1. Από τις τοπικές εφημερίδες στην παγγερμανική ημερήσια εφημερίδα tageszeitung
Το 1978 οργανώθηκε από το ριζοσπαστικό εναλλακτικό γερμανικό κίνημα της εποχής το συνέδριο Tunix , στους χώρους του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Δυτικού Βερολίνου(τότε). Πήραν μέρος πάνω από 20.000 άτομα. Στα πλαίσιά του, εκτός των άλλων εκδηλώσεων, οργανώθηκε από μια πρωτοβουλία μια συζήτηση με θέμα τις «δυνατότητες έκδοσης καθημερινής εναλλακτικής εφημερίδας σε παγγερμανικό επίπεδο». Ήταν καλεσμένες για να παρουσιάσουν τις προσπάθειές τους, εκτός κάποιων εναλλακτικών εφημερίδων που εκδίδονταν σε διάφορες γερμανικές πόλεις, και η εναλλακτική γαλλική εφημερίδα Liberation, καθώς και η ιταλική Lotta Continua.
Από το συνέδριο αυτό προέκυψαν πολλά εναλλακτικά εγχειρήματα και ένα από αυτά ήταν και η tageszeitung, που αποφασίσθηκε με μεγάλο ενθουσιασμό στην παραπάνω συζήτηση. Τους επόμενους μήνες δημιουργήθηκαν σε 20 διαφορετικές πόλεις τοπικές πρωτοβουλίες για την υλοποίηση της πρότασης αυτής[1]. Μεταξύ αυτών και οι πρωτοβουλίες του Δυτ. Βερολίνου και της Φρανκφούρτης, που είχαν στην ουσία και τον πρώτο λόγο, κυρίως η δεύτερη, η οποία αποτελούνταν από συνεργάτες των δύο τοπικών εναλλακτικών εφημερίδων Pflasterstrand και Autonomie.
Ο στόχος ήταν από την αρχή να δημιουργηθεί μια καθημερινή εφημερίδα η οποία θα βοηθούσε στο σπάσιμο της πολιτικής απομόνωσης του κινήματος: διάρρηξη του καθεστωτικού κυκλώματος ενημέρωσης, επιρροή στην φιλελεύθερη δημόσια σφαίρα. Μέχρι τότε οι εναλλακτικές τοπικές εφημερίδες περιορίζονταν στα θέματα που απασχολούσαν τον «χώρο» και την «σκηνή» του κινήματος. Αυτό ήταν μια αδυναμία. Η tageszeitung θα έπρεπε να βγει από την απομόνωση, τη περιθωριοποίηση και το «γκέτο» και να παράγει αντιπληροφόρηση για όλη την κοινωνία. Να επιδιώξει να την επηρεάσει και να βοηθήσει να αλλάξουν οι σχέσεις εξουσίας.
Ταυτόχρονα , στα πλαίσια της έκδοσής της, έμπαινε ο ίδιος στόχος που προϋπήρχε και στις τοπικές εφημερίδες, να επιδιωχθούν δηλαδή εναλλακτικές σχέσεις εργασίας. Όπως δηλώθηκε ρητά: «Τα προβλήματα του καταμερισμού της εργασίας, του άκαμπτου καταναγκασμού της καθημερινής έκδοσης, της ιεραρχίας μεταξύ των συνεργατών, δεν είναι δυνατόν να τα εξαφανίσουμε κάτω από το τραπέζι. Αλλά δεν θέλουμε από την αρχή να κολλήσουμε σε αυτούς τους εκ των πραγμάτων καταναγκασμούς. Θα προσπαθήσουμε, όσο περισσότερο δυνατό, στην καθημερινότητα της έκδοσης της εφημερίδας, να υλοποιήσουμε το ενδιαφέρον μας για απαλλαγμένες από επιβολή σχέσεις εργασίας και ζωής».
Αλλά ήδη από την έκδοση του δοκιμαστικού φύλλου(Nullnummer=νούμερο 0) της εφημερίδας, παρουσιάστηκαν και τα πρώτα προβλήματα σε σχέση με τους καταναγκασμούς που συνειδητά ήθελαν να αντιμετωπίσουν στη διαδικασία της έκδοσης. Υπερπροσπάθεια, πολλή δουλειά για τον καθένα, στρες και άγχος, ιεραρχία. Κάποιοι αναρωτήθηκαν: «θέλουμε μια επιτυχία που θα καταβροχθίσει εμάς τους ίδιους;». Άλλοι άσκησαν κριτική στον σταχανοβιστικό τρόπο της έκδοσης.
Για την υλοποίηση του εγχειρήματος της tageszeitung είχε συγκεντρωθεί από το κίνημα τότε, το σημαντικό ποσό του 1,5 εκατομμυρίου γερμανικών μάρκων. Από τον Απρίλιο του 1979 άρχισε να εκδίδεται η εφημερίδα τακτικά. Από την αρχή υπήρχαν αμειβόμενες θέσεις, καταμερισμός εργασίας και μια αισθητή επιρροή από τον συμβατικό τρόπο δημοσιογραφίας. Η κριτική δεν σταμάτησε ποτέ να εκφράζεται και στις συνελεύσεις της κοινότητας των συνεργατών και στα άρθρα της εφημερίδας, αλλά και στα άρθρα των τοπικών εφημερίδων που συνέχιζαν να εκδίδονται, όπως π.χ. της radikal. Όμως η εφημερίδα σιγά-σιγά επιβλήθηκε και καθόρισε στη συνέχεια τον χώρο της εναλλακτικής μαζικής ενημέρωσης.
Παρά την κρίση στην οποία μπήκε το εναλλακτικό κίνημα εκείνη την περίοδο, η tageszeitung κατόρθωσε να επιβιώσει και να εξελιχθεί μέχρι σήμερα.
2. Μια φωτογραφία της tageszeitung(taz) του σήμερα(15-09-2014)
Η εφημερίδα θέλει νέο ιδιόκτητο κατάλληλο κτίριο για την έκδοσή της στο Kreuzberg του ενιαίου πια Βερολίνου. Θα χρειασθεί 6 εκατομ. ευρώ, τα οποία σκοπεύει να τα εξασφαλίσει από τους φίλους, υποστηρικτές και αναγνώστες της. Και αυτό μέσα σε 8 μήνες από την έναρξη της καμπάνιας, ώστε να είναι έτοιμο το κτίριο μέχρι το 2017.
Στη γενική συνέλευση των μελών της κοινότητας που στηρίζει και εκδίδει την taz (13-09-2014, παρόντα περίπου 400 μέλη της από τα συνολικά 13.926), ανακοινώθηκε ότι στις 3 πρώτες εβδομάδες της καμπάνιας εξασφαλίσθηκαν ήδη γύρω στα 2,3 εκατομ. ευρώ. Οι συντάκτες της είναι βέβαιοι ότι ο στόχος θα επιτευχθεί γρήγορα με αυτόν τον τρόπο χρηματοδότησης.
Σε αυτό θα βοηθήσουν και τα καλά οικονομικά αποτελέσματα του 1913. Είχαν αύξηση 640.000 ευρώ στα έσοδα και ανήλθαν συνολικά στο ύψος των 26,5 εκατομ. ευρώ. Επειδή η taz δε μοιράζει κέρδη στα μέλη της κοινότητας, μπορεί να ξοδέψει όλο το πλεόνασμα που είχε αυτό το χρόνο, γύρω στις 55.000 ευρώ, για αυτό το σκοπό.
Εδώ και 20 χρόνια ανεβαίνουν τα έσοδα της εφημερίδας, αργά αλλά σταθερά. Η κρίση στον έντυπο τύπο δεν την αφορά, γιατί η εφημερίδα δεν λειτουργεί σαν καπιταλιστική επιχείρηση, αλλά σαν συνεργατικός συνεταιρισμός. Είναι άλλο ένα παράδειγμα για το ότι η συνεργατική-συνεταιριστική οικονομία αντεπεξέρχεται πιο άνετα στη γενικευμένη καπιταλιστική κρίση του σήμερα.
Αυτό θα πρέπει να έχει υπόψη της και η ελληνική συνεργατική-συνεταιριστική Εφημερίδα των Συντακτών, που έχει οργανωθεί επίσης σε αυτή τη βάση. Ο συνεργατισμός ή συνεταιρισμός νέου τύπου-που λειτουργεί με συνέλευση μελών και όχι Διοικητικό Συμβούλιο- ίσως είναι και η διέξοδος-στα πλαίσια του ίδιου του καπιταλισμού-στη σημερινή κρίση του έντυπου τύπου. Αυτή η κρίση έρχεται με βήμα ταχύ, στην αντιπαράθεσή του με τον ηλεκτρονικό τύπο.
[1] Είχαν γίνει και πριν το συνέδριο Tunix παγγερμανικές συναντήσεις για τη δικτύωση των διαφορετικών ριζοσπαστικών-εναλλακτικών εφημερίδων, αλλά η προσπάθεια είχε αποτύχει.
Το 1978 οργανώθηκε από το ριζοσπαστικό εναλλακτικό γερμανικό κίνημα της εποχής το συνέδριο Tunix , στους χώρους του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Δυτικού Βερολίνου(τότε). Πήραν μέρος πάνω από 20.000 άτομα. Στα πλαίσιά του, εκτός των άλλων εκδηλώσεων, οργανώθηκε από μια πρωτοβουλία μια συζήτηση με θέμα τις «δυνατότητες έκδοσης καθημερινής εναλλακτικής εφημερίδας σε παγγερμανικό επίπεδο». Ήταν καλεσμένες για να παρουσιάσουν τις προσπάθειές τους, εκτός κάποιων εναλλακτικών εφημερίδων που εκδίδονταν σε διάφορες γερμανικές πόλεις, και η εναλλακτική γαλλική εφημερίδα Liberation, καθώς και η ιταλική Lotta Continua.
Από το συνέδριο αυτό προέκυψαν πολλά εναλλακτικά εγχειρήματα και ένα από αυτά ήταν και η tageszeitung, που αποφασίσθηκε με μεγάλο ενθουσιασμό στην παραπάνω συζήτηση. Τους επόμενους μήνες δημιουργήθηκαν σε 20 διαφορετικές πόλεις τοπικές πρωτοβουλίες για την υλοποίηση της πρότασης αυτής[1]. Μεταξύ αυτών και οι πρωτοβουλίες του Δυτ. Βερολίνου και της Φρανκφούρτης, που είχαν στην ουσία και τον πρώτο λόγο, κυρίως η δεύτερη, η οποία αποτελούνταν από συνεργάτες των δύο τοπικών εναλλακτικών εφημερίδων Pflasterstrand και Autonomie.
Ο στόχος ήταν από την αρχή να δημιουργηθεί μια καθημερινή εφημερίδα η οποία θα βοηθούσε στο σπάσιμο της πολιτικής απομόνωσης του κινήματος: διάρρηξη του καθεστωτικού κυκλώματος ενημέρωσης, επιρροή στην φιλελεύθερη δημόσια σφαίρα. Μέχρι τότε οι εναλλακτικές τοπικές εφημερίδες περιορίζονταν στα θέματα που απασχολούσαν τον «χώρο» και την «σκηνή» του κινήματος. Αυτό ήταν μια αδυναμία. Η tageszeitung θα έπρεπε να βγει από την απομόνωση, τη περιθωριοποίηση και το «γκέτο» και να παράγει αντιπληροφόρηση για όλη την κοινωνία. Να επιδιώξει να την επηρεάσει και να βοηθήσει να αλλάξουν οι σχέσεις εξουσίας.
Ταυτόχρονα , στα πλαίσια της έκδοσής της, έμπαινε ο ίδιος στόχος που προϋπήρχε και στις τοπικές εφημερίδες, να επιδιωχθούν δηλαδή εναλλακτικές σχέσεις εργασίας. Όπως δηλώθηκε ρητά: «Τα προβλήματα του καταμερισμού της εργασίας, του άκαμπτου καταναγκασμού της καθημερινής έκδοσης, της ιεραρχίας μεταξύ των συνεργατών, δεν είναι δυνατόν να τα εξαφανίσουμε κάτω από το τραπέζι. Αλλά δεν θέλουμε από την αρχή να κολλήσουμε σε αυτούς τους εκ των πραγμάτων καταναγκασμούς. Θα προσπαθήσουμε, όσο περισσότερο δυνατό, στην καθημερινότητα της έκδοσης της εφημερίδας, να υλοποιήσουμε το ενδιαφέρον μας για απαλλαγμένες από επιβολή σχέσεις εργασίας και ζωής».
Αλλά ήδη από την έκδοση του δοκιμαστικού φύλλου(Nullnummer=νούμερο 0) της εφημερίδας, παρουσιάστηκαν και τα πρώτα προβλήματα σε σχέση με τους καταναγκασμούς που συνειδητά ήθελαν να αντιμετωπίσουν στη διαδικασία της έκδοσης. Υπερπροσπάθεια, πολλή δουλειά για τον καθένα, στρες και άγχος, ιεραρχία. Κάποιοι αναρωτήθηκαν: «θέλουμε μια επιτυχία που θα καταβροχθίσει εμάς τους ίδιους;». Άλλοι άσκησαν κριτική στον σταχανοβιστικό τρόπο της έκδοσης.
Για την υλοποίηση του εγχειρήματος της tageszeitung είχε συγκεντρωθεί από το κίνημα τότε, το σημαντικό ποσό του 1,5 εκατομμυρίου γερμανικών μάρκων. Από τον Απρίλιο του 1979 άρχισε να εκδίδεται η εφημερίδα τακτικά. Από την αρχή υπήρχαν αμειβόμενες θέσεις, καταμερισμός εργασίας και μια αισθητή επιρροή από τον συμβατικό τρόπο δημοσιογραφίας. Η κριτική δεν σταμάτησε ποτέ να εκφράζεται και στις συνελεύσεις της κοινότητας των συνεργατών και στα άρθρα της εφημερίδας, αλλά και στα άρθρα των τοπικών εφημερίδων που συνέχιζαν να εκδίδονται, όπως π.χ. της radikal. Όμως η εφημερίδα σιγά-σιγά επιβλήθηκε και καθόρισε στη συνέχεια τον χώρο της εναλλακτικής μαζικής ενημέρωσης.
Παρά την κρίση στην οποία μπήκε το εναλλακτικό κίνημα εκείνη την περίοδο, η tageszeitung κατόρθωσε να επιβιώσει και να εξελιχθεί μέχρι σήμερα.
2. Μια φωτογραφία της tageszeitung(taz) του σήμερα(15-09-2014)
Η εφημερίδα θέλει νέο ιδιόκτητο κατάλληλο κτίριο για την έκδοσή της στο Kreuzberg του ενιαίου πια Βερολίνου. Θα χρειασθεί 6 εκατομ. ευρώ, τα οποία σκοπεύει να τα εξασφαλίσει από τους φίλους, υποστηρικτές και αναγνώστες της. Και αυτό μέσα σε 8 μήνες από την έναρξη της καμπάνιας, ώστε να είναι έτοιμο το κτίριο μέχρι το 2017.
Στη γενική συνέλευση των μελών της κοινότητας που στηρίζει και εκδίδει την taz (13-09-2014, παρόντα περίπου 400 μέλη της από τα συνολικά 13.926), ανακοινώθηκε ότι στις 3 πρώτες εβδομάδες της καμπάνιας εξασφαλίσθηκαν ήδη γύρω στα 2,3 εκατομ. ευρώ. Οι συντάκτες της είναι βέβαιοι ότι ο στόχος θα επιτευχθεί γρήγορα με αυτόν τον τρόπο χρηματοδότησης.
Σε αυτό θα βοηθήσουν και τα καλά οικονομικά αποτελέσματα του 1913. Είχαν αύξηση 640.000 ευρώ στα έσοδα και ανήλθαν συνολικά στο ύψος των 26,5 εκατομ. ευρώ. Επειδή η taz δε μοιράζει κέρδη στα μέλη της κοινότητας, μπορεί να ξοδέψει όλο το πλεόνασμα που είχε αυτό το χρόνο, γύρω στις 55.000 ευρώ, για αυτό το σκοπό.
Εδώ και 20 χρόνια ανεβαίνουν τα έσοδα της εφημερίδας, αργά αλλά σταθερά. Η κρίση στον έντυπο τύπο δεν την αφορά, γιατί η εφημερίδα δεν λειτουργεί σαν καπιταλιστική επιχείρηση, αλλά σαν συνεργατικός συνεταιρισμός. Είναι άλλο ένα παράδειγμα για το ότι η συνεργατική-συνεταιριστική οικονομία αντεπεξέρχεται πιο άνετα στη γενικευμένη καπιταλιστική κρίση του σήμερα.
Αυτό θα πρέπει να έχει υπόψη της και η ελληνική συνεργατική-συνεταιριστική Εφημερίδα των Συντακτών, που έχει οργανωθεί επίσης σε αυτή τη βάση. Ο συνεργατισμός ή συνεταιρισμός νέου τύπου-που λειτουργεί με συνέλευση μελών και όχι Διοικητικό Συμβούλιο- ίσως είναι και η διέξοδος-στα πλαίσια του ίδιου του καπιταλισμού-στη σημερινή κρίση του έντυπου τύπου. Αυτή η κρίση έρχεται με βήμα ταχύ, στην αντιπαράθεσή του με τον ηλεκτρονικό τύπο.
[1] Είχαν γίνει και πριν το συνέδριο Tunix παγγερμανικές συναντήσεις για τη δικτύωση των διαφορετικών ριζοσπαστικών-εναλλακτικών εφημερίδων, αλλά η προσπάθεια είχε αποτύχει.
RSS Feed
