Το να προκρίνουμε την κοινωνική (παρά την πολιτική) επανάσταση υποδηλώνει επίσης ότι για να πετύχουμε έναν ριζικό μετασχηματισμό δεν είναι ανάγκη να έχουμε ένα επεξεργασμένο σύστημα που θα αντικαταστήσει το παλιό πριν αρχίσουμε να ονειρευόμαστε ή να επιθυμούμε την κατάλυσή του. [...]
Μπορούμε βεβαίως να φανταστούμε και να προβληματιστούμε σχετικά με εναλλακτικά συστήματα, αλλά η ιστορία της εξέλιξης των τρόπων παραγωγής δεν πρόκειται να συντελεστεί μέσω της “εφαρμογής” τους. Τα συστήματα δεν εφαρμόζονται· η επικράτησή τους προκύπτει, αναδύονται μέσα από τις συναφείς πορείες της κοινωνικής επανάστασης και των πολιτικών επαναστάσεων, με την πρώτη να αποτελεί την πηγή από την οποία οι δεύτερες αντλούν τη δύναμη για να διαταράξουν το κεφάλαιο.
Η πορεία της κοινωνικής επανάστασης είναι εντέλει μια πορεία εύρεσης λύσεων σε προβλήματα που άλλα υπάρχοντα κοινωνικά συστήματα δεν μπορούν να λύσουν (συνήθως γιατί είναι τα ίδια που τα έχουν δημιουργήσει). Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία πολυδιάστατων συστημάτων κοινωνικής δράσης τα οποία αναπαράγουν τη ζωή με τρόπους, διαδικασίες, κοινωνικές σχέσεις, κατευθυντήριες αξίες και συνείδηση που αναζητούν έναν δρόμο διαφορετικό από τον κυρίαρχο, και τα οποία έχουν την ικανότητα να αναπαράγονται σε μεγαλύτερη κλίμακα μέσω δικτυώσεων και συντονισμού.
Έχει γίνει όλο και πιο φανερό στα διάφορα κινήματα τις τελευταίες δεκαετίες, από τους ζαπατίστας στα μέσα της δεκαετίας του 1990 μέχρι και το κίνημα Occupy το 2011, ότι όποιο κι αν είναι το εναλλακτικό εγχείρημα που ένα ιδιαίτερο τμήμα του κινήματος αναπτύσσει [...], όλα αυτά τα εγχειρήματα χρειάζονται κάποια μορφή κοινών, δηλαδή κοινωνικές δομές σε διάφορα επίπεδα δραστηριότητας όπου οι πόροι μοιράζονται, και όπου η κοινότητα καθορίζει τους όρους του μοιράσματος, συνήθως με μορφές οριζόντιων κοινωνικών σχέσεων που βασίζονται στη συμμετοχική δημοκρατία, σε μια δημοκρατία χωρίς αποκλεισμούς.
Τα δύο αυτά στοιχεία των κοινών γεννιούνται χάρη σε συγκεκριμένες, καθημερινές πρακτικές, και το σύνολο των αξιών τους είναι αρκετά διαφορετικό από τις αξίες του κεφαλαίου, γεγονός που αναπτύσσει και αναπαράγει την κοινωνική δύναμη που είναι απαραίτητη για να στηρίξει και να δώσει μορφή στη δομή των κοινών. Αυτή την κοινωνική εργασία και τις αντίστοιχες μορφές συνεργασίας που εντοπίζονται στα κοινά και τα (ανα)παράγουν, τις ονομάζουμε “σχέσεις και δραστηριότητες που (ανα)παράγουν τα κοινά” [“commoning”]. [...]
Τα κοινά είναι αυτές οι κρυμμένες, αφανείς υλικές συνθήκες μέσα από τις οποίες μπορεί να πάρει μορφή μια αταξική κοινωνία. Στην πραγματικότητα, τα κοινά υπάρχουν δυνάμει στην κοινωνία και παρέχουν όλους τους πόρους και τα μέσα με τα οποία αναπαράγουμε τη ζωή και τις γνώσεις μας. Έχουμε γενικότερα γεννηθεί μέσα σ' ένα κοινό, ακόμη κι αν αυτό συνίσταται στις σχέσεις με τους γονείς ή αυτούς που έχουν τη φροντίδα μας, με τα αδέρφια μας ή τους φίλους μας. Από τη στιγμή που αρχίζει η διαδικασία της κοινωνικοποίησής μας, αναπαράγουμε την υποκειμενικότητά μας σωματικά και πνευματικά συμμετέχοντας σε δίκτυα κοινωνικής συνεργασίας που μας φέρνουν αντιμέτωπους με την ανάγκη να αναπτύξουμε αξίες και κριτήρια πραγματικά εναλλακτικά στην υπαγωγή στο κέρδος. Και όταν αυτά τα δίκτυα κοινωνικής συνεργασίας εξελίσσονται σε συστηματικά μορφώματα, έχουμε όλα τα στοιχεία των κοινών: κοινώς διαθέσιμους πόρους, κοινότητες και σχέσεις που (ανα)παράγουν τα κοινά. [...]
Αυτή όμως η εμπλοκή των κοινών με τους υπάρχοντες θεσμούς συνεπάγεται αργά ή γρήγορα μια σύγκρουση με άλλα κοινωνικά συστήματα που ελέγχουν αυτούς τους θεσμούς, μια αμφισβήτηση των δεδομένων τοπικών εξουσιών, των καπιταλιστικών τρόπων μέτρησης και αξιολόγησης της κοινωνικής δράσης, των καπιταλιστικών μεθόδων καθορισμού της αξίας και ενός συνόλου άλλων δομών, ειδικά αν η ανάπτυξή τους εξαρτάται -όπως καταδεικνύει η ανάλυση των περιφράξεων και της αφηρημένης εργασίας για την περίπτωση του κεφαλαίου- από την αρπαγή των φυσικών και ανθρώπινων πόρων που επιστρατεύουν αυτά τα κοινά.
Και είναι επίσης φανερό ότι η πίεση που μπορούν να αντέξουν τα κοινά στην πορεία της σύγκρουσής τους με άλλα κοινωνικά συστήματα, η ανθεκτικότητα του συστήματός τους, είναι ανάλογη με το πλήθος των κοινωνικών δυνάμεων που μπορούν να κινητοποιήσουν.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Μάσιμο ντε Άντζελις: Κοινά, περιφράξεις και κρίσεις που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις των Ξένων
Μπορούμε βεβαίως να φανταστούμε και να προβληματιστούμε σχετικά με εναλλακτικά συστήματα, αλλά η ιστορία της εξέλιξης των τρόπων παραγωγής δεν πρόκειται να συντελεστεί μέσω της “εφαρμογής” τους. Τα συστήματα δεν εφαρμόζονται· η επικράτησή τους προκύπτει, αναδύονται μέσα από τις συναφείς πορείες της κοινωνικής επανάστασης και των πολιτικών επαναστάσεων, με την πρώτη να αποτελεί την πηγή από την οποία οι δεύτερες αντλούν τη δύναμη για να διαταράξουν το κεφάλαιο.
Η πορεία της κοινωνικής επανάστασης είναι εντέλει μια πορεία εύρεσης λύσεων σε προβλήματα που άλλα υπάρχοντα κοινωνικά συστήματα δεν μπορούν να λύσουν (συνήθως γιατί είναι τα ίδια που τα έχουν δημιουργήσει). Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία πολυδιάστατων συστημάτων κοινωνικής δράσης τα οποία αναπαράγουν τη ζωή με τρόπους, διαδικασίες, κοινωνικές σχέσεις, κατευθυντήριες αξίες και συνείδηση που αναζητούν έναν δρόμο διαφορετικό από τον κυρίαρχο, και τα οποία έχουν την ικανότητα να αναπαράγονται σε μεγαλύτερη κλίμακα μέσω δικτυώσεων και συντονισμού.
Έχει γίνει όλο και πιο φανερό στα διάφορα κινήματα τις τελευταίες δεκαετίες, από τους ζαπατίστας στα μέσα της δεκαετίας του 1990 μέχρι και το κίνημα Occupy το 2011, ότι όποιο κι αν είναι το εναλλακτικό εγχείρημα που ένα ιδιαίτερο τμήμα του κινήματος αναπτύσσει [...], όλα αυτά τα εγχειρήματα χρειάζονται κάποια μορφή κοινών, δηλαδή κοινωνικές δομές σε διάφορα επίπεδα δραστηριότητας όπου οι πόροι μοιράζονται, και όπου η κοινότητα καθορίζει τους όρους του μοιράσματος, συνήθως με μορφές οριζόντιων κοινωνικών σχέσεων που βασίζονται στη συμμετοχική δημοκρατία, σε μια δημοκρατία χωρίς αποκλεισμούς.
Τα δύο αυτά στοιχεία των κοινών γεννιούνται χάρη σε συγκεκριμένες, καθημερινές πρακτικές, και το σύνολο των αξιών τους είναι αρκετά διαφορετικό από τις αξίες του κεφαλαίου, γεγονός που αναπτύσσει και αναπαράγει την κοινωνική δύναμη που είναι απαραίτητη για να στηρίξει και να δώσει μορφή στη δομή των κοινών. Αυτή την κοινωνική εργασία και τις αντίστοιχες μορφές συνεργασίας που εντοπίζονται στα κοινά και τα (ανα)παράγουν, τις ονομάζουμε “σχέσεις και δραστηριότητες που (ανα)παράγουν τα κοινά” [“commoning”]. [...]
Τα κοινά είναι αυτές οι κρυμμένες, αφανείς υλικές συνθήκες μέσα από τις οποίες μπορεί να πάρει μορφή μια αταξική κοινωνία. Στην πραγματικότητα, τα κοινά υπάρχουν δυνάμει στην κοινωνία και παρέχουν όλους τους πόρους και τα μέσα με τα οποία αναπαράγουμε τη ζωή και τις γνώσεις μας. Έχουμε γενικότερα γεννηθεί μέσα σ' ένα κοινό, ακόμη κι αν αυτό συνίσταται στις σχέσεις με τους γονείς ή αυτούς που έχουν τη φροντίδα μας, με τα αδέρφια μας ή τους φίλους μας. Από τη στιγμή που αρχίζει η διαδικασία της κοινωνικοποίησής μας, αναπαράγουμε την υποκειμενικότητά μας σωματικά και πνευματικά συμμετέχοντας σε δίκτυα κοινωνικής συνεργασίας που μας φέρνουν αντιμέτωπους με την ανάγκη να αναπτύξουμε αξίες και κριτήρια πραγματικά εναλλακτικά στην υπαγωγή στο κέρδος. Και όταν αυτά τα δίκτυα κοινωνικής συνεργασίας εξελίσσονται σε συστηματικά μορφώματα, έχουμε όλα τα στοιχεία των κοινών: κοινώς διαθέσιμους πόρους, κοινότητες και σχέσεις που (ανα)παράγουν τα κοινά. [...]
Αυτή όμως η εμπλοκή των κοινών με τους υπάρχοντες θεσμούς συνεπάγεται αργά ή γρήγορα μια σύγκρουση με άλλα κοινωνικά συστήματα που ελέγχουν αυτούς τους θεσμούς, μια αμφισβήτηση των δεδομένων τοπικών εξουσιών, των καπιταλιστικών τρόπων μέτρησης και αξιολόγησης της κοινωνικής δράσης, των καπιταλιστικών μεθόδων καθορισμού της αξίας και ενός συνόλου άλλων δομών, ειδικά αν η ανάπτυξή τους εξαρτάται -όπως καταδεικνύει η ανάλυση των περιφράξεων και της αφηρημένης εργασίας για την περίπτωση του κεφαλαίου- από την αρπαγή των φυσικών και ανθρώπινων πόρων που επιστρατεύουν αυτά τα κοινά.
Και είναι επίσης φανερό ότι η πίεση που μπορούν να αντέξουν τα κοινά στην πορεία της σύγκρουσής τους με άλλα κοινωνικά συστήματα, η ανθεκτικότητα του συστήματός τους, είναι ανάλογη με το πλήθος των κοινωνικών δυνάμεων που μπορούν να κινητοποιήσουν.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Μάσιμο ντε Άντζελις: Κοινά, περιφράξεις και κρίσεις που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις των Ξένων
RSS Feed
