Dr. Strangelove:How I Learned To Stop Worrying And Love The Bomb
«Πρέπει να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε στο Διάστημα για το καλό της ανθρωπότητας. Δεν θα επιβιώσουμε τα επόμενα 1.000 χρόνια δίχως να δραπετεύσουμε από τον εύθραυστο πλανήτη μας» δήλωσε σε πρόσφατη ομιλία του ο Στίβεν Χόκινς.
«Θυμηθείτε να κοιτάζετε τα αστέρια και όχι το έδαφος. Να είστε περίεργοι. Και όσο δύσκολη κι αν μοιάζει η ζωή, πάντα υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις και να πετύχεις σε αυτό» υποστήριξε.
1.000 χρόνια. Μπα. Με τέτοιους επιστήμονες θα κλατάρουμε πολύ νωρίτερα. Κρίμα στα λαμπρά μυαλά που γέννησε η Γη. Κανονικοί μητροκτόνοι. Τη σκοτώνουν με φρόνημα πιονέρου που ανοίγει δρόμους. Για το καλό της ανθρωπότητας. Ας συνεχίζουμε να πριονίζουμε τα πόδια μας. Η επιστήμη θα μας εφοδιάσει με φτερά.
Δεν μας δικαιολογεί γιατί δεν πρέπει να κοιτάζουμε το έδαφος. Είναι πιο όμορφα τα άστρα; μα αν βρεθείς στο διάστημα και κοιτάξεις τη γη θα σου κοπεί η ανάσα από την ομορφιά. Παρεμπιπτόντως, κόσμος σημαίνει κόσμημα, στολίδι. Όταν βάζεις ενέχυρο τα αρχαία κοσμήματα για να τζογάρεις στη ρουλέτα (της επιστημονικής φαντασίας, εν προκειμένω), αυτό σε κάνει επιστήμονα ή αφιονισμένο τζογαδόρο και ανήθικο αρχαιοκάπηλο; από πού τρέφεται ο επιστήμων; όχι από γεννήματα του εδάφους που τόσο περιφρονεί;
Να είστε περίεργοι, λέει. Σύμφωνοι. Πόσο περίεργοι όμως; μήπως να αυτοκτονήσουμε από περιέργεια για να δούμε τι υπάρχει μετά, βάζοντας το σαρκίο μας σε ένα ψυγείο για να μας ξυπνήσει κάποιος Dr. Strangelove σε ένα αύριο που θα έχει ανακαλυφτεί το ελιξίριο της αιώνιας νεότητας;
Όσο δύσκολη κι αν μοιάζει η ζωή, πάντα υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις και να πετύχεις σε αυτό. Λογικό το επιχείρημα, πώς να πεις όχι; Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να ζήσουμε εμείς και οι επόμενες γενιές σε αρμονία με τον πλανήτη, αντί να τον καταστρέφουμε με φρενήρεις ρυθμούς. Κι αυτό από μόνο του θα αποτελέσει επιτυχία γιατί θα δείξει ότι ο άνθρωπος είναι όντως έλλογο ον που μπορεί να αυτοπεριορίζεται και όχι ο καταστροφέας του πλανήτη.
Ο Χόκινς δεν εκφράζει εδώ μια επιστημονική αλλά μία πολιτική άποψη. Απευθύνεται στην οικονομική και πολιτική ελίτ της υφηλίου και της ζητά να συνεχίσει να χρηματοδοτεί τα διαστημικά προγράμματα και να θυσιάζει ένα μέρος των ενεργειακών και φυσικών πόρων της Γης σε αυτά για να εξασφαλίσει στους απογόνους της τη δυνατότητα να επιβιβαστούν σε μια star trek-κιβωτό που θα τους απομακρύνει από τη Γη σε ένα κοντινό μέλλον, όταν ο »εύθραυστος πλανήτης μας» θα έχει καταστεί αβίωτος από τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της μεγέθυνσης. Διότι σύσσωμη η ανθρωπότητα αποκλείεται να επιβιβαστεί, όσο κι αν όλα γίνονται για το καλό της. Πολύ περισσότερο ισχύει αυτό για τη χλωρίδα και την πανίδα του πλανήτη.
Συγχωρήστε με, αλλά μου ήρθε στο μυαλό η ταινία του Stankey Kubrick »Dr. Strangelove:How I Learned To Stop Worrying And Love The Bomb» με τον Peter Sellers στο ρόλο ενός επιστήμονα που επικαλείται τον ορθολογισμό για να εκλογικεύσει τον απόλυτο παραλογισμό: τον πυρηνικό πόλεμο. Το ίδιο κάνει, τηρουμένων των αναλογιών, και ο Χόκινς. Μόνο που εδώ ο παραλογισμός έχει να κάνει με την θεοποίηση της επιστήμης και της τεχνολογίας και τον μύθο ότι μπορούν να μας βρουν λύσεις σε όλα τα προβλήματα. Ακόμη και σε αυτά που γεννά το παγκοσμιοποιημένο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο της ανάπτυξης που προκαλεί τα αδιέξοδα. Αυτό το μοντέλο που ως καρκίνος εξαπλώνεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης από τους σύγχρονους ιεραποστόλους που επιβάλλουν με σιδερένια πυγμή τα θέσφατα του θεού -της θεάς, σωστότερα- που νοηματοδοτεί την ύπαρξη τους, της ανάπτυξης, και που κηρύσσει την εξολόθρευση κάθε διαφορετικής δυνατότητας ύπαρξης η οποία αμφισβητεί τα δόγματα που πρεσβεύονται από τα καπιταλιστικά αλλά και σοσιαλιστικά ιερατεία. Με την ίδια τυφλή πίστη κάποιοι εγχώριοι σφυροδρεπανοφόροι -κατά το σταυροφόροι- κατανάλωναν δημόσια και επιδεικτικά τα κεράσια που ήταν τίγκα στη ραδιενέργεια από το Τσερνομπίλ για να αποδείξουν στους άπιστους οπισθοδρομικούς ότι ο γιαλός γύρω τους ήταν στραβός και όχι η αλάνθαστη κομματική πυξίδα. Και γιατί όχι; και καρκίνο να πάθαιναν, ήταν κοντά η μέρα που η ταγμένη στην υπηρεσία της ανθρωπότητας επιστήμη της σοσιαλιστικής πάλαι ποτέ Σοβιετίας θα τους θεράπευε από πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν, εκτός βέβαια από την παντοδύναμη βλακεία που ούτε ούτε παλεύεται, ούτε θεραπεύεται, απλά ξεχειλίζει. Όχι μόνο από κεφαλές κοινών θνητών αλλά και κορυφαίων επιστημόνων.
Ο θεός της Παλαιάς Διαθήκης ζήτησε από τον Αβραάμ να εκτελέσει μια φοβερή εντολή: να του θυσιάσει τον μοναχογιό του. Ακόμη πιο φοβερή είναι η εντολή της σύγχρονης θεότητας: ζητά όχι μόνο την θυσία των παιδιών μας αλλά και της γενέτειρας και τροφού κάθε γνωστής μορφής ζωής, όπως και της ανθρωπότητας, της ίδιας της Γης. Σε αντάλλαγμα τάζει τη μετάβαση σε έναν διαστημικό παράδεισο που η ίδια θα φτιάξει και όπου όλα θα αρχίσουν από την αρχή για λίγους και τυχερούς που θα κουβαλούν το δικό τους, ιστορικά τεκμηριωμένο αυτή τη φορά, ασύλληπτο προπατορικό αμάρτημα.
Πιο πιθανή μου φαίνεται η προοπτική να στείλουμε κι αυτή τη θεότητα εκεί που στείλαμε και πολλές από τις προηγούμενες που εμείς οι ίδιοι κατασκευάσαμε: στην ανακύκλωση. Για να αναδυθεί από το φαντασιακό μας, όπως από τη θάλασσα η Αφροδίτη, μία οργάνωση της ζωής μας συμβιωτική και όχι αυτοκαταστροφική.
Κώστας Τσόγιας
«Πρέπει να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε στο Διάστημα για το καλό της ανθρωπότητας. Δεν θα επιβιώσουμε τα επόμενα 1.000 χρόνια δίχως να δραπετεύσουμε από τον εύθραυστο πλανήτη μας» δήλωσε σε πρόσφατη ομιλία του ο Στίβεν Χόκινς.
«Θυμηθείτε να κοιτάζετε τα αστέρια και όχι το έδαφος. Να είστε περίεργοι. Και όσο δύσκολη κι αν μοιάζει η ζωή, πάντα υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις και να πετύχεις σε αυτό» υποστήριξε.
1.000 χρόνια. Μπα. Με τέτοιους επιστήμονες θα κλατάρουμε πολύ νωρίτερα. Κρίμα στα λαμπρά μυαλά που γέννησε η Γη. Κανονικοί μητροκτόνοι. Τη σκοτώνουν με φρόνημα πιονέρου που ανοίγει δρόμους. Για το καλό της ανθρωπότητας. Ας συνεχίζουμε να πριονίζουμε τα πόδια μας. Η επιστήμη θα μας εφοδιάσει με φτερά.
Δεν μας δικαιολογεί γιατί δεν πρέπει να κοιτάζουμε το έδαφος. Είναι πιο όμορφα τα άστρα; μα αν βρεθείς στο διάστημα και κοιτάξεις τη γη θα σου κοπεί η ανάσα από την ομορφιά. Παρεμπιπτόντως, κόσμος σημαίνει κόσμημα, στολίδι. Όταν βάζεις ενέχυρο τα αρχαία κοσμήματα για να τζογάρεις στη ρουλέτα (της επιστημονικής φαντασίας, εν προκειμένω), αυτό σε κάνει επιστήμονα ή αφιονισμένο τζογαδόρο και ανήθικο αρχαιοκάπηλο; από πού τρέφεται ο επιστήμων; όχι από γεννήματα του εδάφους που τόσο περιφρονεί;
Να είστε περίεργοι, λέει. Σύμφωνοι. Πόσο περίεργοι όμως; μήπως να αυτοκτονήσουμε από περιέργεια για να δούμε τι υπάρχει μετά, βάζοντας το σαρκίο μας σε ένα ψυγείο για να μας ξυπνήσει κάποιος Dr. Strangelove σε ένα αύριο που θα έχει ανακαλυφτεί το ελιξίριο της αιώνιας νεότητας;
Όσο δύσκολη κι αν μοιάζει η ζωή, πάντα υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις και να πετύχεις σε αυτό. Λογικό το επιχείρημα, πώς να πεις όχι; Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να ζήσουμε εμείς και οι επόμενες γενιές σε αρμονία με τον πλανήτη, αντί να τον καταστρέφουμε με φρενήρεις ρυθμούς. Κι αυτό από μόνο του θα αποτελέσει επιτυχία γιατί θα δείξει ότι ο άνθρωπος είναι όντως έλλογο ον που μπορεί να αυτοπεριορίζεται και όχι ο καταστροφέας του πλανήτη.
Ο Χόκινς δεν εκφράζει εδώ μια επιστημονική αλλά μία πολιτική άποψη. Απευθύνεται στην οικονομική και πολιτική ελίτ της υφηλίου και της ζητά να συνεχίσει να χρηματοδοτεί τα διαστημικά προγράμματα και να θυσιάζει ένα μέρος των ενεργειακών και φυσικών πόρων της Γης σε αυτά για να εξασφαλίσει στους απογόνους της τη δυνατότητα να επιβιβαστούν σε μια star trek-κιβωτό που θα τους απομακρύνει από τη Γη σε ένα κοντινό μέλλον, όταν ο »εύθραυστος πλανήτης μας» θα έχει καταστεί αβίωτος από τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της μεγέθυνσης. Διότι σύσσωμη η ανθρωπότητα αποκλείεται να επιβιβαστεί, όσο κι αν όλα γίνονται για το καλό της. Πολύ περισσότερο ισχύει αυτό για τη χλωρίδα και την πανίδα του πλανήτη.
Συγχωρήστε με, αλλά μου ήρθε στο μυαλό η ταινία του Stankey Kubrick »Dr. Strangelove:How I Learned To Stop Worrying And Love The Bomb» με τον Peter Sellers στο ρόλο ενός επιστήμονα που επικαλείται τον ορθολογισμό για να εκλογικεύσει τον απόλυτο παραλογισμό: τον πυρηνικό πόλεμο. Το ίδιο κάνει, τηρουμένων των αναλογιών, και ο Χόκινς. Μόνο που εδώ ο παραλογισμός έχει να κάνει με την θεοποίηση της επιστήμης και της τεχνολογίας και τον μύθο ότι μπορούν να μας βρουν λύσεις σε όλα τα προβλήματα. Ακόμη και σε αυτά που γεννά το παγκοσμιοποιημένο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο της ανάπτυξης που προκαλεί τα αδιέξοδα. Αυτό το μοντέλο που ως καρκίνος εξαπλώνεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης από τους σύγχρονους ιεραποστόλους που επιβάλλουν με σιδερένια πυγμή τα θέσφατα του θεού -της θεάς, σωστότερα- που νοηματοδοτεί την ύπαρξη τους, της ανάπτυξης, και που κηρύσσει την εξολόθρευση κάθε διαφορετικής δυνατότητας ύπαρξης η οποία αμφισβητεί τα δόγματα που πρεσβεύονται από τα καπιταλιστικά αλλά και σοσιαλιστικά ιερατεία. Με την ίδια τυφλή πίστη κάποιοι εγχώριοι σφυροδρεπανοφόροι -κατά το σταυροφόροι- κατανάλωναν δημόσια και επιδεικτικά τα κεράσια που ήταν τίγκα στη ραδιενέργεια από το Τσερνομπίλ για να αποδείξουν στους άπιστους οπισθοδρομικούς ότι ο γιαλός γύρω τους ήταν στραβός και όχι η αλάνθαστη κομματική πυξίδα. Και γιατί όχι; και καρκίνο να πάθαιναν, ήταν κοντά η μέρα που η ταγμένη στην υπηρεσία της ανθρωπότητας επιστήμη της σοσιαλιστικής πάλαι ποτέ Σοβιετίας θα τους θεράπευε από πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν, εκτός βέβαια από την παντοδύναμη βλακεία που ούτε ούτε παλεύεται, ούτε θεραπεύεται, απλά ξεχειλίζει. Όχι μόνο από κεφαλές κοινών θνητών αλλά και κορυφαίων επιστημόνων.
Ο θεός της Παλαιάς Διαθήκης ζήτησε από τον Αβραάμ να εκτελέσει μια φοβερή εντολή: να του θυσιάσει τον μοναχογιό του. Ακόμη πιο φοβερή είναι η εντολή της σύγχρονης θεότητας: ζητά όχι μόνο την θυσία των παιδιών μας αλλά και της γενέτειρας και τροφού κάθε γνωστής μορφής ζωής, όπως και της ανθρωπότητας, της ίδιας της Γης. Σε αντάλλαγμα τάζει τη μετάβαση σε έναν διαστημικό παράδεισο που η ίδια θα φτιάξει και όπου όλα θα αρχίσουν από την αρχή για λίγους και τυχερούς που θα κουβαλούν το δικό τους, ιστορικά τεκμηριωμένο αυτή τη φορά, ασύλληπτο προπατορικό αμάρτημα.
Πιο πιθανή μου φαίνεται η προοπτική να στείλουμε κι αυτή τη θεότητα εκεί που στείλαμε και πολλές από τις προηγούμενες που εμείς οι ίδιοι κατασκευάσαμε: στην ανακύκλωση. Για να αναδυθεί από το φαντασιακό μας, όπως από τη θάλασσα η Αφροδίτη, μία οργάνωση της ζωής μας συμβιωτική και όχι αυτοκαταστροφική.
Κώστας Τσόγιας
RSS Feed
