α) Η εξέγερση των «Μοιρολογητών»[1] στην Αγγλία
Ξεκίνησε σαν «εξέγερση των χωρικών του Essex» το 1381, που αντιδρούσαν στις βίαιες «περιφράξεις» της κοινοτικής τους γης από τους ευγενείς και στη τριπλή φορολογία: από τον τοπικό φεουδάρχη, το ιερατείο και τον βασιλιά. Επεκτάθηκε γρήγορα στο Κεντ και στη νοτιοανατολική Αγγλία φθάνοντας μέχρι το Λονδίνο, εμπλέκοντας και τα φτωχά λαϊκά στρώματα των πόλεων(έμπορους, βιοτέχνες κ.λπ) .
Μεταξύ των αιτημάτων της εξέγερσης που εξελίχθηκε στην ουσία σε κοινωνική επανάσταση για τις συνθήκες της εποχής ήταν:
Απελευθέρωση των δουλοπάροικων, κατάργηση των φορολογικών βαρών και των φεουδαρχικών επιβαρύνσεων, κατάργηση ακόμα και του συντεχνιακού συστήματος με απελευθέρωση της εργασίας των καλφάδων, Κοινοκτημοσύνη στον παραγόμενο πλούτο, δήμευση της περιουσίας της εκκλησίας και επιστροφή στον πρωτοχριστιανικό χαρακτήρα της, καθιέρωση της πολιτικής και κοινωνικής ισότητας για όλους κ.λπ.[2]
Αυτό ανάγκασε τον τότε βασιλιά Ριχάρδο Γ΄ να κάνει παραχωρήσεις και με υποσχέσεις για βελτίωση των συνθηκών έπεισε τους επαναστάτες να γυρίσουν στις πόλεις και τα χωριά. Μόλις έγινε αυτό ολόκληρο το φεουδαρχικό σύστημα αντεπιτέθηκε και σφάγιασε χιλιάδες εξεγερμένους και τους ηγέτες τους, μεταξύ των οποίων και τον ιερωμένο Τζων Μπωλ[3]. Ταυτόχρονα αυξήθηκε η εκμετάλλευση, η βία και η τρομοκρατία από τη μεριά των νικητών, όπως γίνεται πάντα μετά από την ήττα των «από κάτω».
β) Ο «πόλεμος των αγροτών» στη Γερμανία
Η εξέγερση των γερμανών αγροτών ενάντια στις φεουδαρχικές σχέσεις που καθόριζαν τη ζωή τους, ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1524 από τη περιοχή του Schwaben και απλώθηκε μέχρι τον επόμενο χρόνο σε όλη τη νότια Γερμανία(Franken, Thüringen, Elsass, Tirol, Salzburg). Το γραπτό του Λούθηρου Για την ελευθερία ενός Χριστιανού(von der Freiheit eines Christenmenschen), που άρχιζε με την πρόταση: Ένας Χριστιανός είναι ένας ελεύθερος κύριος όλων των πραγμάτων και δεν υπόκειται σε κανέναν, είχε μεγάλη επίδραση στον απλό κόσμο[4]. Και πρώτα -πρώτα στους γεωργούς της Γερμανίας, που έκαναν δικό τους και το σύνθημα του Τζων Μπωλ: «Όταν ο Αδάμ όργωνε και η Εύα έπλεκε, που ήταν οι ευγενείς;». Ήταν και η πρώτη κοινωνική εξέγερση που βοηθήθηκε από την ανάπτυξη της τυπογραφίας και ξεσήκωσε πάνω από 100.000.
Οι αγρότες οπλισμένοι είχαν στην αρχή και σημαντικές νίκες και μετά από συνάντηση εκπροσώπων τους στο Memmingen της άνω Βάδης, διαμόρφωσαν και δημοσίευσαν το 1525 σε 12 άρθρα τα αιτήματά τους. Μεταξύ των αιτημάτων ήταν: χωρισμός εκκλησίας-κράτους και πέρασμα της περιουσίας της εκκλησίας στο κράτος, οι κοινότητες να έχουν το δικαίωμα να εκλέγουν τους ιερείς, περιορισμό της εξουσίας των ευγενών με μετατροπή τους σε ένα είδος κρατικών υπαλλήλων ενός κεντρικού κράτους με συνέλευση ισάριθμων εκπροσώπων των ευγενών, των πολιτών(δημοτών) και των αγροτών, δικαστήρια με λαϊκούς(με μέλη κύρια πολίτες αγρότες), διάλυση των μεγάλων εμπορικών εταιρειών και των τραπεζών, οικονομία και εμπόριο για το κοινό συμφέρον και όχι για τον πλουτισμό των ιδιωτών, δικαιώματα χρήσης δασών και βοσκοτόπων στους αγρότες κ.λπ.
Στην ουσία οι αγρότες διατύπωσαν το πιο προωθημένο σύνταγμα στην μέχρι τότε ιστορία του γερμανικού ευρωπαϊκού χώρου. Όμως η υλοποίησή του δεν στάθηκε δυνατή, γιατί οι ευγενείς οργάνωσαν στο μεταξύ ένα δυνατό σώμα στρατού και νίκησαν στο Frankenhausen της Θουριγγίας τους αγρότες σκοτώνοντας χιλιάδες από αυτούς. Επακολούθησε βέβαια και εκτέλεση πολλών μετά. Ο ηγέτης των αγροτών Thomas Müntzer αποκεφαλίσθηκε στις 27 Μάη του 1525[5].
Πολλά θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά στην ιστορία της Γερμανίας, αν τα είχαν καταφέρει τότε οι αγρότες να επιβάλλουν τη δική τους «Μεταρρύθμιση», αντί εκείνης των προτεσταντών.
[1] Θρησκευτική αίρεση στις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, που διακήρυττε την ισότητα, την κοινοκτημοσύνη και την ελευθερία όλων των ανθρώπων, έχοντας μεγάλη επιρροή στους νέους εργάτες των πόλεων, που ζούσαν μαζί σε κοινά οργανωμένους χώρους.
[2] Άμεση δημοκρατία και αταξική κοινωνία, Κ.Λάμπος, Νησίδες 2012, σελ. 130-131
[3] «…τα πράγματα δεν πρόκειται να πάνε καλά στην Αγγλία, μέχρι όλα να γίνουν κοινά και να μην υπάρχουν δουλοπάροικοι, ούτε ευγενείς, αλλά να είμαστε όλοι ίσοι», ήταν τα λόγια του πριν τον βασανίσουν και τον θανατώσουν. «Όταν ο Αδάμ όργωνε και η Εύα έπλεκε, που ήταν οι ευγενείς;»:http://www.istoria.gr/apr04/
[4] Ο Λούθηρος ο ίδιος δεν εννοούσε βέβαια ότι ο χριστιανός δεν θα πρέπει να υπόκειται στις φεουδαρχικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις, αλλά στις θεολογικές θέσεις του παπισμού(Οι περίφημες 95 θέσεις του ενάντια στην κατάχρηση του συγχωροχαρτιού). Deutsche Geschichte, Manfred Mai, GULLIVER, σελ. 49-51 Der gemeine Mann erhebt sich
[5] Στο μεταξύ ο Λούθηρος είχε ταχθεί με το μέρος των ευγενών γράφοντας ένα κείμενο Ενάντια στις ληστρικές και δολοφονικές ορδές των αγροτών. Τα σπαθιά των ευγενών σφάζανε στο «όνομα του θεού»
Θα ακολουθήσει η παράθεση και άλλων περιπτώσεων
Ξεκίνησε σαν «εξέγερση των χωρικών του Essex» το 1381, που αντιδρούσαν στις βίαιες «περιφράξεις» της κοινοτικής τους γης από τους ευγενείς και στη τριπλή φορολογία: από τον τοπικό φεουδάρχη, το ιερατείο και τον βασιλιά. Επεκτάθηκε γρήγορα στο Κεντ και στη νοτιοανατολική Αγγλία φθάνοντας μέχρι το Λονδίνο, εμπλέκοντας και τα φτωχά λαϊκά στρώματα των πόλεων(έμπορους, βιοτέχνες κ.λπ) .
Μεταξύ των αιτημάτων της εξέγερσης που εξελίχθηκε στην ουσία σε κοινωνική επανάσταση για τις συνθήκες της εποχής ήταν:
Απελευθέρωση των δουλοπάροικων, κατάργηση των φορολογικών βαρών και των φεουδαρχικών επιβαρύνσεων, κατάργηση ακόμα και του συντεχνιακού συστήματος με απελευθέρωση της εργασίας των καλφάδων, Κοινοκτημοσύνη στον παραγόμενο πλούτο, δήμευση της περιουσίας της εκκλησίας και επιστροφή στον πρωτοχριστιανικό χαρακτήρα της, καθιέρωση της πολιτικής και κοινωνικής ισότητας για όλους κ.λπ.[2]
Αυτό ανάγκασε τον τότε βασιλιά Ριχάρδο Γ΄ να κάνει παραχωρήσεις και με υποσχέσεις για βελτίωση των συνθηκών έπεισε τους επαναστάτες να γυρίσουν στις πόλεις και τα χωριά. Μόλις έγινε αυτό ολόκληρο το φεουδαρχικό σύστημα αντεπιτέθηκε και σφάγιασε χιλιάδες εξεγερμένους και τους ηγέτες τους, μεταξύ των οποίων και τον ιερωμένο Τζων Μπωλ[3]. Ταυτόχρονα αυξήθηκε η εκμετάλλευση, η βία και η τρομοκρατία από τη μεριά των νικητών, όπως γίνεται πάντα μετά από την ήττα των «από κάτω».
β) Ο «πόλεμος των αγροτών» στη Γερμανία
Η εξέγερση των γερμανών αγροτών ενάντια στις φεουδαρχικές σχέσεις που καθόριζαν τη ζωή τους, ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1524 από τη περιοχή του Schwaben και απλώθηκε μέχρι τον επόμενο χρόνο σε όλη τη νότια Γερμανία(Franken, Thüringen, Elsass, Tirol, Salzburg). Το γραπτό του Λούθηρου Για την ελευθερία ενός Χριστιανού(von der Freiheit eines Christenmenschen), που άρχιζε με την πρόταση: Ένας Χριστιανός είναι ένας ελεύθερος κύριος όλων των πραγμάτων και δεν υπόκειται σε κανέναν, είχε μεγάλη επίδραση στον απλό κόσμο[4]. Και πρώτα -πρώτα στους γεωργούς της Γερμανίας, που έκαναν δικό τους και το σύνθημα του Τζων Μπωλ: «Όταν ο Αδάμ όργωνε και η Εύα έπλεκε, που ήταν οι ευγενείς;». Ήταν και η πρώτη κοινωνική εξέγερση που βοηθήθηκε από την ανάπτυξη της τυπογραφίας και ξεσήκωσε πάνω από 100.000.
Οι αγρότες οπλισμένοι είχαν στην αρχή και σημαντικές νίκες και μετά από συνάντηση εκπροσώπων τους στο Memmingen της άνω Βάδης, διαμόρφωσαν και δημοσίευσαν το 1525 σε 12 άρθρα τα αιτήματά τους. Μεταξύ των αιτημάτων ήταν: χωρισμός εκκλησίας-κράτους και πέρασμα της περιουσίας της εκκλησίας στο κράτος, οι κοινότητες να έχουν το δικαίωμα να εκλέγουν τους ιερείς, περιορισμό της εξουσίας των ευγενών με μετατροπή τους σε ένα είδος κρατικών υπαλλήλων ενός κεντρικού κράτους με συνέλευση ισάριθμων εκπροσώπων των ευγενών, των πολιτών(δημοτών) και των αγροτών, δικαστήρια με λαϊκούς(με μέλη κύρια πολίτες αγρότες), διάλυση των μεγάλων εμπορικών εταιρειών και των τραπεζών, οικονομία και εμπόριο για το κοινό συμφέρον και όχι για τον πλουτισμό των ιδιωτών, δικαιώματα χρήσης δασών και βοσκοτόπων στους αγρότες κ.λπ.
Στην ουσία οι αγρότες διατύπωσαν το πιο προωθημένο σύνταγμα στην μέχρι τότε ιστορία του γερμανικού ευρωπαϊκού χώρου. Όμως η υλοποίησή του δεν στάθηκε δυνατή, γιατί οι ευγενείς οργάνωσαν στο μεταξύ ένα δυνατό σώμα στρατού και νίκησαν στο Frankenhausen της Θουριγγίας τους αγρότες σκοτώνοντας χιλιάδες από αυτούς. Επακολούθησε βέβαια και εκτέλεση πολλών μετά. Ο ηγέτης των αγροτών Thomas Müntzer αποκεφαλίσθηκε στις 27 Μάη του 1525[5].
Πολλά θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά στην ιστορία της Γερμανίας, αν τα είχαν καταφέρει τότε οι αγρότες να επιβάλλουν τη δική τους «Μεταρρύθμιση», αντί εκείνης των προτεσταντών.
[1] Θρησκευτική αίρεση στις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, που διακήρυττε την ισότητα, την κοινοκτημοσύνη και την ελευθερία όλων των ανθρώπων, έχοντας μεγάλη επιρροή στους νέους εργάτες των πόλεων, που ζούσαν μαζί σε κοινά οργανωμένους χώρους.
[2] Άμεση δημοκρατία και αταξική κοινωνία, Κ.Λάμπος, Νησίδες 2012, σελ. 130-131
[3] «…τα πράγματα δεν πρόκειται να πάνε καλά στην Αγγλία, μέχρι όλα να γίνουν κοινά και να μην υπάρχουν δουλοπάροικοι, ούτε ευγενείς, αλλά να είμαστε όλοι ίσοι», ήταν τα λόγια του πριν τον βασανίσουν και τον θανατώσουν. «Όταν ο Αδάμ όργωνε και η Εύα έπλεκε, που ήταν οι ευγενείς;»:http://www.istoria.gr/apr04/
[4] Ο Λούθηρος ο ίδιος δεν εννοούσε βέβαια ότι ο χριστιανός δεν θα πρέπει να υπόκειται στις φεουδαρχικές κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις, αλλά στις θεολογικές θέσεις του παπισμού(Οι περίφημες 95 θέσεις του ενάντια στην κατάχρηση του συγχωροχαρτιού). Deutsche Geschichte, Manfred Mai, GULLIVER, σελ. 49-51 Der gemeine Mann erhebt sich
[5] Στο μεταξύ ο Λούθηρος είχε ταχθεί με το μέρος των ευγενών γράφοντας ένα κείμενο Ενάντια στις ληστρικές και δολοφονικές ορδές των αγροτών. Τα σπαθιά των ευγενών σφάζανε στο «όνομα του θεού»
Θα ακολουθήσει η παράθεση και άλλων περιπτώσεων
RSS Feed