Αναδημοσίευση άρθρου, του παραρτήματος Ηπείρου του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και του Συνδέσμου Γεωπόνων Νομού Ιωαννίνων, με θέμα "ΦΙΛΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ" στην εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα ΕΚΔΟΣΗ το έτος 2007.
ΦΙΛΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
Τι είναι τα φυτικά απορρίμματα;
Είναι δυνατόν η φύση να δημιουργεί σκουπίδια;
Moιάζουν τα φυτικά υπολείμματα με τα άλλα σκουπίδια;
Υπό ποιες προϋποθέσεις τα φυτικά απορρίμματα μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα;
Πως μπορούμε να τα διαχειριστούμε;
Αυτά είναι τα πιο σημαντικά ερωτήματα που προβάλλουν κατά την αναζήτηση μεθόδων διαχείρισης τους και θα προσπαθήσουμε να τα σχολιάσουμε από την σκοπιά της Γεωπονικής Επιστήμης.
Το παράρτημα Ηπείρου του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και ο Σύλλογος Γεωπόνων Νομού Ιωαννίνων παρακολουθώντας με ενδιαφέρον και προβληματισμό τα τεκταινόμενα σε σχέση με τη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων στον νομό μας, θεωρεί χρέος του να αναδείξει και να προβάλλει ορισμένες πτυχές του θέματος που σχετίζονται με το μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 50%) των στερεών απορριμμάτων που είναι τα φυτικά .
Τι είναι τα φυτικά απορρίμματα;
Το μεγαλύτερο μέρος των φυτικών απορριμμάτων σε ένα σπίτι της πόλης έχει να κάνει με έναν σημαντικό ιστό των καρπών την λεγόμενη φλούδα. Η παρουσία της είναι σημαντική για τα φυτά, τόσο για την προστασίας που παρέχει στο εσωτερικό μέρος του καρπού και στους σπόρους, όσο και στην προσέλκυση ποικίλων καταναλωτών με απώτερο σκοπό την διασπορά των σπόρων και την διαιώνιση των ειδών. Ο ρόλος του φυσικού περιβλήματος των καρπών στη προσέλκυσης του σύγχρονου ανθρώπου καταναλωτή, παραμένει σοβαρός από την επιλογή των καρπών από το ράφι των καταστημάτων μέχρι και πριν τον καθαρισμό του προϊόντος με σκοπό την κατανάλωση, από εκεί και πέρα ο σύγχρονος καταναλωτής θα προτιμούσε να μην υπήρχε φλούδα, αυτή απαξιώνεται γίνεται σκουπίδι και πρόβλημα που πρέπει γρήγορα να απαλλαγεί από αυτό.
Το εσωτερικό μέρος των καρπών και τα φυλλώδη λαχανικά συνήθως καταναλώνονται και αποτελούν μέρος των σκουπιδιών μόνο στην περίπτωση που σαπίζει από μετασυλλεκτικές σήψεις.
Ένα μικρότερο μέρος των φυτικών απορριμμάτων αποτελούν οι σκληροί σπόροι των φυτών. Τι τραγική ειρωνεία, το πιο προσεκτικά συσκευασμένο πακέτο πληροφοριών, οι κώδικες για την δημιουργία της ζωής, οι σπόροι των καλλιεργήσιμων φυτών, στην εποχή μας να αποτελούν κι αυτά πρόβλημα..
Τα φύλλα των καλλιεργούμενων μα πιο πολύ των καλλωπιστικών φυτών στις πόλεις είναι το άλλο μεγάλο φορτίο των κάδων. Τα φύλλα μέσα από τα στόματα (τα λεγόμενα στομάτια ), σε αυτούς που μπορούν και τα ακούν, λεν πως η προσφορά τους δεν εξαντλείτε μόνο στην σπουδαία διεργασία της μετατροπής της ηλιακής ενέργειας σε χημική μέσω της φωτοσύνθεσης και στον δρόσισμα της ατμόσφαιρας μέσω της διαπνοής, μα έχουν πολλά ακόμη να προσφέρουν ακόμη και μέσω της αποσύνθεσης τους.
Οι κλαδίσκοι και κυρίως τα κλαδιά θάμνων και δένδρων εξοπλίζουν και αυτά κατά καιρούς το περιεχόμενο των κάδων απορριμμάτων με κατάρτια στα ταξίδια τους προς τους ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων).
Οι ρίζες είναι το μόνο φυτικό μέρος που ξεφεύγει απ’ την καταστροφική μας άγνοια, που θεωρεί τα φυτικά υπολείμματα σκουπίδια .
Είναι δυνατόν η φύση να δημιουργεί σκουπίδια;
Ο δημιουργός της ζωής στον πλανήτη μας έχει δείξει μεγάλη σοφία στον σχεδιασμό, τόσο των λεπτομερειών που καθορίζουν την δομή, την λειτουργία , την διαιώνιση του κάθε είδους, όσο και των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των οργανισμών και του αβιοτικού τους περιβάλλοντος.
Η ενέργεια για την διατήρηση της ζωής στον πλανήτη μας προέρχεται από τον ήλιο ενώ τα υλικά για την δόμηση των οργανισμών βρίσκονται στον πλανήτη μας. ¨Ένα πλέγμα τροφικών δικτύων μεταξύ των οργανισμών μεταφέρει ενέργεια και δομικά στοιχεία από τους αυτότροφους φυτικούς οργανισμούς στα διάφορα επίπεδα των ετερότροφων, ενώ ταυτόχρονα ρυθμίζει τους πληθυσμούς του κάθε είδους.
Ο περιορισμένος χώρος του πλανήτη φαίνεται να έχει επιβάλλει τον σχεδιασμό της διαιώνισης των ειδών μέσω της ακολουθίας ζωή - θάνατος - αποδόμηση. Αν το δικαίωμα της έναρξης μιας ζωής, μαζί με την μέση διάρκεια ζωής της έχει ανατεθεί στο κάθε είδος, η αποδομησή των οργανισμών μετά το τέλος της ζωής τους έχει ανατεθεί στα επόμενα των τροφικών δικτύων είδη, έτσι που κάθε οργανισμός να ανακυκλώνεται πλήρως στον αέναο κύκλο μεταφοράς ενέργειας και ύλης της ζωής στον πλανήτη μας.
Βλέπουμε καθαρά πως η οικονομία της φύσης έχει επιλέξει την ανακύκλωση για την διατήρηση της ζωής του πλανήτη, ένα μοντέλο που το εφαρμόζει εκτατικά (μη εντοπισμένα) σε κάθε σημείο της γης επί εκατομμύρια χρόνια και με απόλυτη επιτυχία.
Μοιάζουν τα φυτικά υπολείμματα με τα άλλα σκουπίδια;
Η κατηγορία των φυτικών σε σχέση με αυτή των μεταλλικών και πλαστικών απορριμμάτων διαφέρει κυρίως στους ρυθμούς αποδόμησης και στην έκλυση οσμών κατά την αποσύνθεσή τους. Στα φυτά η αποδόμηση είναι πολύ ταχύτερη και συνοδεύεται από την έκλυση CO2, CO, θρεπτικών για τα φυτά στοιχείων, έκλυση οσμών κατά την αναερόβια διάσπαση κάτι που δεν συμβαίνει στις άλλες δύο κατηγορίες. Επισημαίνουμε πως μικροβιακή χλωρίδα που διασπά τα φυτικά υπολείμματα συνήθως δεν συνιστά απειλή για την δημόσια υγεία, μια σημαντική διαφορά σε σχέση τα απορρίμματα ζωικής προέλευσης για παράδειγμα νεκρά ζώα ή κρέατα.Το χαρτί στην περίπτωση που δεν ανακυκλώνεται μπορεί να διαχειριστεί μαζί με τα φυτικά απορρίμματα αφού από την κυτταρίνη των φυτών προέρχεται.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά των φυτικών απορριμμάτων δημιουργούν την ανάγκη της γρήγορης διαχείρισης τους, ενώ είναι φανερή η ευκολία και το κέρδος (περιβαλλοντικό και οικονομικό) από την δημιουργία κομπόστ και αξιοποίησης του ως λίπασμα σε κάθε σπίτι.
Τα φυτικά απορρίμματα μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα;
Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος πως δεν είναι και τόσο τραγικό που μεταφέρονται τα φυτικά υπολείμματα στους ΧΥΤΑ ή στους ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) αφού και εκεί θα συντελεστεί η αποσύνθεσή τους. Δεν θα υπήρχε καμία αντίρρηση αν δεν υπήρχαν τα παρακάτω σοβαρά μειονεκτήματα αυτής της διαχείρισης που εντοπίζονται :
α) στην μεγάλη αύξηση των θρεπτικών στοιχείων των φυτών που προκύπτουν από την μαζική αποσύνθεσή τους, σε σημείο που να ρυπαίνουν
β) στην δυσωδία που δημιουργούν οι αναερόβιες συνθήκες αποσύνθεσης των φυτικών υπολειμμάτων στους ΧΥΤΑ
γ) στο περιβαλλοντικό κόστος με την μορφή της ρύπανσης και στο οικονομικό κόστος που προκύπτει από την μετακίνηση μέχρι τους ΧΥΤΑ
δ) στην στέρηση υποστρώματος σε οργανισμούς της αποσυνθετικής τροφικής αλυσίδας, ισχυροποιώντας τάσεις για μείωση της βιοποικιλότητας στους εκτός ΧΥΤΑ εναλλακτικούς αποδέκτες
ε) στην στέρηση της οργανικής ουσίας, των θρεπτικών που θα προέκυπταν αν η αποσύνθεση των φυτικών υπολειμμάτων γινόταν με κομποστοποίηση και χρήση σε εδάφη με καλλιεργούμενα ή καλλωπιστικά φυτά
ζ) στη μεγαλύτερη έκλυση αερίων CH4, CO2, CO, που σχετίζονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σε σχέση με αυτή που θα προέκυπτε από την οικιακή κομποστοποίηση.
Πως μπορούμε να τα διαχειριστούμε;
Τα φυτικά υπολείμματα άρχισαν να απασχολούν την ανθρωπότητα ως απορρίμματα κυρίως στις πόλεις, όπου δεν υπάρχουν τα παραγωγικά ζώα όπου ένα μέρος τους θα μπορούσε να καταναλωθεί από αυτά συμβάλλοντας στην διατροφή τους, ούτε αγροτικές εκτάσεις όπου θα μπορούσαν με την διασπορά και την ενσωμάτωση τους να βελτιώσουν την δομή και την γονιμότητα των εδαφών. Σήμερα αποτελούν περίπου το 50 % των αστικών απορριμμάτων και είναι πολλές χώρες που αξιοποιούν την μέθοδο της κομποστοποίησης στην διαχείριση τους (πίνακας 1).
Πίνακας 1. Ποσοστό των συνολικών απορριμμάτων που κομποστοποιούνται ανά χώρα.
Χώρα Ποσοστό των απορριμμάτων που κομποστοποιούνται
Γαλλία 10,0
Γερμανία 15,0
Ιταλία 7,0
Ολλανδία 6,0
Νορβηγία 20,0
Ισπανία 17,0
Αυστρία 20,0
Δανία 5,0
Σουηδία 5,0
Ελβετία 10,0
Μ. Βρετανία 1,0
Ελλάδα 1,0
Εφημερίδα ‘Καθημερινή’ 28-1-2007
Από την ελληνική εμπειρία της κομποστοποίησης παρουσιάζουμε ορισμένα συμπεράσματα που είναι καταχωρημένα σε δικτυακούς τόπους μη κυβερνητικών οργανώσεων στο διαδίκτυο (Οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης, Κομποστοποίηση κτλ):
Α) Από τις τεχνικές κομποστοποίησης αυτές που στηρίχθηκαν σε μηχανικό διαχωρισμό των φυτικών υπολειμμάτων και κομποστοποίησή τους σε μεγάλες εγκαταστάσεις όπως στα Aνω Λιόσια και στη Καλαμάτα δεν έδωσαν καλά αποτελέσματα τόσο στη ποσότητα όσο και στην ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ.
Β) Με τη δεύτερη τεχνική κομποστοποίησης που είναι η διαλογή στην πηγή όπου τοποθετείται ένας ξεχωριστός κάδος δίπλα στους συμβατικούς, το κάθε νοικοκυριό ξεδιαλέγει τα οργανικά στην κουζίνα του και τα τοποθετεί στον ξεχωριστό αυτό κάδο όπου στη συνέχεια ειδικό όχημα περισυλλέγει τα σκουπίδια και τα πηγαίνει στην ειδική μονάδα. Ο βασικός λόγος αποτυχίας της μεθόδου στην Ελλάδα είναι το πολύ μεγάλο κόστος.
Γ) Με την τρίτη μέθοδο την οικιακή, ο πολίτης αναλαμβάνει να κάνει τη δουλειά του δήμου μηδενίζοντας το κόστος περισυλλογής και μετατροπής των οργανικών σε κομπόστ, μειώνοντας σημαντικά την ποσότητα των σκουπιδιών και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα θρεπτικά συστατικά για τα φυτά του.
Σε σχέση με την τρίτη μέθοδο το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα έγινε στο Μαρούσι με την τοποθέτηση 11 κάδων οι οποίοι λειτουργούν θαυμάσια. Εν συνεχεία, ένα αξιόλογο πιλοτικό πρόγραμμα έγινε στο δήμο Ελευσίνας με την τοποθέτηση 60 κάδων όπου ο δήμος πλήρωσε το συνολικό κόστος της αγοράς τους. Αντίστοιχο πρόγραμμα έχει ακολουθήσει και ο δήμος Άνοιξης, επιδοτώντας το 50% του κόστους.Η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης εκπαιδεύει προσωπικό των δήμων για να μπορέσουν με τη σειρά τους να ενθαρρύνουν τους πολίτες προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η διαδικασία της παραγωγής του κομπόστ
Η διαδικασία της παραγωγής του κομπόστ είναι απλή. Γίνετε μέσα σε απλές κατασκευές ή έτοιμους κάδοι κομποστοποίησης που κυκλοφορούν στο εμπόριο ή ακόμη και σε σωρούς που σκεπάζονται στο τέλος με χώμα.
Υλικά που μπορούμε να κομποστοποιήσουμε
Λαχανικά, χορταρικά, φρούτα (ωμά ή βρασμένα).
Υπολείμματα από σαλάτες, αφού στραγγιστούν τα υγρά.
Φυτικά υπολείμματα όπως ξερά φύλλα, βλαστοί, κομμένο γκαζόν κ.λπ.
Στάχτη, π.χ. από τζάκι.
Τσόφλια αυγών.
Χαρτιά κουζίνας (ρολό κουζίνας, χαρτοπετσέτες, μαλακές σακούλες).
Πριονίδι (ιδιαίτερα εάν είναι πολύ υγρό το κομπόστ και θέλουμε ένα μείγμα πιο ισορροπημένο και με μεγαλύτερο αερισμό).
Υπολείμματα βοτάνων από ροφήματα και κατακάθια καφέ ή και φίλτρα γαλλικού καφέ.
Οργανικά λιπάσματα, όπως καστανόχωμα, φυλλόχωμα κ.λπ.).
Πώς φτιάχνουμε κομπόστ στο σπίτι
Ρίχνουμε στον κάδο - κομποστοποιητή τα οργανικά υλικά της κουζίνας μας και προσθέτουμε φύλλα και κλαδιά με λίγο χώμα. Φροντίζουμε το μείγμα να περιέχει διάφορα υλικά, ώστε να αποτελεί την κατάλληλη τροφή για τους γαιοσκώληκες που αναλαμβάνουν την αποσύνθεση των οργανικών υλικών. Τροφοδοτούμε τον κάδο μας με ποικιλία υλικών και ανακατεύουμε κατά διαστήματα ώστε να εμπλουτίζεται το μείγμα με οξυγόνο. Το πρώτο κομπόστ ωριμάζει σε 3 περίπου μήνες και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στον κήπο, στις γλάστρες μας ή και στα παρτέρια της γειτονιάς μας.
Ο κάδος κομποστοποίησης γεμίζει πολύ αργά, θα μπορούσε μάλιστα να καλύψει τις ανάγκες δύο και τριών νοικοκυριών. Πρέπει να σκεφτούμε πως όλα τα φρούτα και τα λαχανικά που βάζουμε στον κάδο χάνουν το νερό τους και μικραίνει σημαντικά ο όγκος τους. Η χρονική διάρκεια της ωρίμανσης του κομπόστ ποικίλει, εξαρτώμενη από την θερμοκρασία και την υγρασία. Ο κάτοχος του κάδου είναι αυτός που καθορίζει και τι θα ρίξει μέσα, με αποτέλεσμα να καθορίζει την καθαρότητα του «λιπάσματος» που θα πάρει.
Αυτόν τον κόσμο τον καλό σε εμάς τον παραδώσανε, σκέψου φίλε μου την ώρα που θα φεύγεις
Με καλή θέληση και με ομαδικό αγώνα η κομποστοποίηση των φυτικών απορριμμάτων και η ανακύκλωση των υπόλοιπων απορριμμάτων μπορεί να γίνει πραγματικότητα στον νομό μας.Ο πλανήτης δεν αντέχει άλλο, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το λιώσιμο των πάγων, η σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σχετίζονται και με την ανακύκλωση. Έχουμε ευθύνη απέναντι στις επερχόμενες γενιές τουλάχιστον για την καθαρότητα των εδαφών, των νερών, του αέρα και της βιοποικιλότητας που θα τους κληρονομήσουμε στον νομό μας.
Υπάρχει θέση για όλους, ξεκινώντας από την τοπική αυτοδιοίκηση, τους κρατικούς φορείς, τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, την εκκλησία, τους εκπαιδευτικούς, τους επιστήμονες που σχετίζονται με το περιβάλλον, τις οικολογικές οργανώσεις, με τον κάθε πολίτη, να κατανοήσουμε το πρόβλημα της ρύπανσης, να δούμε όλες τις διαστάσεις της, να ενημερώσουμε, να σχεδιάσουμε, να κρίνουμε και να κριθούμε, μα πιο πολύ να δράσουμε με στόχο την μείωση της ρύπανσης. Η οικιακή κομποστοποίηση είναι ένας εύκολος παραδειγματικός και αποδοτικότατος τρόπος να δείξει ο καθένα μας την φιλοπεριβαλλοντική του ευαισθησία.
Παραλάβαμε έναν υγιή πλανήτη από τις προηγούμενες γενιές, εμείς τι θα παραδώσουμε;
Τα φυτικά υπολείμματα γράφουν πάνω τους ‘ΠΡΟΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ’ καιρός να το δούμε.
http://gpapazis.blogspot.com/2016/12/blog-post.html?view=magazine
ΦΙΛΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ
Τι είναι τα φυτικά απορρίμματα;
Είναι δυνατόν η φύση να δημιουργεί σκουπίδια;
Moιάζουν τα φυτικά υπολείμματα με τα άλλα σκουπίδια;
Υπό ποιες προϋποθέσεις τα φυτικά απορρίμματα μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα;
Πως μπορούμε να τα διαχειριστούμε;
Αυτά είναι τα πιο σημαντικά ερωτήματα που προβάλλουν κατά την αναζήτηση μεθόδων διαχείρισης τους και θα προσπαθήσουμε να τα σχολιάσουμε από την σκοπιά της Γεωπονικής Επιστήμης.
Το παράρτημα Ηπείρου του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και ο Σύλλογος Γεωπόνων Νομού Ιωαννίνων παρακολουθώντας με ενδιαφέρον και προβληματισμό τα τεκταινόμενα σε σχέση με τη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων στον νομό μας, θεωρεί χρέος του να αναδείξει και να προβάλλει ορισμένες πτυχές του θέματος που σχετίζονται με το μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 50%) των στερεών απορριμμάτων που είναι τα φυτικά .
Τι είναι τα φυτικά απορρίμματα;
Το μεγαλύτερο μέρος των φυτικών απορριμμάτων σε ένα σπίτι της πόλης έχει να κάνει με έναν σημαντικό ιστό των καρπών την λεγόμενη φλούδα. Η παρουσία της είναι σημαντική για τα φυτά, τόσο για την προστασίας που παρέχει στο εσωτερικό μέρος του καρπού και στους σπόρους, όσο και στην προσέλκυση ποικίλων καταναλωτών με απώτερο σκοπό την διασπορά των σπόρων και την διαιώνιση των ειδών. Ο ρόλος του φυσικού περιβλήματος των καρπών στη προσέλκυσης του σύγχρονου ανθρώπου καταναλωτή, παραμένει σοβαρός από την επιλογή των καρπών από το ράφι των καταστημάτων μέχρι και πριν τον καθαρισμό του προϊόντος με σκοπό την κατανάλωση, από εκεί και πέρα ο σύγχρονος καταναλωτής θα προτιμούσε να μην υπήρχε φλούδα, αυτή απαξιώνεται γίνεται σκουπίδι και πρόβλημα που πρέπει γρήγορα να απαλλαγεί από αυτό.
Το εσωτερικό μέρος των καρπών και τα φυλλώδη λαχανικά συνήθως καταναλώνονται και αποτελούν μέρος των σκουπιδιών μόνο στην περίπτωση που σαπίζει από μετασυλλεκτικές σήψεις.
Ένα μικρότερο μέρος των φυτικών απορριμμάτων αποτελούν οι σκληροί σπόροι των φυτών. Τι τραγική ειρωνεία, το πιο προσεκτικά συσκευασμένο πακέτο πληροφοριών, οι κώδικες για την δημιουργία της ζωής, οι σπόροι των καλλιεργήσιμων φυτών, στην εποχή μας να αποτελούν κι αυτά πρόβλημα..
Τα φύλλα των καλλιεργούμενων μα πιο πολύ των καλλωπιστικών φυτών στις πόλεις είναι το άλλο μεγάλο φορτίο των κάδων. Τα φύλλα μέσα από τα στόματα (τα λεγόμενα στομάτια ), σε αυτούς που μπορούν και τα ακούν, λεν πως η προσφορά τους δεν εξαντλείτε μόνο στην σπουδαία διεργασία της μετατροπής της ηλιακής ενέργειας σε χημική μέσω της φωτοσύνθεσης και στον δρόσισμα της ατμόσφαιρας μέσω της διαπνοής, μα έχουν πολλά ακόμη να προσφέρουν ακόμη και μέσω της αποσύνθεσης τους.
Οι κλαδίσκοι και κυρίως τα κλαδιά θάμνων και δένδρων εξοπλίζουν και αυτά κατά καιρούς το περιεχόμενο των κάδων απορριμμάτων με κατάρτια στα ταξίδια τους προς τους ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων).
Οι ρίζες είναι το μόνο φυτικό μέρος που ξεφεύγει απ’ την καταστροφική μας άγνοια, που θεωρεί τα φυτικά υπολείμματα σκουπίδια .
Είναι δυνατόν η φύση να δημιουργεί σκουπίδια;
Ο δημιουργός της ζωής στον πλανήτη μας έχει δείξει μεγάλη σοφία στον σχεδιασμό, τόσο των λεπτομερειών που καθορίζουν την δομή, την λειτουργία , την διαιώνιση του κάθε είδους, όσο και των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των οργανισμών και του αβιοτικού τους περιβάλλοντος.
Η ενέργεια για την διατήρηση της ζωής στον πλανήτη μας προέρχεται από τον ήλιο ενώ τα υλικά για την δόμηση των οργανισμών βρίσκονται στον πλανήτη μας. ¨Ένα πλέγμα τροφικών δικτύων μεταξύ των οργανισμών μεταφέρει ενέργεια και δομικά στοιχεία από τους αυτότροφους φυτικούς οργανισμούς στα διάφορα επίπεδα των ετερότροφων, ενώ ταυτόχρονα ρυθμίζει τους πληθυσμούς του κάθε είδους.
Ο περιορισμένος χώρος του πλανήτη φαίνεται να έχει επιβάλλει τον σχεδιασμό της διαιώνισης των ειδών μέσω της ακολουθίας ζωή - θάνατος - αποδόμηση. Αν το δικαίωμα της έναρξης μιας ζωής, μαζί με την μέση διάρκεια ζωής της έχει ανατεθεί στο κάθε είδος, η αποδομησή των οργανισμών μετά το τέλος της ζωής τους έχει ανατεθεί στα επόμενα των τροφικών δικτύων είδη, έτσι που κάθε οργανισμός να ανακυκλώνεται πλήρως στον αέναο κύκλο μεταφοράς ενέργειας και ύλης της ζωής στον πλανήτη μας.
Βλέπουμε καθαρά πως η οικονομία της φύσης έχει επιλέξει την ανακύκλωση για την διατήρηση της ζωής του πλανήτη, ένα μοντέλο που το εφαρμόζει εκτατικά (μη εντοπισμένα) σε κάθε σημείο της γης επί εκατομμύρια χρόνια και με απόλυτη επιτυχία.
Μοιάζουν τα φυτικά υπολείμματα με τα άλλα σκουπίδια;
Η κατηγορία των φυτικών σε σχέση με αυτή των μεταλλικών και πλαστικών απορριμμάτων διαφέρει κυρίως στους ρυθμούς αποδόμησης και στην έκλυση οσμών κατά την αποσύνθεσή τους. Στα φυτά η αποδόμηση είναι πολύ ταχύτερη και συνοδεύεται από την έκλυση CO2, CO, θρεπτικών για τα φυτά στοιχείων, έκλυση οσμών κατά την αναερόβια διάσπαση κάτι που δεν συμβαίνει στις άλλες δύο κατηγορίες. Επισημαίνουμε πως μικροβιακή χλωρίδα που διασπά τα φυτικά υπολείμματα συνήθως δεν συνιστά απειλή για την δημόσια υγεία, μια σημαντική διαφορά σε σχέση τα απορρίμματα ζωικής προέλευσης για παράδειγμα νεκρά ζώα ή κρέατα.Το χαρτί στην περίπτωση που δεν ανακυκλώνεται μπορεί να διαχειριστεί μαζί με τα φυτικά απορρίμματα αφού από την κυτταρίνη των φυτών προέρχεται.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά των φυτικών απορριμμάτων δημιουργούν την ανάγκη της γρήγορης διαχείρισης τους, ενώ είναι φανερή η ευκολία και το κέρδος (περιβαλλοντικό και οικονομικό) από την δημιουργία κομπόστ και αξιοποίησης του ως λίπασμα σε κάθε σπίτι.
Τα φυτικά απορρίμματα μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα;
Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος πως δεν είναι και τόσο τραγικό που μεταφέρονται τα φυτικά υπολείμματα στους ΧΥΤΑ ή στους ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) αφού και εκεί θα συντελεστεί η αποσύνθεσή τους. Δεν θα υπήρχε καμία αντίρρηση αν δεν υπήρχαν τα παρακάτω σοβαρά μειονεκτήματα αυτής της διαχείρισης που εντοπίζονται :
α) στην μεγάλη αύξηση των θρεπτικών στοιχείων των φυτών που προκύπτουν από την μαζική αποσύνθεσή τους, σε σημείο που να ρυπαίνουν
β) στην δυσωδία που δημιουργούν οι αναερόβιες συνθήκες αποσύνθεσης των φυτικών υπολειμμάτων στους ΧΥΤΑ
γ) στο περιβαλλοντικό κόστος με την μορφή της ρύπανσης και στο οικονομικό κόστος που προκύπτει από την μετακίνηση μέχρι τους ΧΥΤΑ
δ) στην στέρηση υποστρώματος σε οργανισμούς της αποσυνθετικής τροφικής αλυσίδας, ισχυροποιώντας τάσεις για μείωση της βιοποικιλότητας στους εκτός ΧΥΤΑ εναλλακτικούς αποδέκτες
ε) στην στέρηση της οργανικής ουσίας, των θρεπτικών που θα προέκυπταν αν η αποσύνθεση των φυτικών υπολειμμάτων γινόταν με κομποστοποίηση και χρήση σε εδάφη με καλλιεργούμενα ή καλλωπιστικά φυτά
ζ) στη μεγαλύτερη έκλυση αερίων CH4, CO2, CO, που σχετίζονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σε σχέση με αυτή που θα προέκυπτε από την οικιακή κομποστοποίηση.
Πως μπορούμε να τα διαχειριστούμε;
Τα φυτικά υπολείμματα άρχισαν να απασχολούν την ανθρωπότητα ως απορρίμματα κυρίως στις πόλεις, όπου δεν υπάρχουν τα παραγωγικά ζώα όπου ένα μέρος τους θα μπορούσε να καταναλωθεί από αυτά συμβάλλοντας στην διατροφή τους, ούτε αγροτικές εκτάσεις όπου θα μπορούσαν με την διασπορά και την ενσωμάτωση τους να βελτιώσουν την δομή και την γονιμότητα των εδαφών. Σήμερα αποτελούν περίπου το 50 % των αστικών απορριμμάτων και είναι πολλές χώρες που αξιοποιούν την μέθοδο της κομποστοποίησης στην διαχείριση τους (πίνακας 1).
Πίνακας 1. Ποσοστό των συνολικών απορριμμάτων που κομποστοποιούνται ανά χώρα.
Χώρα Ποσοστό των απορριμμάτων που κομποστοποιούνται
Γαλλία 10,0
Γερμανία 15,0
Ιταλία 7,0
Ολλανδία 6,0
Νορβηγία 20,0
Ισπανία 17,0
Αυστρία 20,0
Δανία 5,0
Σουηδία 5,0
Ελβετία 10,0
Μ. Βρετανία 1,0
Ελλάδα 1,0
Εφημερίδα ‘Καθημερινή’ 28-1-2007
Από την ελληνική εμπειρία της κομποστοποίησης παρουσιάζουμε ορισμένα συμπεράσματα που είναι καταχωρημένα σε δικτυακούς τόπους μη κυβερνητικών οργανώσεων στο διαδίκτυο (Οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης, Κομποστοποίηση κτλ):
Α) Από τις τεχνικές κομποστοποίησης αυτές που στηρίχθηκαν σε μηχανικό διαχωρισμό των φυτικών υπολειμμάτων και κομποστοποίησή τους σε μεγάλες εγκαταστάσεις όπως στα Aνω Λιόσια και στη Καλαμάτα δεν έδωσαν καλά αποτελέσματα τόσο στη ποσότητα όσο και στην ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ.
Β) Με τη δεύτερη τεχνική κομποστοποίησης που είναι η διαλογή στην πηγή όπου τοποθετείται ένας ξεχωριστός κάδος δίπλα στους συμβατικούς, το κάθε νοικοκυριό ξεδιαλέγει τα οργανικά στην κουζίνα του και τα τοποθετεί στον ξεχωριστό αυτό κάδο όπου στη συνέχεια ειδικό όχημα περισυλλέγει τα σκουπίδια και τα πηγαίνει στην ειδική μονάδα. Ο βασικός λόγος αποτυχίας της μεθόδου στην Ελλάδα είναι το πολύ μεγάλο κόστος.
Γ) Με την τρίτη μέθοδο την οικιακή, ο πολίτης αναλαμβάνει να κάνει τη δουλειά του δήμου μηδενίζοντας το κόστος περισυλλογής και μετατροπής των οργανικών σε κομπόστ, μειώνοντας σημαντικά την ποσότητα των σκουπιδιών και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα θρεπτικά συστατικά για τα φυτά του.
Σε σχέση με την τρίτη μέθοδο το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα έγινε στο Μαρούσι με την τοποθέτηση 11 κάδων οι οποίοι λειτουργούν θαυμάσια. Εν συνεχεία, ένα αξιόλογο πιλοτικό πρόγραμμα έγινε στο δήμο Ελευσίνας με την τοποθέτηση 60 κάδων όπου ο δήμος πλήρωσε το συνολικό κόστος της αγοράς τους. Αντίστοιχο πρόγραμμα έχει ακολουθήσει και ο δήμος Άνοιξης, επιδοτώντας το 50% του κόστους.Η οικολογική εταιρεία ανακύκλωσης εκπαιδεύει προσωπικό των δήμων για να μπορέσουν με τη σειρά τους να ενθαρρύνουν τους πολίτες προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η διαδικασία της παραγωγής του κομπόστ
Η διαδικασία της παραγωγής του κομπόστ είναι απλή. Γίνετε μέσα σε απλές κατασκευές ή έτοιμους κάδοι κομποστοποίησης που κυκλοφορούν στο εμπόριο ή ακόμη και σε σωρούς που σκεπάζονται στο τέλος με χώμα.
Υλικά που μπορούμε να κομποστοποιήσουμε
Λαχανικά, χορταρικά, φρούτα (ωμά ή βρασμένα).
Υπολείμματα από σαλάτες, αφού στραγγιστούν τα υγρά.
Φυτικά υπολείμματα όπως ξερά φύλλα, βλαστοί, κομμένο γκαζόν κ.λπ.
Στάχτη, π.χ. από τζάκι.
Τσόφλια αυγών.
Χαρτιά κουζίνας (ρολό κουζίνας, χαρτοπετσέτες, μαλακές σακούλες).
Πριονίδι (ιδιαίτερα εάν είναι πολύ υγρό το κομπόστ και θέλουμε ένα μείγμα πιο ισορροπημένο και με μεγαλύτερο αερισμό).
Υπολείμματα βοτάνων από ροφήματα και κατακάθια καφέ ή και φίλτρα γαλλικού καφέ.
Οργανικά λιπάσματα, όπως καστανόχωμα, φυλλόχωμα κ.λπ.).
Πώς φτιάχνουμε κομπόστ στο σπίτι
Ρίχνουμε στον κάδο - κομποστοποιητή τα οργανικά υλικά της κουζίνας μας και προσθέτουμε φύλλα και κλαδιά με λίγο χώμα. Φροντίζουμε το μείγμα να περιέχει διάφορα υλικά, ώστε να αποτελεί την κατάλληλη τροφή για τους γαιοσκώληκες που αναλαμβάνουν την αποσύνθεση των οργανικών υλικών. Τροφοδοτούμε τον κάδο μας με ποικιλία υλικών και ανακατεύουμε κατά διαστήματα ώστε να εμπλουτίζεται το μείγμα με οξυγόνο. Το πρώτο κομπόστ ωριμάζει σε 3 περίπου μήνες και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε στον κήπο, στις γλάστρες μας ή και στα παρτέρια της γειτονιάς μας.
Ο κάδος κομποστοποίησης γεμίζει πολύ αργά, θα μπορούσε μάλιστα να καλύψει τις ανάγκες δύο και τριών νοικοκυριών. Πρέπει να σκεφτούμε πως όλα τα φρούτα και τα λαχανικά που βάζουμε στον κάδο χάνουν το νερό τους και μικραίνει σημαντικά ο όγκος τους. Η χρονική διάρκεια της ωρίμανσης του κομπόστ ποικίλει, εξαρτώμενη από την θερμοκρασία και την υγρασία. Ο κάτοχος του κάδου είναι αυτός που καθορίζει και τι θα ρίξει μέσα, με αποτέλεσμα να καθορίζει την καθαρότητα του «λιπάσματος» που θα πάρει.
Αυτόν τον κόσμο τον καλό σε εμάς τον παραδώσανε, σκέψου φίλε μου την ώρα που θα φεύγεις
Με καλή θέληση και με ομαδικό αγώνα η κομποστοποίηση των φυτικών απορριμμάτων και η ανακύκλωση των υπόλοιπων απορριμμάτων μπορεί να γίνει πραγματικότητα στον νομό μας.Ο πλανήτης δεν αντέχει άλλο, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το λιώσιμο των πάγων, η σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σχετίζονται και με την ανακύκλωση. Έχουμε ευθύνη απέναντι στις επερχόμενες γενιές τουλάχιστον για την καθαρότητα των εδαφών, των νερών, του αέρα και της βιοποικιλότητας που θα τους κληρονομήσουμε στον νομό μας.
Υπάρχει θέση για όλους, ξεκινώντας από την τοπική αυτοδιοίκηση, τους κρατικούς φορείς, τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, την εκκλησία, τους εκπαιδευτικούς, τους επιστήμονες που σχετίζονται με το περιβάλλον, τις οικολογικές οργανώσεις, με τον κάθε πολίτη, να κατανοήσουμε το πρόβλημα της ρύπανσης, να δούμε όλες τις διαστάσεις της, να ενημερώσουμε, να σχεδιάσουμε, να κρίνουμε και να κριθούμε, μα πιο πολύ να δράσουμε με στόχο την μείωση της ρύπανσης. Η οικιακή κομποστοποίηση είναι ένας εύκολος παραδειγματικός και αποδοτικότατος τρόπος να δείξει ο καθένα μας την φιλοπεριβαλλοντική του ευαισθησία.
Παραλάβαμε έναν υγιή πλανήτη από τις προηγούμενες γενιές, εμείς τι θα παραδώσουμε;
Τα φυτικά υπολείμματα γράφουν πάνω τους ‘ΠΡΟΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ’ καιρός να το δούμε.
http://gpapazis.blogspot.com/2016/12/blog-post.html?view=magazine
RSS Feed
