Εκατομμύρια άνθρωποι σε 166 χώρες έδωσαν «παρών» στις διαδηλώσεις κατά της κλιματικής αλλαγής(συνολικά προγραμματισμένες πάνω από 2.000 διαδηλώσεις ), ζητώντας δραστικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος εν όψει της συζήτησης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη οι "από κάτω" απαίτησαν άμεση δράση για την κλιματική αλλαγή, από τους "απο πάνω", πριν από την ειδική σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. Η Νέα Υόρκη φιλοξένησε την κύρια πορεία, η οποία έχει χαρακτηριστεί η «μεγαλύτερη κλιματική πορεία στην ιστορία» και καλέσθηκε εκτός των άλλων κινημάτων και από 1400 διαφορετικές οργανώσεις.
Τις προηγούμενες 2 μέρες και στις συζητήσεις του εναλλακτικού συνεδρίου των κινημάτων "Σύγκλιση για το Κλίμα" εκφράσθηκαν σε μεγάλο βαθμό κριτικές απόψεις από τους ακτιβιστές του κινήματος. Μεταξύ αυτών για παράδειγμα: κριτική στην αριστερά ότι για πολύ μεγάλο διάστημα δεν έδειξε ενδιαφέρον και συνάφεια με το κίνημα για την προστασία του κλίματος, ότι ο "φονταμελισμός της αγοράς" μπορεί να σταματήσει μόνο από το κίνημα των "απο κάτω" και μόνο με ριζοσπαστικό τρόπο, ότι το κίνημα θα πρέπει να περιμένει τόσα λίγα από τις ελίτ, όσα και από τον ΟΗΕ.
Όπως το διατύπωσε και η Ναόμι Κλάιν, που ήταν από τους συντελεστές του συνεδρίου: "Όταν το κίνημα φωνάζει μόνο για βοήθεια, χωρίς στα πλαίσιά του να είναι ξεκάθαροι οι δικοί του στόχοι, τότε απειλείται από μια αποτρεπτέα "σωτήρια" απάντηση της ελίτ με περισσότερα τοξικά μέσα: πυρηνικά εργοστάσια, βιοκαύσιμα, γεωτεχνολογία".
Για το πως βλέπουν οι ελιτ τη προστασία του κλίματος φαίνεται και από τη στάση της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ, που υποτίθεται μάλιστα ότι πρωτοστατεί στις προσπάθειες του ΟΗΕ: Επίτροπος Ενέργειας και Κλιματικής Προστασίας στην Κομισιόν τοποθετήθηκε από τον Γιουγκέρ ο Ισπανός Miguel Arias Canete, ο οποίος είναι και συνιδιοκτήτης σε δύο εταιρείες πετρελαίου. Βάλανε τον "λύκο να φυλάει τα πρόβατα". Αποδεικνύεται ότι το λόμπυ των ορυκτών καυσίμων θέλει "το πάνω χέρι" και στην προστασία του κλίματος, για να κερδίσει και από τα τυχόν μέτρα, τα οποία έχουν αποφασισθεί ή πρόκειται να αποφασισθούν σε επίπεδο κυβερνήσεων, στα πλαίσια του ΟΗΕ. Η ίδια η Μέρκελ και η γερμανική κυβέρνηση, που μέχρι πριν 5 χρόνια υποτίθεται ότι πρωτοστατούσε στην προστασία του κλίματος, δε θα πάει καν στη Ν.Υόρκη. Μπορεί να αποφάσισε να κλείσει μέχρι το 2022 τα πυρηνικά εργοστάσια, αλλά έχει στραφεί πάλι στον άνθρακα σαν πηγή ενέργειας και εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Δεν επιδιώκει πια όπως στην αρχή την γρήγορη επέκταση των ΑΠΕ.
Η στάση της αμερικάνικης πολιτικής ελίτ από την άλλη φαίνεται καθαρά στην περίπτωση Ομπάμα: οι μεγάλες διακηρύξεις του προεκλογικά για φιλικές προς το κλίμα πολιτικές πάνε περίπατο στην πράξη. Εδώ και πέντε χρόνια για παράδειγμα, δεν έχει πάρει μια απόφαση σχετικά με τον «Keystone XL», τον αγωγό που θα μεταφέρει ανεπεξέργαστο πετρέλαιο από την άμμο πίσσας στον Καναδά στις ραφινερίες στον Κόλπο του Μεξικού.
Όσο για τον ΟΗΕ, οι ακτιβιστές τον καταγγέλλουν ότι η πολιτική του για το κλίμα εδώ και 19 χρόνια έχει αποτύχει παταγωδώς. Η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου θα απαιτούσε μια σειρά από αποφασιστικές αλλαγές στην οικονομία και το μοντέλο ανάπτυξης καθώς και στον τρόπο ζωής ,βασικά του «αναπτυγμένου κόσμου». Αυτές οι αλλαγές θα έπρεπε να έχουν στόχο την καθαρότερη και ορθολογικότερη (που να ικανοποιεί ουσιαστικές και όχι καταναλωτικές ανάγκες) παραγωγή, την εξοικονόμηση ενέργειας, την προώθηση των ήπιων –ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, την προώθηση εναλλακτικών τρόπων δόμησης (Βιοκλιματική αρχιτεκτονική). Θα έπρεπε να προωθηθούν εναλλακτικές μεταφορές και εναλλακτικό εμπόριο. Να καταργηθεί π.χ. το εμπόριο του τροπικού ξύλου, ώστε να διασωθεί το τροπικό δάσος που είναι ένας από τους κύριους συντελεστές μείωσης του CO2. (Για να γίνει όμως αυτό θα έπρεπε οι βιομηχανικές χώρες να χαρίσουν τα «χρέη» των τροπικών χώρών, αυτών των τόσο πλούσιων σε πλουτοπαραγωγικές πηγές, αλλά τόσο φτωχών λόγω της στυγνής εκμετάλλευσής τους). Να υπάρξει αλλαγή στον σχεδιασμό των πόλεων και να περιορισθεί η αυτοκίνηση υπέρ της δημόσιας αντιρρυπαντικής συγκοινωνίας. Να υπάρξει αλλαγή στα μοντέλα κατανάλωσης και γενικά στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Όλα αυτά δεν αφορούν μόνο στις γενικότερες πολιτικές των κρατών-πρωταίτιων, αλλά και στην ατομική συμπεριφορά του κάθε καταναλωτή τους.
Χρειάσθηκαν κάποια χρόνια διαπραγματεύσεων στα πλαίσια του ΟΗΕ, για να καταλήξουν στο γνωστό «πρωτόκολλο του Κιότο».Τα μέτρα μάλιστα που συμφωνήθηκαν εκεί στην ουσία έλεγαν ότι "μπορούν να συνεχίσουν όπως μέχρι τώρα": δεν ήταν καν δεσμευτικά για τους συμμετέχοντες. Αργότερα το Κογκρέσο των ΗΠΑ αρνήθηκε να τα επικυρώσει και η αμερικάνικη κυβέρνηση αρνείται ακόμα να αναλάβει το μερίδιο που της αναλογεί, που είναι και το μεγαλύτερο.
Στο πλευρό των ΗΠΑ είναι και άλλες πετρελαιοπαραγωγικές και νεοβιομηχανικές (Κίνα, Ινδία) χώρες. Στην ουσία και αυτή η ανώδυνη στην πραγματικότητα γι` αυτές συμφωνία έμεινε στα χαρτιά.
Στη συνέχεια έγιναν και άλλες αποτυχημένες απόπειρες για να εφαρμοσθούν οι συμφωνίες. Όμως αυτό που πέτυχαν ήταν να αφήσουν την υλοποίησή τους στην ίδια την αγορά. Έφθασαν στο σημείο να εξαγοράζονται τα «δικαιώματα εκπομπών» των φτωχών χωρών από τις χώρες και τις επιχειρήσεις που θα έπρεπε να μειώσουν τις εκπομπές, για να μπορούν να συνεχίζουν όπως και πριν (δημιουργήθηκε Χρηματιστήριο «Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου» και δικτυακός τόπος για εταιρείες και κυβερνήσεις).
Και οι πολίτες; Μπορούν να κάνουν κάποια πράγματα χωρίς να περιμένουν από τις διασκέψεις του ΟΗΕ και να παρακαλάνε. Στην χώρα μας παράδειγμα:
•Αυτοοργάνωση σε Κινήσεις ενάντια στις κλιματικές αλλαγές.
•Πίεση προς τη ΔΕΗ για μείωση της χρήσης του λιγνίτη-πετρελαίου και στροφή προς τις ΑΠΕ.
•Πίεση προς τις τοπικές βιομηχανίες για στροφή προς μη ενεργοβόρα καθαρή παραγωγή.
•Απαίτηση από τους κατασκευαστές των κτιρίων τους για βιοκλιματικές προδιαγραφές, εγκαταστάσεις ΑΠΕ.
•Εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι(όχι αναμμένα φώτα, οικονομικές συσκευές-λάμπες, όχι “stand by”,όχι ηλ. Κουζίνα, κατάλληλα οικον. μαγειρ.σκεύη, ανακύκλωση, όχι κλιματιστικά κ.λ.π.)
•Αντικαταναλωτική συμπεριφορά, τοπικά ποιοτικά προϊόντα, μποϋκοτάρισμα των εκτός εποχής ειδών και της πλαστικής συσκευασίας, όχι μεταλλαγμένα. Ποδήλατο, λιγότερο «αυτοκινητιστές», λιγότερα ταξίδια με αεροπλάνο, «ομαδικές» μετακινήσεις(«συνταξιδιώτες»). Συνεταιρισμούς παραγωγής ενέργειας από μικρά συστήματα ΑΠΕ
Σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη οι "από κάτω" απαίτησαν άμεση δράση για την κλιματική αλλαγή, από τους "απο πάνω", πριν από την ειδική σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα. Η Νέα Υόρκη φιλοξένησε την κύρια πορεία, η οποία έχει χαρακτηριστεί η «μεγαλύτερη κλιματική πορεία στην ιστορία» και καλέσθηκε εκτός των άλλων κινημάτων και από 1400 διαφορετικές οργανώσεις.
Τις προηγούμενες 2 μέρες και στις συζητήσεις του εναλλακτικού συνεδρίου των κινημάτων "Σύγκλιση για το Κλίμα" εκφράσθηκαν σε μεγάλο βαθμό κριτικές απόψεις από τους ακτιβιστές του κινήματος. Μεταξύ αυτών για παράδειγμα: κριτική στην αριστερά ότι για πολύ μεγάλο διάστημα δεν έδειξε ενδιαφέρον και συνάφεια με το κίνημα για την προστασία του κλίματος, ότι ο "φονταμελισμός της αγοράς" μπορεί να σταματήσει μόνο από το κίνημα των "απο κάτω" και μόνο με ριζοσπαστικό τρόπο, ότι το κίνημα θα πρέπει να περιμένει τόσα λίγα από τις ελίτ, όσα και από τον ΟΗΕ.
Όπως το διατύπωσε και η Ναόμι Κλάιν, που ήταν από τους συντελεστές του συνεδρίου: "Όταν το κίνημα φωνάζει μόνο για βοήθεια, χωρίς στα πλαίσιά του να είναι ξεκάθαροι οι δικοί του στόχοι, τότε απειλείται από μια αποτρεπτέα "σωτήρια" απάντηση της ελίτ με περισσότερα τοξικά μέσα: πυρηνικά εργοστάσια, βιοκαύσιμα, γεωτεχνολογία".
Για το πως βλέπουν οι ελιτ τη προστασία του κλίματος φαίνεται και από τη στάση της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ, που υποτίθεται μάλιστα ότι πρωτοστατεί στις προσπάθειες του ΟΗΕ: Επίτροπος Ενέργειας και Κλιματικής Προστασίας στην Κομισιόν τοποθετήθηκε από τον Γιουγκέρ ο Ισπανός Miguel Arias Canete, ο οποίος είναι και συνιδιοκτήτης σε δύο εταιρείες πετρελαίου. Βάλανε τον "λύκο να φυλάει τα πρόβατα". Αποδεικνύεται ότι το λόμπυ των ορυκτών καυσίμων θέλει "το πάνω χέρι" και στην προστασία του κλίματος, για να κερδίσει και από τα τυχόν μέτρα, τα οποία έχουν αποφασισθεί ή πρόκειται να αποφασισθούν σε επίπεδο κυβερνήσεων, στα πλαίσια του ΟΗΕ. Η ίδια η Μέρκελ και η γερμανική κυβέρνηση, που μέχρι πριν 5 χρόνια υποτίθεται ότι πρωτοστατούσε στην προστασία του κλίματος, δε θα πάει καν στη Ν.Υόρκη. Μπορεί να αποφάσισε να κλείσει μέχρι το 2022 τα πυρηνικά εργοστάσια, αλλά έχει στραφεί πάλι στον άνθρακα σαν πηγή ενέργειας και εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Δεν επιδιώκει πια όπως στην αρχή την γρήγορη επέκταση των ΑΠΕ.
Η στάση της αμερικάνικης πολιτικής ελίτ από την άλλη φαίνεται καθαρά στην περίπτωση Ομπάμα: οι μεγάλες διακηρύξεις του προεκλογικά για φιλικές προς το κλίμα πολιτικές πάνε περίπατο στην πράξη. Εδώ και πέντε χρόνια για παράδειγμα, δεν έχει πάρει μια απόφαση σχετικά με τον «Keystone XL», τον αγωγό που θα μεταφέρει ανεπεξέργαστο πετρέλαιο από την άμμο πίσσας στον Καναδά στις ραφινερίες στον Κόλπο του Μεξικού.
Όσο για τον ΟΗΕ, οι ακτιβιστές τον καταγγέλλουν ότι η πολιτική του για το κλίμα εδώ και 19 χρόνια έχει αποτύχει παταγωδώς. Η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου θα απαιτούσε μια σειρά από αποφασιστικές αλλαγές στην οικονομία και το μοντέλο ανάπτυξης καθώς και στον τρόπο ζωής ,βασικά του «αναπτυγμένου κόσμου». Αυτές οι αλλαγές θα έπρεπε να έχουν στόχο την καθαρότερη και ορθολογικότερη (που να ικανοποιεί ουσιαστικές και όχι καταναλωτικές ανάγκες) παραγωγή, την εξοικονόμηση ενέργειας, την προώθηση των ήπιων –ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, την προώθηση εναλλακτικών τρόπων δόμησης (Βιοκλιματική αρχιτεκτονική). Θα έπρεπε να προωθηθούν εναλλακτικές μεταφορές και εναλλακτικό εμπόριο. Να καταργηθεί π.χ. το εμπόριο του τροπικού ξύλου, ώστε να διασωθεί το τροπικό δάσος που είναι ένας από τους κύριους συντελεστές μείωσης του CO2. (Για να γίνει όμως αυτό θα έπρεπε οι βιομηχανικές χώρες να χαρίσουν τα «χρέη» των τροπικών χώρών, αυτών των τόσο πλούσιων σε πλουτοπαραγωγικές πηγές, αλλά τόσο φτωχών λόγω της στυγνής εκμετάλλευσής τους). Να υπάρξει αλλαγή στον σχεδιασμό των πόλεων και να περιορισθεί η αυτοκίνηση υπέρ της δημόσιας αντιρρυπαντικής συγκοινωνίας. Να υπάρξει αλλαγή στα μοντέλα κατανάλωσης και γενικά στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Όλα αυτά δεν αφορούν μόνο στις γενικότερες πολιτικές των κρατών-πρωταίτιων, αλλά και στην ατομική συμπεριφορά του κάθε καταναλωτή τους.
Χρειάσθηκαν κάποια χρόνια διαπραγματεύσεων στα πλαίσια του ΟΗΕ, για να καταλήξουν στο γνωστό «πρωτόκολλο του Κιότο».Τα μέτρα μάλιστα που συμφωνήθηκαν εκεί στην ουσία έλεγαν ότι "μπορούν να συνεχίσουν όπως μέχρι τώρα": δεν ήταν καν δεσμευτικά για τους συμμετέχοντες. Αργότερα το Κογκρέσο των ΗΠΑ αρνήθηκε να τα επικυρώσει και η αμερικάνικη κυβέρνηση αρνείται ακόμα να αναλάβει το μερίδιο που της αναλογεί, που είναι και το μεγαλύτερο.
Στο πλευρό των ΗΠΑ είναι και άλλες πετρελαιοπαραγωγικές και νεοβιομηχανικές (Κίνα, Ινδία) χώρες. Στην ουσία και αυτή η ανώδυνη στην πραγματικότητα γι` αυτές συμφωνία έμεινε στα χαρτιά.
Στη συνέχεια έγιναν και άλλες αποτυχημένες απόπειρες για να εφαρμοσθούν οι συμφωνίες. Όμως αυτό που πέτυχαν ήταν να αφήσουν την υλοποίησή τους στην ίδια την αγορά. Έφθασαν στο σημείο να εξαγοράζονται τα «δικαιώματα εκπομπών» των φτωχών χωρών από τις χώρες και τις επιχειρήσεις που θα έπρεπε να μειώσουν τις εκπομπές, για να μπορούν να συνεχίζουν όπως και πριν (δημιουργήθηκε Χρηματιστήριο «Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου» και δικτυακός τόπος για εταιρείες και κυβερνήσεις).
Και οι πολίτες; Μπορούν να κάνουν κάποια πράγματα χωρίς να περιμένουν από τις διασκέψεις του ΟΗΕ και να παρακαλάνε. Στην χώρα μας παράδειγμα:
•Αυτοοργάνωση σε Κινήσεις ενάντια στις κλιματικές αλλαγές.
•Πίεση προς τη ΔΕΗ για μείωση της χρήσης του λιγνίτη-πετρελαίου και στροφή προς τις ΑΠΕ.
•Πίεση προς τις τοπικές βιομηχανίες για στροφή προς μη ενεργοβόρα καθαρή παραγωγή.
•Απαίτηση από τους κατασκευαστές των κτιρίων τους για βιοκλιματικές προδιαγραφές, εγκαταστάσεις ΑΠΕ.
•Εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι(όχι αναμμένα φώτα, οικονομικές συσκευές-λάμπες, όχι “stand by”,όχι ηλ. Κουζίνα, κατάλληλα οικον. μαγειρ.σκεύη, ανακύκλωση, όχι κλιματιστικά κ.λ.π.)
•Αντικαταναλωτική συμπεριφορά, τοπικά ποιοτικά προϊόντα, μποϋκοτάρισμα των εκτός εποχής ειδών και της πλαστικής συσκευασίας, όχι μεταλλαγμένα. Ποδήλατο, λιγότερο «αυτοκινητιστές», λιγότερα ταξίδια με αεροπλάνο, «ομαδικές» μετακινήσεις(«συνταξιδιώτες»). Συνεταιρισμούς παραγωγής ενέργειας από μικρά συστήματα ΑΠΕ
RSS Feed
