ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 01.06.2017
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος,
το Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης
και ο «Τουρισμός που δεν πληγώνει» των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, 5 Ιουνίου, το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece παρουσιάζει το θέμα «2017 - Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης» και ο «Τουρισμός που δεν πληγώνει1».
Η 70η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε το 2017 ως Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης, με στόχο να προωθήσει το ρόλο του τουρισμού στους εξής πέντε βασικούς τομείς:
(1) βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη,
(2) κοινωνική ένταξη, προσφορά εργασίας και μείωση της φτώχειας,
(3) αποδοτικότητα των πόρων, προστασία του περιβάλλοντος και κλιματική αλλαγή,
(4) πολιτιστικές αξίες, πολυμορφία και κληρονομιά,
(5) αμοιβαία κατανόηση, ειρήνη και ασφάλεια.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού καλεί τις κυβερνήσεις να συστήσουν ειδικές επιτροπές Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης που θα αναλάβουν να θέσουν στόχους και να συντονίσουν δράσεις σχετικές με το θέμα.
Τέτοιες δράσεις μπορούν να είναι εκδηλώσεις, ημερίδες, εκθέσεις, συνεντεύξεις, δελτία τύπου, διαγωνισμούς, θεματικά γραμματόσημα /κέρματα, καμπάνιες ευαισθητοποίησης για τον υπεύθυνο τουρισμό, επιστημονικές έρευνες και έκδοση οδηγιών και προτάσεων προς τους παρόχους τουριστικών υπηρεσιών, προβολή καλών πρακτικών βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, πλατφόρμες συνεργασίας τουριστικών φορέων με αγροτικούς, πολιτιστικούς, περιβαλλοντικούς κ.λπ. σχετιζόμενους φορείς.
Σε κυβερνητικό επίπεδο προτείνει το σχεδιασμό και υλοποίηση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα συνδέεται με τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Για τους Φίλους της Φύσης βιώσιμος τουρισμός ή ακόμα καλύτερα «Τουρισμός που δεν πληγώνει1» είναι ο τουρισμός που:
Τουρισμός που δεν πληγώνει δεν είναι:
καθώς όλοι οι παραπάνω τύποι τουρισμού ευνοούν:
Τον εποχικό πληθωρισμό των τιμών. Είναι γνωστό ότι όπου υπάρχει αυξημένη ζήτηση σε σχέση µε την προσφορά οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών αυξάνονται, µε δυσμενείς επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, ιδίως εκείνων που δεν επωφελούνται άμεσα από τον τουρισμό. Το ίδιο δυσμενής είναι η άνοδος της αξίας της γης.
Την εποχική εργασία. Το τουριστικό φαινόμενο είναι εποχικό. Συνήθως διαρκεί 7-8 μήνες το χρόνο και έτσι δεν προσφέρει σιγουριά στον εργαζόμενο. Τα τουριστικά επαγγέλματα δεν είναι κατοχυρωμένα και αυτό οδηγεί στην εποχική ανεργία.
Την κατάργηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ωράριο εργασίας σπανίως υπάρχει για τους εργαζομένους στον τουρισμό. Η ανασφάλιστη εργασία τείνει να γίνει θεσμός. Ακόμα και φαινόμενα παιδικής εργασίας δεν είναι σπάνια. Ενώ η πενθήμερη εργασία φαντάζει μόνο ως αστείο.
Τη διαρροή εισοδήματος σε άλλες χώρες. Η αγορά της κρουαζιέρας ανά τον κόσμο έχει αναπτυχθεί και κυριαρχείται από τρεις ομίλους εταιρειών, την Royal Caribbean International, την Carnival Group και την Norwegian Cruise Line Corporation Ltd.
Περιφερειακές ανισότητες εντός της χώρας. Ο τουρισμός δείχνει την προτίμηση του σε ορισμένες περιοχές και όχι σε όλες. Έτσι ορισμένοι τουριστικοί προορισμοί κυριολεκτικά "βουλιάζουν" το καλοκαίρι, ενώ άλλοι τόποι αγνοούνται. Εκτός από τα προφανή κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, δημιουργούνται ανισότητες στην κατανομή του εθνικού εισοδήματος κατά περιφέρειες. Οδηγούν επίσης σε υπέρβαση της «φέρουσας ικανότητας» των δημοφιλών τουριστικών προορισμών.
Τέλος η υπέρμετρη ανάπτυξη του τουρισμού προκαλεί υποβάθμιση στο φυσικό περιβάλλον των περιοχών. Στην Ελλάδα το 90% όλων των τουριστικών δραστηριοτήτων βρίσκονται συγκεντρωμένες στις ακτές με συνέπεια τη ρύπανση του αέρα, των υδάτων και του εδάφους, σπατάλη ενέργειας και φυσικών πόρων, καταπατήσεις μεγάλων εκτάσεων και υπερβολική ανοικοδόμηση.
Ιδανικά η τουριστική πολιτική του μέλλοντος θα έπρεπε να έχει στόχο την προσφορά μιας αξέχαστης και βεβαίως θετικής τουριστικής εμπειρίας που να μπορεί να προσφέρει ποικίλες ωφέλειες στον επισκέπτη, όπως:
Συμπερασματικά, οι στόχοι της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για τον τουρισμό είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η ερμηνεία τους όμως και η υιοθέτηση πολιτικών για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη είναι τόσο ευρεία και υποκειμενική, που κανείς δε μπορεί να αισιοδοξεί πως στο τέλος του έτους η κατάσταση των προσφερόμενων τουριστικών υπηρεσιών θα έχει βελτιωθεί, ή πως η φτώχεια θα έχει μειωθεί, ή πως το περιβάλλον, οι πολιτιστικές αξίες, οι εργασιακές συνθήκες των υπαλλήλων στον τουρισμό θα έχουν ωφεληθεί.
Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece έχει υπογράψει (Μάρτιος 2017) τη «Διακήρυξη του Βερολίνου για τη Μεταρρύθμιση του Τουρισμού3» όπου μεταξύ των άλλων αναφέρεται:
«Μόνο ο τουρισμός που συμβάλλει στη βελτίωση της ευημερίας του τοπικού πληθυσμού, στην αξιοπρέπεια των εργαζομένων, στην περιβαλλοντική προστασία καθώς και στην εξάλειψη της εκμετάλλευσης, των ανισοτήτων και της φτώχειας, είναι μια ουσιαστική επιλογή για βιώσιμη ανάπτυξη».
Οι ΦτΦ έχουν προβάλλει τον αειφόρο τουρισμό της χώρας μας με το Φωτογραφικό Διαγωνισμό «Ελλάδα - μικρός, όμορφος και συναρπαστικός τόπος4» (2013), και της «πρόσκλησης» με θέμα τον «τουρισμό της αλληλεγγύης5» που είχαν απευθύνει το 2015 για να επισκεφτούν την Ελλάδα ειδικές κατηγορίες τουριστών.
Αυτόν τον «τουρισμό που δεν πληγώνει» τους ανθρώπους και το περιβάλλον προβάλλουν οι ΦτΦ και προτείνουν στην Ελληνική κοινωνία, Κυβέρνηση, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Τουριστικές Επιχειρήσεις, Εργαζόμενους, σε όλους εμάς, να τον υπηρετήσουμε με συνέπεια, επαγγελματισμό και αγάπη προς όφελος της τοπικής οικονομίας και της προστασίας της φύσης.
Σημειώσεις:
1. «Τουρισμός που δεν πληγώνει» Ημερίδα των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2016/08/2-naturefriends-greece.html
2. Μαριάννα Σιγάλα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διοίκησης υπηρεσιών στον τουρισμό Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ευάγγελος Χρήστου Καθηγητής Τουριστικού Μάρκετινγκ http://www.hba.gr/5Ekdosis/UplPDFs/sylltomos14/191-206%20Sigala%202014.pdf
3. Berlin Declarationon "Transforming Tourism" | Διακήρυξη του Βερολίνου για τη Μεταρρύθμιση του Τουρισμούhttp://naturefriends-gr.blogspot.gr/2017/05/2017.html
4. «Ελλάδα - μικρός, όμορφος και συναρπαστικός τόπος" | "Greece - small, beautiful, amazing destination" http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2015/01/greece-small-beautiful-amazing.html
5. «Τουρισμός της αλληλεγγύης» http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2015/07/o.html
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος,
το Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης
και ο «Τουρισμός που δεν πληγώνει» των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, 5 Ιουνίου, το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece παρουσιάζει το θέμα «2017 - Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης» και ο «Τουρισμός που δεν πληγώνει1».
Η 70η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε το 2017 ως Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης, με στόχο να προωθήσει το ρόλο του τουρισμού στους εξής πέντε βασικούς τομείς:
(1) βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη,
(2) κοινωνική ένταξη, προσφορά εργασίας και μείωση της φτώχειας,
(3) αποδοτικότητα των πόρων, προστασία του περιβάλλοντος και κλιματική αλλαγή,
(4) πολιτιστικές αξίες, πολυμορφία και κληρονομιά,
(5) αμοιβαία κατανόηση, ειρήνη και ασφάλεια.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού καλεί τις κυβερνήσεις να συστήσουν ειδικές επιτροπές Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης που θα αναλάβουν να θέσουν στόχους και να συντονίσουν δράσεις σχετικές με το θέμα.
Τέτοιες δράσεις μπορούν να είναι εκδηλώσεις, ημερίδες, εκθέσεις, συνεντεύξεις, δελτία τύπου, διαγωνισμούς, θεματικά γραμματόσημα /κέρματα, καμπάνιες ευαισθητοποίησης για τον υπεύθυνο τουρισμό, επιστημονικές έρευνες και έκδοση οδηγιών και προτάσεων προς τους παρόχους τουριστικών υπηρεσιών, προβολή καλών πρακτικών βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, πλατφόρμες συνεργασίας τουριστικών φορέων με αγροτικούς, πολιτιστικούς, περιβαλλοντικούς κ.λπ. σχετιζόμενους φορείς.
Σε κυβερνητικό επίπεδο προτείνει το σχεδιασμό και υλοποίηση ενός νομοθετικού πλαισίου που θα συνδέεται με τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Για τους Φίλους της Φύσης βιώσιμος τουρισμός ή ακόμα καλύτερα «Τουρισμός που δεν πληγώνει1» είναι ο τουρισμός που:
- Σέβεται το φυσικό και το αστικό περιβάλλον, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις τοπικές κοινωνίες και τους εργαζόμενους στον τουρισμό καθώς και τον ταξιδιώτη.
- Συμβάλλει στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, της ιστορίας, της σύγχρονης τέχνης, της αρχιτεκτονικής, της γαστρονομίας και των παραδόσεων.
- Αφήνει το λιγότερο οικολογικό αποτύπωμα και κάνει συμμέτοχο τον τουρίστα στη ζωή του τόπου παραμονής.
- Διεκδικεί από το κράτος, αλλά παράλληλα αναζητά και δημιουργεί οριζόντιους τρόπους συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων για την εφαρμογή ενός νέου ηθικού κώδικα για τον τουρισμό και την προβολή του στις άλλες χώρες.
- Αντιμετωπίζει τον τουρίστα ως «φιλοξενούμενο» επισκέπτη (μουσαφίρη), περιηγητή και τον διευκολύνει με πληροφορίες, υπηρεσίες κ.λπ. και όχι σαν ευκαιριακό πελάτη τον οποίο θέλει να εκμεταλλευθεί οικονομικά.
- Δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να “αξιοποιήσει” τον τουρίστα ως αναμεταδότη δωρεάν διαφημιστή, πρεσβευτή της χώρας που επισκέφθηκε
- Σέβεται το εργατικό δυναμικό και τα εργασιακά δικαιώματα.
Τουρισμός που δεν πληγώνει δεν είναι:
- All inclusive τουρισμός,
- Ο μαζικός τουρισμός,
- Ο βιομηχανοποιημένος τουρισμός,
- Ο τουρισμός των τεσσάρων S (sun, sand, sea, sex),
- τουρισμός της κρουαζιέρας,
καθώς όλοι οι παραπάνω τύποι τουρισμού ευνοούν:
Τον εποχικό πληθωρισμό των τιμών. Είναι γνωστό ότι όπου υπάρχει αυξημένη ζήτηση σε σχέση µε την προσφορά οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών αυξάνονται, µε δυσμενείς επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων, ιδίως εκείνων που δεν επωφελούνται άμεσα από τον τουρισμό. Το ίδιο δυσμενής είναι η άνοδος της αξίας της γης.
Την εποχική εργασία. Το τουριστικό φαινόμενο είναι εποχικό. Συνήθως διαρκεί 7-8 μήνες το χρόνο και έτσι δεν προσφέρει σιγουριά στον εργαζόμενο. Τα τουριστικά επαγγέλματα δεν είναι κατοχυρωμένα και αυτό οδηγεί στην εποχική ανεργία.
Την κατάργηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ωράριο εργασίας σπανίως υπάρχει για τους εργαζομένους στον τουρισμό. Η ανασφάλιστη εργασία τείνει να γίνει θεσμός. Ακόμα και φαινόμενα παιδικής εργασίας δεν είναι σπάνια. Ενώ η πενθήμερη εργασία φαντάζει μόνο ως αστείο.
Τη διαρροή εισοδήματος σε άλλες χώρες. Η αγορά της κρουαζιέρας ανά τον κόσμο έχει αναπτυχθεί και κυριαρχείται από τρεις ομίλους εταιρειών, την Royal Caribbean International, την Carnival Group και την Norwegian Cruise Line Corporation Ltd.
Περιφερειακές ανισότητες εντός της χώρας. Ο τουρισμός δείχνει την προτίμηση του σε ορισμένες περιοχές και όχι σε όλες. Έτσι ορισμένοι τουριστικοί προορισμοί κυριολεκτικά "βουλιάζουν" το καλοκαίρι, ενώ άλλοι τόποι αγνοούνται. Εκτός από τα προφανή κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, δημιουργούνται ανισότητες στην κατανομή του εθνικού εισοδήματος κατά περιφέρειες. Οδηγούν επίσης σε υπέρβαση της «φέρουσας ικανότητας» των δημοφιλών τουριστικών προορισμών.
Τέλος η υπέρμετρη ανάπτυξη του τουρισμού προκαλεί υποβάθμιση στο φυσικό περιβάλλον των περιοχών. Στην Ελλάδα το 90% όλων των τουριστικών δραστηριοτήτων βρίσκονται συγκεντρωμένες στις ακτές με συνέπεια τη ρύπανση του αέρα, των υδάτων και του εδάφους, σπατάλη ενέργειας και φυσικών πόρων, καταπατήσεις μεγάλων εκτάσεων και υπερβολική ανοικοδόμηση.
Ιδανικά η τουριστική πολιτική του μέλλοντος θα έπρεπε να έχει στόχο την προσφορά μιας αξέχαστης και βεβαίως θετικής τουριστικής εμπειρίας που να μπορεί να προσφέρει ποικίλες ωφέλειες στον επισκέπτη, όπως:
- λειτουργικές (ξεκούραση, ηρεμία)
- κοινωνικές (γνωριμία, διάδραση και ανάπτυξη σχέσεων με άλλους ανθρώπους, ομάδες και πολιτισμούς)
- γνωστικές (μάθηση, ανάπτυξη ικανοτήτων)
- ψυχολογικές (αυτοπραγμάτωση, προσωπική έκφραση και ανάπτυξη2).
Συμπερασματικά, οι στόχοι της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για τον τουρισμό είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η ερμηνεία τους όμως και η υιοθέτηση πολιτικών για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη είναι τόσο ευρεία και υποκειμενική, που κανείς δε μπορεί να αισιοδοξεί πως στο τέλος του έτους η κατάσταση των προσφερόμενων τουριστικών υπηρεσιών θα έχει βελτιωθεί, ή πως η φτώχεια θα έχει μειωθεί, ή πως το περιβάλλον, οι πολιτιστικές αξίες, οι εργασιακές συνθήκες των υπαλλήλων στον τουρισμό θα έχουν ωφεληθεί.
Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece έχει υπογράψει (Μάρτιος 2017) τη «Διακήρυξη του Βερολίνου για τη Μεταρρύθμιση του Τουρισμού3» όπου μεταξύ των άλλων αναφέρεται:
«Μόνο ο τουρισμός που συμβάλλει στη βελτίωση της ευημερίας του τοπικού πληθυσμού, στην αξιοπρέπεια των εργαζομένων, στην περιβαλλοντική προστασία καθώς και στην εξάλειψη της εκμετάλλευσης, των ανισοτήτων και της φτώχειας, είναι μια ουσιαστική επιλογή για βιώσιμη ανάπτυξη».
Οι ΦτΦ έχουν προβάλλει τον αειφόρο τουρισμό της χώρας μας με το Φωτογραφικό Διαγωνισμό «Ελλάδα - μικρός, όμορφος και συναρπαστικός τόπος4» (2013), και της «πρόσκλησης» με θέμα τον «τουρισμό της αλληλεγγύης5» που είχαν απευθύνει το 2015 για να επισκεφτούν την Ελλάδα ειδικές κατηγορίες τουριστών.
Αυτόν τον «τουρισμό που δεν πληγώνει» τους ανθρώπους και το περιβάλλον προβάλλουν οι ΦτΦ και προτείνουν στην Ελληνική κοινωνία, Κυβέρνηση, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Τουριστικές Επιχειρήσεις, Εργαζόμενους, σε όλους εμάς, να τον υπηρετήσουμε με συνέπεια, επαγγελματισμό και αγάπη προς όφελος της τοπικής οικονομίας και της προστασίας της φύσης.
Σημειώσεις:
1. «Τουρισμός που δεν πληγώνει» Ημερίδα των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2016/08/2-naturefriends-greece.html
2. Μαριάννα Σιγάλα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διοίκησης υπηρεσιών στον τουρισμό Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ευάγγελος Χρήστου Καθηγητής Τουριστικού Μάρκετινγκ http://www.hba.gr/5Ekdosis/UplPDFs/sylltomos14/191-206%20Sigala%202014.pdf
3. Berlin Declarationon "Transforming Tourism" | Διακήρυξη του Βερολίνου για τη Μεταρρύθμιση του Τουρισμούhttp://naturefriends-gr.blogspot.gr/2017/05/2017.html
4. «Ελλάδα - μικρός, όμορφος και συναρπαστικός τόπος" | "Greece - small, beautiful, amazing destination" http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2015/01/greece-small-beautiful-amazing.html
5. «Τουρισμός της αλληλεγγύης» http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2015/07/o.html