Το παρακάτω κείμενο το πήρα με μαίηλ από τον φίλο νικο:
O KOSMOS EINAI PIO PLATYS KAI ORAIOS ! GIA AYTOYS EPISHS POY ZOYNE STH FYSH KAI ME TH FYSH.
Όλα άρχισαν με ένα τηλεφώνημα. Μου τηλεφώνησε φίλος από Ελλάδα για να μου πει ότι σε μια γέφυρα της γερμανικής πόλης Φρανκφούρτη υπάρχει μια ομηρική φράση.
Δες τε τη φωτογραφία https://theamapati.wordpress.com/2007/10/16/161007b/
(Στη συνέχεια δεν θα δώσω κανένα άλλο σύνδεσμο· επαφίομαι στην πρωτοβουλία, την ενεργητικότητα και την επινοητικότητα των παραληπτών αυτού του σημειώματος. Π. χ., ο παραπάνω σύνδεσμος προκύπτει αμέσως, αν γράψουμε στη «μηχανή έρευνας» : φρανκφουρτη γεφυρα ομηρος.)
Ευνόητο ότι θα ψάξουμε αμέσως να βρούμε για ποια φράση πρόκειται, πού βρίσκεται και τι σημαίνει.
Πρόκειται για τον στίχο :
πλέων επί οίνοπα πόντον επ’ αλλοθρόους ανθρώπους
ο οποίος βρίσκεται στη Ραψωδία Α΄ της Οδύσσειας, στίχος 183.
Λέγω αμέσως ότι η λέξη οίνοψ (γενική οίνοπος), χαρακτηρίζοντας πάλι τον πόντον (ανοικτή θάλασσα, πέλαγος), βρίσκεται επίσης στη Ραψωδία Α΄ της Ιλιάδος, στίχος 350. Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει η άποψη ότι θα μπορούσε να είναι η λέξη απείροντα.
Είμαστε κυριολεκτικά στο πέλαγος και δεν θα αράξουμε ποτέ, διότι δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Θέλω να πω ότι ποτέ δεν θα έχουμε την πλήρη βεβαιότητα για την έννοια όχι μιας αλλά δύο λέξεων αυτού του πανέμορφου ομηρικού στίχου, των λέξεων οίνοπα και αλλοθρόους. Προσθέτω ότι τα συμφραζόμενα του στίχου δεν μας παρέχουν κάποια ιδιαίτερη βοήθεια, ο καθείς μπορεί να το διαπιστώσει.
Δεν έχω το χρόνο ούτε θεωρώ αναγκαίο και χρήσιμο να περιγράψω τον κάθε πλου που έκανα για να καταλάβω τη φράση, τα πολλά ευρήματά μου, καθώς και τις πολλές αναφορές στη φράση αυτή. Σας αφήνω να τους κάνετε, ευχόμενος την ίδια ευχαρίστηση, και τις ίδιες εκπλήξεις.
Προχωρώ ευθέως στις μεταφράσεις που προτείνω.
Ο ομηρικός στίχος στη γέφυρα μιας ευρωπαϊκής πόλης, θα μπορούσε να μεταφραστεί στα νέα ελληνικά με τους εξής τέσσερεις τρόπους :
πλέω στο σαπφείρινο μαβί πέλαγο προς αλλόηχους ανθρώπους
Είχα γράψει την εκδοχή αυτή ενθυμούμενος το ποίημα του Καβάφη Μακρυά, όταν βρήκα σε αγγλική ανάλυση του στίχου φωτογραφία που υποδεικνύει το χρώμα της θάλασσας !
Άντε, ας αντιγράψω εδώ το ποίημα του Καβάφη.
Μακρυά
Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω…
Μα έτσι εσβύσθη πια… σαν τίποτε δεν απομένει –
γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.
Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί…
Εκείνη του Αυγούστου – Αύγουστος ήταν; – η βραδυά…
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά…
Α ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί.
πλέω στη μαβιά θάλασσα προς αλλόγλωσσους ανθρώπους
πλέω στο μαβί πέλαγο προς ανθρώπους άλλων θρόων (άλλων ήχων
φωνής)
Η λέξη αλλόγλωσσος υπάρχει στα αρχαία ελληνικά. Ο ποιητής διάλεξε αλλοθρόους. Δεν είναι μόνο ποιητική έκφραση. Κάτι υποδεικνύει.
πλέω σε πέλαγο που έχει χρώμα σαπφείρινο μαβί, πηγαίνοντας σε
ανθρώπους που έχουν άλλη λαλιά και δεν καταλαβαίνω (;)
Δεν υποτιμώ τις μεταφορικές αποδόσεις που φαντάζονται την κρασένια, μεθυστική, θάλασσα, αλλά η σύνθεση της λέξης οίνοψ, οδηγεί περισσότερο σε κάτι που βλέπουμε, άρα στο χρώμα.
Τέλος, δυο μικρά ποιήματα δικά μου που μου ενέπνευσε αυτός ο ομηρικός στίχος.
Η θάλασσα που μας ζαλίζει
που μας χαρίζει
τον ορίζοντα.
Η θάλασσα που μας χωρίζει
που μας θυμίζει
τα απείροντα.
11 Μαΐου 2015
Θάλασσα μαβιά
μες στη μνήμη του Καβάφη
βγαίνει απ’ το πέλαγο
κάποια μάτια βάφει.
12 Μαΐου 2015
νίκος
O KOSMOS EINAI PIO PLATYS KAI ORAIOS ! GIA AYTOYS EPISHS POY ZOYNE STH FYSH KAI ME TH FYSH.
Όλα άρχισαν με ένα τηλεφώνημα. Μου τηλεφώνησε φίλος από Ελλάδα για να μου πει ότι σε μια γέφυρα της γερμανικής πόλης Φρανκφούρτη υπάρχει μια ομηρική φράση.
Δες τε τη φωτογραφία https://theamapati.wordpress.com/2007/10/16/161007b/
(Στη συνέχεια δεν θα δώσω κανένα άλλο σύνδεσμο· επαφίομαι στην πρωτοβουλία, την ενεργητικότητα και την επινοητικότητα των παραληπτών αυτού του σημειώματος. Π. χ., ο παραπάνω σύνδεσμος προκύπτει αμέσως, αν γράψουμε στη «μηχανή έρευνας» : φρανκφουρτη γεφυρα ομηρος.)
Ευνόητο ότι θα ψάξουμε αμέσως να βρούμε για ποια φράση πρόκειται, πού βρίσκεται και τι σημαίνει.
Πρόκειται για τον στίχο :
πλέων επί οίνοπα πόντον επ’ αλλοθρόους ανθρώπους
ο οποίος βρίσκεται στη Ραψωδία Α΄ της Οδύσσειας, στίχος 183.
Λέγω αμέσως ότι η λέξη οίνοψ (γενική οίνοπος), χαρακτηρίζοντας πάλι τον πόντον (ανοικτή θάλασσα, πέλαγος), βρίσκεται επίσης στη Ραψωδία Α΄ της Ιλιάδος, στίχος 350. Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει η άποψη ότι θα μπορούσε να είναι η λέξη απείροντα.
Είμαστε κυριολεκτικά στο πέλαγος και δεν θα αράξουμε ποτέ, διότι δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Θέλω να πω ότι ποτέ δεν θα έχουμε την πλήρη βεβαιότητα για την έννοια όχι μιας αλλά δύο λέξεων αυτού του πανέμορφου ομηρικού στίχου, των λέξεων οίνοπα και αλλοθρόους. Προσθέτω ότι τα συμφραζόμενα του στίχου δεν μας παρέχουν κάποια ιδιαίτερη βοήθεια, ο καθείς μπορεί να το διαπιστώσει.
Δεν έχω το χρόνο ούτε θεωρώ αναγκαίο και χρήσιμο να περιγράψω τον κάθε πλου που έκανα για να καταλάβω τη φράση, τα πολλά ευρήματά μου, καθώς και τις πολλές αναφορές στη φράση αυτή. Σας αφήνω να τους κάνετε, ευχόμενος την ίδια ευχαρίστηση, και τις ίδιες εκπλήξεις.
Προχωρώ ευθέως στις μεταφράσεις που προτείνω.
Ο ομηρικός στίχος στη γέφυρα μιας ευρωπαϊκής πόλης, θα μπορούσε να μεταφραστεί στα νέα ελληνικά με τους εξής τέσσερεις τρόπους :
πλέω στο σαπφείρινο μαβί πέλαγο προς αλλόηχους ανθρώπους
Είχα γράψει την εκδοχή αυτή ενθυμούμενος το ποίημα του Καβάφη Μακρυά, όταν βρήκα σε αγγλική ανάλυση του στίχου φωτογραφία που υποδεικνύει το χρώμα της θάλασσας !
Άντε, ας αντιγράψω εδώ το ποίημα του Καβάφη.
Μακρυά
Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω…
Μα έτσι εσβύσθη πια… σαν τίποτε δεν απομένει –
γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.
Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί…
Εκείνη του Αυγούστου – Αύγουστος ήταν; – η βραδυά…
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά…
Α ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί.
πλέω στη μαβιά θάλασσα προς αλλόγλωσσους ανθρώπους
πλέω στο μαβί πέλαγο προς ανθρώπους άλλων θρόων (άλλων ήχων
φωνής)
Η λέξη αλλόγλωσσος υπάρχει στα αρχαία ελληνικά. Ο ποιητής διάλεξε αλλοθρόους. Δεν είναι μόνο ποιητική έκφραση. Κάτι υποδεικνύει.
πλέω σε πέλαγο που έχει χρώμα σαπφείρινο μαβί, πηγαίνοντας σε
ανθρώπους που έχουν άλλη λαλιά και δεν καταλαβαίνω (;)
Δεν υποτιμώ τις μεταφορικές αποδόσεις που φαντάζονται την κρασένια, μεθυστική, θάλασσα, αλλά η σύνθεση της λέξης οίνοψ, οδηγεί περισσότερο σε κάτι που βλέπουμε, άρα στο χρώμα.
Τέλος, δυο μικρά ποιήματα δικά μου που μου ενέπνευσε αυτός ο ομηρικός στίχος.
Η θάλασσα που μας ζαλίζει
που μας χαρίζει
τον ορίζοντα.
Η θάλασσα που μας χωρίζει
που μας θυμίζει
τα απείροντα.
11 Μαΐου 2015
Θάλασσα μαβιά
μες στη μνήμη του Καβάφη
βγαίνει απ’ το πέλαγο
κάποια μάτια βάφει.
12 Μαΐου 2015
νίκος
RSS Feed