Χτίζοντας γέφυρες ανάμεσα στην πράξη, το κίνημα και την επιστήμη, για την μεγάλη μετάβαση-μεταμόρφωση
Από-ανάπτυξη. Μετά-ανάπτυξη. Décroissance. Από-μεγέθυνση. - Όλοι αυτοί οι όροι περιγράφουν ένα κίνημα που δεν είναι νέο, αλλά σήμερα γίνεται σημαντικό, γιατί αναζητεί ένα νέο πρόταγμα για κοινωνίες πέρα από τις κοινωνίες του αναπτυξιακού παραδείγματος, που έχουν μπει σε κλιμακούμενη κρίση.
Από 2 έως 6 Σεπ 2014 στη Λειψία –στους χώρους του πανεπιστημίου της-πραγματοποιήθηκε η Τέταρτη Διεθνής Διάσκεψη για την Αποανάπτυξη, όπου συνεχίστηκε αυτή η αναζήτηση του προτάγματος και η πρακτική δοκιμασία του. Γεφυρώνοντας το χάσμα ανάμεσα στην επιστημονική θεωρία, το πολιτικό κίνημα, την πρακτική εφαρμογή και την καλλιτεχνική αντανάκλαση, έφερε σε επαφή διαφορετικές προοπτικές - που ξεδιπλώνονται στις γόνιμες συνέργειες και προκύπτουν από τα κοινά οράματα.
Καλέστηκαν όλες οι ενδιαφερόμενες οργανώσεις και οργανισμοί, οι πρωτοβουλίες, οι ακτιβιστές και τα άτομα να συμμετάσχουν στο συνέδριο με αντίστοιχες εκδηλώσεις: σεμινάρια, εργαστήρια, Open Space, World Café, πρακτικά εργαστήρια, εκδρομές, καλλιτεχνικές παρεμβάσεις ή άλλες κατάλληλες μορφές παρουσίασης.
Οι Θεματικές
Το συνέδριο ασχολήθηκε με μια σειρά ερωτημάτων πάνω στα ακόλουθα τρία θεματικά σκέλη, με τη μορφή επιστημονικών, πρακτικών, ακτιβιστικών και καλλιτεχνικών συνεισφορών:
1. Οργάνωση της κοινωνίας
Χειραφετική πολιτική. Συμμετοχή. Θεσμοί.
"Η Ύφεσή σας δεν είναι η απο-ανάπτυξή μας" ("κρίση σας δεν αντιστοιχεί στην ιδέα μας για μια οικονομία χωρίς ανάπτυξη.") - Αυτό το σύνθημα του κινήματος της απο-ανάπτυξης δείχνει μια εναλλακτική κατανόηση του πώς πρέπει να λειτουργεί η οικονομία και να οργανωθεί η κοινωνία. Οι θεσμοί δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στην οικονομική ανάπτυξη για να παραμείνουν δημοκρατικά σταθεροί, αν και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτήν και την προωθούν.
Ποιες ιστορικές εξελίξεις και μηχανισμοί οδήγησαν σε αυτή την τυφλή εξάρτηση της πολιτικής και των θεσμών από την ανάπτυξη; Πώς μπορούμε κατά τη διάρκεια και μετά τον οικονομικό μετασχηματισμό να εγγυηθούμε και να ενισχύσουμε τη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων; Και ποιές παλιές και νέες μορφές συμμετοχής και αλληλεπίδρασης είναι αναγκαίες για την επιτυχία αυτής της μετάβασης; Αυτά τα ερωτήματα είναι επιτακτικά, ιδιαίτερα σε σχέση με την τρέχουσα κρίση στην Ευρώπη και τις ποικίλες παγκόσμιες προκλήσεις.
Η συμμετοχή είναι συνδεδεμένη με την (ανα) διανομή του πλούτου και των πόρων, καθώς και των αγαθών και των υπηρεσιών, αλλά και με το ζήτημα της ισότιμης πρόσβασης στην εκπαίδευση και τη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Από τα παραπάνω προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα ερωτήματα: Σε ποιο επίπεδο και από ποιόν θα παίρνονται οι πολιτικές αποφάσεις; Πώς πρέπει οι δημόσιες υπηρεσίες, όπως οι συντάξεις, οι μεταφορές, η υγεία και η εκπαίδευση να οργανώνονται και να χρηματοδοτούνται σε μια οικονομία απο-ανάπτυξης; Ή απαιτεί η Αποανάπτυξη μια εντελώς διαφορετική αντίληψη του τρόπου που οργανωνόμαστε οι ίδιοι - για παράδειγμα, είναι τα εθνικά κράτη, τα συνταξιοδοτικά ταμεία ή τα τρέχοντα εκπαιδευτικά συστήματα εν γένει ακόμα οι κατάλληλες έννοιες; Μπορεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα Κοινά (Commons) να βοηθήσει στην αλλαγή των κοινωνικών μας θεσμών; Πώς μπορούν θεσμοί και κοινωνικά κινήματα να στηρίξουν την αλλαγή του πολιτισμικού προτύπου;
2. Κοινωνική-οικολογική οικονομία
(Ανα) παραγωγικότητα. Κοινά(Commons). Σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της φύσης.
Στο τρέχον οικονομικό μας σύστημα οι αναπαραγωγικές δραστηριότητες υπόκεινται σε εκμετάλλευση και θεωρούνται ταυτόχρονα δεδομένες. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή φροντίδας, η οποία γίνεται κυρίως από γυναίκες, τη γεωργία διαβίωσης (μη εμπορική γεωργία) και τους αναπαραγωγικούς πόρους που μας παρέχει η φύση. Αν και αυτά είναι τα θεμέλια της λεγόμενης «οικονομίας», δεν λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό των οικονομικών αξιών. Κατάχρηση γίνεται επίσης με την παράλογη αύξηση της αδικίας στην κατανομή σε όλο τον κόσμο.
Η έννοια της κοινωνικής-οικολογικής οικονομίας θέτει σε επανεξέταση τη διάκριση μεταξύ μισθωτής εργασίας και των άλλων κοινωνικών δραστηριοτήτων. Μια κοινωνική και οικολογική οικονομία πρέπει να αναπτύξει όχι μόνο νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας, της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσης, αλλά εξετάζει αυτές τις κατηγορίες ως προς το νόημά τους. Μια τέτοια οικονομία σέβεται τα όρια του πλανήτη μας και προωθεί τέτοιες σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της φύσης, στις οποίες η φύση δεν είναι απλώς ένα χρήσιμο μέσο για την κοινωνία.
Μια κοινωνική-οικολογική οικονομία ενισχύει τη συνεργασία αντί του ανταγωνισμού και της προσκόλλησης στην ανάπτυξη. Αντιμετωπίζει επίσης τη σχέση μεταξύ της πόλης και της υπαίθρου κριτικά. Υπάρχουν ήδη πολλά εγχειρήματα και πρωτοβουλίες που προωθούν μια τέτοια οικονομία. Πώς μπορούμε να στηρίξουμε την παραπέρα εξέλιξη και διάδοση αυτών των πρωτοποριακών εγχειρημάτων; Ποιες οικονομικές δραστηριότητες προωθούν τη συνεργασία και την ανεξαρτησία από την «ανάπτυξη»; Ποιά μακροοικονομικά και νομικά πλαίσια είναι αναγκαία για την προώθηση της κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας;
3. Κοινοτική ζωή
Καλή ζωή(Buen Vivir). Ελεύθερη Γνώση. Ευτραπελική(Convivial) τεχνολογία.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Ivan Illich, η ευτραπελία(ευθυμία, ευχαρίστηση, φιλικότητα) είναι «ατομική ελευθερία, υλοποιημένη στην αμοιβαία προσωπική αλληλεξάρτηση». Η ευτραπελία περιγράφει μια ειρηνική, κοινοτική ζωή με ένα δημιουργικό και (συλλογικό) αυτοδιαχειριζόμενο τρόπο. Ο όρος αυτός αντιπροσωπεύει μία από τις κατευθυντήριες ιδέες για ένα δίκαιο και συμμετοχικό δρόμο μετάβασης προς μια κοινωνία πέρα από την ανάπτυξη. Οι θεσμοί και οι τεχνολογίες σήμερα υπηρετούν την προσανατολισμένη προς το κέρδος οικονομία, αντ 'αυτού θα έπρεπε να υποστηρίζουν μια κοινοτική ζωή.
Σημαντικά ζητήματα για την έρευνα και τη συζήτηση σε αυτόν τον τομέα είναι: Πώς μπορούμε να ελευθερώσουμε το μυαλό και το σώμα μας από την εξάρτηση από την ανάπτυξη; Πώς μπορούμε να προωθήσουμε φιλικές προς το χρήστη τεχνολογίες που εξυπηρετούν το κοινό καλό και διευκολύνουν το μοίρασμα και τη συνεργασία; Η ευτραπελία ανοίγει επίσης το πεδίο της συζήτησης σχετικά με εναλλακτικά μοντέλα ευημερίας-ευζωίας εν γένει και με βιωμένες ουτοπίες από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως το λατινοαμερικάνικο "Buen Vivir", ή την αφρικάνικη έννοια του "Ubuntu". Πολλές από αυτές τις έννοιες επικρίνουν τη δυτική αντίληψη για τη φύσης ως εμπόρευμα και προτείνουν μια άλλη σχέση του ανθρώπου-φύσης. Τα μοντέλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για τις νέες μορφές διαβίωσης, την παραγωγή και τη χρήση των αγαθών και των υπηρεσιών - όχι μεμονωμένα, αλλά μέσα σε μια ζωντανή κοινότητα.
-Στις 5 μέρες του συνεδρίου(εγώ βρέθηκα τις 2 τελευταίες μέρες) δόθηκαν -εν μέρει διαφοροποιημένες-απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και τέθηκαν άλλα παραπέρα προς μελλοντική διερεύνηση.
-Συμμετείχαν πάνω από 40 διεθνείς οργανώσεις, πάνω από 4000 άτομα-2800 από αυτά είχαν δηλωθεί από πριν-ενώ κάθε μέρα υπήρχαν γύρω στους 3000 επισκέπτες Έγιναν γύρω στα 20 εργαστήρια -με περίπου 600 συμμετέχοντες από 74 διαφορετικές χώρες- σε διαφορετικά θέματα, τα οποία παρουσίασαν την τελευταία μέρα, όπου έγινε και ο τελικός απολογισμός του συνεδρίου(σε 2 γλώσσες, αγγλικά –γερμανικά).
-Στον «αποαναπτυγμένο» για την περίσταση χώρο του πανεπιστημίου, βοήθησαν για τις απαραίτητες εργασίες 930 εθελοντές, προσφέρθηκαν κάθε μέρα 2800 μερίδες χορτοφαγικού φαγητού(3 Ε η μερίδα) από 1250 κιλά λαχανικών που παράχθηκαν τοπικά, καθώς και μουσικές τα βράδυα.
- Το συνέδριο έκλεισε με ένα γενικό πάνελ όπου μπήκε το γενικό ερώτημα: Πως συνεχίζουμε παραπέρα; Πως δημιουργούμε τη στρατηγική συμμαχία ενάντια στη Μόλυνση, στον Καπιταλισμό και την κλιματική αλλαγή; Ακούσθηκαν απόψεις για το πώς να βρούμε δρόμους σύνδεσης με την κοινωνία «εκεί έξω», γιατί «εκεί έξω» υπάρχουν πολλοί που πετιούνται έξω από «τον κόσμο τους» και θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη δημιουργία του «νέου κόσμου μας». Στη συνέχεια το απόγευμα διοργανώθηκε και μια διαδήλωση στο κέντρο της πόλης.
-Τα κείμενα του συνεδρίου, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις αναρτούνται στα γερμανικά και αγγλικά στην ιστοσελίδα:
http://leipzig.degrowth.org/de/
Από-ανάπτυξη. Μετά-ανάπτυξη. Décroissance. Από-μεγέθυνση. - Όλοι αυτοί οι όροι περιγράφουν ένα κίνημα που δεν είναι νέο, αλλά σήμερα γίνεται σημαντικό, γιατί αναζητεί ένα νέο πρόταγμα για κοινωνίες πέρα από τις κοινωνίες του αναπτυξιακού παραδείγματος, που έχουν μπει σε κλιμακούμενη κρίση.
Από 2 έως 6 Σεπ 2014 στη Λειψία –στους χώρους του πανεπιστημίου της-πραγματοποιήθηκε η Τέταρτη Διεθνής Διάσκεψη για την Αποανάπτυξη, όπου συνεχίστηκε αυτή η αναζήτηση του προτάγματος και η πρακτική δοκιμασία του. Γεφυρώνοντας το χάσμα ανάμεσα στην επιστημονική θεωρία, το πολιτικό κίνημα, την πρακτική εφαρμογή και την καλλιτεχνική αντανάκλαση, έφερε σε επαφή διαφορετικές προοπτικές - που ξεδιπλώνονται στις γόνιμες συνέργειες και προκύπτουν από τα κοινά οράματα.
Καλέστηκαν όλες οι ενδιαφερόμενες οργανώσεις και οργανισμοί, οι πρωτοβουλίες, οι ακτιβιστές και τα άτομα να συμμετάσχουν στο συνέδριο με αντίστοιχες εκδηλώσεις: σεμινάρια, εργαστήρια, Open Space, World Café, πρακτικά εργαστήρια, εκδρομές, καλλιτεχνικές παρεμβάσεις ή άλλες κατάλληλες μορφές παρουσίασης.
Οι Θεματικές
Το συνέδριο ασχολήθηκε με μια σειρά ερωτημάτων πάνω στα ακόλουθα τρία θεματικά σκέλη, με τη μορφή επιστημονικών, πρακτικών, ακτιβιστικών και καλλιτεχνικών συνεισφορών:
1. Οργάνωση της κοινωνίας
Χειραφετική πολιτική. Συμμετοχή. Θεσμοί.
"Η Ύφεσή σας δεν είναι η απο-ανάπτυξή μας" ("κρίση σας δεν αντιστοιχεί στην ιδέα μας για μια οικονομία χωρίς ανάπτυξη.") - Αυτό το σύνθημα του κινήματος της απο-ανάπτυξης δείχνει μια εναλλακτική κατανόηση του πώς πρέπει να λειτουργεί η οικονομία και να οργανωθεί η κοινωνία. Οι θεσμοί δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στην οικονομική ανάπτυξη για να παραμείνουν δημοκρατικά σταθεροί, αν και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτήν και την προωθούν.
Ποιες ιστορικές εξελίξεις και μηχανισμοί οδήγησαν σε αυτή την τυφλή εξάρτηση της πολιτικής και των θεσμών από την ανάπτυξη; Πώς μπορούμε κατά τη διάρκεια και μετά τον οικονομικό μετασχηματισμό να εγγυηθούμε και να ενισχύσουμε τη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων; Και ποιές παλιές και νέες μορφές συμμετοχής και αλληλεπίδρασης είναι αναγκαίες για την επιτυχία αυτής της μετάβασης; Αυτά τα ερωτήματα είναι επιτακτικά, ιδιαίτερα σε σχέση με την τρέχουσα κρίση στην Ευρώπη και τις ποικίλες παγκόσμιες προκλήσεις.
Η συμμετοχή είναι συνδεδεμένη με την (ανα) διανομή του πλούτου και των πόρων, καθώς και των αγαθών και των υπηρεσιών, αλλά και με το ζήτημα της ισότιμης πρόσβασης στην εκπαίδευση και τη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Από τα παραπάνω προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα ερωτήματα: Σε ποιο επίπεδο και από ποιόν θα παίρνονται οι πολιτικές αποφάσεις; Πώς πρέπει οι δημόσιες υπηρεσίες, όπως οι συντάξεις, οι μεταφορές, η υγεία και η εκπαίδευση να οργανώνονται και να χρηματοδοτούνται σε μια οικονομία απο-ανάπτυξης; Ή απαιτεί η Αποανάπτυξη μια εντελώς διαφορετική αντίληψη του τρόπου που οργανωνόμαστε οι ίδιοι - για παράδειγμα, είναι τα εθνικά κράτη, τα συνταξιοδοτικά ταμεία ή τα τρέχοντα εκπαιδευτικά συστήματα εν γένει ακόμα οι κατάλληλες έννοιες; Μπορεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα Κοινά (Commons) να βοηθήσει στην αλλαγή των κοινωνικών μας θεσμών; Πώς μπορούν θεσμοί και κοινωνικά κινήματα να στηρίξουν την αλλαγή του πολιτισμικού προτύπου;
2. Κοινωνική-οικολογική οικονομία
(Ανα) παραγωγικότητα. Κοινά(Commons). Σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της φύσης.
Στο τρέχον οικονομικό μας σύστημα οι αναπαραγωγικές δραστηριότητες υπόκεινται σε εκμετάλλευση και θεωρούνται ταυτόχρονα δεδομένες. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή φροντίδας, η οποία γίνεται κυρίως από γυναίκες, τη γεωργία διαβίωσης (μη εμπορική γεωργία) και τους αναπαραγωγικούς πόρους που μας παρέχει η φύση. Αν και αυτά είναι τα θεμέλια της λεγόμενης «οικονομίας», δεν λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό των οικονομικών αξιών. Κατάχρηση γίνεται επίσης με την παράλογη αύξηση της αδικίας στην κατανομή σε όλο τον κόσμο.
Η έννοια της κοινωνικής-οικολογικής οικονομίας θέτει σε επανεξέταση τη διάκριση μεταξύ μισθωτής εργασίας και των άλλων κοινωνικών δραστηριοτήτων. Μια κοινωνική και οικολογική οικονομία πρέπει να αναπτύξει όχι μόνο νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας, της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσης, αλλά εξετάζει αυτές τις κατηγορίες ως προς το νόημά τους. Μια τέτοια οικονομία σέβεται τα όρια του πλανήτη μας και προωθεί τέτοιες σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της φύσης, στις οποίες η φύση δεν είναι απλώς ένα χρήσιμο μέσο για την κοινωνία.
Μια κοινωνική-οικολογική οικονομία ενισχύει τη συνεργασία αντί του ανταγωνισμού και της προσκόλλησης στην ανάπτυξη. Αντιμετωπίζει επίσης τη σχέση μεταξύ της πόλης και της υπαίθρου κριτικά. Υπάρχουν ήδη πολλά εγχειρήματα και πρωτοβουλίες που προωθούν μια τέτοια οικονομία. Πώς μπορούμε να στηρίξουμε την παραπέρα εξέλιξη και διάδοση αυτών των πρωτοποριακών εγχειρημάτων; Ποιες οικονομικές δραστηριότητες προωθούν τη συνεργασία και την ανεξαρτησία από την «ανάπτυξη»; Ποιά μακροοικονομικά και νομικά πλαίσια είναι αναγκαία για την προώθηση της κοινωνικής και οικολογικής οικονομίας;
3. Κοινοτική ζωή
Καλή ζωή(Buen Vivir). Ελεύθερη Γνώση. Ευτραπελική(Convivial) τεχνολογία.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Ivan Illich, η ευτραπελία(ευθυμία, ευχαρίστηση, φιλικότητα) είναι «ατομική ελευθερία, υλοποιημένη στην αμοιβαία προσωπική αλληλεξάρτηση». Η ευτραπελία περιγράφει μια ειρηνική, κοινοτική ζωή με ένα δημιουργικό και (συλλογικό) αυτοδιαχειριζόμενο τρόπο. Ο όρος αυτός αντιπροσωπεύει μία από τις κατευθυντήριες ιδέες για ένα δίκαιο και συμμετοχικό δρόμο μετάβασης προς μια κοινωνία πέρα από την ανάπτυξη. Οι θεσμοί και οι τεχνολογίες σήμερα υπηρετούν την προσανατολισμένη προς το κέρδος οικονομία, αντ 'αυτού θα έπρεπε να υποστηρίζουν μια κοινοτική ζωή.
Σημαντικά ζητήματα για την έρευνα και τη συζήτηση σε αυτόν τον τομέα είναι: Πώς μπορούμε να ελευθερώσουμε το μυαλό και το σώμα μας από την εξάρτηση από την ανάπτυξη; Πώς μπορούμε να προωθήσουμε φιλικές προς το χρήστη τεχνολογίες που εξυπηρετούν το κοινό καλό και διευκολύνουν το μοίρασμα και τη συνεργασία; Η ευτραπελία ανοίγει επίσης το πεδίο της συζήτησης σχετικά με εναλλακτικά μοντέλα ευημερίας-ευζωίας εν γένει και με βιωμένες ουτοπίες από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως το λατινοαμερικάνικο "Buen Vivir", ή την αφρικάνικη έννοια του "Ubuntu". Πολλές από αυτές τις έννοιες επικρίνουν τη δυτική αντίληψη για τη φύσης ως εμπόρευμα και προτείνουν μια άλλη σχέση του ανθρώπου-φύσης. Τα μοντέλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για τις νέες μορφές διαβίωσης, την παραγωγή και τη χρήση των αγαθών και των υπηρεσιών - όχι μεμονωμένα, αλλά μέσα σε μια ζωντανή κοινότητα.
-Στις 5 μέρες του συνεδρίου(εγώ βρέθηκα τις 2 τελευταίες μέρες) δόθηκαν -εν μέρει διαφοροποιημένες-απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και τέθηκαν άλλα παραπέρα προς μελλοντική διερεύνηση.
-Συμμετείχαν πάνω από 40 διεθνείς οργανώσεις, πάνω από 4000 άτομα-2800 από αυτά είχαν δηλωθεί από πριν-ενώ κάθε μέρα υπήρχαν γύρω στους 3000 επισκέπτες Έγιναν γύρω στα 20 εργαστήρια -με περίπου 600 συμμετέχοντες από 74 διαφορετικές χώρες- σε διαφορετικά θέματα, τα οποία παρουσίασαν την τελευταία μέρα, όπου έγινε και ο τελικός απολογισμός του συνεδρίου(σε 2 γλώσσες, αγγλικά –γερμανικά).
-Στον «αποαναπτυγμένο» για την περίσταση χώρο του πανεπιστημίου, βοήθησαν για τις απαραίτητες εργασίες 930 εθελοντές, προσφέρθηκαν κάθε μέρα 2800 μερίδες χορτοφαγικού φαγητού(3 Ε η μερίδα) από 1250 κιλά λαχανικών που παράχθηκαν τοπικά, καθώς και μουσικές τα βράδυα.
- Το συνέδριο έκλεισε με ένα γενικό πάνελ όπου μπήκε το γενικό ερώτημα: Πως συνεχίζουμε παραπέρα; Πως δημιουργούμε τη στρατηγική συμμαχία ενάντια στη Μόλυνση, στον Καπιταλισμό και την κλιματική αλλαγή; Ακούσθηκαν απόψεις για το πώς να βρούμε δρόμους σύνδεσης με την κοινωνία «εκεί έξω», γιατί «εκεί έξω» υπάρχουν πολλοί που πετιούνται έξω από «τον κόσμο τους» και θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη δημιουργία του «νέου κόσμου μας». Στη συνέχεια το απόγευμα διοργανώθηκε και μια διαδήλωση στο κέντρο της πόλης.
-Τα κείμενα του συνεδρίου, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις αναρτούνται στα γερμανικά και αγγλικά στην ιστοσελίδα:
http://leipzig.degrowth.org/de/
RSS Feed
