Η κατάρρευση στο ιαπωνικό πυρηνικό εργοστάσιο της Fukushima πριν από τρία χρόνια ήταν μια καταστροφή για τους ανθρώπους που επηρεάσθηκαν άμεσα . Εκτός από τις συνέπειες που προκάλεσε ο σεισμός και το τσουνάμι και από τη μόλυνση των εργαζομένων , εκκενώθηκαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι , μια ολόκληρη περιοχή ερήμωσε, τουλάχιστον προσωρινά . Αλλά οι ουσιαστικότερες επιπτώσεις θα φανούν μετά από αρκετά χρόνια.
Αυτό που μπορούμε να πούμε όμως σήμερα είναι ότι τελειώσαμε με την ψευδαίσθηση της οικονομικά προσιτής ενέργειας, που μας πιπίλαγε εδώ και 50 χρόνια το λόμπυ της «ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας» .
Η φαντασίωση της «ασφαλούς ενέργειας» τινάχθηκε στον αέρα από το 1986 με την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ. Από τότε , όμως , η πυρηνική ενέργεια εξακολουθούσε να θεωρείται "φθηνή" - μέχρι που η καταστροφή της Φουκοσίμα, που συνέβη σε μια πλούσια χώρα υψηλής τεχνολογίας όπως η Ιαπωνία, έδειξε το αντίθετο . Η περίπτωση δεν ανέδειξε μόνο την τεχνική ανικανότητα που υπάρχει όσον αφορά τις εφαρμογές της, αλλά και τις τεράστιες οικονομικές ζημιές που επιφέρει σε περίπτωση ατυχήματος.
Οι Ιάπωνες φορολογούμενοι έπρεπε με δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ να συμβάλλουν για «αποκατάσταση» των συνεπειών. Όπως έγινε και με τις τράπεζες στην τραπεζική κρίση, που «ήταν πολύ μεγάλες για να πέσουν»( « too big to fail »), ακριβώς το ίδιο πράγμα έγινε σαφές στη Φουκουσίμα : το κράτος πρέπει να παρέμβει για να «καθαρίσει τις βρωμιές» της πυρηνικής βιομηχανίας . Το κράτος και η κοινωνία πληρώνει τις ζημιές, οι ιδιώτες επενδυτές της αποκομίζουν τα κέρδη.
Η πυρηνική ενέργεια αξίζει τον κόπο για το κεφάλαιο, αν το κράτος είναι πρόθυμο να πληρώσει το τίμημα για την έρευνα , την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, τη διαχείριση των αποβλήτων , την ασφάλιση για τις πιθανές ζημιές . Αυτή είναι μια αυταπόδεικτη αλήθεια την οποία όσοι είμαστε ενάντια σε αυτήν διατυμπανίζαμε εδώ και πολλά χρόνια. Όποιος θέλει σήμερα ακόμα την πυρηνική ενέργεια , σημαίνει ή ότι έχει πάρα πολλά χρήματα ή κάποιους άλλους ανομολόγητους λόγους .
Σε αντίθεση με πριν από 50 χρόνια , όταν άρχισαν τα πυρηνικά προγράμματα , οι βιομηχανικές χώρες δεν έχουν σήμερα ούτε αυξανόμενη ζήτηση για κατανάλωση ρεύματος , ούτε πλεονάσματα στα ταμεία τους. Η μεγάλη ένταση κεφαλαίου που απαιτείται με εξαιρετικά υψηλό κόστος κατασκευής , λειτουργίας , ασφάλειας και διαχείρισης αποβλήτων κάνει την πυρηνική ενέργεια να μη έχει καμία πιθανότητα, από άποψη οικονομική.
Οι τράπεζες δεν δανείζουν πια , οι επενδυτές αποβιβάζονται από το τραίνο . Το πυρηνικό λόμπι μπορεί να έχει κάποιο οικονομικό μέλλον ακόμη, όπου δεν αποφασίζουν οι νόμοι της αγοράς : στη Γαλλία που σφραγίζει την ενεργειακή της αγορά , στο Ηνωμένο Βασίλειο που διανέμει γενναιόδωρες επιδοτήσεις για αναγγελθέν νέο πρόγραμμά της, στην Κίνα που έχει πολλά πλεονάσματα και μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία . Χώρες όπως η Πολωνία , η Τσεχία , η Βραζιλία και η Ινδία έχουν συνειδητοποιήσει ότι η υλοποίηση των φιλόδοξων πυρηνικών προγραμμάτων τους είναι σχεδόν αδύνατη.
Αυτό που μπορούμε να πούμε όμως σήμερα είναι ότι τελειώσαμε με την ψευδαίσθηση της οικονομικά προσιτής ενέργειας, που μας πιπίλαγε εδώ και 50 χρόνια το λόμπυ της «ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας» .
Η φαντασίωση της «ασφαλούς ενέργειας» τινάχθηκε στον αέρα από το 1986 με την πυρηνική καταστροφή στο Τσερνομπίλ. Από τότε , όμως , η πυρηνική ενέργεια εξακολουθούσε να θεωρείται "φθηνή" - μέχρι που η καταστροφή της Φουκοσίμα, που συνέβη σε μια πλούσια χώρα υψηλής τεχνολογίας όπως η Ιαπωνία, έδειξε το αντίθετο . Η περίπτωση δεν ανέδειξε μόνο την τεχνική ανικανότητα που υπάρχει όσον αφορά τις εφαρμογές της, αλλά και τις τεράστιες οικονομικές ζημιές που επιφέρει σε περίπτωση ατυχήματος.
Οι Ιάπωνες φορολογούμενοι έπρεπε με δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ να συμβάλλουν για «αποκατάσταση» των συνεπειών. Όπως έγινε και με τις τράπεζες στην τραπεζική κρίση, που «ήταν πολύ μεγάλες για να πέσουν»( « too big to fail »), ακριβώς το ίδιο πράγμα έγινε σαφές στη Φουκουσίμα : το κράτος πρέπει να παρέμβει για να «καθαρίσει τις βρωμιές» της πυρηνικής βιομηχανίας . Το κράτος και η κοινωνία πληρώνει τις ζημιές, οι ιδιώτες επενδυτές της αποκομίζουν τα κέρδη.
Η πυρηνική ενέργεια αξίζει τον κόπο για το κεφάλαιο, αν το κράτος είναι πρόθυμο να πληρώσει το τίμημα για την έρευνα , την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, τη διαχείριση των αποβλήτων , την ασφάλιση για τις πιθανές ζημιές . Αυτή είναι μια αυταπόδεικτη αλήθεια την οποία όσοι είμαστε ενάντια σε αυτήν διατυμπανίζαμε εδώ και πολλά χρόνια. Όποιος θέλει σήμερα ακόμα την πυρηνική ενέργεια , σημαίνει ή ότι έχει πάρα πολλά χρήματα ή κάποιους άλλους ανομολόγητους λόγους .
Σε αντίθεση με πριν από 50 χρόνια , όταν άρχισαν τα πυρηνικά προγράμματα , οι βιομηχανικές χώρες δεν έχουν σήμερα ούτε αυξανόμενη ζήτηση για κατανάλωση ρεύματος , ούτε πλεονάσματα στα ταμεία τους. Η μεγάλη ένταση κεφαλαίου που απαιτείται με εξαιρετικά υψηλό κόστος κατασκευής , λειτουργίας , ασφάλειας και διαχείρισης αποβλήτων κάνει την πυρηνική ενέργεια να μη έχει καμία πιθανότητα, από άποψη οικονομική.
Οι τράπεζες δεν δανείζουν πια , οι επενδυτές αποβιβάζονται από το τραίνο . Το πυρηνικό λόμπι μπορεί να έχει κάποιο οικονομικό μέλλον ακόμη, όπου δεν αποφασίζουν οι νόμοι της αγοράς : στη Γαλλία που σφραγίζει την ενεργειακή της αγορά , στο Ηνωμένο Βασίλειο που διανέμει γενναιόδωρες επιδοτήσεις για αναγγελθέν νέο πρόγραμμά της, στην Κίνα που έχει πολλά πλεονάσματα και μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία . Χώρες όπως η Πολωνία , η Τσεχία , η Βραζιλία και η Ινδία έχουν συνειδητοποιήσει ότι η υλοποίηση των φιλόδοξων πυρηνικών προγραμμάτων τους είναι σχεδόν αδύνατη.