Σχέδιο Νόμου για απαγόρευση της καλλιέργειας των ΓΤΟ ετοίμαζε η παραιτηθείσα Κυβέρνηση, σαν "Συμμόρφωση προς την οδηγία (ΕΕ) 2015/412 «για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/18/ΕΚ όσον αφορά τη δυνατότητα που παρέχεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους»".
Σύμφωνα με την παραπάνω οδηγία η απαγόρευση από ένα κράτος μέλος θα πρέπει να επικαλείται όχι λόγους υγείας των καταναλωτών τους, ούτε κινδύνους για το περιβάλλον, αλλά μόνο λόγους που αφορούν στόχους περιβαλλοντικής ή γεωργικής πολιτικής ή άλλους επιτακτικούς λόγους όπως είναι η πολεοδομία και η χωροταξία, η χρήση γης, κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, η συνύπαρξη και η δημόσια τάξη.
Σε μια πρόταση νόμου που είχαμε ετοιμάσει στο παρελθόν, σαν Κίνηση Μαγνησίας ενάντια στα Μεταλλαγμένα, προτείναμε ότι η αξιολόγηση του κινδύνου τους θα πρέπει να στηριχθεί στην Αρχή της Προφύλαξης, που υπερτερεί των προδιαγραφών αξιολόγησης της Ε.Ε.
Γράφαμε τότε στην εισηγητική έκθεση:"Επειδή συνεχώς αυξάνονται οι επιστημονικές ενδείξεις σχετικά με τη δυνατότητα εξάπλωσης των ΓΤ γονιδίων που έχει σαν συνέπεια την επιμόλυνση των συμβατικών ή βιολογικών καλλιεργειών από ΓΤ καλλιέργειες αλλά και την πρόσμιξη (διασταύρωση) διαφορετικών ΓΤ καλλιεργειών. Οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο διότι εκτός από την απώλεια εσόδων θα απωλέσουν και την πιστοποίηση εξ αιτίας της επιμόλυνσης. Αλλά και οι παραγωγοί συμβατικών προϊόντων θα απωλέσουν έσοδα λόγω του φόβου των καταναλωτών να προμηθευτούν ΓΤ προϊόντα, σε κάθε δε περίπτωση θα καταλήξουν να καλλιεργούν ΓΤ σπόρους χωρίς να το έχουν επιλέξει οι ίδιοι. Επί πλέον λόγω της επιμόλυνσης κινδυνεύουν να κατηγορηθούν από τις εταιρίες βιοτεχνολογίας ότι παραβιάζουν το δικαίωμα που τους παρέχει η πατέντα την οποία ήδη διαθέτουν οι ως άνω εταιρίες. Να τονίσουμε επίσης ότι και οι καλλιεργητές ΓΤ σπόρων δεν είναι εκτός κινδύνου διότι εξ αιτίας του λήθαργου του σπόρου είναι δύσκολο, μετά την καλλιέργεια ΓΤ σπόρων να επιστρέψουν σε μη ΓΤ καλλιέργεια, καθώς το έδαφος θα χαρακτηριστεί ως μολυσμένο. Το τελευταίο θα έχει σαν επιπρόσθετη συνέπεια τη μείωση της αξίας της ιδιοκτησίας. Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι η δυνατότητα εξάπλωσης των γονιδίων απειλεί την καθαρότητα όλων των υπαρχόντων σπόρων, που αποτελούν κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας
Οι κοινοτικές ρυθμίσεις για τους ΓΤΟ στηρίζονται στην αρχή της προφύλαξης, η οποία αποτελεί γενική αρχή του Κοινοτικού δικαίου, μέσω δε αυτής σκοπείται η επίτευξη υψηλού επιπέδου της προστασίας του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας αλλά και της γεωργίας ως κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας στα πλαίσια της πολυλειτουργικότητάς της. Τα κράτη μέλη μπορούν με βάση την αρχή της προφύλαξης να υιοθετούν υψηλότερο επίπεδο προστασίας από αυτό των κοινοτικών ρυθμίσεων διότι η εν λόγω αρχή, έχοντας ως πυλώνες της τις έννοιες του κινδύνου και της επιστημονικής αβεβαιότητας, τους δίνει τη δυνατότητα να αξιολογήσουν διαφορετικά αυτές τις έννοιες σε σχέση με την αξιολόγηση που κάνουν τα κοινοτικά όργανα. Η εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης επιτρέπει στα κράτη μέλη να λάβουν επιπλέον εθνικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας και της γεωργίας. Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται και ο κοινοτικός δικαστής. Συγκεκριμένα το ΔΕΚ στην απόφαση της 5ης Φεβρουαρίου 200413 τονίζει ότι ‘’είναι σαφές ότι η αξιολόγηση του κινδύνου μπορεί να δείξει ότι συνεχίζει να υφίσταται επιστημονική αβεβαιότητα σχετικά με την ύπαρξη ή την έκταση των πραγματικών κινδύνων. Σ’αυτή τη περίπτωση πρέπει να γίνει δεκτό ότι ένα κράτος μέλος μπορεί, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, να λαμβάνει προστατευτικά μέτρα χωρίς να περιμένει να αποδειχθούν η ύπαρξη και η σοβαρότητα των κινδύνων΄΄. Προκύπτει λοιπόν ότι η αρχή της προφύλαξης εφαρμόζεται όταν υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εναρμόνιση."
Η Ε.Ε. Θέλει να μας πείσει ότι δεν υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα για τις ποικιλίες που αυτή εγκρίνει, ενώ στηρίζεται στα στοιχεία της αξιολόγησης των ίδιων των εταιρειών Μεταλλαγμένων και όχι ανεξάρτητων επιστημόνων και εργαστηρίων.
Δεν ξέρουμε τι τύχη θα έχει το παραπάνω σχέδιο νόμου του Υφυπουργείου Περιβάλλοντος, που δεν πρόλαβε ούτε να μπει στη διαβούλευση- αφού με την παραίτηση σταμάτησαν τα πάντα -αλλά και η επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές, μπορεί να το συνεχίσει, γιατί θα έχει νομίζω το ο.κ. από τη Γερμανική Κυβέρνηση, η οποία -όπως μπορείτε να διαβάσετε στην προηγούμενη ανάρτησή μας-έχει αποφασίσει την απαγόρευση της καλλιέργειας στην ίδια τη Γερμανία, πιεζόμενη από το εκεί Κίνημα ενάντια στα Μεταλλαγμένα.
Σε κάθε περίπτωση, το εδώ κίνημα ενάντια στα Μεταλλαγμένα που στο παρελθόν είχε καταφέρει να κηρυχθούν όλες οι πρώην νομαρχίες σαν "ζώνες ελεύθερες από μεταλλαγμένα', θα χρειασθεί να ανασκουμπωθεί και να διεκδικήσει την απαγόρευση, όχι μόνο των καλλιεργειών των ΓΤΟ, αλλά και της διακίνησής τους- ιδίως μέσω των ζωοτροφών- στην επικράτεια.
Σύμφωνα με την παραπάνω οδηγία η απαγόρευση από ένα κράτος μέλος θα πρέπει να επικαλείται όχι λόγους υγείας των καταναλωτών τους, ούτε κινδύνους για το περιβάλλον, αλλά μόνο λόγους που αφορούν στόχους περιβαλλοντικής ή γεωργικής πολιτικής ή άλλους επιτακτικούς λόγους όπως είναι η πολεοδομία και η χωροταξία, η χρήση γης, κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, η συνύπαρξη και η δημόσια τάξη.
Σε μια πρόταση νόμου που είχαμε ετοιμάσει στο παρελθόν, σαν Κίνηση Μαγνησίας ενάντια στα Μεταλλαγμένα, προτείναμε ότι η αξιολόγηση του κινδύνου τους θα πρέπει να στηριχθεί στην Αρχή της Προφύλαξης, που υπερτερεί των προδιαγραφών αξιολόγησης της Ε.Ε.
Γράφαμε τότε στην εισηγητική έκθεση:"Επειδή συνεχώς αυξάνονται οι επιστημονικές ενδείξεις σχετικά με τη δυνατότητα εξάπλωσης των ΓΤ γονιδίων που έχει σαν συνέπεια την επιμόλυνση των συμβατικών ή βιολογικών καλλιεργειών από ΓΤ καλλιέργειες αλλά και την πρόσμιξη (διασταύρωση) διαφορετικών ΓΤ καλλιεργειών. Οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο διότι εκτός από την απώλεια εσόδων θα απωλέσουν και την πιστοποίηση εξ αιτίας της επιμόλυνσης. Αλλά και οι παραγωγοί συμβατικών προϊόντων θα απωλέσουν έσοδα λόγω του φόβου των καταναλωτών να προμηθευτούν ΓΤ προϊόντα, σε κάθε δε περίπτωση θα καταλήξουν να καλλιεργούν ΓΤ σπόρους χωρίς να το έχουν επιλέξει οι ίδιοι. Επί πλέον λόγω της επιμόλυνσης κινδυνεύουν να κατηγορηθούν από τις εταιρίες βιοτεχνολογίας ότι παραβιάζουν το δικαίωμα που τους παρέχει η πατέντα την οποία ήδη διαθέτουν οι ως άνω εταιρίες. Να τονίσουμε επίσης ότι και οι καλλιεργητές ΓΤ σπόρων δεν είναι εκτός κινδύνου διότι εξ αιτίας του λήθαργου του σπόρου είναι δύσκολο, μετά την καλλιέργεια ΓΤ σπόρων να επιστρέψουν σε μη ΓΤ καλλιέργεια, καθώς το έδαφος θα χαρακτηριστεί ως μολυσμένο. Το τελευταίο θα έχει σαν επιπρόσθετη συνέπεια τη μείωση της αξίας της ιδιοκτησίας. Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο αν αναλογιστεί κανείς ότι η δυνατότητα εξάπλωσης των γονιδίων απειλεί την καθαρότητα όλων των υπαρχόντων σπόρων, που αποτελούν κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας
Οι κοινοτικές ρυθμίσεις για τους ΓΤΟ στηρίζονται στην αρχή της προφύλαξης, η οποία αποτελεί γενική αρχή του Κοινοτικού δικαίου, μέσω δε αυτής σκοπείται η επίτευξη υψηλού επιπέδου της προστασίας του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας αλλά και της γεωργίας ως κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας στα πλαίσια της πολυλειτουργικότητάς της. Τα κράτη μέλη μπορούν με βάση την αρχή της προφύλαξης να υιοθετούν υψηλότερο επίπεδο προστασίας από αυτό των κοινοτικών ρυθμίσεων διότι η εν λόγω αρχή, έχοντας ως πυλώνες της τις έννοιες του κινδύνου και της επιστημονικής αβεβαιότητας, τους δίνει τη δυνατότητα να αξιολογήσουν διαφορετικά αυτές τις έννοιες σε σχέση με την αξιολόγηση που κάνουν τα κοινοτικά όργανα. Η εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης επιτρέπει στα κράτη μέλη να λάβουν επιπλέον εθνικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας και της γεωργίας. Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται και ο κοινοτικός δικαστής. Συγκεκριμένα το ΔΕΚ στην απόφαση της 5ης Φεβρουαρίου 200413 τονίζει ότι ‘’είναι σαφές ότι η αξιολόγηση του κινδύνου μπορεί να δείξει ότι συνεχίζει να υφίσταται επιστημονική αβεβαιότητα σχετικά με την ύπαρξη ή την έκταση των πραγματικών κινδύνων. Σ’αυτή τη περίπτωση πρέπει να γίνει δεκτό ότι ένα κράτος μέλος μπορεί, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, να λαμβάνει προστατευτικά μέτρα χωρίς να περιμένει να αποδειχθούν η ύπαρξη και η σοβαρότητα των κινδύνων΄΄. Προκύπτει λοιπόν ότι η αρχή της προφύλαξης εφαρμόζεται όταν υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εναρμόνιση."
Η Ε.Ε. Θέλει να μας πείσει ότι δεν υπάρχει επιστημονική αβεβαιότητα για τις ποικιλίες που αυτή εγκρίνει, ενώ στηρίζεται στα στοιχεία της αξιολόγησης των ίδιων των εταιρειών Μεταλλαγμένων και όχι ανεξάρτητων επιστημόνων και εργαστηρίων.
Δεν ξέρουμε τι τύχη θα έχει το παραπάνω σχέδιο νόμου του Υφυπουργείου Περιβάλλοντος, που δεν πρόλαβε ούτε να μπει στη διαβούλευση- αφού με την παραίτηση σταμάτησαν τα πάντα -αλλά και η επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές, μπορεί να το συνεχίσει, γιατί θα έχει νομίζω το ο.κ. από τη Γερμανική Κυβέρνηση, η οποία -όπως μπορείτε να διαβάσετε στην προηγούμενη ανάρτησή μας-έχει αποφασίσει την απαγόρευση της καλλιέργειας στην ίδια τη Γερμανία, πιεζόμενη από το εκεί Κίνημα ενάντια στα Μεταλλαγμένα.
Σε κάθε περίπτωση, το εδώ κίνημα ενάντια στα Μεταλλαγμένα που στο παρελθόν είχε καταφέρει να κηρυχθούν όλες οι πρώην νομαρχίες σαν "ζώνες ελεύθερες από μεταλλαγμένα', θα χρειασθεί να ανασκουμπωθεί και να διεκδικήσει την απαγόρευση, όχι μόνο των καλλιεργειών των ΓΤΟ, αλλά και της διακίνησής τους- ιδίως μέσω των ζωοτροφών- στην επικράτεια.