του Γιου Χουα
Jokes, Lies and Pollution in China
©New York Times
Αφού πήγα στον ιατρό μου για εξετάσεις, εκείνος μου έδειξε τη διάγνωση: δίπλα στη διαπίστωση ανωμαλιών στη λειτουργία των πνευμόνων μου, είδα έκπληκτος τις λέξεις «ατμοσφαιρική ρύπανση». Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα κάτι τέτοιο σε μια ιατρική διάγνωση.
Θυμήθηκα τη φασαρία που είχε γίνει στην Κίνα πέρσι τον Ιούνιο για τα «PM 2.5» (τα αιωρούμενα σωματίδια που είναι ιδιαίτερα επιζήμια στην υγεία). Η πρεσβεία των ΗΠΑ και διάφορα προξενεία σε ολόκληρη την Κίνα ανήγγειλαν υψηλές συγκεντρώσεις PM2.5 στην ατμόσφαιρα, πράγμα που πυροδότησε την ανησυχία της κοινής γνώμης όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Κίνα. Αλλά η κυβέρνηση αντέδρασε βίαια: ο υφυπουργός περιβαλλοντικής προστασίας Γου Σιάο-Γκινγκ (Wu Xiaoqing) επετέθη φραστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, ισχυριζόμενος πως πραγματοποιώντας παρόμοιες μετρήσεις παραβίαζαν τις διεθνείς συμφωνίες και τους νόμους της Κίνας. Όταν και το κινεζικό υπουργείο εξωτερικών υιοθέτησε παρόμοιες κατηγορίες, ένας χιουμορίστας στο διαδίκτυο βρήκε ευκαιρία να κάνει πλάκα: «όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο οι πρεσβείες των ΗΠΑ αποτελούν αμερικανικό έδαφος. 'Αρα το μόνο που αποδεικνύουν οι σχετικές μετρήσεις είναι η κακή κατάσταση της ατμόσφαιρας των ΗΠΑ!»
Πριν από αυτές τις εκθέσεις, σχεδόν κανείς (πλην ορισμένων επαγγελματικών περιβαλλοντολόγων) δεν γνώριζε πως αυτά τα σωματίδια εισέρχονται απ' ευθείας στους βρόγχους, παρεμβαίνουν στην αναπνευστική λειτουργία και προκαλούν μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας. Ενώ οι Κινέζοι επίσημοι επέκριναν την Αμερική και υποβάθμιζαν τους κινδύνους των PM2.5, οι Κινέζοι πολίτες εξέφραζαν διαδικτυακά τη δυσαρέσκειά τους με την κυβέρνηση, οι μάσκες προσώπου ξεπουλιόνταν και στους δρόμους εμφανίζονταν πωλητές... πεπιεσμένου αέρα.
Το επικίνδυνο «νέφος» τύλιγε πολλές περιοχές της Κίνας. Πέρσι τον Ιανουάριο, το «νέφος» στην κομητεία του Ανζί της περιοχής Ζέι Γιανγκ ήταν τόσο πηχτό που μια πυρκαγιά εξελισσόταν επί τρεις ώρες χωρίς κανείς να μπορεί να τη διακρίνει. Πριν μια εβδομάδα, στην πόλη Χαρμπίν της βορειοανατολικής Κίνας, η ορατότητα έπεσε κάτω από τα 10 μέτρα, και διακόπηκε η λειτουργία των σχολείων.
Ενώ στις αρχές του έτους συγκαλούνταν στην Κίνα τα δύο σημαντικότερα συνέδρια που εξέλεγαν νέο πρόεδρο και πρωθυπουργό, το Πεκίνο και άλλες πόλεις του βορρά βυθίζονταν σε τοξικό νέφος που σε μερικές περιοχές έσπασε ρεκόρ σε επικίνδυνη ρύπανση. Ενώ διεξάγονταν τα συνέδρια, το βασικό θέμα συζήτησης ήταν η ρύπανση.
Αν και οι πάντες υποθέτουν πως στα γραφεία και τα σπίτια των ηγετών της χώρας έχουν τοποθετηθεί συσκευές που καθαρίζουν τον αέρα, εντούτοις αυτοί εξακολουθούν να χρειάζεται να βγαίνουν έξω και να αναπνέουν τον ίδιο ρυπασμένο αέρα με όλους εμάς. Και είτε διότι κι οι ηγέτες μας υποφέρουν κι εκείνοι από τη ρύπανση, είτε διότι δέχονται ολοένα και μεγαλύτερες κοινωνικές πιέσεις, έξαφνα η κυβέρνησή μας έκανε στροφή 180ο στο ζήτημα, κι έπαψε να κατηγορεί τις αμερικανικές μετρήσεις ή να υποβαθμίζει το ζήτημα.
Το καλοκαίρι ο υπουργός περιβάλλοντος Ζου Σενγκ-Σιαν (Zhou Shengxian), ανακοίνωσε πως την επόμενη πενταετία θα διατεθούν για την καταπολέμηση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας κονδύλια ύψους 200 δις ευρώ. Αν και δεν ανέλυσε το πώς ακριβώς θα διατεθεί αυτό το ποσό, δήλωσε πως κάθε χρόνο θα τίθενται σε λειτουργία χιλιάδες νέοι σταθμοί καταμέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Σύμφωνα με την «παγκόσμια οργάνωση υγείας» (WHO) το όριο ασφαλείας στην περιεκτικότητα του αέρα σε PM2.5 είναι 25μgr/m3, αν και η κινεζική κυβέρνηση έχει θέσει ως όριο τα 75μgr/m3. Η επίσημη δικαιολογία για το γεγονός αυτό είναι πως η Κίνα εξακολουθεί να είναι υπό ανάπτυξη χώρα, και δεν είναι ακόμα αναγκαίο να υιοθετεί τις προδιαγραφές της WHO. Η κοινή γνώμη αντιδρά στη στάση αυτή με ανέκδοτα: ένα ψάρι πέφτει σε ένα βαρέλι με λάδι σόγιας. Αρχίζει λοιπόν να διαμαρτύρεται για το πόσο άθλιο είναι το περιβάλλον. Εκεί που κολυμπάει πέφτει πάνω σε ένα χοντρό αρουραίο που κάνει το μπάνιο του. «Μα σκάσε επιτέλους!», του λέει εκείνος. «Δεν μπορείς να κρίνεις το περιβάλλον ενός βαρελιού με τα κριτήρια ενός ενυδρείου!».
Η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης χρειάζεται πολύ περισσότερα από το να λειτουργούν πολλοί σταθμοί καταμέτρησής της. Είναι σαφές πως η ρύπανση οφείλεται κυρίως στα χημικά εργοστάσια και την ανεξέλεγκτη παραγωγή αλουμινίου. Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση έκλεισε μερικά μικρά ιδιωτικά εργοστάσια, αν και βασικοί ένοχοι της ρύπανσης είναι οι μεσαίες και μεγάλες κρατικές μονάδες, που η κυβέρνηση τις αφήνει ανενόχλητες, προτιμώντας απλά να περιορίσει τη δημιουργία νέων μονάδων. Αυτό οφείλεται στο ότι η θέσπιση αυστηρότερων περιβαλλοντικών προδιαγραφών θα μπορούσε να αποδειχθεί επιζήμια για τις οικονομικές μας επιδόσεις, τουλάχιστο βραχυπρόθεσμα -και αν κάτι φοβίζει τους ηγέτες μας, είναι πως τυχόν οικονομικές δυσκολίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν μοιραίες για την εξουσία τους.
Επί Μάο (Mao) η κυβέρνηση επέβαλε την κυριαρχία της με μαζικό ενδογματισμό, αλλά σήμερα το κλειδί για τη διατήρηση της εξουσίας είναι η οικονομική ανάπτυξη. Εξ ου και η ρύπανση αντιμετωπίζεται με ημίμετρα, σαν τη θέσπιση της εναλλάξ κυκλοφορίας των αυτοκινήτων ανάλογα με τον τελευταίο αριθμό της πινακίδας κυκλοφορίας τους. Ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης της ρύπανσης στο Πεκίνο είναι η απαγόρευση... του υπαίθριου ψησίματος κρέατος.
Η επαρχία του Χεμπέι, που βρίσκεται γύρω από το Πεκίνο, έρχεται πρώτη σε παραγωγή αλουμινίου. Τα χαλυβουργεία ρυπαίνουν επίσης και το νερό, αλλά στην πόλη του Κανγκ-Ζου προτίμησαν να καταπολεμήσουν τη ρύπανση εξαπολύοντας μια... αντικαπνιστική εκστρατεία. Σύμφωνα με τη «γιαντσάο ντούσι μπάο», την κομματική εφημερίδα του Χεμπέι, τον Ιούλιο οι τοπικές κομματικές αρχές οργάνωσαν μια ανοικτή συγκέντρωση, στην οποία διατράνωσαν την αποφασιστικότητά τους να καταπολεμήσουν το κάπνισμα. Ενώ οι πηκτοί καπνοί από τις τριγύρω καμινάδες και τα εργοστάσια γέμιζαν την ατμόσφαιρα, οι κομματικοί ιθύνοντες λάνσαραν το σύνθημα «η μείωση της ρύπανσης αρχίζει από εμένα»!
Στις 12 Οκτωβρίου, ανάρτησα στο μπλογκ μου το εξής: «από την άφιξή μου στο Χονγκ Κονγκ εδώ και τέσσερις ημέρες, μένω σε ένα διαμέρισμα δίπλα στη θάλασσα. Χτες είχα τρομερό πονοκέφαλο, ενώ δεν ήμουν κρυωμένος, Φοβάμαι πως μετά από τόσα χρόνια στο Πεκίνο, ο καθαρός αέρας με πειράζει». Πολλοί αναγνώστες μου μού σύστησαν την ενδεδειγμένη θεραπεία: να σπεύσω γρήγορα στο δρόμο και να χώσω τη μύτη μου σε καμιά εξάτμιση!
Η διαπίστωση «ατμοσφαιρική ρύπανση» έπρεπε να βρίσκεται εδώ και χρόνια στις διαγνώσεις της υγείας μου. Επιτέλους, έγινε κι αυτό. Τα κακά νέα είναι πως ακόμα δυσκολότερο από το να γραφτεί, θα είναι να διαγραφεί από αυτές.
Ο Yu Hua (余华) είναι συγγραφέας
http://www.ppol.gr/cm/index.php?Datain=8888&LID=1
Jokes, Lies and Pollution in China
©New York Times
Αφού πήγα στον ιατρό μου για εξετάσεις, εκείνος μου έδειξε τη διάγνωση: δίπλα στη διαπίστωση ανωμαλιών στη λειτουργία των πνευμόνων μου, είδα έκπληκτος τις λέξεις «ατμοσφαιρική ρύπανση». Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα κάτι τέτοιο σε μια ιατρική διάγνωση.
Θυμήθηκα τη φασαρία που είχε γίνει στην Κίνα πέρσι τον Ιούνιο για τα «PM 2.5» (τα αιωρούμενα σωματίδια που είναι ιδιαίτερα επιζήμια στην υγεία). Η πρεσβεία των ΗΠΑ και διάφορα προξενεία σε ολόκληρη την Κίνα ανήγγειλαν υψηλές συγκεντρώσεις PM2.5 στην ατμόσφαιρα, πράγμα που πυροδότησε την ανησυχία της κοινής γνώμης όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Κίνα. Αλλά η κυβέρνηση αντέδρασε βίαια: ο υφυπουργός περιβαλλοντικής προστασίας Γου Σιάο-Γκινγκ (Wu Xiaoqing) επετέθη φραστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, ισχυριζόμενος πως πραγματοποιώντας παρόμοιες μετρήσεις παραβίαζαν τις διεθνείς συμφωνίες και τους νόμους της Κίνας. Όταν και το κινεζικό υπουργείο εξωτερικών υιοθέτησε παρόμοιες κατηγορίες, ένας χιουμορίστας στο διαδίκτυο βρήκε ευκαιρία να κάνει πλάκα: «όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο οι πρεσβείες των ΗΠΑ αποτελούν αμερικανικό έδαφος. 'Αρα το μόνο που αποδεικνύουν οι σχετικές μετρήσεις είναι η κακή κατάσταση της ατμόσφαιρας των ΗΠΑ!»
Πριν από αυτές τις εκθέσεις, σχεδόν κανείς (πλην ορισμένων επαγγελματικών περιβαλλοντολόγων) δεν γνώριζε πως αυτά τα σωματίδια εισέρχονται απ' ευθείας στους βρόγχους, παρεμβαίνουν στην αναπνευστική λειτουργία και προκαλούν μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας. Ενώ οι Κινέζοι επίσημοι επέκριναν την Αμερική και υποβάθμιζαν τους κινδύνους των PM2.5, οι Κινέζοι πολίτες εξέφραζαν διαδικτυακά τη δυσαρέσκειά τους με την κυβέρνηση, οι μάσκες προσώπου ξεπουλιόνταν και στους δρόμους εμφανίζονταν πωλητές... πεπιεσμένου αέρα.
Το επικίνδυνο «νέφος» τύλιγε πολλές περιοχές της Κίνας. Πέρσι τον Ιανουάριο, το «νέφος» στην κομητεία του Ανζί της περιοχής Ζέι Γιανγκ ήταν τόσο πηχτό που μια πυρκαγιά εξελισσόταν επί τρεις ώρες χωρίς κανείς να μπορεί να τη διακρίνει. Πριν μια εβδομάδα, στην πόλη Χαρμπίν της βορειοανατολικής Κίνας, η ορατότητα έπεσε κάτω από τα 10 μέτρα, και διακόπηκε η λειτουργία των σχολείων.
Ενώ στις αρχές του έτους συγκαλούνταν στην Κίνα τα δύο σημαντικότερα συνέδρια που εξέλεγαν νέο πρόεδρο και πρωθυπουργό, το Πεκίνο και άλλες πόλεις του βορρά βυθίζονταν σε τοξικό νέφος που σε μερικές περιοχές έσπασε ρεκόρ σε επικίνδυνη ρύπανση. Ενώ διεξάγονταν τα συνέδρια, το βασικό θέμα συζήτησης ήταν η ρύπανση.
Αν και οι πάντες υποθέτουν πως στα γραφεία και τα σπίτια των ηγετών της χώρας έχουν τοποθετηθεί συσκευές που καθαρίζουν τον αέρα, εντούτοις αυτοί εξακολουθούν να χρειάζεται να βγαίνουν έξω και να αναπνέουν τον ίδιο ρυπασμένο αέρα με όλους εμάς. Και είτε διότι κι οι ηγέτες μας υποφέρουν κι εκείνοι από τη ρύπανση, είτε διότι δέχονται ολοένα και μεγαλύτερες κοινωνικές πιέσεις, έξαφνα η κυβέρνησή μας έκανε στροφή 180ο στο ζήτημα, κι έπαψε να κατηγορεί τις αμερικανικές μετρήσεις ή να υποβαθμίζει το ζήτημα.
Το καλοκαίρι ο υπουργός περιβάλλοντος Ζου Σενγκ-Σιαν (Zhou Shengxian), ανακοίνωσε πως την επόμενη πενταετία θα διατεθούν για την καταπολέμηση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας κονδύλια ύψους 200 δις ευρώ. Αν και δεν ανέλυσε το πώς ακριβώς θα διατεθεί αυτό το ποσό, δήλωσε πως κάθε χρόνο θα τίθενται σε λειτουργία χιλιάδες νέοι σταθμοί καταμέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Σύμφωνα με την «παγκόσμια οργάνωση υγείας» (WHO) το όριο ασφαλείας στην περιεκτικότητα του αέρα σε PM2.5 είναι 25μgr/m3, αν και η κινεζική κυβέρνηση έχει θέσει ως όριο τα 75μgr/m3. Η επίσημη δικαιολογία για το γεγονός αυτό είναι πως η Κίνα εξακολουθεί να είναι υπό ανάπτυξη χώρα, και δεν είναι ακόμα αναγκαίο να υιοθετεί τις προδιαγραφές της WHO. Η κοινή γνώμη αντιδρά στη στάση αυτή με ανέκδοτα: ένα ψάρι πέφτει σε ένα βαρέλι με λάδι σόγιας. Αρχίζει λοιπόν να διαμαρτύρεται για το πόσο άθλιο είναι το περιβάλλον. Εκεί που κολυμπάει πέφτει πάνω σε ένα χοντρό αρουραίο που κάνει το μπάνιο του. «Μα σκάσε επιτέλους!», του λέει εκείνος. «Δεν μπορείς να κρίνεις το περιβάλλον ενός βαρελιού με τα κριτήρια ενός ενυδρείου!».
Η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης χρειάζεται πολύ περισσότερα από το να λειτουργούν πολλοί σταθμοί καταμέτρησής της. Είναι σαφές πως η ρύπανση οφείλεται κυρίως στα χημικά εργοστάσια και την ανεξέλεγκτη παραγωγή αλουμινίου. Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση έκλεισε μερικά μικρά ιδιωτικά εργοστάσια, αν και βασικοί ένοχοι της ρύπανσης είναι οι μεσαίες και μεγάλες κρατικές μονάδες, που η κυβέρνηση τις αφήνει ανενόχλητες, προτιμώντας απλά να περιορίσει τη δημιουργία νέων μονάδων. Αυτό οφείλεται στο ότι η θέσπιση αυστηρότερων περιβαλλοντικών προδιαγραφών θα μπορούσε να αποδειχθεί επιζήμια για τις οικονομικές μας επιδόσεις, τουλάχιστο βραχυπρόθεσμα -και αν κάτι φοβίζει τους ηγέτες μας, είναι πως τυχόν οικονομικές δυσκολίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν μοιραίες για την εξουσία τους.
Επί Μάο (Mao) η κυβέρνηση επέβαλε την κυριαρχία της με μαζικό ενδογματισμό, αλλά σήμερα το κλειδί για τη διατήρηση της εξουσίας είναι η οικονομική ανάπτυξη. Εξ ου και η ρύπανση αντιμετωπίζεται με ημίμετρα, σαν τη θέσπιση της εναλλάξ κυκλοφορίας των αυτοκινήτων ανάλογα με τον τελευταίο αριθμό της πινακίδας κυκλοφορίας τους. Ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης της ρύπανσης στο Πεκίνο είναι η απαγόρευση... του υπαίθριου ψησίματος κρέατος.
Η επαρχία του Χεμπέι, που βρίσκεται γύρω από το Πεκίνο, έρχεται πρώτη σε παραγωγή αλουμινίου. Τα χαλυβουργεία ρυπαίνουν επίσης και το νερό, αλλά στην πόλη του Κανγκ-Ζου προτίμησαν να καταπολεμήσουν τη ρύπανση εξαπολύοντας μια... αντικαπνιστική εκστρατεία. Σύμφωνα με τη «γιαντσάο ντούσι μπάο», την κομματική εφημερίδα του Χεμπέι, τον Ιούλιο οι τοπικές κομματικές αρχές οργάνωσαν μια ανοικτή συγκέντρωση, στην οποία διατράνωσαν την αποφασιστικότητά τους να καταπολεμήσουν το κάπνισμα. Ενώ οι πηκτοί καπνοί από τις τριγύρω καμινάδες και τα εργοστάσια γέμιζαν την ατμόσφαιρα, οι κομματικοί ιθύνοντες λάνσαραν το σύνθημα «η μείωση της ρύπανσης αρχίζει από εμένα»!
Στις 12 Οκτωβρίου, ανάρτησα στο μπλογκ μου το εξής: «από την άφιξή μου στο Χονγκ Κονγκ εδώ και τέσσερις ημέρες, μένω σε ένα διαμέρισμα δίπλα στη θάλασσα. Χτες είχα τρομερό πονοκέφαλο, ενώ δεν ήμουν κρυωμένος, Φοβάμαι πως μετά από τόσα χρόνια στο Πεκίνο, ο καθαρός αέρας με πειράζει». Πολλοί αναγνώστες μου μού σύστησαν την ενδεδειγμένη θεραπεία: να σπεύσω γρήγορα στο δρόμο και να χώσω τη μύτη μου σε καμιά εξάτμιση!
Η διαπίστωση «ατμοσφαιρική ρύπανση» έπρεπε να βρίσκεται εδώ και χρόνια στις διαγνώσεις της υγείας μου. Επιτέλους, έγινε κι αυτό. Τα κακά νέα είναι πως ακόμα δυσκολότερο από το να γραφτεί, θα είναι να διαγραφεί από αυτές.
Ο Yu Hua (余华) είναι συγγραφέας
http://www.ppol.gr/cm/index.php?Datain=8888&LID=1
RSS Feed