Την περασμένη εβδομάδα (27/9) στις Βρυξέλλες, στη συνεδρίαση της ειδικής επιτροπής Γεωργίας των χωρών μελών της ΕΕ με θέμα την επανέγκριση της άδειας της γλυφοσάτης, της δραστικής χημικής ουσίας του ζιζανιοκτόνου της Μονσάντο Round Up, της οποίας η 15ετής άδεια έληγε, αποφασίσθηκε η 5ετής παράταση της άδειας χρήσης στην Ευρώπη[1].
Τα προηγούμενα δύο χρόνια η ΕΕ δεν είχε πετύχει –σε πολλαπλές ψηφοφορίες-την απαιτούμενη πλειοψηφία για την περαιτέρω χρήση της, γιατί η Γερμανία απείχε. Στην κυβέρνηση του «μεγάλου συνασπισμού» Χριστιανοδημοκρατών-Χριστιανοκοινωνιστών-Σοσιαλδημοκρατών δεν υπήρχε ενιαία θέση στο ζήτημα. Ο υπουργός Γεωργίας (Κρίστιαν Σμιτ, Χριστιανοδημοκράτης) εκπρόσωπος του λόμπυ των μεγαλοαγροτών και της χημικής βιομηχανίας τασσόταν υπέρ της περαιτέρω χρήσης της γλυφοσάτης, ενώ η υπουργός Περιβάλλοντος(Μπάρμπαρα Χέντριξ, Σοσιαλδημοκράτισα) πιεζόμενη από το κίνημα των καταναλωτών και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, θεωρούσε ότι το ζιζανιοκτόνο είναι καρκινογόνο και συνυπεύθυνο για τον αφανισμό ζωντανών οργανισμών και τη μείωση της βιοποικιλότητας[2].
Πέρα από ζητήματα δημοκρατίας- ο υπουργός ενός κράτους αποφάσισε μόνος του την παράταση μη σεβόμενος όχι μόνο τη θέληση των πολιτών και της κοινής γνώμης της Γερμανίας, αλλά και τις οδηγίες της κυβέρνησής του- και πέρα από την κρίση στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της χώρας που προκάλεσε η θετική του ψήφος για την παράταση, το κίνημα που είναι ενάντια στο Ράουντ-απ και την χημική βιομηχανική γεωργία, θα πρέπει να αντιμετωπίσει την καταφανή αυτή περίπτωση επικράτησης στις πολιτικές αποφάσεις των συμφερόντων των πολυεθνικών έναντι των κοινωνιών, σαν μια ευκαιρία.
Μια ευκαιρία να πείσει σημαντικά τμήματα των κοινωνιών ότι το θέμα δεν είναι μόνο να δεχθούν αν η γλυφοσάτη είναι καρκινογόνα ή όχι. Να μην αναφερόμαστε απλά σε μελέτες που απομονώνουν στο εργαστήριο το ζιζανιοκτόνο της Μονσάντο και καταλήγουν στο ένα ή στο άλλο συμπέρασμα για το τι προκαλεί η δράση του. Γιατί αυτό δεν έχει να κάνει με την πραγματικότητα έξω στο περιβάλλον και στους αγρούς. Εδώ έχουμε για πολλά χρόνια στη γεωργία και τα νοικοκυριά ψεκάσματα με τη γλυφοσάτη και με μια σειρά άλλες δραστικές τοξικές χημικές ουσίες σε μορφή ζιζανιοκτόνων, βιοκτόνων (μυκητοκτόνων, εντομοκτόνων κ.λπ.). Δεν έχει μελετηθεί ποτέ η συνέργεια όλων αυτών των ουσιών-δηλητηρίων. Δεν ξέρουμε που οδηγεί αυτό το κοκτέιλ των ουσιών την ανθρώπινη υγεία, τη βιοποικιλότητα και το περιβάλλον.
Κάποιες συνέπειες είναι φανερές. Για παράδειγμα η εξαφάνιση των εντόμων-μεταξύ αυτών και των ωφέλιμων, όπως οι μέλισσες. Η εξαφάνιση επίσης πολλών πτηνών, των οποίων τα έντομα είναι τροφή. Έχει αποδειχθεί και η παρουσία αυτού του κοκτέιλ στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα. Ταυτόχρονα έχουμε ανάπτυξη της αντίστασης ορισμένων «βλαβερών» ειδών. Δημιουργήθηκαν από την κατάχρηση αυτού του κοκτέιλ και τα λεγόμενα «υπερζιζάνια», «υπερέντομα» κ.λπ., ενώ μέσω των χημικών λιπασμάτων έχουμε «τσιμεντοποίηση» και διάβρωση των εδαφών, που στο μέλλον θα τα κάνει εντελώς άγονα.
Οι σημερινές γενιές των ανθρώπων –δεν είμαστε βέβαια όλοι στον ίδιο βαθμό υπεύθυνοι, όσο οι «επενδυτές» της αγροβιομηχανίας--θα κληροδοτήσουν στις νέες γενιές: δηλητηριασμένα και άγονα εδάφη, νεκρά από ζωή ποτάμια και λίμνες, τοξικά υπόγεια νερά. Ειδικά η εντατική κτηνοτροφία μολύνει τα υπόγεια νερά με νιτρικά, αντιβιοτικά και φάρμακα, καθώς και με παρασιτοκτόνα.
Για αυτό η πλατιά συζήτηση που γίνεται σήμερα για τη γλυφοσάτη και τη Μονσάντο-Μπάγιερ(που συγχονεύονται), είναι μια ευκαιρία για να θέσουμε το σύνολο της γεωργοκτηνοτροφίας σε νέες βάσεις. Αντί για χημεία και μονοκαλλιέργειες-μονοκουλτούρες να εφαρμόσουμε φυσικές-βιολογικές μεθόδους, απαλλαγμένες από τοξικές δραστικές ουσίες. Σε αυτές τις μεθόδους και στη παραπέρα ανάπτυξή τους θα πρέπει να στραφεί η συζήτηση στα πλαίσια του ευρωπαϊκού κινήματος για μια αγροτο-οικο-γεωργία.
Στη Γερμανία η συζήτηση αυτή διεξάγεται ήδη και στα καθεστωτικά ΜΜΕ. Το κίνημα παίρνει το πάνω χέρι και δημιουργεί σιγά-σιγά κυβερνητική κρίση. Όχι μόνο στη υπηρεσιακή κυβέρνηση, αλλά και στη μελλοντική, όπου η συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών είναι απαραίτητη για τη Μέρκελ. Το SPD πάει στις συνομιλίες διαβεβαιώνοντας τους επικριτές της αδειοδότησης και το κίνημα-που έκανε αυθόρμητες διαδηλώσεις στο Μόναχο και το Βερολίνο και έχει μαζέψει ήδη 400.000 υπογραφές για την απαγόρευση στη Γερμανία- ότι θέλει να απαγορεύσει τη γλυφοσάτη στη χώρα. Ανεξάρτητα από την άδεια της ΕΕ, στη Γερμανία, κάθε προϊόν που περιέχει τη γλυφοσάτη σαν δραστική ουσία, χρειάζεται μια νέα έγκριση και έτσι στην ουσία η διαδικασία αδειοδότησης είναι ακόμα ανοιχτή.
Η ελληνική κυβέρνηση-που ψήφισε μάλιστα κατά- τι θα κάνει; Αντί να προτείνει στο SPD να μπει στην κυβέρνηση(για να βγάλει το «φίδι από την τρύπα» και στην περίπτωση της γλυφοσάτης μήπως;), ας αποφασίσει επιτέλους να τρίξει και λίγο τα δόντια στην ΕΕ. Ας αποφασίσει μονομερώς την απαγόρευση της χρήσης της στη χώρα. Και όχι μόνο αυτό. Ας αποφασίσει- και για το καλό της οικονομίας της χώρας- μια στροφή για τον αγροδιατροφικό τομέα, ώστε να γίνει ο εφαλτήρας για μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση-για την οποία στα λόγια μιλά πολύ- παράγοντας υγιεινά διατροφικά προϊόντα προστιθέμενης αξίας, απαλλαγμένα από τοξικές και καρκινογόνες ουσίες. Αυτό δεν θα κάνει τα ελληνικά προϊόντα διατροφής να αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην ευρωπαϊκή αγορά, για το οποίο πλεονέκτημα τόσο κόπτεται; Έτσι δεν θα «χορέψουν» οι αγορές στον ρυθμό μιας χώρας απαλλαγμένης από τα χημικά και τα μεταλλαγμένα;
[1] Δεκαοκτώ κράτη μέλη, τα οποία εκπροσωπούν πάνω από το 65% του πληθυσμού της ΕΕ, ψήφισαν υπέρ του να συνεχιστεί η χρήση της, ενώ εννέα κράτη-μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- καταψήφισαν και ένα απείχε της ψηφοφορίας. Έτσι εξασφαλίσθηκε η απαιτούμενη διευρυμένη πλειοψηφία που προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες.
[2] Το 2015, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκρινε τη γλυφοσάτη «πιθανότατα καρκινογόνα». Η ευρωπαϊκή αρχή διατροφικής ασφάλειας, ΕFSA, έκρινε τη γλυφοσάτη ακίνδυνη στηριζόμενη σε μελέτη η οποία είχε αντιγράψει τα βασικά σημεία της από την ίδια τη Μονσάντο. Θεώρησε ότι «είναι απίθανο η γλυφοσάτη να αποτελεί κίνδυνο καρκινογένεσης στους ανθρώπους». Ο δε Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων το 2017 συμπέρανε ότι η ουσία δεν συνδέεται με περιπτώσεις καρκίνου στον άνθρωπο και ότι δεν θα έπρεπε να ταξινομηθεί ως μεταλλαξογόνο, αγνοώντας έτσι σημαντικά επιστημονικά δεδομένα που οδήγησαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην ταξινόμηση της ουσίας στις πιθανές καρκινογόνες. Οι ευρωπαϊκοί ελεγκτικοί μηχανισμοί δέχτηκαν την ερμηνεία που έδωσε η ίδια η Μονσάντο σε μη δημοσιευμένα ερευνητικά αποτελέσματα και ολόκληρα τμήματα της αξιολόγησής τους πάρθηκαν αυτούσια από την αίτηση που κατέθεσε η Μονσάντο για την εκ νέου αδειοδότηση της γλυφοσάτης για 15 ακόμη χρόνια από την ΕΕ. Και όλα αυτά τη στιγμή που αμερικανικό δικαστήριο έδωσε στη δημοσιότητα ηλεκτρονική αλληλογραφία στελεχών και επιστημονικών συμβούλων της εταιρείας, που υποδείκνυε ότι η Μονσάντο ήταν στην ουσία ο αφανής συγγραφέας πολλών επιστημονικών εργασιών που υποστήριζαν ότι η χρήση της γλυφοσάτης ήταν ακίνδυνη για την υγεία των ανθρώπων, ενισχύοντας τις κατηγορίες για χειραγώγηση των αποτελεσμάτων προς όφελός της.
Τα προηγούμενα δύο χρόνια η ΕΕ δεν είχε πετύχει –σε πολλαπλές ψηφοφορίες-την απαιτούμενη πλειοψηφία για την περαιτέρω χρήση της, γιατί η Γερμανία απείχε. Στην κυβέρνηση του «μεγάλου συνασπισμού» Χριστιανοδημοκρατών-Χριστιανοκοινωνιστών-Σοσιαλδημοκρατών δεν υπήρχε ενιαία θέση στο ζήτημα. Ο υπουργός Γεωργίας (Κρίστιαν Σμιτ, Χριστιανοδημοκράτης) εκπρόσωπος του λόμπυ των μεγαλοαγροτών και της χημικής βιομηχανίας τασσόταν υπέρ της περαιτέρω χρήσης της γλυφοσάτης, ενώ η υπουργός Περιβάλλοντος(Μπάρμπαρα Χέντριξ, Σοσιαλδημοκράτισα) πιεζόμενη από το κίνημα των καταναλωτών και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, θεωρούσε ότι το ζιζανιοκτόνο είναι καρκινογόνο και συνυπεύθυνο για τον αφανισμό ζωντανών οργανισμών και τη μείωση της βιοποικιλότητας[2].
Πέρα από ζητήματα δημοκρατίας- ο υπουργός ενός κράτους αποφάσισε μόνος του την παράταση μη σεβόμενος όχι μόνο τη θέληση των πολιτών και της κοινής γνώμης της Γερμανίας, αλλά και τις οδηγίες της κυβέρνησής του- και πέρα από την κρίση στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της χώρας που προκάλεσε η θετική του ψήφος για την παράταση, το κίνημα που είναι ενάντια στο Ράουντ-απ και την χημική βιομηχανική γεωργία, θα πρέπει να αντιμετωπίσει την καταφανή αυτή περίπτωση επικράτησης στις πολιτικές αποφάσεις των συμφερόντων των πολυεθνικών έναντι των κοινωνιών, σαν μια ευκαιρία.
Μια ευκαιρία να πείσει σημαντικά τμήματα των κοινωνιών ότι το θέμα δεν είναι μόνο να δεχθούν αν η γλυφοσάτη είναι καρκινογόνα ή όχι. Να μην αναφερόμαστε απλά σε μελέτες που απομονώνουν στο εργαστήριο το ζιζανιοκτόνο της Μονσάντο και καταλήγουν στο ένα ή στο άλλο συμπέρασμα για το τι προκαλεί η δράση του. Γιατί αυτό δεν έχει να κάνει με την πραγματικότητα έξω στο περιβάλλον και στους αγρούς. Εδώ έχουμε για πολλά χρόνια στη γεωργία και τα νοικοκυριά ψεκάσματα με τη γλυφοσάτη και με μια σειρά άλλες δραστικές τοξικές χημικές ουσίες σε μορφή ζιζανιοκτόνων, βιοκτόνων (μυκητοκτόνων, εντομοκτόνων κ.λπ.). Δεν έχει μελετηθεί ποτέ η συνέργεια όλων αυτών των ουσιών-δηλητηρίων. Δεν ξέρουμε που οδηγεί αυτό το κοκτέιλ των ουσιών την ανθρώπινη υγεία, τη βιοποικιλότητα και το περιβάλλον.
Κάποιες συνέπειες είναι φανερές. Για παράδειγμα η εξαφάνιση των εντόμων-μεταξύ αυτών και των ωφέλιμων, όπως οι μέλισσες. Η εξαφάνιση επίσης πολλών πτηνών, των οποίων τα έντομα είναι τροφή. Έχει αποδειχθεί και η παρουσία αυτού του κοκτέιλ στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα. Ταυτόχρονα έχουμε ανάπτυξη της αντίστασης ορισμένων «βλαβερών» ειδών. Δημιουργήθηκαν από την κατάχρηση αυτού του κοκτέιλ και τα λεγόμενα «υπερζιζάνια», «υπερέντομα» κ.λπ., ενώ μέσω των χημικών λιπασμάτων έχουμε «τσιμεντοποίηση» και διάβρωση των εδαφών, που στο μέλλον θα τα κάνει εντελώς άγονα.
Οι σημερινές γενιές των ανθρώπων –δεν είμαστε βέβαια όλοι στον ίδιο βαθμό υπεύθυνοι, όσο οι «επενδυτές» της αγροβιομηχανίας--θα κληροδοτήσουν στις νέες γενιές: δηλητηριασμένα και άγονα εδάφη, νεκρά από ζωή ποτάμια και λίμνες, τοξικά υπόγεια νερά. Ειδικά η εντατική κτηνοτροφία μολύνει τα υπόγεια νερά με νιτρικά, αντιβιοτικά και φάρμακα, καθώς και με παρασιτοκτόνα.
Για αυτό η πλατιά συζήτηση που γίνεται σήμερα για τη γλυφοσάτη και τη Μονσάντο-Μπάγιερ(που συγχονεύονται), είναι μια ευκαιρία για να θέσουμε το σύνολο της γεωργοκτηνοτροφίας σε νέες βάσεις. Αντί για χημεία και μονοκαλλιέργειες-μονοκουλτούρες να εφαρμόσουμε φυσικές-βιολογικές μεθόδους, απαλλαγμένες από τοξικές δραστικές ουσίες. Σε αυτές τις μεθόδους και στη παραπέρα ανάπτυξή τους θα πρέπει να στραφεί η συζήτηση στα πλαίσια του ευρωπαϊκού κινήματος για μια αγροτο-οικο-γεωργία.
Στη Γερμανία η συζήτηση αυτή διεξάγεται ήδη και στα καθεστωτικά ΜΜΕ. Το κίνημα παίρνει το πάνω χέρι και δημιουργεί σιγά-σιγά κυβερνητική κρίση. Όχι μόνο στη υπηρεσιακή κυβέρνηση, αλλά και στη μελλοντική, όπου η συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών είναι απαραίτητη για τη Μέρκελ. Το SPD πάει στις συνομιλίες διαβεβαιώνοντας τους επικριτές της αδειοδότησης και το κίνημα-που έκανε αυθόρμητες διαδηλώσεις στο Μόναχο και το Βερολίνο και έχει μαζέψει ήδη 400.000 υπογραφές για την απαγόρευση στη Γερμανία- ότι θέλει να απαγορεύσει τη γλυφοσάτη στη χώρα. Ανεξάρτητα από την άδεια της ΕΕ, στη Γερμανία, κάθε προϊόν που περιέχει τη γλυφοσάτη σαν δραστική ουσία, χρειάζεται μια νέα έγκριση και έτσι στην ουσία η διαδικασία αδειοδότησης είναι ακόμα ανοιχτή.
Η ελληνική κυβέρνηση-που ψήφισε μάλιστα κατά- τι θα κάνει; Αντί να προτείνει στο SPD να μπει στην κυβέρνηση(για να βγάλει το «φίδι από την τρύπα» και στην περίπτωση της γλυφοσάτης μήπως;), ας αποφασίσει επιτέλους να τρίξει και λίγο τα δόντια στην ΕΕ. Ας αποφασίσει μονομερώς την απαγόρευση της χρήσης της στη χώρα. Και όχι μόνο αυτό. Ας αποφασίσει- και για το καλό της οικονομίας της χώρας- μια στροφή για τον αγροδιατροφικό τομέα, ώστε να γίνει ο εφαλτήρας για μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση-για την οποία στα λόγια μιλά πολύ- παράγοντας υγιεινά διατροφικά προϊόντα προστιθέμενης αξίας, απαλλαγμένα από τοξικές και καρκινογόνες ουσίες. Αυτό δεν θα κάνει τα ελληνικά προϊόντα διατροφής να αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα στην ευρωπαϊκή αγορά, για το οποίο πλεονέκτημα τόσο κόπτεται; Έτσι δεν θα «χορέψουν» οι αγορές στον ρυθμό μιας χώρας απαλλαγμένης από τα χημικά και τα μεταλλαγμένα;
[1] Δεκαοκτώ κράτη μέλη, τα οποία εκπροσωπούν πάνω από το 65% του πληθυσμού της ΕΕ, ψήφισαν υπέρ του να συνεχιστεί η χρήση της, ενώ εννέα κράτη-μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- καταψήφισαν και ένα απείχε της ψηφοφορίας. Έτσι εξασφαλίσθηκε η απαιτούμενη διευρυμένη πλειοψηφία που προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες.
[2] Το 2015, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκρινε τη γλυφοσάτη «πιθανότατα καρκινογόνα». Η ευρωπαϊκή αρχή διατροφικής ασφάλειας, ΕFSA, έκρινε τη γλυφοσάτη ακίνδυνη στηριζόμενη σε μελέτη η οποία είχε αντιγράψει τα βασικά σημεία της από την ίδια τη Μονσάντο. Θεώρησε ότι «είναι απίθανο η γλυφοσάτη να αποτελεί κίνδυνο καρκινογένεσης στους ανθρώπους». Ο δε Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων το 2017 συμπέρανε ότι η ουσία δεν συνδέεται με περιπτώσεις καρκίνου στον άνθρωπο και ότι δεν θα έπρεπε να ταξινομηθεί ως μεταλλαξογόνο, αγνοώντας έτσι σημαντικά επιστημονικά δεδομένα που οδήγησαν τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στην ταξινόμηση της ουσίας στις πιθανές καρκινογόνες. Οι ευρωπαϊκοί ελεγκτικοί μηχανισμοί δέχτηκαν την ερμηνεία που έδωσε η ίδια η Μονσάντο σε μη δημοσιευμένα ερευνητικά αποτελέσματα και ολόκληρα τμήματα της αξιολόγησής τους πάρθηκαν αυτούσια από την αίτηση που κατέθεσε η Μονσάντο για την εκ νέου αδειοδότηση της γλυφοσάτης για 15 ακόμη χρόνια από την ΕΕ. Και όλα αυτά τη στιγμή που αμερικανικό δικαστήριο έδωσε στη δημοσιότητα ηλεκτρονική αλληλογραφία στελεχών και επιστημονικών συμβούλων της εταιρείας, που υποδείκνυε ότι η Μονσάντο ήταν στην ουσία ο αφανής συγγραφέας πολλών επιστημονικών εργασιών που υποστήριζαν ότι η χρήση της γλυφοσάτης ήταν ακίνδυνη για την υγεία των ανθρώπων, ενισχύοντας τις κατηγορίες για χειραγώγηση των αποτελεσμάτων προς όφελός της.
RSS Feed
