Οι περιφερειακές εκλογές γίνονται σήμερα στα πλαίσια μιας συστημικής κρίσης η οποία δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά ταυτόχρονα ανθρωπιστική, περιβαλλοντική, κρίση θεσμών και δημοκρατίας, δικαιωμάτων, πολιτισμού και αξιών. Μια κρίση που δίνει όμως την ευκαιρία να σκεφθούμε σαν πολίτες ότι είναι απαραίτητο να συμμετάσχουμε όλοι στη διαμόρφωση των συνθηκών ζωής μας από δω και πέρα και να μην το αναθέτουμε αυτό σε άλλους. Να τις διαμορφώσουμε κατά τέτοιο τρόπο που όχι μόνο να δώσουμε απάντηση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σήμερα, αλλά και να βάλουμε τις βάσεις για μετάβαση σε μια κοινωνία που θα αξασφαλίζει μια αξιοβίωτη ζωή στις νέες μας γενιές.
Μια Περιφερειακή Κίνηση Πολιτών που θα ασχοληθεί με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση(Π.Α.), θα πρέπει να την αντιμετωπίσει ως ένα θεσμό που να λειτουργήσει όχι μόνο ως ανάχωμα στην κατάρρευση της όποιας ποιότητας ζωής υπήρχε μέχρι τώρα μέσω του κοινωνικού κράτους, αλλά να γίνει και μοχλός για την αναβάθμισή της. Για να είναι αυτό δυνατό, οφείλει να αναδείξει το θεσμικό της ρόλο σαν πραγματική αυτοδιοίκηση για την τοπική κοινωνία και να μη παίζει το ρόλο που της έχει αναθέσει ο «Καλλικράτης», σαν μηχανισμός του περιφερειακού πελατειακού κράτους των «Αθηνών».
Μια τέτοια Κίνηση θα χρειασθεί από κοινού με τους πολίτες της Θεσσαλίας να συνδιαμορφώσει ένα άλλο μοντέλο για το μέλλον. Που θα οδηγεί όχι στο χθες της επίπλαστης «ανάπτυξης» και «ευμάρειας», της αλλοτριωτικής κατανάλωσης, του ατομικού κέρδους πάνω από όλα και της απαξίωσης των κοινών, πράγμα που θα μας φέρει πάλι την κρίση. Αλλά στο αύριο της οικονομίας των κοινωνικών αναγκών, της αλληλεγγύης και συνεργατικότητας, της δικαιοσύνης και ισοκατανομής πόρων και εξουσιών, του μικρότερου δυνατού οικολογικού αποτυπώματος με προστασία του τοπικού περιβάλλοντος, των μη εμπορευματικών ανθρώπινων σχέσεων.
Μια τέτοια Κίνηση Πολιτών βάζει λοιπόν σαν προτεραιότητες:
· την εξασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών με όσο γίνεται περισσότερες δομές άμεσης δημοκρατίας για διαφάνεια, κοινωνικό έλεγχο και αποτελεσματικότητα, σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας της Π.Α. H εξασφάλιση της συμμετοχής και όχι της ανάθεσης ξεκινά από τις ίδιες τις διαδικασίες της Κίνησης, όπου οι αποφάσεις θα παίρνονται στις συνελεύσεις των μελών.
· τον αναπροσανατολισμό των στόχων και των οικονομικών πόρων της Π.Α. σε ένα πλαίσιο ενός μακροχρόνιου και βιώσιμου σχεδιασμού μέσω συμμετοχικών προγραμματισμών και προϋπολογισμών.
· τη στήριξη των πρωτοβουλιών των πολιτών για τη δημιουργία δομών κοινωνικής αλληλεγγύης και κοινωνικής-συνεργατικής-συνεταιριστικής οικονομίας
· τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου της Π.Α. προς την οικολογική κατεύθυνση για την αποφυγή του κλιματικού κινδύνου. Την ανάδειξη της περιφέρειας Θεσσαλίας σε παράδειγμα μείωσης του οικολογικού και υδατικού αποτυπώματος.
Θεωρεί ταυτόχρονα ως κομβικά σημεία για την περιφέρεια Θεσσαλίας τα ζητήματα του αγροδιατροφικού τομέα, της ενέργειας και των υδατικών πόρων, της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων σε βιομηχανικά οικοσυστήματα(απόβλητα της μιας βιομηχανίας πρώτη ύλη για άλλες), του οικοτουρισμού.
Αναλυτικότερα:
1. Αγροδιατροφικός τομέας
Ο στόχος: ανάδειξη του τομέα σε εφαλτήρα ξεπεράσματος της διατροφικής κρίσης του πληθυσμού με την επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερης αυτάρκειας στη παραγωγή και διανομή ποιοτικής τροφής. Ταυτόχρονα φιλικού προς τη ζωή και το περιβάλλον, που θα στηρίζεται στην οικο- παραγωγή, στις πολυκαλλιέργειες και εκτροφές, στις μικρές αποστάσεις και στις βιώσιμες σχέσεις παραγωγών – καταναλωτών, αλλά και αγροτικών - αστικών περιοχών. Ανασυγκρότηση δηλαδή του τομέα και της παραγωγικής βάσης σε τοπικό επίπεδο και σύνδεσή του με τον δευτερογενή τομέα και τον τουρισμό.
Η μετατροπή της περιφέρειας σε ζώνη οικολογικής παραγωγής και ελεύθερης από μεταλλαγμένα(όχι μόνο όσον αφορά τις καλλιεργούμενες ποικιλίες, αλλά και τις διακινούμενες ζωοτροφές, καθώς και τα προϊόντα στα ράφια) με έμφαση σε ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα, μπορούν να αναδείξουν τον αγροτικο-διατροφικό τομέα ως τον μοχλό για την στήριξη της τοπικής οικονομίας με συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εξαγωγή των περισσευμάτων του.
Η διατήρηση της βιοποικιλότητας και της ποικιλομορφίας των παραδοσιακών φυτικών ποικιλιών και ζωικών φυλών, που αποτελούν τον γενετικό μας πλούτο είναι απαραίτητη, γιατί η γενετική διάβρωση απειλεί την ίδια τη βάση του διατροφικού μας πολιτισμού και την επισιτιστική μας ασφάλεια.
Τα βήματα:
• «Αγροτική» γεωργία(όχι βιομηχανική-εταιρική), οικο-γεωργία( το οικο- όχι μόνο με την έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «οίκου»), που θα ικανοποιεί τις βιοτικές ανάγκες της αλυσίδας: αγρότης-κοινότητα-περιοχή-χώρα
• «Πολυλειτουργικός» αγρότης με ολοκληρωμένα αγροκτήματα με πολλά διαφορετικά είδη ζωντανών-ζωϊκών,φυτικών, με βελτιωμένο έδαφος και περιβάλλον, με ντόπια βιοποικιλότητα, με μεταποίηση-διάθεση προϊόντων με κοινοτίστικη αντίληψη για αναζωογόνηση της υπαίθρου και όχι για τις επιδοτήσεις
• Μετατροπή της περιφέρειας σε ζώνη οικο-καλλιέργειας, ελεύθερης από μεταλλαγμένα, με πέρασμα από το χημικό τρόπο παραγωγής σε βιολογικό, βιοδυναμικό ή φυσικό τρόπο παραγωγής και της αεικαλλιέργειας.
• Λογική της υγιεινής τροφής(παραγωγή και για τον ίδιο τον αγρότη και για την τοπική αγορά και όχι για την απρόσωπη αγορά).
• Αποφυγή των μεσαζόντων- σωστές και δίκαιες τιμές, με βιώσιμη παραγωγή της εγγύτητας για ικανοποίηση βιοτικών αναγκών μέσω της διανομής της εγγύτητας(μικρές διαδρομές από την παραγωγή στην κατανάλωση).
• Αναδιάρθρωση αναγκών- αντικαταναλωτισμός - μείωση εξωτερικών εισροών-ανθεκτικές ντόπιες ποικιλίες και ράτσες(τοπικά προϊόντα, ΠΟΠ, ΠΓΕ) που αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελληνικής γεωργίας.
• Αποκατάσταση του μεσογειακού διατροφικού μοντέλου με μείωση της κατανάλωσης κρέατος
• Μεταποίηση των γεωργικών σε προϊόντα διατροφής και ένδυσης(π.χ. ανασύσταση υφαντουργείων, που σήμερα έχουν μετακομίσει σε γειτονικές χώρες χαμηλού εργατικού κόστους, ανασύσταση της βιομηχανίας ζάχαρης)
• Διεκδικεί την όσο γίνεται ενεργειακή απεξάρτηση της γεωργίας από τα ορυκτά καύσιμα. Οι κάτοικοι της υπαίθρου μπορούν να έχουν κομβικό ρόλο στην διατήρηση των αποθεμάτων βιομάζας και την παραγωγή ενέργειας και βιοντίζελ.
• Αγροτουρισμός(ταυτόχρονα ξενοδόχοι, μάγειροι, κ.λ.π). Κατάργηση λεηλασίας θάλασσας από τα μεγάλα αλιευτικά, αναζωογόνηση με την παράκτια αλιεία.
• Αναβλάστηση δασών, σταμάτημα ερημοποίησης, αποκατατάσταση ποταμών(Πηνειός), λιμνών(Κάρλα), παραλιών, αναζωογόνηση εδαφών αποκαθιστώντας την οργανική ύλη και τον εδαφολογικό άνθρακα, με επιστροφή των οργανικών απόβλητων των αγροτικών και αστικών περιοχών με λιπασματοποίησή τους.
* Ειδικότητα Βιολογικής Γεωργίας στη Γεωπονική Σχολή του τοπικού Πανεπιστημίου.
* Στα ΕΠΑΛ αντίστοιχες ειδικότητες Οικο-γεωργίας
* Συνεταιρισμοί (ιδιαίτερα γυναικείοι)και δίκτυα μεταποίησης, εμπορίας και προώθησης τοπικών προϊόντων καθώς και δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων, υπηρεσιών, εργασιών και εξοπλισμού
* Ανάπτυξη της επωνυμίας των τοπικών προϊόντων
* Αναδιάρθρωση των καλλιεργειών στον κάμπο σε καλλιέργειες που ικανοποιούν τις ανάγκες διατροφής του τοπικού πληθυσμού και δεν απαιτούν μεγάλες εισροές σε ενέργεια και νερό.
• Ομάδες-συνεταιρισμοί νέας μορφής, κολεκτιβίστικες δομές αγροτικής παραγωγής, «διευρυμένες» οικογένειες(ιδεολογική συγγένεια-κοινό ταμείο), εναλλακτικά δίκτυα διανομής, συνεταιρισμοί παραγωγοκαταναλωτών, «καλάθια» και μικρά συνεταιριστικά μαγαζιά, συνεργασία με συλλογικότητες καταναλωτών για «κοινωνικά στηριζόμενη γεωργία».
• Δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα ή αχρήματα.
• Διάθεση κρατικής-δημοτικής και εκκλησιαστικής γης σε ανέργους σε μια προσπάθεια αυτοαξιοποίησης της παραγωγικής τους δυνατότητας. Στήριξη των δημοτικών λαχανόκηπων ή των κοινωνικών αγρών στις παρυφές των πόλεων για αυτοπαραγωγή τροφής από τους άνεργους και χαμηλοσυνταξιούχους, καθώς και από «καλλιεργητές του σαβατοκύριακου» και του «ελεύθερου χρόνου»( η γη δίνεται σε αυτούς που την καλλιεργούν).
• Στήριξη από την Π.Α. της εσωτερικής αντίστροφης μετανάστευσης(όχι εξωτερική στην οποία στρέφονται πολλοί άνεργοι νέοι σήμερα) με συλλογικές μετεγκαταστάσεις ανέργων νέων των πόλεων στην περιφέρεια, σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχείρισης.
• Διεκδικούμε για τους αγρότες ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής στην ύπαιθρο. Καταρρίπτουμε τα αρνητικά στερεότυπα που συνοδεύουν τους κατοίκους της υπαίθρου και την αγροτική δραστηριότητα στηρίζοντας πολιτικές που ενθαρρύνουν βιώσιμες σχέσεις για τις αγροτικές και αστικές περιοχές, ώστε να κάνουμε ελκυστικό τον τομέα για τη νέα γενιά.
2. Ενεργειακός τομέας
Ο ενεργειακός εφοδιασμός με κατάλληλες μορφές ενέργειας-χρειάζεται μετατροπή των πρωταρχικών μορφών-είναι κοινωνικό συλλογικό αγαθό, γιατί απαιτεί υποδομές που παράγονται βασικά από την κοινωνία με τους δημόσιους θεσμούς της. Για αυτό και ο ενεργειακός εφοδιασμός-ιδίως σε ηλεκτρική ενέργεια, για την οποία είναι απαραίτητο ένα εκτενές δίκτυο ΥΤ, ΜΤ και ΧΤ- έχει ανατεθεί από τα περισσότερα νεωτερικά συντάγματα σε δημόσιους παρόχους.
Ο νεοφιλελευθερισμός θέλει να μετατρέψει, μέσω της συρρίκνωσης των κρατικών οργανισμών και της ιδιωτικοποίησής τους, τα κοινωνικά συλλογικά αγαθά σε ιδιωτικά, για να γίνουν πηγή κέρδους –μέσω της αγοράς και της μετατροπής των χρηστών σε πελάτες- για το ιδιωτικό κεφάλαιο.
Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού(ΔΕΗ) λειτουργώντας χωρίς κοινωνικό έλεγχο και σαν «κράτος εν κράτει» δεν ήταν και ο καλύτερος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας για τους έλληνες πολίτες. Μεταξύ λοιπόν του ενεργειακού εφοδιασμού από τη ΔΕΗ και του εφοδιασμού από τους ιδιώτες-οι οποίοι μπορούν να έχουν στα χέρια τους όχι μόνο εργοστάσια και ισχύ αλλά και ολόκληρα τμήματα του δικτύου, ενός δικτύου που έχει στηθεί σε δημόσια, δημοτική ή κοινοτική γη- είναι επίκαιρη και αναγκαία η πρόταση της κοινωνικοποίησής του.
Κοινωνικοποίηση της ενέργειας
Ο αποκεντρωμένος από τη φύση τους χαρακτήρας των ΑΠΕ : εξαιρετική ΕΥΚΑΙΡΙΑ κοινωνικοποίησης της ενεργειακής παραγωγής.
οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) από τη φύση τους είναι στη διάθεση όλων δωρεάν όσον αφορά στη προσφορά τους, σε κάθε σχεδόν περιοχή (πράγμα που δεν συμβαίνει με τις άλλες πηγές που προωθούν την εξάρτηση από εκείνους που τις διαθέτουν - βλέπε πετρελαιοπαραγωγικές περιοχές ή περιοχές λιγνίτη στη χώρα μας). Επίσης οι εφαρμογές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αυτές μπορεί να είναι και μικρής κλίμακας και αποκεντρωμένες. Έτσι δεν απαιτούνται μεγάλα ποσά και μπορεί να εξασφαλίζονται τοπικά οι απαραίτητες για αυτό επενδύσεις. Το ίδιο και η ανάλογη απαιτούμενη εξειδικευμένη εργασία. Ταυτόχρονα τα πλεονεκτήματα και η απόδοση αυτών των επενδύσεων διαχέονται στην τοπική κοινωνία. Με στήριξη στις ΑΠΕ κάθε περιοχή μπορεί να γίνει αυτοδύναμη ενεργειακά. Ο τομέας ενδείκνυται και για μικρής κλίμακας επενδύσεις και εγκαταστάσεις, από τη μεριά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των δημοτικών ή διαδημοτικών επιχειρήσεων. Οι θεσμοί της Τ.Α. είναι έτσι και αλλιώς πιο κοντά στη τοπική κοινωνία και πιο ελέγξιμοι από αυτήν. Ιδίως από τις συλλογικότητες των ενεργών πολιτών της. Η κοινωνικοποίηση του τομέα παραγωγής ενέργειας μπορεί πραγματικά να επιτευχθεί με αιχμή τις ΑΠΕ.
Οι μορφές που μπορεί να πάρει:
· Παραγωγή στα νοικοκυριά ή τις επιχειρήσεις με μετατροπή των κτιρίων σε συν-ενεργειακά(με την έννοια του θετικού ισοζυγίου μεταξύ παραγωγής-κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα σπίτια με τοποθέτηση κατάλληλων φ/β συστημάτων)
· Παραγωγή στα αγροκτήματα(με μικρά συστήματα στα υπόστεγα και τις αποθήκες, καθώς και σε μη παραγωγική γη)
· Με τη μορφή μικρών ατομικών ή οικογενειακών επιχειρήσεων που εγκαθιστούν και λειτουργούν μικρά συστήματα ΑΠΕ σε ιδιωτική γη.
· Με τη μορφή επιχειρήσεων κοινωνικής («λαϊκής») βάσης με συμμετοχή των πολιτών που προτιμούν τις μικροοικονομίες τους, αντί να τις καταθέτουν στις τράπεζες, να τις «επενδύουν» στην παραγωγή ενέργειας με συστήματα ΑΠΕ σε συλλογική, δημοτική ή δημόσια γη. Νομικά αυτές οι επιχειρήσεις μπορεί να πάρουν τη μορφή συνεταιρισμών, ΕΠΕ, Α.Ε. κ.λπ.
· Με τη μορφή δημοτικών, διαδημοτικών επιχειρήσεων παραγωγής ενέργειας που αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου ΥΤ το ποσοστό που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ(νομοθετική ρύθμιση) και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους.
· Με τη μορφή μεικτών επιχειρήσεων που συμμετέχουν δημότες από τη μια και αντίστοιχοι τοπικοί δήμοι –που αναλαμβάνουν τη πρωτοβουλία-από την άλλη.
Για αυτό θα χρειασθεί να αναληφθούν πρωτοβουλίες από τους δήμους της περιοχής ώστε:
· Να εγκαταστήσουν αποκεντρωμένα και κατάλληλου μεγέθους συστήματα όλων των μορφών ΑΠΕ(ανεμογενήτριες, φ/β, βιομάζα, μικρά υδροηλεκτρικά), την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, ξεκινώντας από τα δημοτικά κτίρια και σχολεία.
· Να ιδρύσουν γραφεία παροχής τεχνικοοικονομικών πληροφοριών και συμβουλών-μελετών ΑΠΕ προς τους πολίτες και συνεταιρισμούς.
· Να ιδρύσουν δια-δημοτικές επιχειρήσεις διαχείρισης των δικτύων ΜΤ και ΧΤ. Επίσης για την παραγωγή τοπικά φθηνών χαμηλής και μεσαίας τεχνολογίας στοιχείων και υλικών, απαραίτητων για τις εγκαταστάσεις των ΑΠΕ
· Να οργανώσουν σεμινάρια, τοπικά συνεργεία, καθώς και την εκπαίδευση μαθητών-φοιτητών στα τοπικά σχολεία-πανεπιστήμια-ΤΕΙ σε αυτές τις τεχνολογίες.
Η κοινωνικοποίηση της ενέργειας μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα και με τη στήριξη και προώθηση από την Π.Α. συνεταιρισμών κοινωνικής οικονομίας και εταιρειών λαϊκής βάσης. Για να λειτουργήσει η χρηματοδότηση έργων ΑΠΕ μέσω συμμετοχής των πολιτών σε τέτοιες δομές χρειάζεται προσαρμογή του νομικού πλαισίου. Ο τελευταίος νόμος για την κοινωνική οικονομία το επέτρεπε αυτό σε ένα βαθμό. Όμως λόγω μνημονίου οι μορφές αυτές αντιμετωπίζονται πια σαν φορολογητέες επιχειρήσεις
Θα χρειασθεί να πεισθούν οι πολίτες-δημότες, αποσύροντας μικροκαταθέσεις από τις τράπεζες και βάζοντας τις οικονομίες τους-αν έχουν-με τη μορφή μερίδων σε τέτοιες δομές, να συμβάλουν στην εγκατάσταση μικρών τοπικών συστημάτων ΑΠΕ που θα παράγουν για τα τοπικά δίκτυα. Ή αν έχουν μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα, να εγκαθιστούν φ/β στα σπίτια, στα υπόστεγα, στις αποθήκες ή στα άγονα χωράφια τους.
3. Υδατικοί πόροι
Οι απαντήσεις στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας βρίσκονται στην εξοικονόμηση νερού και στη ριζική αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Οι λύσεις δεν βρίσκονται στα φαραωνικά έργα και στην εκτροπή της λογικής και του Αχελώου. Αυτά καταστρατηγούν την προστασία του περιβάλλοντος, είναι άδικα, άσκοπα και οικονομικά ασύμφορα. Όχι σε παράλογα και κακοσχεδιασμένα έργα που έχουν επιβαρύνει τους πολίτες με τη σπατάλη άγνωστων μέχρι σήμερα δισεκατομμυρίων ευρώ και έχουν απορριφθεί και από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Θα χρειασθεί:
· Λεπτομερής ορισμός του μεγέθους του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας με συλλογή στοιχείων από τις γεωτρήσεις, τις μεθόδους άρδευσης, τα συστήματα μεταφοράς νερού κ.α.
· Εξέταση όλων των τρόπων διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού στο πλαίσιο της αειφορίας, που να περιλαμβάνουν εκτός των άλλων δραστικά μέτρα περιορισμού της σπατάλης και κακοδιαχείρισης και έμφαση στη δημιουργία μικρών φραγμάτων.
· Αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής, ώστε να μην υπάρχουν αυξημένες ανάγκες νερού από υδροβόρες καλλιέργειες, αλλά που θα μπορούν να εξασφαλίζουν ένα δίκαιο εισόδημα για τους αγρότες.
· Ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας κυρίως γύρω από πηγές πόσιμου νερού και σε περιοχές ταμιευτήρων άρδευσης.
· Χρηματοδότηση μέτρων που στοχεύουν στην εξοικονόμηση νερού στην άρδευση με κατάλληλα συστήματα υψηλής απόδοσης, καθώς και επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων με συστήματα μηχανικών και βιολογικών καθαρισμών λυμάτων(χρήση ενεργών μικροοργανισμών στον καθαρισμό)
· Σταδιακή μείωση του βάθους των υπαρχόντων γεωτρήσεων του κάμπου και αναστολή νέων αδειών, ειδικά στις πιο ευάλωτες περιοχές.
· Εφαρμογή έργων τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδροφορέων.
· Στροφή των αγροτικών επιδοτήσεων σε κατευθύνσεις που αξιοποιούν ορθολογικότερα τους φυσικούς πόρους και επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον
· Εφαρμογή τεχνολογιών προστασίας από τη ρύπανση που προκαλεί η ανεξέλεγκτη μέχρι τώρα απόθεση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων σε ρέματα και αρδευτικά αυλάκια.
· Εκπαίδευση των αγροτών, ειδικά των νέων, προς την κατεύθυνση της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών, αλλά και γενικότερα των φυσικών πόρων.
· Γενικά τη διαχείριση των υδατικών πόρων άρδευσης την αναλαμβάνουν οι τοπικές κοινωνίες, τα κοινοτικά διαμερίσματα και οι δήμοι και όχι οι εταιρείες ύδρευσης(ειδικά στο Πήλιο συνεργασία με την Κίνηση πολιτών για το νερό στη διαχείριση των υπαρχόντων κοινοτικών συστημάτων).
Όσον αφορά στη διαχείριση του πόσιμου νερού: καμία ιδιωτικοποίηση των δημοτικών εταιρειών ύδρευσης, αλλά δράση για εξοικονόμηση νερού, βελτίωση της ποιότητάς του και των δικτύων διανομής του. Αντικατάσταση δικτύων όπου είναι «τρύπια» και χάνονται μεγάλες ποσότητες πόσιμου νερού.
4. Διαχείριση απορριμμάτων
Η σημερινή κατάσταση μέσω του εθνικού συστήματος διαχείρισης( στοιχεία για το 2010): η ποσότητα των ανακυκλώσιμων υλικών από τους μπλε κάδους ήταν 183.298 τόνοι, πανελλαδικά. Οι ποσότητες αυτές αποτελούν ~ 9 % πανελλαδικά, ενώ η Κομποστοποίηση ήταν σε μηδενικό σχεδόν επίπεδο(2-3%). Γίνεται ελάχιστη οικιακή κομποστοποίηση, υπάρχουν μόνο κάποια πιλοτικά προγράμματα. Στη Θεσσαλία τα οργανικά απόβλητα είναι το μεγάλο ποσοστό: αποτελούν το 53,9% .
Για όλο τον κύκλο διαχείρισης το κόστος ανέρχεται σε μια μέση τιμή 133 €/τόνο, περίπου.
Το μέχρι τώρα εφαρμοζόμενο κεντρικό σύστημα διαχείρισης έχει αποτύχει πλήρως!
Η αποκεντρωμένη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων είναι η λύση διότι μπορεί να πετύχει:
· Μείωση παραγόμενων σκουπιδιών,
· Επαναχρησιμοποίηση υλικών και προϊόντων,
· Διαλογή στην Πηγή,
· Ο ρυπαίνων πληρώνει(Πληρώνω όσο πετάω)
· Μικρό κόστος λόγω της αρχής της εγγύτητας(των μικρών αποστάσεων μεταφοράς)και της Τοπικότητας,
· Ενημέρωση-Ευαισθητοποίηση-Ενεργό Συμμετοχή των πολιτών.
· Κοινωνικοποίηση της Διαχείρισης σαν διέξοδο ανάμεσα στις συμπληγάδες του Κρατισμού (της παταγώδους αποτυχίας του) και της Ιδιωτικοποίησης μέσω ΣΔΙΤ
Προτείνει τη σύσταση συνεταιριστικών μορφών κοινωνικής βάσης σε επίπεδο Δήμου ή νομού, με στόχο την ανάληψη Έργου στον τομέα της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στον τόπο τους.
Τα εν λόγω σχήματα κοινωνικής βάσης, στα οποία θα συμμετέχουν πλειοψηφικά πολίτες ή/και παραγωγικοί και κοινωνικοί φορείς αυτών, ή/και ο οικείος κάθε φορά Δήμος (με μειοψηφική συμμετοχή, δηλ. με μέγιστο ποσοστό 49%), ποικίλουν, αξίζει να δοκιμαστούν στην πράξη, και μπορούν να είναι :
· Πολυμετοχικές Εταιρείες ή Ετερόρρυθμες Εταιρείες
· Συνεταιρισμοί
· Εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις ή Αναπτυξιακές Συμπράξεις.
Προτείνεται απόλυτη προτεραιότητα σε μεθόδους κομποστοποίησης / λιπασματοποίησης του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων, έναντι μεθόδων ενεργειακής αξιοποίησης με καύση τους. Οικιακή κομποστοποίηση με κατάλληλους κάδους για όποιους χρειάζονται λίπασμα για τον κήπο τους. Κομποστοποίηση σε μικρές αποκεντρωμένες μονάδες με μικρές επενδύσεις και κόστος λειτουργίας και τοπικές θέσεις εργασίας.
Για τη διατήρηση της γονιμότητας των εδαφών της περιφέρειας, τα οργανικά αστικά υπολείμματα θα πρέπει να μετατρέπονται σε κομπόστ και να επιστρέφουν στη γη από όπου ξεκίνησαν.
5. Οικοτουρισμός
Ο οικοτουρισμός μπορεί να παίξει το ρόλο από τη μια να στηρίζει οικονομικά τους μικρούς οικο-αγρότες, από την άλλη να επιδιώξει τη σύνδεση των ανθρώπων της πόλης με την περιφέρεια και τη φύση, ώστε να τους μετατρέψει-ιδίως τους νέους-από τουρίστες σε εγκαταστημένους με δημιουργικό τρόπο στην επαρχία κατοίκους. Η ζωή σε τερατουπόλεις, όπως η Αθήνα δεν είναι βιώσιμη και θα πρέπει να πετύχουμε την αποκέντρωση. Με κίνητρα και οικονομικές διευκολύνσεις για εθελοντική μετεγκατάσταση στην ύπαιθρο και δημιουργία αγροτοτουριστικών εγκαταστάσεων και σε μειονεκτικές περιοχές.
Τα νησιά των Σποράδων θα αναδειχθούν σε πόλους προσέλκυσης οικοτουριστών από όλο τον κόσμο, αν οργανώσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους με βάση την ποιότητα και την υγεία των επισκεπτών τους. Το ίδιο και η περιοχή του Πηλίου και της Όρθρυος. Αυτές οι περιοχές θα πρέπει να κηρυχθούν από την αρχή ζώνες βιοκαλλιέργειας και ελεύθερες από μεταλλαγμένα, ώστε στα τοπικά ξενοδοχεία, πανσιόν και εστιατόρια να προσφέρονται για διατροφή υγιεινά προϊόντα. Το ίδιο και τα τοπικά χειροποίητα είδη λαϊκής τέχνης να είναι απαλλαγμένα από τοξικά χημικά κατασκευαστικά υλικά και να παράγονται από χειροτέχνες που θα χρησιμοποιούν φυσικά υλικά, όσο γίνεται πιο τοπικά.
Θα χρειασθεί η περιοχή να περάσει από τον μαζικό τουρισμό των πακέτων inclusive, σε τουρισμό εναλλακτικών δραστηριοτήτων, είτε στη θάλασσα είτε στο βουνό.
6. Περιοχή αποφυγής του «κλιματικού κινδύνου
Κάποια ενδεικτικά μέτρα για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της περιοχής και τη μετατροπή της σε πρότυπο αποφυγής του «κλιματικού κινδύνου»:
· Όλα τα νοικοκυριά, τα δημόσια κτίρια και οι δήμοι (δημοτικός φωτισμός) της περιοχής αντικαθιστούν τις λάμπες πυρακτώσεως με οικονομικές λάμπες. Έτσι θα επιτευχθεί εξοικονόμηση στην κατανάλωση για τον φωτισμό μέχρι και 80%, πράγμα που σημαίνει εξοικονόμηση στην συνολική ηλεκτρική ενέργεια κατά 2% και κατά μέσο όρο το χρόνο μια οικονομία γύρω στα 20 Ε για κάθε νοικοκυριό. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με τις άλλες ηλεκτρικές συσκευές, ιδίως με τα ψυγεία, τους καταψύκτες και τις τηλεοράσεις. Υπάρχουν συσκευές που με την ίδια απόδοση μπορούν να έχουν μέχρι και 5πλάσια διαφορά στην κατανάλωση και θα χρειασθεί να στηριχθούν τα νοικοκυριά για την αντικατάσταση των παλιών ενεργοβόρων συσκευών. Η stand-by λειτουργία να αποφεύγεται με πρίζες που έχουν διακόπτη. Οι ηλεκτρικές κουζίνες να αντικατασταθούν με κουζίνες υγραερίου ή καλύτερα φυσικού αερίου, αν θα υπάρχει αντίστοιχη εγκατάσταση. Με τέτοια συμπεριφορά, χωρίς να υπάρχει κατάργηση των ανέσεων(κάποιοι μπορούν να το πάνε πάρα πέρα και να αποφασίσουν να παραιτηθούν από κάποιες ανέσεις που δεν τους είναι απαραίτητες), μπορούν να έχουν μετά από ένα χρονικό διάστημα αλλαγών, μέχρι και 30% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, με αντίστοιχη μείωση εκτός των εκπομπών και των εξόδων τους.
· Όλοι οι ιδιοκτήτες σπιτιών και κτιρίων (και ο δήμος ή το κράτος από όπου μπορεί να ξεκινήσει αυτή η πρακτική) μετατρέπουν τα κτίρια τους παλιά ή καινούργια, σύμφωνα με τις σημερινές δυνατότητες της τεχνικής και τα στάνταρ(μετατροπή σε κτίρια «συν-ενέργειας» ή μηδενικής ενέργειας, ή το πολύ σε κτίρια με κατανάλωση ισοδύναμη των 3-4 λίτρων/τετρ.μέτρο). Αυτό εξασφαλίζει μείωση εκπομπών του CO2 κατά 50%. Σημαίνει μείωση κατά 15% των συνολικών εκπομπών της περιοχής (από τη θέρμανση και τον κλιματισμό κυρίως) και για τα νοικοκυριά μια εξοικονόμηση που μπορεί να φθάσει μέχρι και τα 1000 Ε το χρόνο.
· Όλοι οι οδηγοί της περιοχής περνούν από σεμινάρια "εξοικονόμησης ενέργειας στην οδήγηση". Με μια τέτοια οδήγηση μπορεί να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών διοξειδίου κατά 15% στην κυκλοφορία και μια εξοικονόμηση για τον καθένα κατά μ.ό. 200 Ε το χρόνο στα καύσιμα. Με την επιλογή δε οικονομικού και μειωμένων εκπομπών αυτοκινήτου μπορεί να εξοικονομήσει άλλα15% στις εκπομπές. Όλοι μειώνουν τις μετακινήσεις με ιδιωτικό αυτοκίνητο στο 1/3 και τις αντικαθιστούν με μετακινήσεις με λεωφορείο, τρένο ή ποδήλατο. Αυτό μπορεί να μειώσει τις εκπομπές της κυκλοφορίας και τις συνολικές εκπομπές της περιοχής κατά 1/10. Η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο, αν θα οργανωθεί κοινή χρήση των υπαρχόντων αυτοκινήτων από συλλογικότητες χρηστών στις γειτονιές, αλλά και κεντρικά από τους δήμους (π.χ. γραφείο για κοινά ταξίδια εκτός περιοχής), ώστε να αναλαμβάνει ο καθένας χρήστης εκτός από ένα μικρό πάγιο, στην ουσία μόνο το κόστος της μετακίνησης. Στις πόλεις μπορούν να παρθούν και γενικότερα μέτρα που θα διευκολύνουν την ασφαλή μετακίνηση με τα πόδια, το ποδήλατο (π.χ. για τους εισερχόμενους οδηγούς στη πόλη δυνατότητα δανεισμού δημοτικών ποδηλάτων από κατάλληλα σημεία)και το λεωφορείο, γιατί πάνω από 50% των μετακινήσεων είναι κάτω των 5 χιλ. Σε αυτό θα βοηθήσει και ένα μακροπρόθεσμο πολεοδομικό σχέδιο που θα στοχεύσει σε διασπορά των σημείων αγοράς και εργασίας, ώστε οι απαραίτητες μετακινήσεις να μικρύνουν σε απόσταση. Μετατροπή σε "πόλη των κοντινών αποστάσεων", όπου η μετακίνηση με αυτοκίνητο να είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Μια τέτοια αστική κοινότητα με εξοικονόμηση στην οδήγηση, με "οικολογικά" αυτοκίνητα και με συλλογική χρήση τους, μπορεί να μειώσει μέχρι και 70% τις εκπομπές στην κυκλοφορία της, αρκεί να υπάρξει συμμετοχή των πολιτών της σε αυτές τις αλλαγές.
· Όσον αφορά στην οικονομία: να εκμηδενισθεί όσο το δυνατόν η απόσταση ανάμεσα στον τόπο παραγωγής και στον τόπο κατανάλωσης και να δοθεί προτεραιότητα στο χρόνο αναπαραγωγής των φυσικών πόρων και των εργαζομένων. Αυτό θα γίνει με τη περιφερειοποίηση -τοπικοποίηση της παραγωγής, με τη προστασία, βελτίωση και αύξηση της παραγωγής μικρής κλίμακας, με τη μετατροπή των ανθρώπων κατά το δυνατόν σε παραγωγοαναλωτές (να μπορούν να παράγουν οι ίδιοι μεγάλο μέρος των αγαθών που χρειάζονται) και με την μικρομεσαία τοπική αγορά που θα ικανοποιεί τις ανάγκες που δεν εκπληρώνονται από την τοπική παραγωγή. H εργασία και φυσικοί πόροι θα πρέπει να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο συμβατό με τις τοπικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες τοπικό παραγωγικό σύστημα Η οικονομική δραστηριότητα θα εξαρτάται κυρίως από το ανθρώπινο δυναμικό. Συνεπώς η Τ.Α οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες αναστροφής της κατεύθυνσης της φθηνής εργασίας σε εκείνη που αναγνωρίζει την εργασία ως πρωταγωνιστή, με κύριο μοχλό την διάχυση ανοικτών διοικητικών μοντέλων συμμετοχής και αυτοδιαχείρισης και την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση γι αυτό. Να ενισχύσει συνεταιριστικές πρωτοβουλίες. Να υλοποιήσει αυστηρό χωροθετικό σχεδιασμό, με ένταξη των οχληρών δραστηριοτήτων στις ΒΙΠΕ, οι οποίες θα πρέπει να μετασχηματισθούν σε Βιομηχανικά Οικοσυστήματα (όπου τα απόβλητα και απορρίμματα των επιχειρήσεων αξιοποιούνται από άλλες). Κάθετη ολοκλήρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων , από την πρωτογενή παραγωγή (αγροτική, κτηνοτροφία κλπ.) μέχρι τον τριτογενή τομέα (αγροτουρισμός, διακίνηση)..
· Στήριξη δημοτικού τομέα οικονομίας: η Τ.Α. μπορεί να βοηθήσει προωθώντας και θέτοντας πόρους στη διάθεση συλλογικών δομών εργασίας, με τη μορφή κοινωνικών επιχειρήσεων(συνδυασμός αμειβόμενης εργασίας για ανέργους - εξειδικευμένης από υπαλλήλους του δήμου -εθελοντικής εργασίας από εθελοντές που μαζί με τους υπαλλήλους παίζουν το ρόλο του "εμψυχωτή"), για τη δημιουργία των αντίστοιχων χώρων παραγωγής και παροχής υπηρεσιών (π.χ. εργαστηρίων επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικών - ηλεκτρονικών ειδών, επίπλων, ρούχων, κομποστοποίησης -λιπασματοποίησης οργανικών αποβλήτων, μεταποιητηρίων γεωργικών προϊόντων, απασχόλησης παιδιών ,ανταλλαγής ειδών από «δεύτερο χέρι»,γραφείων «συνταξιδιωτών» , οργάνωση γραφείου-συνεργείου από άνεργους αρχιτέκτονες-οικοδόμους για κατασκευή-μετατροπή βιοκλιματικών κτιρίων, συνεργείων για τη δημιουργία «πράσινων στεγών» και «ηλιακών στεγών», ομάδων «καλλιεργητών του σαββατοκύριακου και του ελεύθερου χρόνου» με τη διάθεση κτημάτων προς καλλιέργεια ειδών διατροφής από το δήμο(λαχανόκηποι στις παρυφές των τοπικών πόλεων), καταρχήν για τα ίδια τα μέλη και στη συνέχεια για διάθεση στη τοπική αγορά ,για εξασφάλιση και εισοδήματος κ.λπ. Ειδική περίπτωση: αυτοδιαχειριζόμενα συνεργεία και όχι ιδιώτες εργολάβοι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες του δήμου Όταν και εφόσον αναληφθεί η τοπική δημοτική ή περιφερειακή αρχή, αυτές οι μονάδες θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τους τοπικούς πόρους Οι υπάρχουσες ή οι υπό δημιουργία δημοτικές επιχειρήσεις να εντάσσονται στον δημοτικό τομέα οικονομίας με στόχο τη χρηματοδότηση προγράμματος κοινωνικών δαπανών για την κάλυψη βασικών αναγκών των πολιτών, με τη μορφή βασικού εισοδήματος .
Μια Περιφερειακή Κίνηση Πολιτών που θα ασχοληθεί με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση(Π.Α.), θα πρέπει να την αντιμετωπίσει ως ένα θεσμό που να λειτουργήσει όχι μόνο ως ανάχωμα στην κατάρρευση της όποιας ποιότητας ζωής υπήρχε μέχρι τώρα μέσω του κοινωνικού κράτους, αλλά να γίνει και μοχλός για την αναβάθμισή της. Για να είναι αυτό δυνατό, οφείλει να αναδείξει το θεσμικό της ρόλο σαν πραγματική αυτοδιοίκηση για την τοπική κοινωνία και να μη παίζει το ρόλο που της έχει αναθέσει ο «Καλλικράτης», σαν μηχανισμός του περιφερειακού πελατειακού κράτους των «Αθηνών».
Μια τέτοια Κίνηση θα χρειασθεί από κοινού με τους πολίτες της Θεσσαλίας να συνδιαμορφώσει ένα άλλο μοντέλο για το μέλλον. Που θα οδηγεί όχι στο χθες της επίπλαστης «ανάπτυξης» και «ευμάρειας», της αλλοτριωτικής κατανάλωσης, του ατομικού κέρδους πάνω από όλα και της απαξίωσης των κοινών, πράγμα που θα μας φέρει πάλι την κρίση. Αλλά στο αύριο της οικονομίας των κοινωνικών αναγκών, της αλληλεγγύης και συνεργατικότητας, της δικαιοσύνης και ισοκατανομής πόρων και εξουσιών, του μικρότερου δυνατού οικολογικού αποτυπώματος με προστασία του τοπικού περιβάλλοντος, των μη εμπορευματικών ανθρώπινων σχέσεων.
Μια τέτοια Κίνηση Πολιτών βάζει λοιπόν σαν προτεραιότητες:
· την εξασφάλιση της συμμετοχής των πολιτών με όσο γίνεται περισσότερες δομές άμεσης δημοκρατίας για διαφάνεια, κοινωνικό έλεγχο και αποτελεσματικότητα, σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας της Π.Α. H εξασφάλιση της συμμετοχής και όχι της ανάθεσης ξεκινά από τις ίδιες τις διαδικασίες της Κίνησης, όπου οι αποφάσεις θα παίρνονται στις συνελεύσεις των μελών.
· τον αναπροσανατολισμό των στόχων και των οικονομικών πόρων της Π.Α. σε ένα πλαίσιο ενός μακροχρόνιου και βιώσιμου σχεδιασμού μέσω συμμετοχικών προγραμματισμών και προϋπολογισμών.
· τη στήριξη των πρωτοβουλιών των πολιτών για τη δημιουργία δομών κοινωνικής αλληλεγγύης και κοινωνικής-συνεργατικής-συνεταιριστικής οικονομίας
· τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου της Π.Α. προς την οικολογική κατεύθυνση για την αποφυγή του κλιματικού κινδύνου. Την ανάδειξη της περιφέρειας Θεσσαλίας σε παράδειγμα μείωσης του οικολογικού και υδατικού αποτυπώματος.
Θεωρεί ταυτόχρονα ως κομβικά σημεία για την περιφέρεια Θεσσαλίας τα ζητήματα του αγροδιατροφικού τομέα, της ενέργειας και των υδατικών πόρων, της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων σε βιομηχανικά οικοσυστήματα(απόβλητα της μιας βιομηχανίας πρώτη ύλη για άλλες), του οικοτουρισμού.
Αναλυτικότερα:
1. Αγροδιατροφικός τομέας
Ο στόχος: ανάδειξη του τομέα σε εφαλτήρα ξεπεράσματος της διατροφικής κρίσης του πληθυσμού με την επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερης αυτάρκειας στη παραγωγή και διανομή ποιοτικής τροφής. Ταυτόχρονα φιλικού προς τη ζωή και το περιβάλλον, που θα στηρίζεται στην οικο- παραγωγή, στις πολυκαλλιέργειες και εκτροφές, στις μικρές αποστάσεις και στις βιώσιμες σχέσεις παραγωγών – καταναλωτών, αλλά και αγροτικών - αστικών περιοχών. Ανασυγκρότηση δηλαδή του τομέα και της παραγωγικής βάσης σε τοπικό επίπεδο και σύνδεσή του με τον δευτερογενή τομέα και τον τουρισμό.
Η μετατροπή της περιφέρειας σε ζώνη οικολογικής παραγωγής και ελεύθερης από μεταλλαγμένα(όχι μόνο όσον αφορά τις καλλιεργούμενες ποικιλίες, αλλά και τις διακινούμενες ζωοτροφές, καθώς και τα προϊόντα στα ράφια) με έμφαση σε ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα, μπορούν να αναδείξουν τον αγροτικο-διατροφικό τομέα ως τον μοχλό για την στήριξη της τοπικής οικονομίας με συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εξαγωγή των περισσευμάτων του.
Η διατήρηση της βιοποικιλότητας και της ποικιλομορφίας των παραδοσιακών φυτικών ποικιλιών και ζωικών φυλών, που αποτελούν τον γενετικό μας πλούτο είναι απαραίτητη, γιατί η γενετική διάβρωση απειλεί την ίδια τη βάση του διατροφικού μας πολιτισμού και την επισιτιστική μας ασφάλεια.
Τα βήματα:
• «Αγροτική» γεωργία(όχι βιομηχανική-εταιρική), οικο-γεωργία( το οικο- όχι μόνο με την έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «οίκου»), που θα ικανοποιεί τις βιοτικές ανάγκες της αλυσίδας: αγρότης-κοινότητα-περιοχή-χώρα
• «Πολυλειτουργικός» αγρότης με ολοκληρωμένα αγροκτήματα με πολλά διαφορετικά είδη ζωντανών-ζωϊκών,φυτικών, με βελτιωμένο έδαφος και περιβάλλον, με ντόπια βιοποικιλότητα, με μεταποίηση-διάθεση προϊόντων με κοινοτίστικη αντίληψη για αναζωογόνηση της υπαίθρου και όχι για τις επιδοτήσεις
• Μετατροπή της περιφέρειας σε ζώνη οικο-καλλιέργειας, ελεύθερης από μεταλλαγμένα, με πέρασμα από το χημικό τρόπο παραγωγής σε βιολογικό, βιοδυναμικό ή φυσικό τρόπο παραγωγής και της αεικαλλιέργειας.
• Λογική της υγιεινής τροφής(παραγωγή και για τον ίδιο τον αγρότη και για την τοπική αγορά και όχι για την απρόσωπη αγορά).
• Αποφυγή των μεσαζόντων- σωστές και δίκαιες τιμές, με βιώσιμη παραγωγή της εγγύτητας για ικανοποίηση βιοτικών αναγκών μέσω της διανομής της εγγύτητας(μικρές διαδρομές από την παραγωγή στην κατανάλωση).
• Αναδιάρθρωση αναγκών- αντικαταναλωτισμός - μείωση εξωτερικών εισροών-ανθεκτικές ντόπιες ποικιλίες και ράτσες(τοπικά προϊόντα, ΠΟΠ, ΠΓΕ) που αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελληνικής γεωργίας.
• Αποκατάσταση του μεσογειακού διατροφικού μοντέλου με μείωση της κατανάλωσης κρέατος
• Μεταποίηση των γεωργικών σε προϊόντα διατροφής και ένδυσης(π.χ. ανασύσταση υφαντουργείων, που σήμερα έχουν μετακομίσει σε γειτονικές χώρες χαμηλού εργατικού κόστους, ανασύσταση της βιομηχανίας ζάχαρης)
• Διεκδικεί την όσο γίνεται ενεργειακή απεξάρτηση της γεωργίας από τα ορυκτά καύσιμα. Οι κάτοικοι της υπαίθρου μπορούν να έχουν κομβικό ρόλο στην διατήρηση των αποθεμάτων βιομάζας και την παραγωγή ενέργειας και βιοντίζελ.
• Αγροτουρισμός(ταυτόχρονα ξενοδόχοι, μάγειροι, κ.λ.π). Κατάργηση λεηλασίας θάλασσας από τα μεγάλα αλιευτικά, αναζωογόνηση με την παράκτια αλιεία.
• Αναβλάστηση δασών, σταμάτημα ερημοποίησης, αποκατατάσταση ποταμών(Πηνειός), λιμνών(Κάρλα), παραλιών, αναζωογόνηση εδαφών αποκαθιστώντας την οργανική ύλη και τον εδαφολογικό άνθρακα, με επιστροφή των οργανικών απόβλητων των αγροτικών και αστικών περιοχών με λιπασματοποίησή τους.
- Επαναπροσανατολισμός στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στα τοπικά πανεπιστήμια, σε μια ανταποδοτική σχέση με την κοινωνία και την παραγωγική βάση και στήριξη σε αρχές βιωσιμότητας, συμπεριλαμβάνοντας την τοπική γνώση και τις ορθές γεωργικές πρακτικές.
- Ειδικότερα για τον πρωτογενή τομέα :
* Ειδικότητα Βιολογικής Γεωργίας στη Γεωπονική Σχολή του τοπικού Πανεπιστημίου.
* Στα ΕΠΑΛ αντίστοιχες ειδικότητες Οικο-γεωργίας
* Συνεταιρισμοί (ιδιαίτερα γυναικείοι)και δίκτυα μεταποίησης, εμπορίας και προώθησης τοπικών προϊόντων καθώς και δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων, υπηρεσιών, εργασιών και εξοπλισμού
* Ανάπτυξη της επωνυμίας των τοπικών προϊόντων
* Αναδιάρθρωση των καλλιεργειών στον κάμπο σε καλλιέργειες που ικανοποιούν τις ανάγκες διατροφής του τοπικού πληθυσμού και δεν απαιτούν μεγάλες εισροές σε ενέργεια και νερό.
• Ομάδες-συνεταιρισμοί νέας μορφής, κολεκτιβίστικες δομές αγροτικής παραγωγής, «διευρυμένες» οικογένειες(ιδεολογική συγγένεια-κοινό ταμείο), εναλλακτικά δίκτυα διανομής, συνεταιρισμοί παραγωγοκαταναλωτών, «καλάθια» και μικρά συνεταιριστικά μαγαζιά, συνεργασία με συλλογικότητες καταναλωτών για «κοινωνικά στηριζόμενη γεωργία».
• Δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα ή αχρήματα.
• Διάθεση κρατικής-δημοτικής και εκκλησιαστικής γης σε ανέργους σε μια προσπάθεια αυτοαξιοποίησης της παραγωγικής τους δυνατότητας. Στήριξη των δημοτικών λαχανόκηπων ή των κοινωνικών αγρών στις παρυφές των πόλεων για αυτοπαραγωγή τροφής από τους άνεργους και χαμηλοσυνταξιούχους, καθώς και από «καλλιεργητές του σαβατοκύριακου» και του «ελεύθερου χρόνου»( η γη δίνεται σε αυτούς που την καλλιεργούν).
• Στήριξη από την Π.Α. της εσωτερικής αντίστροφης μετανάστευσης(όχι εξωτερική στην οποία στρέφονται πολλοί άνεργοι νέοι σήμερα) με συλλογικές μετεγκαταστάσεις ανέργων νέων των πόλεων στην περιφέρεια, σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχείρισης.
• Διεκδικούμε για τους αγρότες ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής στην ύπαιθρο. Καταρρίπτουμε τα αρνητικά στερεότυπα που συνοδεύουν τους κατοίκους της υπαίθρου και την αγροτική δραστηριότητα στηρίζοντας πολιτικές που ενθαρρύνουν βιώσιμες σχέσεις για τις αγροτικές και αστικές περιοχές, ώστε να κάνουμε ελκυστικό τον τομέα για τη νέα γενιά.
2. Ενεργειακός τομέας
Ο ενεργειακός εφοδιασμός με κατάλληλες μορφές ενέργειας-χρειάζεται μετατροπή των πρωταρχικών μορφών-είναι κοινωνικό συλλογικό αγαθό, γιατί απαιτεί υποδομές που παράγονται βασικά από την κοινωνία με τους δημόσιους θεσμούς της. Για αυτό και ο ενεργειακός εφοδιασμός-ιδίως σε ηλεκτρική ενέργεια, για την οποία είναι απαραίτητο ένα εκτενές δίκτυο ΥΤ, ΜΤ και ΧΤ- έχει ανατεθεί από τα περισσότερα νεωτερικά συντάγματα σε δημόσιους παρόχους.
Ο νεοφιλελευθερισμός θέλει να μετατρέψει, μέσω της συρρίκνωσης των κρατικών οργανισμών και της ιδιωτικοποίησής τους, τα κοινωνικά συλλογικά αγαθά σε ιδιωτικά, για να γίνουν πηγή κέρδους –μέσω της αγοράς και της μετατροπής των χρηστών σε πελάτες- για το ιδιωτικό κεφάλαιο.
Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού(ΔΕΗ) λειτουργώντας χωρίς κοινωνικό έλεγχο και σαν «κράτος εν κράτει» δεν ήταν και ο καλύτερος πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας για τους έλληνες πολίτες. Μεταξύ λοιπόν του ενεργειακού εφοδιασμού από τη ΔΕΗ και του εφοδιασμού από τους ιδιώτες-οι οποίοι μπορούν να έχουν στα χέρια τους όχι μόνο εργοστάσια και ισχύ αλλά και ολόκληρα τμήματα του δικτύου, ενός δικτύου που έχει στηθεί σε δημόσια, δημοτική ή κοινοτική γη- είναι επίκαιρη και αναγκαία η πρόταση της κοινωνικοποίησής του.
Κοινωνικοποίηση της ενέργειας
Ο αποκεντρωμένος από τη φύση τους χαρακτήρας των ΑΠΕ : εξαιρετική ΕΥΚΑΙΡΙΑ κοινωνικοποίησης της ενεργειακής παραγωγής.
οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) από τη φύση τους είναι στη διάθεση όλων δωρεάν όσον αφορά στη προσφορά τους, σε κάθε σχεδόν περιοχή (πράγμα που δεν συμβαίνει με τις άλλες πηγές που προωθούν την εξάρτηση από εκείνους που τις διαθέτουν - βλέπε πετρελαιοπαραγωγικές περιοχές ή περιοχές λιγνίτη στη χώρα μας). Επίσης οι εφαρμογές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αυτές μπορεί να είναι και μικρής κλίμακας και αποκεντρωμένες. Έτσι δεν απαιτούνται μεγάλα ποσά και μπορεί να εξασφαλίζονται τοπικά οι απαραίτητες για αυτό επενδύσεις. Το ίδιο και η ανάλογη απαιτούμενη εξειδικευμένη εργασία. Ταυτόχρονα τα πλεονεκτήματα και η απόδοση αυτών των επενδύσεων διαχέονται στην τοπική κοινωνία. Με στήριξη στις ΑΠΕ κάθε περιοχή μπορεί να γίνει αυτοδύναμη ενεργειακά. Ο τομέας ενδείκνυται και για μικρής κλίμακας επενδύσεις και εγκαταστάσεις, από τη μεριά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των δημοτικών ή διαδημοτικών επιχειρήσεων. Οι θεσμοί της Τ.Α. είναι έτσι και αλλιώς πιο κοντά στη τοπική κοινωνία και πιο ελέγξιμοι από αυτήν. Ιδίως από τις συλλογικότητες των ενεργών πολιτών της. Η κοινωνικοποίηση του τομέα παραγωγής ενέργειας μπορεί πραγματικά να επιτευχθεί με αιχμή τις ΑΠΕ.
Οι μορφές που μπορεί να πάρει:
· Παραγωγή στα νοικοκυριά ή τις επιχειρήσεις με μετατροπή των κτιρίων σε συν-ενεργειακά(με την έννοια του θετικού ισοζυγίου μεταξύ παραγωγής-κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα σπίτια με τοποθέτηση κατάλληλων φ/β συστημάτων)
· Παραγωγή στα αγροκτήματα(με μικρά συστήματα στα υπόστεγα και τις αποθήκες, καθώς και σε μη παραγωγική γη)
· Με τη μορφή μικρών ατομικών ή οικογενειακών επιχειρήσεων που εγκαθιστούν και λειτουργούν μικρά συστήματα ΑΠΕ σε ιδιωτική γη.
· Με τη μορφή επιχειρήσεων κοινωνικής («λαϊκής») βάσης με συμμετοχή των πολιτών που προτιμούν τις μικροοικονομίες τους, αντί να τις καταθέτουν στις τράπεζες, να τις «επενδύουν» στην παραγωγή ενέργειας με συστήματα ΑΠΕ σε συλλογική, δημοτική ή δημόσια γη. Νομικά αυτές οι επιχειρήσεις μπορεί να πάρουν τη μορφή συνεταιρισμών, ΕΠΕ, Α.Ε. κ.λπ.
· Με τη μορφή δημοτικών, διαδημοτικών επιχειρήσεων παραγωγής ενέργειας που αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου ΥΤ το ποσοστό που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ(νομοθετική ρύθμιση) και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους.
· Με τη μορφή μεικτών επιχειρήσεων που συμμετέχουν δημότες από τη μια και αντίστοιχοι τοπικοί δήμοι –που αναλαμβάνουν τη πρωτοβουλία-από την άλλη.
Για αυτό θα χρειασθεί να αναληφθούν πρωτοβουλίες από τους δήμους της περιοχής ώστε:
· Να εγκαταστήσουν αποκεντρωμένα και κατάλληλου μεγέθους συστήματα όλων των μορφών ΑΠΕ(ανεμογενήτριες, φ/β, βιομάζα, μικρά υδροηλεκτρικά), την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, ξεκινώντας από τα δημοτικά κτίρια και σχολεία.
· Να ιδρύσουν γραφεία παροχής τεχνικοοικονομικών πληροφοριών και συμβουλών-μελετών ΑΠΕ προς τους πολίτες και συνεταιρισμούς.
· Να ιδρύσουν δια-δημοτικές επιχειρήσεις διαχείρισης των δικτύων ΜΤ και ΧΤ. Επίσης για την παραγωγή τοπικά φθηνών χαμηλής και μεσαίας τεχνολογίας στοιχείων και υλικών, απαραίτητων για τις εγκαταστάσεις των ΑΠΕ
· Να οργανώσουν σεμινάρια, τοπικά συνεργεία, καθώς και την εκπαίδευση μαθητών-φοιτητών στα τοπικά σχολεία-πανεπιστήμια-ΤΕΙ σε αυτές τις τεχνολογίες.
Η κοινωνικοποίηση της ενέργειας μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα και με τη στήριξη και προώθηση από την Π.Α. συνεταιρισμών κοινωνικής οικονομίας και εταιρειών λαϊκής βάσης. Για να λειτουργήσει η χρηματοδότηση έργων ΑΠΕ μέσω συμμετοχής των πολιτών σε τέτοιες δομές χρειάζεται προσαρμογή του νομικού πλαισίου. Ο τελευταίος νόμος για την κοινωνική οικονομία το επέτρεπε αυτό σε ένα βαθμό. Όμως λόγω μνημονίου οι μορφές αυτές αντιμετωπίζονται πια σαν φορολογητέες επιχειρήσεις
Θα χρειασθεί να πεισθούν οι πολίτες-δημότες, αποσύροντας μικροκαταθέσεις από τις τράπεζες και βάζοντας τις οικονομίες τους-αν έχουν-με τη μορφή μερίδων σε τέτοιες δομές, να συμβάλουν στην εγκατάσταση μικρών τοπικών συστημάτων ΑΠΕ που θα παράγουν για τα τοπικά δίκτυα. Ή αν έχουν μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα, να εγκαθιστούν φ/β στα σπίτια, στα υπόστεγα, στις αποθήκες ή στα άγονα χωράφια τους.
3. Υδατικοί πόροι
Οι απαντήσεις στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας βρίσκονται στην εξοικονόμηση νερού και στη ριζική αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Οι λύσεις δεν βρίσκονται στα φαραωνικά έργα και στην εκτροπή της λογικής και του Αχελώου. Αυτά καταστρατηγούν την προστασία του περιβάλλοντος, είναι άδικα, άσκοπα και οικονομικά ασύμφορα. Όχι σε παράλογα και κακοσχεδιασμένα έργα που έχουν επιβαρύνει τους πολίτες με τη σπατάλη άγνωστων μέχρι σήμερα δισεκατομμυρίων ευρώ και έχουν απορριφθεί και από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Θα χρειασθεί:
· Λεπτομερής ορισμός του μεγέθους του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας με συλλογή στοιχείων από τις γεωτρήσεις, τις μεθόδους άρδευσης, τα συστήματα μεταφοράς νερού κ.α.
· Εξέταση όλων των τρόπων διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού στο πλαίσιο της αειφορίας, που να περιλαμβάνουν εκτός των άλλων δραστικά μέτρα περιορισμού της σπατάλης και κακοδιαχείρισης και έμφαση στη δημιουργία μικρών φραγμάτων.
· Αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής, ώστε να μην υπάρχουν αυξημένες ανάγκες νερού από υδροβόρες καλλιέργειες, αλλά που θα μπορούν να εξασφαλίζουν ένα δίκαιο εισόδημα για τους αγρότες.
· Ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας κυρίως γύρω από πηγές πόσιμου νερού και σε περιοχές ταμιευτήρων άρδευσης.
· Χρηματοδότηση μέτρων που στοχεύουν στην εξοικονόμηση νερού στην άρδευση με κατάλληλα συστήματα υψηλής απόδοσης, καθώς και επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων με συστήματα μηχανικών και βιολογικών καθαρισμών λυμάτων(χρήση ενεργών μικροοργανισμών στον καθαρισμό)
· Σταδιακή μείωση του βάθους των υπαρχόντων γεωτρήσεων του κάμπου και αναστολή νέων αδειών, ειδικά στις πιο ευάλωτες περιοχές.
· Εφαρμογή έργων τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδροφορέων.
· Στροφή των αγροτικών επιδοτήσεων σε κατευθύνσεις που αξιοποιούν ορθολογικότερα τους φυσικούς πόρους και επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον
· Εφαρμογή τεχνολογιών προστασίας από τη ρύπανση που προκαλεί η ανεξέλεγκτη μέχρι τώρα απόθεση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων σε ρέματα και αρδευτικά αυλάκια.
· Εκπαίδευση των αγροτών, ειδικά των νέων, προς την κατεύθυνση της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών, αλλά και γενικότερα των φυσικών πόρων.
· Γενικά τη διαχείριση των υδατικών πόρων άρδευσης την αναλαμβάνουν οι τοπικές κοινωνίες, τα κοινοτικά διαμερίσματα και οι δήμοι και όχι οι εταιρείες ύδρευσης(ειδικά στο Πήλιο συνεργασία με την Κίνηση πολιτών για το νερό στη διαχείριση των υπαρχόντων κοινοτικών συστημάτων).
Όσον αφορά στη διαχείριση του πόσιμου νερού: καμία ιδιωτικοποίηση των δημοτικών εταιρειών ύδρευσης, αλλά δράση για εξοικονόμηση νερού, βελτίωση της ποιότητάς του και των δικτύων διανομής του. Αντικατάσταση δικτύων όπου είναι «τρύπια» και χάνονται μεγάλες ποσότητες πόσιμου νερού.
4. Διαχείριση απορριμμάτων
Η σημερινή κατάσταση μέσω του εθνικού συστήματος διαχείρισης( στοιχεία για το 2010): η ποσότητα των ανακυκλώσιμων υλικών από τους μπλε κάδους ήταν 183.298 τόνοι, πανελλαδικά. Οι ποσότητες αυτές αποτελούν ~ 9 % πανελλαδικά, ενώ η Κομποστοποίηση ήταν σε μηδενικό σχεδόν επίπεδο(2-3%). Γίνεται ελάχιστη οικιακή κομποστοποίηση, υπάρχουν μόνο κάποια πιλοτικά προγράμματα. Στη Θεσσαλία τα οργανικά απόβλητα είναι το μεγάλο ποσοστό: αποτελούν το 53,9% .
Για όλο τον κύκλο διαχείρισης το κόστος ανέρχεται σε μια μέση τιμή 133 €/τόνο, περίπου.
Το μέχρι τώρα εφαρμοζόμενο κεντρικό σύστημα διαχείρισης έχει αποτύχει πλήρως!
Η αποκεντρωμένη Διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων είναι η λύση διότι μπορεί να πετύχει:
· Μείωση παραγόμενων σκουπιδιών,
· Επαναχρησιμοποίηση υλικών και προϊόντων,
· Διαλογή στην Πηγή,
· Ο ρυπαίνων πληρώνει(Πληρώνω όσο πετάω)
· Μικρό κόστος λόγω της αρχής της εγγύτητας(των μικρών αποστάσεων μεταφοράς)και της Τοπικότητας,
· Ενημέρωση-Ευαισθητοποίηση-Ενεργό Συμμετοχή των πολιτών.
· Κοινωνικοποίηση της Διαχείρισης σαν διέξοδο ανάμεσα στις συμπληγάδες του Κρατισμού (της παταγώδους αποτυχίας του) και της Ιδιωτικοποίησης μέσω ΣΔΙΤ
Προτείνει τη σύσταση συνεταιριστικών μορφών κοινωνικής βάσης σε επίπεδο Δήμου ή νομού, με στόχο την ανάληψη Έργου στον τομέα της Διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων στον τόπο τους.
Τα εν λόγω σχήματα κοινωνικής βάσης, στα οποία θα συμμετέχουν πλειοψηφικά πολίτες ή/και παραγωγικοί και κοινωνικοί φορείς αυτών, ή/και ο οικείος κάθε φορά Δήμος (με μειοψηφική συμμετοχή, δηλ. με μέγιστο ποσοστό 49%), ποικίλουν, αξίζει να δοκιμαστούν στην πράξη, και μπορούν να είναι :
· Πολυμετοχικές Εταιρείες ή Ετερόρρυθμες Εταιρείες
· Συνεταιρισμοί
· Εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις ή Αναπτυξιακές Συμπράξεις.
Προτείνεται απόλυτη προτεραιότητα σε μεθόδους κομποστοποίησης / λιπασματοποίησης του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων, έναντι μεθόδων ενεργειακής αξιοποίησης με καύση τους. Οικιακή κομποστοποίηση με κατάλληλους κάδους για όποιους χρειάζονται λίπασμα για τον κήπο τους. Κομποστοποίηση σε μικρές αποκεντρωμένες μονάδες με μικρές επενδύσεις και κόστος λειτουργίας και τοπικές θέσεις εργασίας.
Για τη διατήρηση της γονιμότητας των εδαφών της περιφέρειας, τα οργανικά αστικά υπολείμματα θα πρέπει να μετατρέπονται σε κομπόστ και να επιστρέφουν στη γη από όπου ξεκίνησαν.
5. Οικοτουρισμός
Ο οικοτουρισμός μπορεί να παίξει το ρόλο από τη μια να στηρίζει οικονομικά τους μικρούς οικο-αγρότες, από την άλλη να επιδιώξει τη σύνδεση των ανθρώπων της πόλης με την περιφέρεια και τη φύση, ώστε να τους μετατρέψει-ιδίως τους νέους-από τουρίστες σε εγκαταστημένους με δημιουργικό τρόπο στην επαρχία κατοίκους. Η ζωή σε τερατουπόλεις, όπως η Αθήνα δεν είναι βιώσιμη και θα πρέπει να πετύχουμε την αποκέντρωση. Με κίνητρα και οικονομικές διευκολύνσεις για εθελοντική μετεγκατάσταση στην ύπαιθρο και δημιουργία αγροτοτουριστικών εγκαταστάσεων και σε μειονεκτικές περιοχές.
Τα νησιά των Σποράδων θα αναδειχθούν σε πόλους προσέλκυσης οικοτουριστών από όλο τον κόσμο, αν οργανώσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους με βάση την ποιότητα και την υγεία των επισκεπτών τους. Το ίδιο και η περιοχή του Πηλίου και της Όρθρυος. Αυτές οι περιοχές θα πρέπει να κηρυχθούν από την αρχή ζώνες βιοκαλλιέργειας και ελεύθερες από μεταλλαγμένα, ώστε στα τοπικά ξενοδοχεία, πανσιόν και εστιατόρια να προσφέρονται για διατροφή υγιεινά προϊόντα. Το ίδιο και τα τοπικά χειροποίητα είδη λαϊκής τέχνης να είναι απαλλαγμένα από τοξικά χημικά κατασκευαστικά υλικά και να παράγονται από χειροτέχνες που θα χρησιμοποιούν φυσικά υλικά, όσο γίνεται πιο τοπικά.
Θα χρειασθεί η περιοχή να περάσει από τον μαζικό τουρισμό των πακέτων inclusive, σε τουρισμό εναλλακτικών δραστηριοτήτων, είτε στη θάλασσα είτε στο βουνό.
6. Περιοχή αποφυγής του «κλιματικού κινδύνου
Κάποια ενδεικτικά μέτρα για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος της περιοχής και τη μετατροπή της σε πρότυπο αποφυγής του «κλιματικού κινδύνου»:
· Όλα τα νοικοκυριά, τα δημόσια κτίρια και οι δήμοι (δημοτικός φωτισμός) της περιοχής αντικαθιστούν τις λάμπες πυρακτώσεως με οικονομικές λάμπες. Έτσι θα επιτευχθεί εξοικονόμηση στην κατανάλωση για τον φωτισμό μέχρι και 80%, πράγμα που σημαίνει εξοικονόμηση στην συνολική ηλεκτρική ενέργεια κατά 2% και κατά μέσο όρο το χρόνο μια οικονομία γύρω στα 20 Ε για κάθε νοικοκυριό. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με τις άλλες ηλεκτρικές συσκευές, ιδίως με τα ψυγεία, τους καταψύκτες και τις τηλεοράσεις. Υπάρχουν συσκευές που με την ίδια απόδοση μπορούν να έχουν μέχρι και 5πλάσια διαφορά στην κατανάλωση και θα χρειασθεί να στηριχθούν τα νοικοκυριά για την αντικατάσταση των παλιών ενεργοβόρων συσκευών. Η stand-by λειτουργία να αποφεύγεται με πρίζες που έχουν διακόπτη. Οι ηλεκτρικές κουζίνες να αντικατασταθούν με κουζίνες υγραερίου ή καλύτερα φυσικού αερίου, αν θα υπάρχει αντίστοιχη εγκατάσταση. Με τέτοια συμπεριφορά, χωρίς να υπάρχει κατάργηση των ανέσεων(κάποιοι μπορούν να το πάνε πάρα πέρα και να αποφασίσουν να παραιτηθούν από κάποιες ανέσεις που δεν τους είναι απαραίτητες), μπορούν να έχουν μετά από ένα χρονικό διάστημα αλλαγών, μέχρι και 30% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, με αντίστοιχη μείωση εκτός των εκπομπών και των εξόδων τους.
· Όλοι οι ιδιοκτήτες σπιτιών και κτιρίων (και ο δήμος ή το κράτος από όπου μπορεί να ξεκινήσει αυτή η πρακτική) μετατρέπουν τα κτίρια τους παλιά ή καινούργια, σύμφωνα με τις σημερινές δυνατότητες της τεχνικής και τα στάνταρ(μετατροπή σε κτίρια «συν-ενέργειας» ή μηδενικής ενέργειας, ή το πολύ σε κτίρια με κατανάλωση ισοδύναμη των 3-4 λίτρων/τετρ.μέτρο). Αυτό εξασφαλίζει μείωση εκπομπών του CO2 κατά 50%. Σημαίνει μείωση κατά 15% των συνολικών εκπομπών της περιοχής (από τη θέρμανση και τον κλιματισμό κυρίως) και για τα νοικοκυριά μια εξοικονόμηση που μπορεί να φθάσει μέχρι και τα 1000 Ε το χρόνο.
· Όλοι οι οδηγοί της περιοχής περνούν από σεμινάρια "εξοικονόμησης ενέργειας στην οδήγηση". Με μια τέτοια οδήγηση μπορεί να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών διοξειδίου κατά 15% στην κυκλοφορία και μια εξοικονόμηση για τον καθένα κατά μ.ό. 200 Ε το χρόνο στα καύσιμα. Με την επιλογή δε οικονομικού και μειωμένων εκπομπών αυτοκινήτου μπορεί να εξοικονομήσει άλλα15% στις εκπομπές. Όλοι μειώνουν τις μετακινήσεις με ιδιωτικό αυτοκίνητο στο 1/3 και τις αντικαθιστούν με μετακινήσεις με λεωφορείο, τρένο ή ποδήλατο. Αυτό μπορεί να μειώσει τις εκπομπές της κυκλοφορίας και τις συνολικές εκπομπές της περιοχής κατά 1/10. Η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο, αν θα οργανωθεί κοινή χρήση των υπαρχόντων αυτοκινήτων από συλλογικότητες χρηστών στις γειτονιές, αλλά και κεντρικά από τους δήμους (π.χ. γραφείο για κοινά ταξίδια εκτός περιοχής), ώστε να αναλαμβάνει ο καθένας χρήστης εκτός από ένα μικρό πάγιο, στην ουσία μόνο το κόστος της μετακίνησης. Στις πόλεις μπορούν να παρθούν και γενικότερα μέτρα που θα διευκολύνουν την ασφαλή μετακίνηση με τα πόδια, το ποδήλατο (π.χ. για τους εισερχόμενους οδηγούς στη πόλη δυνατότητα δανεισμού δημοτικών ποδηλάτων από κατάλληλα σημεία)και το λεωφορείο, γιατί πάνω από 50% των μετακινήσεων είναι κάτω των 5 χιλ. Σε αυτό θα βοηθήσει και ένα μακροπρόθεσμο πολεοδομικό σχέδιο που θα στοχεύσει σε διασπορά των σημείων αγοράς και εργασίας, ώστε οι απαραίτητες μετακινήσεις να μικρύνουν σε απόσταση. Μετατροπή σε "πόλη των κοντινών αποστάσεων", όπου η μετακίνηση με αυτοκίνητο να είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Μια τέτοια αστική κοινότητα με εξοικονόμηση στην οδήγηση, με "οικολογικά" αυτοκίνητα και με συλλογική χρήση τους, μπορεί να μειώσει μέχρι και 70% τις εκπομπές στην κυκλοφορία της, αρκεί να υπάρξει συμμετοχή των πολιτών της σε αυτές τις αλλαγές.
· Όσον αφορά στην οικονομία: να εκμηδενισθεί όσο το δυνατόν η απόσταση ανάμεσα στον τόπο παραγωγής και στον τόπο κατανάλωσης και να δοθεί προτεραιότητα στο χρόνο αναπαραγωγής των φυσικών πόρων και των εργαζομένων. Αυτό θα γίνει με τη περιφερειοποίηση -τοπικοποίηση της παραγωγής, με τη προστασία, βελτίωση και αύξηση της παραγωγής μικρής κλίμακας, με τη μετατροπή των ανθρώπων κατά το δυνατόν σε παραγωγοαναλωτές (να μπορούν να παράγουν οι ίδιοι μεγάλο μέρος των αγαθών που χρειάζονται) και με την μικρομεσαία τοπική αγορά που θα ικανοποιεί τις ανάγκες που δεν εκπληρώνονται από την τοπική παραγωγή. H εργασία και φυσικοί πόροι θα πρέπει να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο συμβατό με τις τοπικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες τοπικό παραγωγικό σύστημα Η οικονομική δραστηριότητα θα εξαρτάται κυρίως από το ανθρώπινο δυναμικό. Συνεπώς η Τ.Α οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες αναστροφής της κατεύθυνσης της φθηνής εργασίας σε εκείνη που αναγνωρίζει την εργασία ως πρωταγωνιστή, με κύριο μοχλό την διάχυση ανοικτών διοικητικών μοντέλων συμμετοχής και αυτοδιαχείρισης και την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση γι αυτό. Να ενισχύσει συνεταιριστικές πρωτοβουλίες. Να υλοποιήσει αυστηρό χωροθετικό σχεδιασμό, με ένταξη των οχληρών δραστηριοτήτων στις ΒΙΠΕ, οι οποίες θα πρέπει να μετασχηματισθούν σε Βιομηχανικά Οικοσυστήματα (όπου τα απόβλητα και απορρίμματα των επιχειρήσεων αξιοποιούνται από άλλες). Κάθετη ολοκλήρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων , από την πρωτογενή παραγωγή (αγροτική, κτηνοτροφία κλπ.) μέχρι τον τριτογενή τομέα (αγροτουρισμός, διακίνηση)..
· Στήριξη δημοτικού τομέα οικονομίας: η Τ.Α. μπορεί να βοηθήσει προωθώντας και θέτοντας πόρους στη διάθεση συλλογικών δομών εργασίας, με τη μορφή κοινωνικών επιχειρήσεων(συνδυασμός αμειβόμενης εργασίας για ανέργους - εξειδικευμένης από υπαλλήλους του δήμου -εθελοντικής εργασίας από εθελοντές που μαζί με τους υπαλλήλους παίζουν το ρόλο του "εμψυχωτή"), για τη δημιουργία των αντίστοιχων χώρων παραγωγής και παροχής υπηρεσιών (π.χ. εργαστηρίων επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικών - ηλεκτρονικών ειδών, επίπλων, ρούχων, κομποστοποίησης -λιπασματοποίησης οργανικών αποβλήτων, μεταποιητηρίων γεωργικών προϊόντων, απασχόλησης παιδιών ,ανταλλαγής ειδών από «δεύτερο χέρι»,γραφείων «συνταξιδιωτών» , οργάνωση γραφείου-συνεργείου από άνεργους αρχιτέκτονες-οικοδόμους για κατασκευή-μετατροπή βιοκλιματικών κτιρίων, συνεργείων για τη δημιουργία «πράσινων στεγών» και «ηλιακών στεγών», ομάδων «καλλιεργητών του σαββατοκύριακου και του ελεύθερου χρόνου» με τη διάθεση κτημάτων προς καλλιέργεια ειδών διατροφής από το δήμο(λαχανόκηποι στις παρυφές των τοπικών πόλεων), καταρχήν για τα ίδια τα μέλη και στη συνέχεια για διάθεση στη τοπική αγορά ,για εξασφάλιση και εισοδήματος κ.λπ. Ειδική περίπτωση: αυτοδιαχειριζόμενα συνεργεία και όχι ιδιώτες εργολάβοι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες του δήμου Όταν και εφόσον αναληφθεί η τοπική δημοτική ή περιφερειακή αρχή, αυτές οι μονάδες θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τους τοπικούς πόρους Οι υπάρχουσες ή οι υπό δημιουργία δημοτικές επιχειρήσεις να εντάσσονται στον δημοτικό τομέα οικονομίας με στόχο τη χρηματοδότηση προγράμματος κοινωνικών δαπανών για την κάλυψη βασικών αναγκών των πολιτών, με τη μορφή βασικού εισοδήματος .