Η αναγκαιότητα μετάβασης σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία

Στον αναπτυγμένο κόσμο δε μπορεί να υπάρξει από δω και πέρα διαρκής και αυξανόμενη ανάπτυξη, γιατί σκοντάφτει στη κλιματική αλλαγή[1], στην περατότητα των πλανητικών πόρων και στα όρια διαχείρισης των αποβλήτων που παράγει η καπιταλιστική οικονομία. Αντίθετα είναι απαραίτητο να υπάρξει μεγάλη απο-ανάπτυξη[2] σε όλους σχεδόν τους τομείς. Να υπάρξει μια διαδικασία αποανάπτυξης εδώ(όπου έχουμε μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα[3]), συντήρησης εκεί(μηδενικό αποτύπωμα) και ανάπτυξης παραπέρα(όπου μπορεί να υπάρξει και μείωση του υπάρχοντος αποτυπώματος), αλλά σε καμιά περίπτωση ανάπτυξη ή θάνατος. Ταυτόχρονα είναι αναγκαίο να επιδιωχθεί και η αποκαπιταλιστικοποίηση[4], γιατί οικονομικά ο καπιταλισμός είναι συνυφασμένος με το ανάπτυξη ή θάνατος.

Θα χρειασθεί λοιπόν ταυτόχρονα με τη διαδικασία αποανάπτυξης να επιλεγεί και το ξεπέρασμα των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και διανομής, ώστε να περάσουμε σε κοινωνίες ισοκατανομής αποτυπώματος και κατανάλωσης. Χωρίς ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη δε θα πεισθούν οι πλειοψηφίες των ανθρώπων να μειώσουν το αποτύπωμά τους. Και ο καπιταλισμός κάθε άλλο παρά τις παραπάνω προϋποθέσεις προωθεί, ιδίως στο παγκοσμιοποιημένο του στάδιο. Απλά η διαδικασία αποανάπτυξης μπορεί να -και έχει- ξεκινήσει από τώρα, χωρίς να περιμένει την έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα για την αλλαγή των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας. Και εμπεριέχει στην ουσία τη διαδικασία αποκαπιταλιστικοποίησης. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι κάποια στιγμή το αντίστοιχο κοινωνικοπολιτικό κίνημα της μετάβασης δε θα καταλήξει και στη συνολική ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων με τη θεσμοποίηση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου για οριστική μετάβαση σε νέες κοινωνίες.

[1] Διάγνωση της Κοπεγχάγης από τους επιστήμονες της διακυβερνητικής επιτροπής του ΟΗΕ στο: Γιώργος Κολέμπας/Βασίλης Γιόκαρης, Κοινωνικοποίηση η διέξοδος από τις συμπληγάδες του κρατισμού και της ιδωτικοποίησης, σελ. 23-24

[2] Για τον όρο βλέπε και συνεντεύξεις του καθηγητή του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης( Ινστιτούτο ΙCRΕΑ) και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας για την αποανάπτυξη, Γιώργου Καλλή στο http://apokoinou.com/

[3] Ο όρος «οικολογικό αποτύπωμα» είναι ένας δείκτης και συνδέεται με το βαθμό-ρυθμό που οι άνθρωποι καταναλώνουν τους πόρους της Γης και εκφράζεται σε έκταση παραγωγικής γης, η οποία χρειάζεται γι αυτό. Για περισσότερα στο: http://www.topikopoiisi.com/2/post/2012/12/27.html

[4] Όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Κώστα Λάμπου: Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία όπου προτείνεται αποκαπιταλιστικοποίηση στο όνομα του νέου Ουμανισμού, της αξιοπρέπειας, της ισότητας, της ελευθερίας και του Πολιτισμού. Και στο όνομα της «Γαίας», του μεγαλύτερου οργανισμού, που  μέρος του είναι η ανθρωπότητα, θα πρότεινα εγώ.