 1975
- “Food from your garden” Readers Digest, London 1977
- “Les plantes sauvages comestibles” Fr. Couplan, “Sang de la terre” ISBN 2869850557
Δημήτρης Πατσίλιας - Σάντρα Ορφανουδάκη
*Η Αγιουρβέδα είναι ένα πλήρες θεραπευτικό σύστημα (προληπτικής και θεραπευτικής ιατρικής της αρχαίας Ινδίας που εφαρμόζεται και σήμερα στην Ινδία με επιτυχία. Βασίζεται στη διατροφή, νηστεία, επιθέματα ελαίων, υποκλυσμούς, εφίδρωση, μασάζ, στάσεις γιόγκα...