Ο δήμαρχος Βόλου έχει καλέσει την Επιτροπής Διαβούλευσης (επιτροπή στην οποία έχει καλέσει τους φορείς του Βόλου: αυτή είναι η άποψη της δημοτικής αρχής. Η κοινωνία του Βόλου δεν αποτελείται από πολίτες, αλλά από φορείς ελεγχόμενους κατά το πλείστον από τις δημοτικές αρχές. Είμαστε νια κοινωνία φορέων!) για να συζητήσει για το νερό την επόμενη Τετάρτη(10/7), στο δρόμο για το Δημοτικό Συμβούλιο που προγραμματίστηκε για τα τέλη του μήνα.
Παρακάτω η εισήγησή του στην επιτροπή την οποία έστειλε προς τους φορείς:
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ
Η ΔΕΥΑΜΒ ΣΤΟ ΝΕΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ –
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, ΤΗΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1. ΓΕΝΙΚΑ
Αναλαμβάνοντας πριν δυόμισι περίπου χρόνια την ευθύνη Διοίκησης του έκτου σε πληθυσμό Δήμου της χώρας, όπως προέκυψε από τον Ν. 3852/2010 (“Καλλικράτης”), είχαμε δεσμευτεί για μια επιστημονικά και κοινωνικά σύγχρονη αντιμετώπιση του πολυτιμότερου δημόσιου αγαθού, δηλαδή του νερού, όπως και της αποχέτευσης και ευρύτερα του περιβάλλοντος.
Σήμερα, δυόμισι χρόνια μετά, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε προχωρήσει σταθερά και αταλάντευτα στο δρόμο αυτό, έχοντας συσσωρεύσει πολύτιμες εμπειρίες.
Το βασικό εργαλείο για τη χάραξη και υλοποίηση της πολιτικής μας για το νερό και την αποχέτευση, είναι φυσικά η ΔΕΥΑΜΒ.
Με το Ν.3852/2010 (“Καλλικράτης”) έκλεισε ένας 30ετής περίπου κύκλος διαδημοτικής λειτουργίας της ΔΕΥΑΜΒ –της πρώτης ΔΕΥΑ που ιδρύθηκε στη χώρα. Άνοιξε, ταυτόχρονα, ένας νέος κύκλος, ως δημοτικής πια Επιχείρησης του «Καλλικρατικού» Δήμου Βόλου, σ’ ένα περιβάλλον πολύ διαφορετικό: με αστικές αλλά και αγροτικές πλέον περιοχές, ανομοιογενείς οικισμούς, πολύ μεγαλύτερη έκταση της περιοχής ευθύνης, αλλά και πιο σύνθετα προβλήματα και νέες προκλήσεις, όπως για βελτίωση της ποσότητας και ποιότητας του πόσιμου νερού, βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, ορθολογική διαχείριση του υδάτινου πλούτου του νερού, περιορισμό των απωλειών στα δίκτυα, μείωση του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης.
Οι βασικές μας προτεραιότητες για:
· ολοκληρωμένη υδατική πολιτική στη συνολική λεκάνη απορροής του Δήμου Βόλου, και
· ένταξη όλων των δράσεων που αφορούν τον κύκλο του νερού σ’ ένα σχέδιο ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, το οποίο αρχίζει από την παραγωγή και καταλήγει στην ενεργειακή αξιοποίηση, διεπόμενο από τους κανόνες της αειφορίας,
επιβεβαιώνονται καθημερινά και αποτελούν τον οδηγό ενός συνόλου έργων και παρεμβάσεων για την επίτευξη μικρότερων και μεγαλύτερων στόχων.
Η πρόοδος των πολύμορφων δράσεων, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός τους, η μετατροπή τους σε πραγματικά έργα, εξελίσσεται σ’ ένα πλαίσιο διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες, με στόχο την αντιμετώπιση των αναγκών των πολιτών ισότιμα, χωρίς διακρίσεις σε «παιδιά κατώτερων και ανώτερων θεών».
Με τη σταθερή και αταλάντευτη θέση μας για το νερό και την αποχέτευση ως δημόσια κοινωνικά αγαθά και όχι εμπορεύματα, υπερασπιζόμαστε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τον χαρακτήρα της ΔΕΥΑΜΒ ως κοινωφελούς επιχείρησης. Από την υπεράσπιση αυτού του χαρακτήρα της επιχείρησης, δεν πρόκειται να κάνουμε ούτε βήμα πίσω.
Στο πλαίσιο αυτό η ΔΕΥΑΜΒ –πρώτη απ’ όλες τις ΔΕΥΑ της χώρας- ανέλαβε την πρωτοβουλία να συμμετάσχει στο μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενάντια στην πολιτική της Κομισιόν που προωθεί την ιδιωτικοποίηση του νερού και της αποχέτευσης στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών επιδιώκει να θέσει στην ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα την αξίωση για νομική κατοχύρωση «του δικαιώματος στο νερό και την αποχέτευση» ως ανθρώπινου δικαιώματος, με κεντρική θέση ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα αλλά δημόσιο αγαθό, συνεπώς αγαθό που δεν μπορεί να είναι αντικείμενο ούτε ιδιωτικών ούτε τοπικών συμφερόντων και ιδιοκτησιών, το οποίο πρέπει να διαφυλαχτεί και να μην ανοίξει στον ανταγωνισμό της αγοράς. Ήδη η συλλογή υπογραφών έχει ξεπεράσει το 1,5 εκ, ενώ οι πρόσφατες δηλώσεις του αρμόδιου Επιτρόπου (Μπαρνιέ) ότι δεν είναι στις προθέσεις της ΕΕ η ιδιωτικοποίηση των νερών, είναι ένα πρώτο θετικό βήμα που όμως δεν μας εφησυχάζει.
Η θέση μας αυτή ενισχύθηκε σημαντικά με πρόσφατη ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου, είναι δε βέβαιο ότι στηρίζεται από τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών του Δήμου μας. Σημειώνεται ότι η διεθνής τάση, στις περιοχές όπου η διαχείριση του νερού είχε εκχωρηθεί σε ιδιώτες, είναι πλέον η επιστροφή της διαχείρισής του στο Δημόσιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφού η διαχείριση από ιδιωτικές εταιρείες οδήγησε τόσο στην αύξηση της τιμής του όσο και στην υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών. Για το λόγο αυτό σταθερή μας θέση είναι ότι οι φορείς διαχείρισης των υδατικών πόρων και οι επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης θα πρέπει να εξαιρεθούν από την πολιτική ιδιωτικοποίησης δημόσιων οργανισμών, ώστε να συνεχίσουν να παραμένουν υπό δημόσιο χαρακτήρα, προκειμένου να διασφαλιστούν τόσο η προστασία των υδατικών αποθεμάτων και του περιβάλλοντος, όσο και ο κοινωνικός χαρακτήρας του νερού και της αποχέτευσης.
Φυσικά, ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της ΔΕΥΑΜΒ δεν αρκεί απλώς να εξαγγέλλεται. Απαιτεί, αντιθέτως, συγκεκριμένες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις.
Δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της ΔΕΥΑΜΒ σημαίνει:
· καλύτερες, ασφαλέστερες και φτηνότερες υπηρεσίες στον πολίτη
· αξιόπιστη και υποκείμενη στο δημόσιο έλεγχο λειτουργία της Επιχείρησης
· σύγχρονη αντίληψη στην οργάνωση.
Ο χαρακτήρας αυτός της Επιχείρησης δεν έχει καμία σχέση με τα κακέκτυπα του δημόσιου τομέα όπως τον γνωρίσαμε στη χώρα μας, ούτε, πολύ περισσότερο, με την κακοδιαχείριση, τις πελατειακές σχέσεις και τη σπατάλη προσωπικού και πόρων σε αντιπαραγωγικές δραστηριότητες. Στο πλαίσιο αυτό και με σταθερή τη θέληση και την απόφασή μας να γυρίσουμε σελίδα στην πολύχρονη ιστορία της ΔΕΥΑΜΒ, επιβάλαμε πλήρη διαφάνεια με:
· δημοσιοποίηση των αποφάσεων του Δ.Σ. στο διαδίκτυο, σε κάθε βήμα, από την εισήγηση μέχρι και την έκδοση
· διαγωνιστικές διαδικασίες για το σύνολο των προμηθειών, ανεξαρτήτως αξίας
· δημόσιες συνεδριάσεις του Δ.Σ., με την παρουσία δημοσιογράφων
· ανάρτηση στην ιστοσελίδα της ΔΕΥΑΜΒ όλων των αποτελεσμάτων των αναλύσεων του νερού
· συμμετοχή στο Δ.Σ. όλων των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου και του ΤΕΕ
· λειτουργία Τεχνικού Συμβουλίου για τη συστηματική επεξεργασία θεμάτων, πριν από την εισαγωγή τους στο ΔΣ (στο τεχνικό Συμβούλιο συμμετέχει και ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ).
Η ΔΕΥΑΜΒ είναι η μόνη επιχείρηση πανελλαδικά με αυτήν τη θεσμοθετημένη διαφανή διαδικασία. Επιπλέον, σταθερή επιλογή της σημερινής Διοίκησης της ΔΕΥΑΜΒ, που ως γνωστόν κληρονόμησε σοβαρά προβλήματα και υποθέσεις-«φωτιά» από το παρελθόν, είναι η χάραξη «κόκκινης γραμμής» απέναντι στις όποιες αρνητικές πρακτικές και καταστάσεις του παρελθόντος και η απαρέγκλιτη τήρηση των αρχών της νομιμότητας και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, ως θεμελιακών αρχών για την οργάνωση και λειτουργία της Επιχείρησης.
2. Η ΝΕΑ ΔΕΥΑΜΒ
Από τον Ιούλιο του 2011, λόγω του «Καλλικράτη», προστέθηκαν στην αρμοδιότητα της ΔΕΥΑΜΒ, εκτός από τους πρώην Δήμους Βόλου, Νέας Ιωνίας Αισωνίας, Α’ και Β’ ΒΙ.ΠΕ., όλοι οι οικισμού των πρώην Δήμων Νέας Αγχιάλου, Αγριάς, Αρτέμιδας, Ιωλκού, Πορταριάς και της πρώην Κοινότητας Μακρινίτσας.
Η ΔΕΥΑΜΒ ελέγχει, χρησιμοποιεί και συντηρεί συνολικά πλέον τα ακόλουθα:
· Δίκτυο Ύδρευσης συνολικού μήκους περίπου 1.300 χλμ
· Δίκτυο Αποχέτευσης συνολικού μήκους περίπου 600 χλμ
· 56 γεωτρήσεις νερού
· 20 συστάδες πηγών
· 87 δεξαμενές νερού
· 10 αντλιοστάσια ύδρευσης
· 50 συστήματα απολύμανσης του νερού
· 7 αντλιοστάσια ακαθάρτων
· Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων για 40.000 κ.μ. ημερησίως
Η κατάσταση των υδραγωγείων των νέων περιοχών που εντάχθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ ήταν σε γενικές γραμμές ως εξής:
· Απουσία χαρτογράφησης δικτύων, με εξαίρεση την Αγριά και την Ν. Αγχίαλο
· Εμπειρική γνώση της λειτουργίας των δικτύων
· Περιορισμένες δυνατότητες απομόνωσης κλάδων για την αντιμετώπιση ζημιών
· Ελλειμματική ή παντελής απουσία ζωνοποίησης των δικτύων ύδρευσης για τη μείωση των διαρροών
· Μη τοποθέτηση ή/και λειτουργία υδρομέτρων
· Απουσία διατάξεων απολύμανσης
· Γενικευμένη έλλειψη μέτρων υγειονομικής αναγνώρισης πηγών και υδραγωγείων
Οι παρεμβάσεις που έγιναν ή θα γίνουν για την αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων είναι:
· Καθαρισμός και υγειονομική αναγνώριση του συνόλου των δεξαμενών και των πηγών
· Ηλεκτροδότηση Δεξαμενών
· Μελέτες έργων βελτίωσης των υδραγωγείων (βλ. πιο αναλυτικά στα επόμενα κεφάλαια) :
ü Εκσυγχρονισμός Υδραγωγείου Αγριάς
ü Αντικατάσταση Δικτύου Μακρινίτσας και Αγίου Βλασίου
ü Εγκατάσταση Διατάξεων Απολύμανσης
ü Ένταξη του συνόλου των Υδραγωγείων στο Σύστημα Αυτοματοποίησης
ü Αντικατάσταση Σωληνώσεων Αγριάς, Ιωλκού και Αγίου Στεφάνου
ü Ανόρυξη νέων Γεωτρήσεων
Όσον αφορά το δίκτυο ύδρευσης των νέων περιοχών, η συχνότητα των βλαβών παρουσιάζει ανάγλυφα και την ποιότητα των δικτύων που παραλήφθηκαν. Συγκεκριμένα, στα περιφερειακά υδραγωγεία είχαμε 3,84 βλάβες ανά χλμ. δικτύου και ανά έτος (ή 1 βλάβη ανά 11 υδρόμετρα δικτύου και ανά έτος), ενώ στο υδραγωγείο του πολεοδομικού συγκροτήματος 1 βλάβη ανά χλμ. και ανά έτος (ή 1 βλάβη ανά 70 υδρόμετρα και ανά έτος).
Οι δαπάνες για τις επεμβάσεις στα περιφερειακά δίκτυα δεν καλύπτονται από τα βεβαιωθέντα έσοδα στις αντίστοιχες Δημοτικές Ενότητες, για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η απόκλιση αυτή – δηλαδή η έλλειψη ανταποδοτικότητας- θα μεγεθυνθεί κατά τα δύο επόμενα χρόνια, καθώς στα περιφερειακά υδραγωγεία θα εκτελεστούν έργα ύδρευσης προϋπολογιζόμενης πραγματικής δαπάνης 1,8 εκατ. ευρώ.
3. ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Το υδατικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο Βόλος, τίθεται ως εξής:
· Υπάρχει πρόβλημα λειψυδρίας, με όξυνση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
· Το πρόβλημα αυτό επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς από τη μια εξαντλούνται τα διαθέσιμα υδατικά αποθέματα και από την άλλη οι ανάγκες αυξάνονται.
· Η ελάττωση των αποθεμάτων οφείλεται, με τη σειρά της, σε δύο λόγους: α) ποσοτική εξάντληση των διαθεσίμων και β) ποιοτική υποβάθμιση των διαθεσίμων.
· Από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, η ΔΕΥΑΜΒ καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες ανεύρεσης ικανών ποσοτήτων καλής ποιότητας νερού για την ικανοποίηση των αναγκών των περιοχών που εξυπηρετεί.
· Οι προσπάθειες αυτές βρίσκουν, πολλές φορές, τοπικές αντιδράσεις στις περιοχές όπου βρίσκονται οι υδατικοί πόροι, οι οποίες μέχρι πρόσφατα ήταν εκτός των διοικητικών ορίων της ΔΕΥΑΜΒ.
· Το Π.Σ. Βόλου υδροδοτείται με μίγμα νερού γεωτρήσεων του κάμπου και της πόλης και πηγαίων νερών από το Πήλιο. Οι νεοενταγμένες περιοχές στον ενιαίο Δήμο Βόλου υδροδοτούνται άλλες με πηγαία νερά και άλλες με νερά γεωτρήσεων. Οι ορεινοί οικισμοί υδροδοτούνται με πηγές, ενώ οι παραλιακοί κυρίως με γεωτρήσεις.
· Στο Π. Σ. Βόλου υπάρχουν επίσης μεγάλες διαρροές του δικτύου που φθάνουν το 40% του παραγόμενου νερού, ενώ σε άλλους οικισμούς φθάνει το 60%.
Η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός κοινής αποδοχής Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου μπορεί να αποτελέσει λύση στις απαιτήσεις νερού για όλες τις ανθρώπινες χρήσεις (αρδευτικής, υδρευτικής και βιομηχανικής), ικανοποιώντας παράλληλα τις απαιτήσεις των οικοσυστημάτων σε νερό και διατηρώντας την καλή κατάσταση του περιβάλλοντος. Αυτό εξάλλου είναι και το πνεύμα της βιώσιμης διαχείρισης των νερών που εμπεριέχεται στην Οδηγία 2000/60/ΕΚ.
Το ΥΠΕΚΑ εκπόνησε πρόσφατα Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Θεσσαλίας, το οποίο έθεσε σε δημόσια διαβούλευση. Σε ό,τι αφορά την περιοχή αρμοδιότητας της ΔΕΥΑΜΒ, το Σχέδιο δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένο, αφού δεν προτείνει λύσεις για το υδροδοτικό πρόβλημα του ενιαίου Δήμου Βόλου και δεν συμπεριλαμβάνει την περιοχή του Πηλίου, η οποία αποτελεί ένα οικοσύστημα ιδιαίτερης σημασίας.
Σημείωση: Για την περιοχή του Πηλίου δεν υπάρχουν μελέτες ή δεδομένα σχετικά με μετεωρολογικά στοιχεία (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις), επιφανειακές απορροές και υπόγειες διαδρομές υδάτων, απαιτήσεις άρδευσης, καταγεγραμμένα δίκτυα άρδευσης, κλπ, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα του υδατικού ισοζυγίου της περιοχής.
Τα διαθέσιμα αποθέματα νερού στα οποία η ΔΕΥΑΜΒ έχει πρόσβαση σήμερα, καλύπτουν οριακά τις απαιτήσεις παραγωγής νερού για την απρόσκοπτη υδροδότηση των δικτύων. Το έλλειμμα του υδατικού ισοζυγίου για την επόμενη 30ετία εκτιμάται στα 7 εκατ. κ.μ. ετησίως, για όλες τις περιοχές του ενιαίου Δήμου Βόλου.
Για την ικανοποίηση των μελλοντικών απαιτήσεων ύδρευσης, η ΔΕΥΑΜΒ κινείται στις εξής κατευθύνσεις:
· στην άμεση υλοποίηση έργων ενίσχυσης του εξωτερικού υδραγωγείου και δράσεων διαχείρισης της ζήτησης νερού
· στην υλοποίηση έργων αυτοματοποίησης της λειτουργίας του δικτύου για τον περιορισμό των διαρροών τόσο στο Π.Σ. Βόλου όσο και στους άλλους οικισμούς των πρώην Δήμων. Ήδη έχει υλοποιηθεί η προμήθεια και εγκατάσταση της α’ φάσης του Συστήματος Ελέγχου και Περιορισμών του Δικτύου Ύδρευσης ΠΣ Βόλου, με το οποίο επιτυγχάνεται ο έλεγχος του Υδραγωγείου, ο έγκαιρος εντοπισμός της προέλευσης των απωλειών, ο έλεγχος του δικτύου σε πραγματικό χρόνο, ο εντοπισμός βλαβών και η επίλυση προβλημάτων πίεσης του δικτύου
· στην εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου, αξιοποιώντας μελέτες που ήδη υπάρχουν και ερευνητικές εργασίες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και άλλων Πανεπιστημίων, το οποίο θα προτείνει συγκεκριμένα έργα υποδομών ύδρευσης και άρδευσης.
Στα πιο σημαντικά προς υλοποίηση έργα περιλαμβάνονται:
· Η κατασκευή φρεατίων σταθμών ελέγχου, συμβατικού αντικειμένου 378.000,00 € πλέον Φ.Π.Α., που βρίσκεται σε εξέλιξη (ενταγμένο στο ΕΠΠΕΡΑΑ), στα οποία θα εγκατασταθεί ο εξοπλισμός της β’ φάσης του συστήματος Ελέγχου και Περιορισμού των διαρροών (scada) του δικτύου ύδρευσης ΠΣ Βόλου.
· Η προμήθεια και η εγκατάσταση εξοπλισμού, προϋπολογισμού 2.996.000,00 € πλέον ΦΠΑ, για τη β’ φάση της αυτοματοποίησης του δικτύου ύδρευσης και την επέκτασή του και σε άλλους οικισμούς πέραν του ΠΣ Βόλου (αναμένεται η έγκριση δημοπράτησης από το ΕΠΠΕΡΑΑ – πιο αναλυτική αναφορά στο κεφάλαιο 6 για την αυτοματοποίηση δικτύων και τον έλεγχο διαρροών).
· Η αντικατάσταση παλαιού τροφοδοτικού αγωγού μεταφοράς νερού από τις πηγές «ΚΑΛΙΑΚΟΥΔΑ» και «ΞΗΡΑΚΙΑ», με συμβατικό αντικείμενο 3.784.000,00 € πλέον ΦΠΑ, που βρίσκεται σε εξέλιξη (ενταγμένο στο ΕΣΠΑ Περιφέρειας Θεσσαλίας), με στόχο τη μείωση των διαρροών (1 εκ. μ3 το χρόνο), την ενίσχυση του Υδραγωγείου Βόλου και την παράλληλη κατασκευή νέου υδροηλεκτρικού σταθμού. Σημειώνεται ότι η ΔΕΥΑΜΒ έχει εξασφαλίσει ήδη άδεια παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από Υ/Η Σταθμό ισχύος 750 KW, που θα κατασκευαστεί στη θέση «Μετερίζια».
4. ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΝΕΡΟΥ – ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
Οι απώλειες του δικτύου ύδρευσης (μη τιμολογούμενο νερό) του Πολεοδομικού Συγκροτήματος φθάνουν το 40%. Οι εμφανείς και οι αφανείς διαρροές του δικτύου εκτιμώνται σε 25%, ενώ το υπόλοιπο κατανέμεται σε λαθροϋδροληψία, λάθος μέτρηση των υδρομέτρων, πυροσβεστική παροχή κλπ. Το ποσοστό των διαρροών είναι υψηλό για τα διεθνή δεδομένα, γι’ αυτό και γίνονται σημαντικές προσπάθειες για τη μείωσή του (αντικαταστάσεις πεπαλαιωμένου δικτύου, αυτοματοποίηση κλπ). Έτσι, ενώ το 2001 η παραγωγή του νερού ήταν 13,7 εκατ. κ.μ. με 58.000 υδρόμετρα, το 2012 ήταν πάλι 13,7 εκατ. κ.μ. με 70.000 υδρόμετρα. Χωρίς τον περιορισμό των διαρροών, οι ανάγκες θα ήταν 17,5 εκατ. κ.μ. Η εξοικονόμηση 3,8 εκατ. κ.μ. το χρόνο οφείλεται κατ’ εκτίμηση: α) κατά το 1/3, στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, και β) κατά τα 2/3, στον περιορισμό των διαρροών. Αν, δηλαδή, σήμερα οι διαρροές υπολογίζονται σε 40%, οι διαρροές το 2001 ήταν πολύ περισσότερες.
Στα περιφερειακά υδραγωγεία, ωστόσο, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, αφού σύμφωνα με εκτιμήσεις της υπηρεσίας (ακριβείς μετρήσεις δεν είναι δυνατές προς το παρόν), οι διαρροές των δικτύων φαίνεται να φθάνουν το 50 – 60 %. Αυτό οφείλεται στην παλαιότητα των δικτύων και των εγκαταστάσεων και στην απουσία χαρτογράφησης τους, που κάνει δύσκολο έως αδύνατο τον εντοπισμό των διαρροών. Για τους λόγους αυτούς είναι επιτακτική η ανάγκη αντικατάστασης των δικτύων ύδρευσης, ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεών τους (αντλιοστάσια – δεξαμενές), αλλά και η κατασκευή δικτύων σε περιοχές χωρίς καθόλου δίκτυο μέχρι σήμερα, με συνολικό κόστος, όμως, που υπερβαίνει τα 15 – 20 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση της κατανάλωσης εμφιαλωμένου νερού είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Έτσι και στην περιοχή μας ένα σημαντικό ποσοστό των πολιτών, που δείχνει μικρή εμπιστοσύνη στο νερό της βρύσης, καταφεύγει στη λύση του εμφιαλωμένου νερού. Η ποιότητα, ωστόσο. του νερού της βρύσης δεν θα βελτιωθεί μόνο με τη εξοικονόμηση νερού από τη μείωση των διαρροών και τη διαχείριση της ζήτησης του νερού, αν δεν συνοδευτεί και από ολοκληρωμένη, ορθολογική και αειφόρο διαχείριση του νερού της υδρολογικής λεκάνης του ενιαίου Δήμου Βόλου, κυρίως του ορεινού όγκου του Πηλίου. Ο Βόλος διεκδικεί μια παγκόσμια, ίσως, πρωτοτυπία: οι πολίτες του πολεοδομικού συγκροτήματος στις παρυφές του Πηλίου πίνουν σε μεγάλο ποσοστό νερό γεωτρήσεων, ενώ οι αγροτικές εκτάσεις ποτίζονται με πηγαίο νερό.
Η ΔΕΥΑΜΒ έχει ζητήσει από το ΥΠΕΚΑ τη συμπλήρωση της μελέτης Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Θεσσαλίας, αφού δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτή η περιοχή του Πηλίου, η οποία αποτελεί ένα οικοσύστημα ιδιαίτερης σημασίας. Προωθεί παράλληλα, όπως προαναφέρθηκε, την εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου, το οποίο θα καταλήξει:
· στον προσδιορισμό της κατάστασης της ποσότητας και της ποιότητας των υδατικών πόρων
· στον προσδιορισμό και εκτίμηση των αναγκών σε νερό (ύδρευσης – άρδευσης) και του υδατικού ισοζυγίου των υδρολογικών λεκανών της περιοχής μελέτης
· σε προτάσεις – έργα αξιοποίησης υδατικού δυναμικού.
Πρόταση για άμεση λύση στο θέμα του πόσιμου νερού, με την εγκατάσταση αγωγών κατάλληλης διατομής παράλληλα προς τους δύο χειμάρρους και την κατασκευή δημόσιων βρυσών με παροχή νερού ακόμη και κατευθείαν από τις πηγές του Πηλίου, δεν μπορεί να αποτελέσει αποδεκτή λύση, αν και θα ήταν εξόχως βολική για τη ΔΕΥΑΜΒ, αφού θα την απήλλασε από την υποχρέωσή της να εξασφαλίσει νερό καλής ποιότητας στις βρύσες κάθε σπιτιού που είναι νομίμως συνδεδεμένο με το δίκτυο ύδρευσης. Η αντίληψη που θέλει τους κατοίκους του Πολεοδομικού Συγκροτήματος να «συνωστίζονται» στις δημόσιες βρύσες με τις «στάμνες» για λίγο πηγαίο νερό, πέραν του ότι παραπέμπει σε άλλες εποχές, είναι προφανές πως πηγάζει από την άποψη ότι το νερό δεν αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό, αλλά τοπική ιδιοκτησία, και συνεπώς το όποιο πηγαίο νερό, μπορεί να φθάνει στους κατοίκους της πόλης μόνο «κατά παραχώρηση» των τοπικών «ιδιοκτητών». Θα πρέπει, ακόμη, να επισημανθούν οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τη λειτουργία δύο ανεξάρτητων δικτύων ύδρευσης στην ίδια πόλη (πόσιμου και μη πόσιμου νερού). Τα σοβαρά αυτά μειονεκτήματα είναι και η αιτία που το διπλό δίκτυο έχει εφαρμοστεί σε ελάχιστες πόλεις στον κόσμο.
5. Η ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΝΕΡΟΥ, ΠΑΓΙΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΔΕΥΑΜΒ
Στόχος της Επιχείρησης είναι η εξασφάλιση συνθηκών ασφαλούς υδροδότησης σε κάθε οικισμό του Δήμου, με καλής ποιότητας νερό. Όχι βέβαια μέσω της εξάντλησης των φυσικών πόρων, αλλά πρωτίστως μέσω δράσεων εξοικονόμησης και μείωσης του νερού που χάνεται στα δίκτυα λόγω της κακής ποιότητας των δικτύων και της διαχείρισης των υδραγωγείων.
Βασική κατεύθυνση στην επίτευξη του παραπάνω στόχου, είναι ο διαχωρισμός των χρήσεων του νερού, για την ύδρευση, την άρδευση αλλά και το νερό ψύξης στη βιομηχανία, σε συνδυασμό με την επαναχρησιμοποίηση του επεξεργασμένου λύματος, αρχικά για τις ανάγκες άρδευσης τμημάτων του πράσινου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος.
Ήδη το τεχνικό πρόγραμμα του 2013 προβλέπει την ανάπτυξη 80 διαφορετικών δράσεων στους τομείς ύδρευσης – αποχέτευσης – προστασίας του περιβάλλοντος, με πρόβλεψη δαπανών για το τρέχον έτος ύψους 13 εκατ. ευρώ. Οι παραπάνω δράσεις στοχεύουν:
· Στην ορθολογική διαχείριση των νερών στο σύνολο του Δήμου Βόλου, όπως αυτός διαμορφώθηκε με τον «Καλλικράτη», μέσω του διαχωρισμού των χρήσεων σε νερό ανθρώπινης κατανάλωσης και άρδευσης.
· Στην προστασία του περιβάλλοντος και της συνολικής ακτογραμμής του Δήμου Βόλου, από την ανεξέλεγκτη διάθεση των λυμάτων στο έδαφος, μέσω της κατασκευής των έργων αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, συνολικού προϋπολογισμού 42,5 εκατ. ευρώ, που έχουν ενταχθεί στο ΕΠΠΕΡΑΑ
· Στον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης για τις ανάγκες υδροδότησης και αποχέτευσης, μέσω σειράς δράσεων οι οποίες διαπερνούν το σύνολο σχεδόν των προς εκτέλεση έργων.
· Στον περαιτέρω περιορισμό των λειτουργικών δαπανών που αφορούν τις εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, μέσω σύνθετων και ολοκληρωμένου αντικειμένου δράσεων, οι οποίες οδηγούν σε οικονομίες κλίμακας.
· Στη βελτίωση των υποδομών και της ανταποδοτικότητας των υδραγωγείων των περιοχών που εντάχθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ με τον «Καλλικράτη», μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων ανά υδραγωγείο.
Από την άποψη των ειδικότερων επιδιώξεων, πέραν των ενταγμένων στο ΕΠΠΕΡΑΑ και το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας έργων ύδρευσης που προαναφέραμε (κεφ. 3) και των ενταγμένων επίσης στο ΕΠΠΕΡΑΑ έργων αποχέτευσης και προστασίας του περιβάλλοντος (κεφ.9), με την υλοποίηση του Τεχνικού προγράμματος του 2013, στοχεύουμε:
· Στην αντικατάσταση δικτύων ύδρευσης που παρουσιάζουν διαρροές, προϋπολογισμού 400.000,00 € (έργο υπό κατασκευή).
· Στην ενοποίηση και συντήρηση των δύο (2) δεξαμενών ΔΕ Αγριάς, προϋπολογισμού 150.000,00 €, για την εξάλειψη των διαρροών των δεξαμενών.
· Στην εξασφάλιση εφεδρικών πηγών υδροδότησης στους οικισμούς Κάτω Λεχώνια, Πλατανίδια, Μαλάκι, Βροχιά, Σέσκλο, Γλαφυρές και στην υδροδότηση των Σερβανατών και λοιπών μικρών οικισμών που είναι εκτός δικτύου.
· Στην καταστολή των απωλειών νερού στα δίκτυα Αγριάς και Ν. Αγχιάλου, μέσω της τμηματικής αντικατάστασης και ζωνοποίησης των δικτύων, παράλληλα με την κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των οικισμών.
· Στην αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης στη Δ.Ε. Ιωλκού και τον Άγιο Στέφανο, παράλληλα με την επικείμενη κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των οικισμών.
· Στην εξασφάλιση της άρδευσης και των οικολογικών ροών στον ορεινό όγκο της Μακρινίτσας, μέσω του έργου κατασκευής κλειστού αγωγού άρδευσης που θα αντικαταστήσει το σημερινό ανοιχτό, το οποίο τροφοδοτείται από τις πηγές Φλάμπουρου και Καρβουνιάρικων.
· Στην αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης στον Αγ. Βλάσιο (σύντομα ολοκληρώνεται) και τη Μακρινίτσα (έχει υποβληθεί πρόταση στην Περιφέρεια).
· Στην επισκευή δικτύου υδραυλάκων, με στόχο τον περιορισμό των απωλειών στο δίκτυο διανομής άρδευσης.
· Στην εξοικονόμηση νερού καλής ποιότητας το οποίο θα ενισχύσει το κεντρικό υδραγωγείο, μέσω της αξιοποίησης του επεξεργασμένου λύματος για την άρδευση του Πεδίου Άρεως και του περιαστικού πρασίνου στο Σωρό. Να σημειωθεί ότι ήδη, με πρωτοβουλία της ΔΕΥΑΜΒ, τα επεξεργασμένα λύματα των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων της βιομηχανίας ΕΨΑ, αντί να χύνονται στη θάλασσα, οδηγούνται με αγωγό στην ΑΓΕΤ και χρησιμοποιούνται ως νερό ψύξης, εξοικονομώντας σημαντικές ποσότητες νερού γεωτρήσεων.
· Στη μελέτη ολοκληρωμένης αξιοποίησης από τη ΔΕΥΑΜΒ των πηγών «ΣΑΝΑΤΟΡΙΟΥ» και «ΓΑΛΑΝΟΠΕΤΡΑΣ», που θα καλύψει ανάγκες άρδευσης με κλειστό σύστημα, και ύδρευσης της περιοχής του πρώην Δήμου Αγριάς (Δράκεια και Αγριά), με προοπτική και την κατασκευή τριών (3) υδροηλεκτρικών σταθμών στη διαδρομή Χάνια – Αγριά.
6. ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ- ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ
Το έργο που αφορά τη δημιουργία Συστήματος Ελέγχου και Περιορισμού Διαρροών του Δικτύου Ύδρευσης, περιλαμβάνει υλικό και λογισμικό, εγκατεστημένα σε διάφορα σημεία του δικτύου της ΔΕΥΑΜΒ, τα οποία θα συνεργάζονται με υφιστάμενα συστήματα ώστε να εξυπηρετούνται προηγμένες λειτουργίες συγκέντρωσης πληροφοριών, ελέγχου, διαχείρισης και επέµβασης στη λειτουργία της ύδρευσης, σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Εγκαθίστανται συνολικά 75 Σταθμοί Συλλογής Πληροφοριών (ΣΣΠ) σε αντίστοιχες θέσεις ελέγχου και παρακολούθησης του εσωτερικού και εξωτερικού δικτύου ύδρευσης, οι οποίοι, μέσω ασύρματων επικοινωνιακών διατάξεων, διασυνδέονται με τον Κεντρικό Σταθμό Ελέγχου (ΚΣΕ) στο κτίριο της ΔΕΥΑΜΒ .
Από την εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος αναμένονται:
· Ο περιορισμός των διαρροών κατά 2.500 κ.μ. ανά ημέρα ή σε ποσοστό ίσο με το 7% του παραγόμενου νερού.
· Ο συνακόλουθος περιορισµός της επιβάρυνσης των υδατικών αποθεµάτων και υδροληψιών της περιοχής
· Η εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής στο διανεμόμενο νερό
· Η δημιουργία συνθηκών για τον αποτελεσματικότερο και ευφυή έλεγχο του υδραγωγείου, και
· Η αντιμετώπιση των απωλειών τιμολόγησης, λόγω σφαλμάτων των μετρήσεων.
Η λειτουργία του συστήματος του Συστήματος Ελέγχου και Περιορισμού των Διαρροών θα επιτρέψει τη βέλτιστη διαχείριση του δικτύου, με δυνατότητες όπως:
· ο έγκαιρος εντοπισµός της προέλευσης των απωλειών πόσιµου ύδατος και η υποστήριξη των χειριστών κατά τη διαδικασία αποµόνωσης των τµηµάτων του δικτύου και εποµένως, η περιστολή της απώλειας νερού
· η υποστήριξη των τεχνικών υπηρεσιών στο ακριβή εντοπισµό και την ταχεία αντιµετώπιση των διαρροών και υπερχειλίσεων, µε μικρή διαταραχή της κανονικής εξυπηρέτησης της υδροδότησης και διανοµής.
· ο έλεγχος λειτουργίας και η δυνατότητα πρόβλεψης της κατάστασης του δικτύου σε πραγματικό χρόνο
· ο εντοπισμός και η επίλυση προβλημάτων, όπως υπερπιέσεις και υποπιέσεις
· ο εντοπισμός περιοχών με νερό χαμηλής ποιότητας είτε λόγω υπερεπαρκούς ή ανεπαρκούς χλωρίωσης, είτε λόγω μεγάλου χρόνου παραμονής του νερού στο δίκτυο.
Το έργο θα αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα του υφιστάμενου δικτύου ύδρευσης της Μείζονος Περιοχής Βόλου. Η ανάπτυξή του γίνεται στη γεωγραφική έκταση στην οποία εκτείνεται το εσωτερικό και εξωτερικό υδραγωγείο και οι συναφείς με αυτά εγκαταστάσεις, όπως και στις νεοενταχθείσες περιοχές και συγκεκριμένα στη Νέα Αγχίαλο, Αγριά, Άνω Λεχώνια, Κάτω Λεχώνια, Πλατανίδια, Μαλάκι, Βροχιά, Αγ. Λαυρέντιο, Αγ. Βλάσιο, Δράκεια, Μακρινίτσα και Πορταριά.
7. ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ
Στόχος είναι η εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών υδροδότησης σε κάθε οικισμό του Δήμου, με καλής ποιότητας νερό. Αυτό σημαίνει νερό απαλλαγμένο ακόμη και από υποψία μόλυνσης, όχι βέβαια – όπως για ακατανόητους λόγους διαδίδεται – μέσω της κατασταλτικής χρήσης του χλωρίου, αλλά πρωτευόντως με την υλοποίηση δράσεων καθαρισμού και υγειονομικής αναγνώρισης των πηγών και των υδραγωγείων. Σημειώνουμε εδώ, ότι η ευθύνη έναντι του κοινωνικού αγαθού που είναι το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης, δεν χρειάζεται ούτε την αντιμετώπισή του ως εμπορεύματος, ούτε ιδιοκτησιακές αντιλήψεις. Άλλωστε αυτές ακριβώς οι αντιλήψεις περί ιδιοκτησίας, οδηγούν τελικά στην εμπορευματοποίηση των κοινωνικών αγαθών.
Δεν είναι κατανοητό και δεν μπορεί να γίνει ανεκτό, να συγχέεται σήμερα η υγιεινή του πόσιμου νερού, της οποίας την ευθύνη ο νομοθέτης αναθέτει στη ΔΕΥΑΜΒ, με τις οποιεσδήποτε ιδεοληψίες. Εννοείται πως προφανώς και ενστερνιζόμαστε πλήρως την εύλογη αξίωση για υγιεινή του νερού, δηλαδή για νερό τόσο χωρίς παθογόνους οργανισμούς, όσο και χωρίς υπερβολική χρήση απολυμαντικών.
Από την εμπειρία που αποκτήσαμε στη διαχείριση των περιφερειακών υδραγωγείων, διαπιστώσαμε ότι αρκούν εξαιρετικά μικρές δόσεις χλωρίου, προκειμένου να εξασφαλίζεται η υγιεινή των δικτύων. Η απολύτως ήπια αυτή χρήση του απολυμαντικού μέσου, σε συνδυασμό πάντοτε και με προτεραιότητα τις τακτικές εργασίες καθαρισμού και υγειονομικής αναγνώρισης δεξαμενών και πηγών, απομακρύνει κάθε κίνδυνο για την υγεία του πληθυσμού και ελαχιστοποιεί τους κινδύνους αρνητικής διαφήμισης της περιοχής.
Αυτονόητο είναι πως δεν μπορεί να γίνει ανεκτή η καταστροφή διατάξεων απολύμανσης, τις οποίες εγκαθιστά η υπηρεσία στα υδραγωγεία. Τέτοιες ανεύθυνες ενέργειες δεν προωθούν ούτε το διάλογο, ούτε έχουν σχέση με τη δημοκρατία. Αντιθέτως ο ετσιθελισμός είναι βέβαιο πως ανοίγει το δρόμο σε καταστροφικές για το πόσιμο νερό συνέπειες. Οι φωνές άρνησης της ιδιωτικοποίησης, άλλωστε, δεν μπορεί να συμβαδίζουν με ιδιωτικού χαρακτήρα και εν κρυπτώ παρεμβάσεις και καταστροφές της δημόσιας περιουσίας, την οποία τελικά πληρώνουν οι συμπολίτες μας.
Αυτές ακριβώς οι ιδιωτικές, αυθαίρετες και εκτός κάθε πλαισίου παρεμβάσεις, η παρεμπόδιση του δημοτικού - δημόσιου φορέα να υλοποιεί τα καθήκοντά του και η συστηματική απαξίωση του ρόλου του, «στρώνουν το χαλί» σε όσους μεθοδεύουν την ιδιωτικοποίηση του νερού.
Εμείς θα επιμείνουμε στη συνεννόηση και στον ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο. Ταυτόχρονα όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να εκπληρώσουμε με υπευθυνότητα τα καθήκοντά μας, όπως αυτά καθορίζονται από την κείμενη νομοθεσία και τη συνείδηση της κοινωνικής μας ευθύνης.
8. ΑΡΔΕΥΣΗ
Από 1-1-2013, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η ΔΕΥΑΜΒ είναι υπεύθυνη για τον τομέα της άρδευσης του Δήμου Βόλου. Συγκεκριμένα, περιήλθαν στη ΔΕΥΑΜΒ περισσότεροι από 5.000 καταναλωτές άρδευσης κατανεμημένοι στις Τοπικές Ενότητες:
· Κάτω Λεχωνίων
· Άνω Λεχωνίων
· Αγ. Βλασίου
· Αγ. Λαυρεντίου
· Πορταριάς
· Κατωχωρίου
· Σταγιατών
· Μακρινίτσας
· Άνω Βόλου – Ανακασιάς
· Άλλης Μεριάς
· Αγ. Ονουφρίου
· Αγριάς
· Δράκειας
· Αϊδίνιου
· Μικροθηβών
· Διμηνίου
· Σέσκλου
· Αγ. Παρασκευής
· Αγ. Γεωργίου.
Σε πρώτη φάση ξεκίνησε η καταγραφή των καταναλωτών και των εγκαταστάσεων (πηγές – αντλιοστάσια – δίκτυα – δεξαμενές), ενώ εκκρεμούν η καταγραφή των καλλιεργειών, η σύνταξη Κανονισμού Άρδευσης και ο καθορισμός των τιμολογίων άρδευσης.
Η όποια «απειρία» της ΔΕΥΑΜΒ σε δίκτυα άρδευσης, αντισταθμίζεται από την τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία της σε θέματα ύδρευσης – αποχέτευσης. Έτσι, σε συνδυασμό με το επιστημονικό δυναμικό που διαθέτει, παρέχει όλα τα εχέγγυα για την ορθολογική διαχείριση και του αρδευτικού νερού, τόσο με τη συντήρηση των ανοικτών αγωγών για επιφανειακή άρδευση (κατάκλιση), όσο και με την κατασκευή κλειστών δικτύων, όπου απαιτούνται, για άρδευση με καταιονισμό ή με σταγόνες. Αν μάλιστα στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 προβλεφθεί τελικά η χρηματοδότηση και έργων άρδευσης, όπως μέχρι τώρα φαίνεται, η ΔΕΥΑΜΒ θα είναι έτοιμη να αξιοποιήσει πλήρως τα χρηματοδοτικά προγράμματα για να εξασφαλίσει την ορθολογική διαχείριση και του αρδευτικού νερού.
Σε κάθε περίπτωση, θα ακολουθηθεί απολύτως διαφανής και αξιόπιστη διαδικασία για την καταγραφή των αρδευομένων εκτάσεων σε κάθε χωριό, με πολλά επίπεδα ελέγχου, φτάνοντας μέχρι και την ανάρτηση καταστάσεων στην πλατεία του κάθε χωριού, όπως επίσης και απολύτως διαφανής και αξιόπιστη ανάλυση του κόστους που αντιστοιχεί στο κάθε χωριό, ώστε ο επιμερισμός του στον κάθε παραγωγό να μην αφήνει περιθώρια για την παραμικρή αμφισβήτηση.
9. ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Η ΔΕΥΑΜΒ διεκδίκησε και τελικά ενέταξε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α.) του ΕΣΠΑ, ένα συνολικό πακέτο έργων αποχέτευσης συνολικού ύψους 42,5 εκατ. ευρώ πλέον ΦΠΑ.
Με την υλοποίηση των έργων του παραπάνω προγράμματος, το σύνολο της ακτογραμμής του Δήμου Βόλου από το Μαλάκι μέχρι την Νέα Αγχίαλο αποκτά δίκτυα αποχέτευσης ακαθάρτων και εξαλείφεται κάθε ανεξέλεγκτη διάθεση λυμάτων στο έδαφος, ενώ απαλλάσσεται ο Παγασητικός Κόλπος από την ρύπανση συνεπεία της εδαφικής διάθεσης των λυμάτων και προστατεύονται με αποτελεσματικό τρόπο οι ποικίλες χρήσεις του και η ανάπτυξη της περιοχής.
Ήδη έχουν δημοπρατηθεί τα έργα της Αγριάς, του Αγ. Στεφάνου, του Σέσκλου, της Ιωλκού και του Συνοικισμού Ρομά στο Αλιβέρι Νέας Ιωνίας.
Επιπλέον έχει δημοπρατηθεί η μελέτη που αφορά τα έργα διαχείρισης των ακαθάρτων του παραλιακού μετώπου του Βόλου, ήτοι τα εσωτερικά δίκτυα ακαθάρτων, τα έργα μεταφοράς τους και την απαιτούμενη επέκταση – αναβάθμιση της υφιστάμενης Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) της ΔΕΥΑΜΒ για την κάλυψη πρόσθετων παροχών και ρυπαντικών φορτίων.
Συγκεκριμένα προβλέπεται η κάλυψη των ακόλουθων οικισμών :
· Μαλάκι
· Πλατανίδια
· Άνω Λεχώνια
· Κάτω Λεχώνια
· Βελανιδιά
· Αγ. Γεώργιος
· Μάραθος
· Κριθαριά
· Χρυσή Ακτή Παναγιάς
Στο αντικείμενο της μελέτης περιλαμβάνονται και τα έργα μεταφοράς των λυμάτων της Νέας Αγχιάλου, ενώ η μελέτη του εσωτερικού δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων της Νέας Αγχιάλου βρίσκεται σε εξέλιξη. Η επέκταση – αναβάθμιση των υφιστάμενων ΕΕΛ θα καλύπτει τους ως άνω πληθυσμούς και επιπλέον τους οικισμούς του Δήμου Ρήγα Φεραίου.
Σημειώνουμε ότι έχει ενταχθεί για χρηματοδότηση στο ΕΠΠΕΡΑΑ και το μεγαλύτερο μέρος των έργων που θα προκύψουν από την εκπόνηση της ανωτέρω μελέτης, ενώ για τα τμήματα που σήμερα δεν είναι ενταγμένα, η ΔΕΥΑΜΒ αποκτά μελέτες με πλήρη ωριμότητα που επιτρέπει είτε την αξιοποίηση άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων ενόψει και της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020, είτε την κατασκευή έργων με ίδιους πόρους, έργων που δεν κατασκευάζονται αποσπασματικά, αλλά είναι ενταγμένα στο συνολικό σχέδιο της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων και έχουν προβλεφθεί οι επιπτώσεις τους.
Ιδιαίτερα σημαντικό αντικείμενο της μελέτης αποτελεί η αναβάθμιση των ΕΕΛ, οι οποίες θα εξυπηρετούν πλέον 215.000 κατοίκους, αφομοιώνοντας στην κατασκευή της αναβάθμισης τις πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές μεθόδους και τεχνολογίες επεξεργασίας λυμάτων. Θα διερευνηθούν, στο πλαίσιο της νέας μελέτης, τεχνικές λύσεις και επιλογές, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τον περιορισμένο διαθέσιμο χώρο για την κατασκευή των νέων έργων, την εξασφάλιση της υψηλής ποιότητας εκροής των επεξεργασμένων λυμάτων με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης αυτών και την εξασφάλιση της απρόσκοπτης κατασκευής των νέων έργων χωρίς της διακοπή της λειτουργίας της υφιστάμενης εγκατάστασης.
Μετά και από αυτό το έργο, οι ΕΕΛ της ΔΕΥΑΜΒ ανάγονται πλέον σε κέντρο επεξεργασίας λυμάτων μια ευρύτερης περιοχής, που αφορά το σύνολο των οικισμών του Δήμου Βόλου αλλά και του Δήμου Ρήγα Φεραίου, και η συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος δεν εξαντλείται στον Παγασητικό, αλλά επεκτείνεται και στην προστασία της Κάρλας. Αποκτούν, δηλαδή, οι ΕΕΛ της ΔΕΥΑΜΒ τον χαρακτήρα εγκαταστάσεων που αφορούν το σύνολο σχεδόν του ηπειρωτικού νομού στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της προωθημένης περιβαλλοντικής πολιτικής που υλοποιεί η ΔΕΥΑΜΒ, εξετάζεται και η δυνατότητα αποκεντρωμένης διαχείρισης των αστικών υγρών αποβλήτων στους απομακρυσμένους οικισμούς του νέου Δήμου Βόλου. Με βάση αυτό το στόχο, η ΔΕΥΑΜΒ σχεδιάζει την πιλοτική εφαρμογή εξειδικευμένης τεχνολογίας συλλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας λυμάτων στον Άγιο Λαυρέντιο, με την επιστημονική υποστήριξη του πρωτοπόρου σε τέτοιες τεχνολογίες Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Βερολίνου A. Grohman, που θα αποτελέσει και τον πιλότο για πολλούς ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς της χώρας μας.
Εξάλλου, στο πλαίσιο αυτής ακριβώς της προωθημένης περιβαλλοντικής πολιτικής που υλοποιεί η ΔΕΥΑΜΒ, έχει υποβάλει πρόταση στο πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΡΑ για το έργο «Ολοκληρωμένη διαχείριση της ιλύος των ΕΕΛ Βόλου», προϋπολογισμού 8.500.000 € πλέον ΦΠΑ. Το προτεινόμενο έργο αφορά την επεξεργασία και αξιοποίηση 58 tn/ημ αφυδατωμένης ιλύος που παράγεται στις ΕΕΛ Βόλου, μέσω θερμικής ξήρανσης και αεριοποίησης. Το έργο προβλέπει μονάδα θερμικής ξήρανσης της ιλύος και αεριοποίηση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μάλιστα, το προτεινόμενο έργο έχει χαρακτηριστεί από τους υπευθύνους του προγράμματος ως πρωτοποριακή για τις ΔΕΥΑ της Ελλάδος διαχείριση της λυματολάσπης, απολύτως φιλική προς το περιβάλλον, με το πλεονέκτημα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
10. ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Σε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, η οποία, πέραν των οικονομικών επιπτώσεων, ανατρέπει κάθε σταθερά στη ζωή των πολιτών, επιδιώχθηκε να υιοθετηθεί μια εξορθολογισμένη τιμολογιακή πολιτική, η οποία στηρίζεται:
· στην ενεργό ανταποδοτικότητα των υπηρεσιών
· στον εκσυγχρονισμό της οργάνωσης και λειτουργίας της επιχείρησης
· στην αφομοίωση των δυνατοτήτων αύξησης της παραγωγικότητας
· στην καλύτερη αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων
· στον περιορισμό των δαπανών συντήρησης των δικτύων και εγκαταστάσεων
· στην υιοθέτηση πρακτικών περιορισμού της ενεργειακής κατανάλωσης
Στο πλαίσιο αυτό, το 2012 η ΔΕΥΑΜΒ προχώρησε σε πραγματική τομή, υιοθετώντας ριζικά νέα πολιτική τιμολόγησης του νερού για τους καταναλωτές των πρώην Δήμων Βόλου – Ν.Ιωνίας - Αισωνίας (παλαιά ΔΕΥΑΜΒ), καθιερώνοντας ένα απλό, διαφανές και δίκαιο τιμολόγιο. Υπενθυμίζουμε τα κυριότερα σημεία της:
· Κατάργηση των τελών κατασκευής έργων, των τελών για έργα ομβρίων, του τέλους συντήρησης υδρομέτρων
· κατάργηση χρέωσης πάγιας κατανάλωσης 15 κ.μ. / 3μηνο ακόμη και για μηδενικές καταναλώσεις.
Έτσι στα τιμολόγια του 2012 (όπως και του 2013) υπάρχει χρέωση μόνο για τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης, ενώ στα τιμολόγια του 2011 (όπως και στα παλαιότερα), εκτός από τα τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης, ο καταναλωτής επιβαρυνόταν και με τα τέλη κατασκευής έργων, τα τέλη ομβρίων, τα τέλη συντήρησης υδρομέτρων και τη χρέωση πάγιας κατανάλωσης. Συνεπώς η σύγκριση του τιμολογίου του 2011 με το τιμολόγιο του 2012 πρέπει να γίνεται με βάση τη συνολική επιβάρυνση του καταναλωτή.
Έτσι, με την καθιέρωση της νέας τιμολογιακής πολιτικής, οι καταναλωτές των πρώην Δήμων Βόλου – Ν.Ιωνίας - Αισωνίας κατέβαλαν το 2012 σημαντικά μειωμένα τέλη προς τη ΔΕΥΑΜΒ, σε σχέση με αυτά που πλήρωσαν κατά το έτος 2011. Συγκεκριμένα, η μείωση των συνολικών τελών το 2012 έναντι του 2011 ανήλθε σε 16% κατά μέσο όρο. Ειδικότερα, ενώ το 2011 η κατανάλωση ενός κ.μ. νερού κόστισε στον πολίτη 2,40 € (περιλαμβάνεται το σύνολο των τελών και του Φ.Π.Α), το 2012 η τιμή αυτή διαμορφώθηκε στα 2,02 €/κμ. νερού (περιλαμβάνεται επίσης το σύνολο των τελών και του Φ.Π.Α), δηλαδή μείωση 16%.
Σε σχέση με τις δαπάνες, υπήρξε σοβαρή προσπάθεια για τον περιορισμό και τη συγκράτηση των λειτουργικών εξόδων, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων το 2012 υπέστησαν σημαντική μείωση έναντι του 2011, σύμφωνα με τις κυβερνητικές αποφάσεις και την ψηφισθείσα νομοθεσία. Η μείωση του μισθολογικού κόστους μετακυλήθηκε στο σύνολό της στην ελάφρυνση του τιμολογίου. Ωστόσο δεν μείναμε μόνο σε αυτό, αφού η ελάφρυνση του τιμολογίου υπερέβη σημαντικά τη μείωση του μισθολογικού κόστους.
Με αυτά τα δεδομένα και παρά τη στέρηση από το Κράτος της θεσμοθετημένης κάθε χρόνο επιχορήγησης, ύψους 1,6 εκ.€ περίπου, καθώς και την προγραμματιζόμενη κατασκευή μεγάλων έργων αποχέτευσης και ύδρευσης, η ΔΕΥΑΜΒ προχώρησε το 2013 σε νέα σημαντική μείωση των τελών ύδρευσης και αποχέτευσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου και τις ΒΙ.ΠΕ, ύψους 9,3% (πέραν του Κοινωνικού Τιμολογίου).
Κατά συνέπεια, η ελάφρυνση των καταναλωτών στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου τη διετία 2012-2013, σε σχέση με τα τέλη της ΔΕΥΑΜΒ, ανέρχεται συνολικά σε πάνω από 25%, χωρίς να υπολογίζεται το Κοινωνικό Τιμολόγιο του 2013.
Μέρος του ποσού από τη νέα μείωση στα τέλη του 2013 θα εξοικονομηθεί από:
· την επιμήκυνση των τοκοχρεωλυτικών δόσεων των δανείων που έχει λάβει από το ΤΠΚΔ στο παρελθόν η ΔΕΥΑΜΒ, όπως και όλες οι ΔΕΥΑ της χώρας, σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση μετά από αίτημα της Ένωσης ΔΕΥΑ,
· την περαιτέρω, σύμφωνα με το Νόμο, μείωση των μισθών των εργαζομένων της ΔΕΥΑΜΒ συνολικά το έτος 2013 έναντι του 2012,
· την προγραμματιζόμενη μείωση των λειτουργικών εξόδων το 2013 κατά 10% σε σχέση με το 2012, παρά τις αυξημένες οικονομικά υποχρεώσεις, κυρίως προς τις περιφερειακές δημοτικές ενότητες.
Η ΔΕΥΑΜΒ θα μπορούσε να προχωρήσει και σε περαιτέρω μείωση των τελών, εάν η ΔΕΗ ικανοποιούσε το αίτημα των ΔΕΥΑ όλης της χώρας και τις χρέωνε με χαμηλό τιμολόγιο, ώστε να μην είναι αναγκασμένη η Επιχείρηση να πληρώσει το 2013 στην ΔΕΗ το υπέρογκο ποσό των 3 περίπου εκ. € για τη λειτουργία των αντλιοστασίων της στην ύδρευση και την αποχέτευση και τη λειτουργία των ΕΕΛ.
Στη Ν. Αγχίαλο, το νέο τιμολόγιο, μετά την κατάργηση του τέλους έργων, θα παρουσιάσει μείωση της τάξεως του 6,5%, ενώ στις υπόλοιπες Δημοτικές Ενότητες, παρά την κατά περίπτωση (περιορισμένη) αύξηση, το τιμολόγιο του νερού εξακολουθεί να αντιστοιχεί στο κόστος μέρους μόνο των έργων που εκτελεί η ΔΕΥΑΜΒ σε αυτές, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω.
Καθιερώθηκε, επίσης, νέο τιμολόγιο τελών αποχέτευσης ακαθάρτων στις Δημοτικές Ενότητες Μακρινίτσας – Πορταριάς, μειωμένο κατά 10% για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και κατά 35% για τα υπόλοιπα ακίνητα. Η μείωση εξηγείται από το γεγονός ότι το αποχετευτικό δίκτυο αυτών των περιοχών κατασκευάστηκε πριν από την ένταξή τους στη ΔΕΥΑΜΒ, χωρίς δηλαδή επιβάρυνση της Επιχείρησης. Είναι αυτονόητο - άλλωστε υπήρξε πρόσφατα και ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου - ότι η σύνδεση με το δίκτυο αποχέτευσης είναι υποχρεωτική. Κάθε άλλη επιλογή θα συνιστούσε οικολογικό έγκλημα, θα προκαλούσε σοβαρή δυσφήμηση της περιοχής μας με οδυνηρές συνέπειες για τον τουρισμό και θα οδηγούσε στην επιβολή υψηλών προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΔΕΥΑΜΒ, αναγνωρίζοντας την εξαιρετικά δυσμενή οικονομική συγκυρία, για να διευκολύνει τους υπόχρεους σε σύνδεση με το δίκτυο αποχέτευσης, αποφάσισε τα δικαιώματα νέων συνδέσεων να εξοφλούνται από τον καταναλωτή σε επτά (7) τριμηνιαίες δόσεις. Έτσι, για μια οικία 110 τ.μ., το δικαίωμα σύνδεσης με το δίκτυο αποχέτευσης ακαθάρτων ανέρχεται συνολικά σε 455 ευρώ (περιλαμβανομένου του κόστους του υδρομέτρου και του ΦΠΑ), που σημαίνει 65 ευρώ το τρίμηνο επί επτά τρίμηνα, ή 21 ευρώ το μήνα επί 21 μήνες.
Πέραν των ανωτέρω, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΔΕΥΑΜΒ έχει καθιερώσει το πιο προωθημένο Κοινωνικό Τιμολόγιο για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Έτσι, εκτός από τις κατηγορίες των απόρων, ανασφάλιστων, αναπήρων, πολυτέκνων, στις οποίες εφαρμόστηκε Κοινωνικό Τιμολόγιο το 2012, το 2013 προστέθηκαν και οι κατηγορίες των μακροχρόνια ανέργων, των τρίτεκνων και των μονογονεϊκών οικογενειών.
Είναι φυσικά προφανές ότι ένα ορθολογικό τιμολόγιο (πρέπει να) υπακούει στους σαφείς κανόνες της ανταποδοτικότητας, οι οποίοι δεν επιτρέπουν τη με γεωγραφικά, αποκλειστικά, κριτήρια, ωφέλεια ομάδων του πληθυσμού εις βάρος άλλων.
Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα η διαφοροποίηση με κοινωνικά κριτήρια και η ελάφρυνση των κοινωνικά αδύνατων ομάδων, από την τοπικιστική αντίληψη της τιμολογιακής πολιτικής. Αποτελεί στοιχείο της δημοκρατίας η ισότιμη αντιμετώπιση των πολιτών.
Τα τιμολόγια κάθε περιοχής θα διαμορφώνονται στο πλαίσιο της ανταποδοτικότητας, με βάση τα απολύτως ελέγξιμα και αναλυτικά στοιχεία για το κόστος συντήρησης και λειτουργίας των υδραγωγείων κάθε οικισμού, παίρνοντας φυσικά, σε κάθε περίπτωση, υπόψη τις τοπικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες και εστιάζοντας, πριν από όλα, στην ανάγκη να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των πολιτών στην πρόσβαση και τη χρήση του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης.
11. Η ΔΕΥΑΜΒ ΣΕ ΝΕΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ
Το κεντρικό πρόβλημα που αφορά σήμερα τις ΔΕΥΑ όλης της χώρας είναι ότι με τις κυβερνητικές επιλογές αμφισβητείται πλέον η φυσιογνωμία των συγκεκριμένων δημοτικών επιχειρήσεων, όπως αυτή αποτυπώνεται στον ιδρυτικό τους νόμο. Αμφισβητείται, δηλαδή, ένα θεσμικό πλαίσιο, που παρά τις ατέλειες, τα προβλήματα και τα κενά, βοήθησε τις ΔΕΥΑ όλα αυτά τα χρόνια να λειτουργήσουν με ευελιξία και αποτελεσματικότητα προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Με τις συνεχείς νομοθετικές ρυθμίσεις, έχουμε φτάσει πλέον στο σημείο οι ΔΕΥΑ να καλούνται ουσιαστικά να λειτουργήσουν με όλα τα αρνητικά του Δημοσίου, χωρίς μάλιστα τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα.
Στο πλαίσιο αυτό, πέρα από την απίστευτη γραφειοκρατία που έχει δημιουργηθεί, η οποία καταπνίγει κάθε δημιουργική πρωτοβουλία, κορυφαίο θέμα αποτελεί η ακατανόητη απαγόρευση των προσλήψεων, παρότι οι ΔΕΥΑ δεν επιβαρύνουν ούτε κατά ένα ευρώ τον κρατικό προϋπολογισμό. Να σημειωθεί ότι ειδικά στις παλαιότερες ΔΕΥΑ, όπως η ΔΕΥΑΜΒ, η κατάσταση έχει φθάσει πλέον σε οριακό σημείο, αφού παρατηρείται διαρκής μείωση του προσωπικού λόγω συνταξιοδοτήσεων, με συνέπεια την αδυναμία να καλυφθούν νευραλγικές τομείς των Επιχειρήσεων. Εξάλλου, με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και τις νέες απαιτήσεις που δημιουργούνται, υπάρχει πιεστική ανάγκη να προσληφθούν νέοι επιστήμονες με πιο εξειδικευμένες γνώσεις. Για το λόγο αυτό αποτελεί βασικό αίτημα, τόσο της ΕΔΕΥΑ όσο και της ΚΕΔΕ, η εξαίρεση των ανταποδοτικών Υπηρεσιών από τη γενική απαγόρευση προσλήψεων. Είναι αυτονόητο ότι οι προσλήψεις (απολύτως αιτιολογημένες) στις ΔΕΥΑ υπόκεινται στη διαδικασία του ΑΣΕΠ, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η αξιοκρατία.
Σε σχέση, ειδικότερα, με τη ΔΕΥΑΜΒ και παρά τα προβλήματα που πολλές φορές δημιουργούν αρνητική εικόνα, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι στην Επιχείρηση, οι οποίοι, παρά τη συνεχή μείωση λόγω συνταξιοδοτήσεων, φέρνουν εις πέρας την παρακολούθηση, συντήρηση και λειτουργία των υδραγωγείων που προστέθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ με τον «Καλλικράτη», όπως επίσης τη λειτουργία του Βιολογικού Καθαρισμού, την άρδευση που προστέθηκε από 1-1-13 και τις άλλες δραστηριότητες της Επιχείρησης. Με αυτούς τους εργαζομένους, ταυτόχρονα, είμαστε έτοιμοι να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα έργων τεράστιας περιβαλλοντικής σημασίας, πραγματικά χωρίς ιστορικό προηγούμενο, με προϋπολογισμό δεκάδων εκατομμυρίων, όπως προαναφέραμε, ενώ την ίδια ώρα προετοιμαζόμαστε συστηματικά για τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Ωστόσο, η Επιχείρηση για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα της καθήκοντα και στις αυξημένες υποχρεώσεις της έχει, όπως επίσης προαναφέραμε, επείγουσα ανάγκη από την πρόσληψη προσωπικού σε νευραλγικές θέσεις και από αναδιάταξη του δυναμικού της στη βάση του νέου Οργανογράμματος.
Επισημαίνεται ότι ο νέος Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας της ΔΕΥΑΜΒ, ο οποίος επιτέλους, μετά από πολύμηνες διαδικασίες εσωτερικού διαλόγου και προσφυγών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή, στοχεύει στην όσο το δυνατόν καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών και στη διάταξη του προσωπικού, με τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία και χωρίς στεγανά, αποβλέποντας στο βέλτιστο αποτέλεσμα, με δεδομένο μάλιστα ότι η ΔΕΥΑΜΒ διαδραματίζει ήδη ρόλο leader σε όλο σχεδόν το Νομό, προσφέροντας άμεση επιστημονική και τεχνική στήριξη στους όμορους Δήμους.
Βόλος 28-06-2013
Για τη Διοίκηση της ΔΕΥΑΜΒ
Πάνος Σκοτινιώτης
Δήμαρχος Βόλου
Σχόλιο: οι απόψεις της Συντονιστικής Επιτροπής των πολιτών Πηλίου και Βόλου για το νερό έχουν αναρτηθεί στο: http://www.topikopoiisi.com/1/post/2013/06/425.html
Παρακάτω η εισήγησή του στην επιτροπή την οποία έστειλε προς τους φορείς:
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ
Η ΔΕΥΑΜΒ ΣΤΟ ΝΕΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΤΗΣ –
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, ΤΗΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1. ΓΕΝΙΚΑ
Αναλαμβάνοντας πριν δυόμισι περίπου χρόνια την ευθύνη Διοίκησης του έκτου σε πληθυσμό Δήμου της χώρας, όπως προέκυψε από τον Ν. 3852/2010 (“Καλλικράτης”), είχαμε δεσμευτεί για μια επιστημονικά και κοινωνικά σύγχρονη αντιμετώπιση του πολυτιμότερου δημόσιου αγαθού, δηλαδή του νερού, όπως και της αποχέτευσης και ευρύτερα του περιβάλλοντος.
Σήμερα, δυόμισι χρόνια μετά, μπορούμε να πούμε ότι έχουμε προχωρήσει σταθερά και αταλάντευτα στο δρόμο αυτό, έχοντας συσσωρεύσει πολύτιμες εμπειρίες.
Το βασικό εργαλείο για τη χάραξη και υλοποίηση της πολιτικής μας για το νερό και την αποχέτευση, είναι φυσικά η ΔΕΥΑΜΒ.
Με το Ν.3852/2010 (“Καλλικράτης”) έκλεισε ένας 30ετής περίπου κύκλος διαδημοτικής λειτουργίας της ΔΕΥΑΜΒ –της πρώτης ΔΕΥΑ που ιδρύθηκε στη χώρα. Άνοιξε, ταυτόχρονα, ένας νέος κύκλος, ως δημοτικής πια Επιχείρησης του «Καλλικρατικού» Δήμου Βόλου, σ’ ένα περιβάλλον πολύ διαφορετικό: με αστικές αλλά και αγροτικές πλέον περιοχές, ανομοιογενείς οικισμούς, πολύ μεγαλύτερη έκταση της περιοχής ευθύνης, αλλά και πιο σύνθετα προβλήματα και νέες προκλήσεις, όπως για βελτίωση της ποσότητας και ποιότητας του πόσιμου νερού, βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, ορθολογική διαχείριση του υδάτινου πλούτου του νερού, περιορισμό των απωλειών στα δίκτυα, μείωση του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης.
Οι βασικές μας προτεραιότητες για:
· ολοκληρωμένη υδατική πολιτική στη συνολική λεκάνη απορροής του Δήμου Βόλου, και
· ένταξη όλων των δράσεων που αφορούν τον κύκλο του νερού σ’ ένα σχέδιο ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, το οποίο αρχίζει από την παραγωγή και καταλήγει στην ενεργειακή αξιοποίηση, διεπόμενο από τους κανόνες της αειφορίας,
επιβεβαιώνονται καθημερινά και αποτελούν τον οδηγό ενός συνόλου έργων και παρεμβάσεων για την επίτευξη μικρότερων και μεγαλύτερων στόχων.
Η πρόοδος των πολύμορφων δράσεων, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός τους, η μετατροπή τους σε πραγματικά έργα, εξελίσσεται σ’ ένα πλαίσιο διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες, με στόχο την αντιμετώπιση των αναγκών των πολιτών ισότιμα, χωρίς διακρίσεις σε «παιδιά κατώτερων και ανώτερων θεών».
Με τη σταθερή και αταλάντευτη θέση μας για το νερό και την αποχέτευση ως δημόσια κοινωνικά αγαθά και όχι εμπορεύματα, υπερασπιζόμαστε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τον χαρακτήρα της ΔΕΥΑΜΒ ως κοινωφελούς επιχείρησης. Από την υπεράσπιση αυτού του χαρακτήρα της επιχείρησης, δεν πρόκειται να κάνουμε ούτε βήμα πίσω.
Στο πλαίσιο αυτό η ΔΕΥΑΜΒ –πρώτη απ’ όλες τις ΔΕΥΑ της χώρας- ανέλαβε την πρωτοβουλία να συμμετάσχει στο μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενάντια στην πολιτική της Κομισιόν που προωθεί την ιδιωτικοποίηση του νερού και της αποχέτευσης στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών επιδιώκει να θέσει στην ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα την αξίωση για νομική κατοχύρωση «του δικαιώματος στο νερό και την αποχέτευση» ως ανθρώπινου δικαιώματος, με κεντρική θέση ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα αλλά δημόσιο αγαθό, συνεπώς αγαθό που δεν μπορεί να είναι αντικείμενο ούτε ιδιωτικών ούτε τοπικών συμφερόντων και ιδιοκτησιών, το οποίο πρέπει να διαφυλαχτεί και να μην ανοίξει στον ανταγωνισμό της αγοράς. Ήδη η συλλογή υπογραφών έχει ξεπεράσει το 1,5 εκ, ενώ οι πρόσφατες δηλώσεις του αρμόδιου Επιτρόπου (Μπαρνιέ) ότι δεν είναι στις προθέσεις της ΕΕ η ιδιωτικοποίηση των νερών, είναι ένα πρώτο θετικό βήμα που όμως δεν μας εφησυχάζει.
Η θέση μας αυτή ενισχύθηκε σημαντικά με πρόσφατη ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βόλου, είναι δε βέβαιο ότι στηρίζεται από τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών του Δήμου μας. Σημειώνεται ότι η διεθνής τάση, στις περιοχές όπου η διαχείριση του νερού είχε εκχωρηθεί σε ιδιώτες, είναι πλέον η επιστροφή της διαχείρισής του στο Δημόσιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφού η διαχείριση από ιδιωτικές εταιρείες οδήγησε τόσο στην αύξηση της τιμής του όσο και στην υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών. Για το λόγο αυτό σταθερή μας θέση είναι ότι οι φορείς διαχείρισης των υδατικών πόρων και οι επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης θα πρέπει να εξαιρεθούν από την πολιτική ιδιωτικοποίησης δημόσιων οργανισμών, ώστε να συνεχίσουν να παραμένουν υπό δημόσιο χαρακτήρα, προκειμένου να διασφαλιστούν τόσο η προστασία των υδατικών αποθεμάτων και του περιβάλλοντος, όσο και ο κοινωνικός χαρακτήρας του νερού και της αποχέτευσης.
Φυσικά, ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της ΔΕΥΑΜΒ δεν αρκεί απλώς να εξαγγέλλεται. Απαιτεί, αντιθέτως, συγκεκριμένες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις.
Δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της ΔΕΥΑΜΒ σημαίνει:
· καλύτερες, ασφαλέστερες και φτηνότερες υπηρεσίες στον πολίτη
· αξιόπιστη και υποκείμενη στο δημόσιο έλεγχο λειτουργία της Επιχείρησης
· σύγχρονη αντίληψη στην οργάνωση.
Ο χαρακτήρας αυτός της Επιχείρησης δεν έχει καμία σχέση με τα κακέκτυπα του δημόσιου τομέα όπως τον γνωρίσαμε στη χώρα μας, ούτε, πολύ περισσότερο, με την κακοδιαχείριση, τις πελατειακές σχέσεις και τη σπατάλη προσωπικού και πόρων σε αντιπαραγωγικές δραστηριότητες. Στο πλαίσιο αυτό και με σταθερή τη θέληση και την απόφασή μας να γυρίσουμε σελίδα στην πολύχρονη ιστορία της ΔΕΥΑΜΒ, επιβάλαμε πλήρη διαφάνεια με:
· δημοσιοποίηση των αποφάσεων του Δ.Σ. στο διαδίκτυο, σε κάθε βήμα, από την εισήγηση μέχρι και την έκδοση
· διαγωνιστικές διαδικασίες για το σύνολο των προμηθειών, ανεξαρτήτως αξίας
· δημόσιες συνεδριάσεις του Δ.Σ., με την παρουσία δημοσιογράφων
· ανάρτηση στην ιστοσελίδα της ΔΕΥΑΜΒ όλων των αποτελεσμάτων των αναλύσεων του νερού
· συμμετοχή στο Δ.Σ. όλων των παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου και του ΤΕΕ
· λειτουργία Τεχνικού Συμβουλίου για τη συστηματική επεξεργασία θεμάτων, πριν από την εισαγωγή τους στο ΔΣ (στο τεχνικό Συμβούλιο συμμετέχει και ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ).
Η ΔΕΥΑΜΒ είναι η μόνη επιχείρηση πανελλαδικά με αυτήν τη θεσμοθετημένη διαφανή διαδικασία. Επιπλέον, σταθερή επιλογή της σημερινής Διοίκησης της ΔΕΥΑΜΒ, που ως γνωστόν κληρονόμησε σοβαρά προβλήματα και υποθέσεις-«φωτιά» από το παρελθόν, είναι η χάραξη «κόκκινης γραμμής» απέναντι στις όποιες αρνητικές πρακτικές και καταστάσεις του παρελθόντος και η απαρέγκλιτη τήρηση των αρχών της νομιμότητας και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, ως θεμελιακών αρχών για την οργάνωση και λειτουργία της Επιχείρησης.
2. Η ΝΕΑ ΔΕΥΑΜΒ
Από τον Ιούλιο του 2011, λόγω του «Καλλικράτη», προστέθηκαν στην αρμοδιότητα της ΔΕΥΑΜΒ, εκτός από τους πρώην Δήμους Βόλου, Νέας Ιωνίας Αισωνίας, Α’ και Β’ ΒΙ.ΠΕ., όλοι οι οικισμού των πρώην Δήμων Νέας Αγχιάλου, Αγριάς, Αρτέμιδας, Ιωλκού, Πορταριάς και της πρώην Κοινότητας Μακρινίτσας.
Η ΔΕΥΑΜΒ ελέγχει, χρησιμοποιεί και συντηρεί συνολικά πλέον τα ακόλουθα:
· Δίκτυο Ύδρευσης συνολικού μήκους περίπου 1.300 χλμ
· Δίκτυο Αποχέτευσης συνολικού μήκους περίπου 600 χλμ
· 56 γεωτρήσεις νερού
· 20 συστάδες πηγών
· 87 δεξαμενές νερού
· 10 αντλιοστάσια ύδρευσης
· 50 συστήματα απολύμανσης του νερού
· 7 αντλιοστάσια ακαθάρτων
· Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων για 40.000 κ.μ. ημερησίως
Η κατάσταση των υδραγωγείων των νέων περιοχών που εντάχθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ ήταν σε γενικές γραμμές ως εξής:
· Απουσία χαρτογράφησης δικτύων, με εξαίρεση την Αγριά και την Ν. Αγχίαλο
· Εμπειρική γνώση της λειτουργίας των δικτύων
· Περιορισμένες δυνατότητες απομόνωσης κλάδων για την αντιμετώπιση ζημιών
· Ελλειμματική ή παντελής απουσία ζωνοποίησης των δικτύων ύδρευσης για τη μείωση των διαρροών
· Μη τοποθέτηση ή/και λειτουργία υδρομέτρων
· Απουσία διατάξεων απολύμανσης
· Γενικευμένη έλλειψη μέτρων υγειονομικής αναγνώρισης πηγών και υδραγωγείων
Οι παρεμβάσεις που έγιναν ή θα γίνουν για την αντιμετώπιση των ανωτέρω προβλημάτων είναι:
· Καθαρισμός και υγειονομική αναγνώριση του συνόλου των δεξαμενών και των πηγών
· Ηλεκτροδότηση Δεξαμενών
· Μελέτες έργων βελτίωσης των υδραγωγείων (βλ. πιο αναλυτικά στα επόμενα κεφάλαια) :
ü Εκσυγχρονισμός Υδραγωγείου Αγριάς
ü Αντικατάσταση Δικτύου Μακρινίτσας και Αγίου Βλασίου
ü Εγκατάσταση Διατάξεων Απολύμανσης
ü Ένταξη του συνόλου των Υδραγωγείων στο Σύστημα Αυτοματοποίησης
ü Αντικατάσταση Σωληνώσεων Αγριάς, Ιωλκού και Αγίου Στεφάνου
ü Ανόρυξη νέων Γεωτρήσεων
Όσον αφορά το δίκτυο ύδρευσης των νέων περιοχών, η συχνότητα των βλαβών παρουσιάζει ανάγλυφα και την ποιότητα των δικτύων που παραλήφθηκαν. Συγκεκριμένα, στα περιφερειακά υδραγωγεία είχαμε 3,84 βλάβες ανά χλμ. δικτύου και ανά έτος (ή 1 βλάβη ανά 11 υδρόμετρα δικτύου και ανά έτος), ενώ στο υδραγωγείο του πολεοδομικού συγκροτήματος 1 βλάβη ανά χλμ. και ανά έτος (ή 1 βλάβη ανά 70 υδρόμετρα και ανά έτος).
Οι δαπάνες για τις επεμβάσεις στα περιφερειακά δίκτυα δεν καλύπτονται από τα βεβαιωθέντα έσοδα στις αντίστοιχες Δημοτικές Ενότητες, για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η απόκλιση αυτή – δηλαδή η έλλειψη ανταποδοτικότητας- θα μεγεθυνθεί κατά τα δύο επόμενα χρόνια, καθώς στα περιφερειακά υδραγωγεία θα εκτελεστούν έργα ύδρευσης προϋπολογιζόμενης πραγματικής δαπάνης 1,8 εκατ. ευρώ.
3. ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Το υδατικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο Βόλος, τίθεται ως εξής:
· Υπάρχει πρόβλημα λειψυδρίας, με όξυνση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
· Το πρόβλημα αυτό επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς από τη μια εξαντλούνται τα διαθέσιμα υδατικά αποθέματα και από την άλλη οι ανάγκες αυξάνονται.
· Η ελάττωση των αποθεμάτων οφείλεται, με τη σειρά της, σε δύο λόγους: α) ποσοτική εξάντληση των διαθεσίμων και β) ποιοτική υποβάθμιση των διαθεσίμων.
· Από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα, η ΔΕΥΑΜΒ καταβάλλει συνεχείς προσπάθειες ανεύρεσης ικανών ποσοτήτων καλής ποιότητας νερού για την ικανοποίηση των αναγκών των περιοχών που εξυπηρετεί.
· Οι προσπάθειες αυτές βρίσκουν, πολλές φορές, τοπικές αντιδράσεις στις περιοχές όπου βρίσκονται οι υδατικοί πόροι, οι οποίες μέχρι πρόσφατα ήταν εκτός των διοικητικών ορίων της ΔΕΥΑΜΒ.
· Το Π.Σ. Βόλου υδροδοτείται με μίγμα νερού γεωτρήσεων του κάμπου και της πόλης και πηγαίων νερών από το Πήλιο. Οι νεοενταγμένες περιοχές στον ενιαίο Δήμο Βόλου υδροδοτούνται άλλες με πηγαία νερά και άλλες με νερά γεωτρήσεων. Οι ορεινοί οικισμοί υδροδοτούνται με πηγές, ενώ οι παραλιακοί κυρίως με γεωτρήσεις.
· Στο Π. Σ. Βόλου υπάρχουν επίσης μεγάλες διαρροές του δικτύου που φθάνουν το 40% του παραγόμενου νερού, ενώ σε άλλους οικισμούς φθάνει το 60%.
Η ανάπτυξη και εφαρμογή ενός κοινής αποδοχής Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου μπορεί να αποτελέσει λύση στις απαιτήσεις νερού για όλες τις ανθρώπινες χρήσεις (αρδευτικής, υδρευτικής και βιομηχανικής), ικανοποιώντας παράλληλα τις απαιτήσεις των οικοσυστημάτων σε νερό και διατηρώντας την καλή κατάσταση του περιβάλλοντος. Αυτό εξάλλου είναι και το πνεύμα της βιώσιμης διαχείρισης των νερών που εμπεριέχεται στην Οδηγία 2000/60/ΕΚ.
Το ΥΠΕΚΑ εκπόνησε πρόσφατα Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Θεσσαλίας, το οποίο έθεσε σε δημόσια διαβούλευση. Σε ό,τι αφορά την περιοχή αρμοδιότητας της ΔΕΥΑΜΒ, το Σχέδιο δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένο, αφού δεν προτείνει λύσεις για το υδροδοτικό πρόβλημα του ενιαίου Δήμου Βόλου και δεν συμπεριλαμβάνει την περιοχή του Πηλίου, η οποία αποτελεί ένα οικοσύστημα ιδιαίτερης σημασίας.
Σημείωση: Για την περιοχή του Πηλίου δεν υπάρχουν μελέτες ή δεδομένα σχετικά με μετεωρολογικά στοιχεία (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις), επιφανειακές απορροές και υπόγειες διαδρομές υδάτων, απαιτήσεις άρδευσης, καταγεγραμμένα δίκτυα άρδευσης, κλπ, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα του υδατικού ισοζυγίου της περιοχής.
Τα διαθέσιμα αποθέματα νερού στα οποία η ΔΕΥΑΜΒ έχει πρόσβαση σήμερα, καλύπτουν οριακά τις απαιτήσεις παραγωγής νερού για την απρόσκοπτη υδροδότηση των δικτύων. Το έλλειμμα του υδατικού ισοζυγίου για την επόμενη 30ετία εκτιμάται στα 7 εκατ. κ.μ. ετησίως, για όλες τις περιοχές του ενιαίου Δήμου Βόλου.
Για την ικανοποίηση των μελλοντικών απαιτήσεων ύδρευσης, η ΔΕΥΑΜΒ κινείται στις εξής κατευθύνσεις:
· στην άμεση υλοποίηση έργων ενίσχυσης του εξωτερικού υδραγωγείου και δράσεων διαχείρισης της ζήτησης νερού
· στην υλοποίηση έργων αυτοματοποίησης της λειτουργίας του δικτύου για τον περιορισμό των διαρροών τόσο στο Π.Σ. Βόλου όσο και στους άλλους οικισμούς των πρώην Δήμων. Ήδη έχει υλοποιηθεί η προμήθεια και εγκατάσταση της α’ φάσης του Συστήματος Ελέγχου και Περιορισμών του Δικτύου Ύδρευσης ΠΣ Βόλου, με το οποίο επιτυγχάνεται ο έλεγχος του Υδραγωγείου, ο έγκαιρος εντοπισμός της προέλευσης των απωλειών, ο έλεγχος του δικτύου σε πραγματικό χρόνο, ο εντοπισμός βλαβών και η επίλυση προβλημάτων πίεσης του δικτύου
· στην εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου, αξιοποιώντας μελέτες που ήδη υπάρχουν και ερευνητικές εργασίες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και άλλων Πανεπιστημίων, το οποίο θα προτείνει συγκεκριμένα έργα υποδομών ύδρευσης και άρδευσης.
Στα πιο σημαντικά προς υλοποίηση έργα περιλαμβάνονται:
· Η κατασκευή φρεατίων σταθμών ελέγχου, συμβατικού αντικειμένου 378.000,00 € πλέον Φ.Π.Α., που βρίσκεται σε εξέλιξη (ενταγμένο στο ΕΠΠΕΡΑΑ), στα οποία θα εγκατασταθεί ο εξοπλισμός της β’ φάσης του συστήματος Ελέγχου και Περιορισμού των διαρροών (scada) του δικτύου ύδρευσης ΠΣ Βόλου.
· Η προμήθεια και η εγκατάσταση εξοπλισμού, προϋπολογισμού 2.996.000,00 € πλέον ΦΠΑ, για τη β’ φάση της αυτοματοποίησης του δικτύου ύδρευσης και την επέκτασή του και σε άλλους οικισμούς πέραν του ΠΣ Βόλου (αναμένεται η έγκριση δημοπράτησης από το ΕΠΠΕΡΑΑ – πιο αναλυτική αναφορά στο κεφάλαιο 6 για την αυτοματοποίηση δικτύων και τον έλεγχο διαρροών).
· Η αντικατάσταση παλαιού τροφοδοτικού αγωγού μεταφοράς νερού από τις πηγές «ΚΑΛΙΑΚΟΥΔΑ» και «ΞΗΡΑΚΙΑ», με συμβατικό αντικείμενο 3.784.000,00 € πλέον ΦΠΑ, που βρίσκεται σε εξέλιξη (ενταγμένο στο ΕΣΠΑ Περιφέρειας Θεσσαλίας), με στόχο τη μείωση των διαρροών (1 εκ. μ3 το χρόνο), την ενίσχυση του Υδραγωγείου Βόλου και την παράλληλη κατασκευή νέου υδροηλεκτρικού σταθμού. Σημειώνεται ότι η ΔΕΥΑΜΒ έχει εξασφαλίσει ήδη άδεια παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από Υ/Η Σταθμό ισχύος 750 KW, που θα κατασκευαστεί στη θέση «Μετερίζια».
4. ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΝΕΡΟΥ – ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
Οι απώλειες του δικτύου ύδρευσης (μη τιμολογούμενο νερό) του Πολεοδομικού Συγκροτήματος φθάνουν το 40%. Οι εμφανείς και οι αφανείς διαρροές του δικτύου εκτιμώνται σε 25%, ενώ το υπόλοιπο κατανέμεται σε λαθροϋδροληψία, λάθος μέτρηση των υδρομέτρων, πυροσβεστική παροχή κλπ. Το ποσοστό των διαρροών είναι υψηλό για τα διεθνή δεδομένα, γι’ αυτό και γίνονται σημαντικές προσπάθειες για τη μείωσή του (αντικαταστάσεις πεπαλαιωμένου δικτύου, αυτοματοποίηση κλπ). Έτσι, ενώ το 2001 η παραγωγή του νερού ήταν 13,7 εκατ. κ.μ. με 58.000 υδρόμετρα, το 2012 ήταν πάλι 13,7 εκατ. κ.μ. με 70.000 υδρόμετρα. Χωρίς τον περιορισμό των διαρροών, οι ανάγκες θα ήταν 17,5 εκατ. κ.μ. Η εξοικονόμηση 3,8 εκατ. κ.μ. το χρόνο οφείλεται κατ’ εκτίμηση: α) κατά το 1/3, στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, και β) κατά τα 2/3, στον περιορισμό των διαρροών. Αν, δηλαδή, σήμερα οι διαρροές υπολογίζονται σε 40%, οι διαρροές το 2001 ήταν πολύ περισσότερες.
Στα περιφερειακά υδραγωγεία, ωστόσο, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, αφού σύμφωνα με εκτιμήσεις της υπηρεσίας (ακριβείς μετρήσεις δεν είναι δυνατές προς το παρόν), οι διαρροές των δικτύων φαίνεται να φθάνουν το 50 – 60 %. Αυτό οφείλεται στην παλαιότητα των δικτύων και των εγκαταστάσεων και στην απουσία χαρτογράφησης τους, που κάνει δύσκολο έως αδύνατο τον εντοπισμό των διαρροών. Για τους λόγους αυτούς είναι επιτακτική η ανάγκη αντικατάστασης των δικτύων ύδρευσης, ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεών τους (αντλιοστάσια – δεξαμενές), αλλά και η κατασκευή δικτύων σε περιοχές χωρίς καθόλου δίκτυο μέχρι σήμερα, με συνολικό κόστος, όμως, που υπερβαίνει τα 15 – 20 εκατ. ευρώ.
Η αύξηση της κατανάλωσης εμφιαλωμένου νερού είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Έτσι και στην περιοχή μας ένα σημαντικό ποσοστό των πολιτών, που δείχνει μικρή εμπιστοσύνη στο νερό της βρύσης, καταφεύγει στη λύση του εμφιαλωμένου νερού. Η ποιότητα, ωστόσο. του νερού της βρύσης δεν θα βελτιωθεί μόνο με τη εξοικονόμηση νερού από τη μείωση των διαρροών και τη διαχείριση της ζήτησης του νερού, αν δεν συνοδευτεί και από ολοκληρωμένη, ορθολογική και αειφόρο διαχείριση του νερού της υδρολογικής λεκάνης του ενιαίου Δήμου Βόλου, κυρίως του ορεινού όγκου του Πηλίου. Ο Βόλος διεκδικεί μια παγκόσμια, ίσως, πρωτοτυπία: οι πολίτες του πολεοδομικού συγκροτήματος στις παρυφές του Πηλίου πίνουν σε μεγάλο ποσοστό νερό γεωτρήσεων, ενώ οι αγροτικές εκτάσεις ποτίζονται με πηγαίο νερό.
Η ΔΕΥΑΜΒ έχει ζητήσει από το ΥΠΕΚΑ τη συμπλήρωση της μελέτης Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Θεσσαλίας, αφού δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτή η περιοχή του Πηλίου, η οποία αποτελεί ένα οικοσύστημα ιδιαίτερης σημασίας. Προωθεί παράλληλα, όπως προαναφέρθηκε, την εκπόνηση Σχεδίου Ολοκληρωμένης και Αειφόρου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Λεκάνης Διαχείρισης Δήμου Βόλου, το οποίο θα καταλήξει:
· στον προσδιορισμό της κατάστασης της ποσότητας και της ποιότητας των υδατικών πόρων
· στον προσδιορισμό και εκτίμηση των αναγκών σε νερό (ύδρευσης – άρδευσης) και του υδατικού ισοζυγίου των υδρολογικών λεκανών της περιοχής μελέτης
· σε προτάσεις – έργα αξιοποίησης υδατικού δυναμικού.
Πρόταση για άμεση λύση στο θέμα του πόσιμου νερού, με την εγκατάσταση αγωγών κατάλληλης διατομής παράλληλα προς τους δύο χειμάρρους και την κατασκευή δημόσιων βρυσών με παροχή νερού ακόμη και κατευθείαν από τις πηγές του Πηλίου, δεν μπορεί να αποτελέσει αποδεκτή λύση, αν και θα ήταν εξόχως βολική για τη ΔΕΥΑΜΒ, αφού θα την απήλλασε από την υποχρέωσή της να εξασφαλίσει νερό καλής ποιότητας στις βρύσες κάθε σπιτιού που είναι νομίμως συνδεδεμένο με το δίκτυο ύδρευσης. Η αντίληψη που θέλει τους κατοίκους του Πολεοδομικού Συγκροτήματος να «συνωστίζονται» στις δημόσιες βρύσες με τις «στάμνες» για λίγο πηγαίο νερό, πέραν του ότι παραπέμπει σε άλλες εποχές, είναι προφανές πως πηγάζει από την άποψη ότι το νερό δεν αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό, αλλά τοπική ιδιοκτησία, και συνεπώς το όποιο πηγαίο νερό, μπορεί να φθάνει στους κατοίκους της πόλης μόνο «κατά παραχώρηση» των τοπικών «ιδιοκτητών». Θα πρέπει, ακόμη, να επισημανθούν οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τη λειτουργία δύο ανεξάρτητων δικτύων ύδρευσης στην ίδια πόλη (πόσιμου και μη πόσιμου νερού). Τα σοβαρά αυτά μειονεκτήματα είναι και η αιτία που το διπλό δίκτυο έχει εφαρμοστεί σε ελάχιστες πόλεις στον κόσμο.
5. Η ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΝΕΡΟΥ, ΠΑΓΙΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΔΕΥΑΜΒ
Στόχος της Επιχείρησης είναι η εξασφάλιση συνθηκών ασφαλούς υδροδότησης σε κάθε οικισμό του Δήμου, με καλής ποιότητας νερό. Όχι βέβαια μέσω της εξάντλησης των φυσικών πόρων, αλλά πρωτίστως μέσω δράσεων εξοικονόμησης και μείωσης του νερού που χάνεται στα δίκτυα λόγω της κακής ποιότητας των δικτύων και της διαχείρισης των υδραγωγείων.
Βασική κατεύθυνση στην επίτευξη του παραπάνω στόχου, είναι ο διαχωρισμός των χρήσεων του νερού, για την ύδρευση, την άρδευση αλλά και το νερό ψύξης στη βιομηχανία, σε συνδυασμό με την επαναχρησιμοποίηση του επεξεργασμένου λύματος, αρχικά για τις ανάγκες άρδευσης τμημάτων του πράσινου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος.
Ήδη το τεχνικό πρόγραμμα του 2013 προβλέπει την ανάπτυξη 80 διαφορετικών δράσεων στους τομείς ύδρευσης – αποχέτευσης – προστασίας του περιβάλλοντος, με πρόβλεψη δαπανών για το τρέχον έτος ύψους 13 εκατ. ευρώ. Οι παραπάνω δράσεις στοχεύουν:
· Στην ορθολογική διαχείριση των νερών στο σύνολο του Δήμου Βόλου, όπως αυτός διαμορφώθηκε με τον «Καλλικράτη», μέσω του διαχωρισμού των χρήσεων σε νερό ανθρώπινης κατανάλωσης και άρδευσης.
· Στην προστασία του περιβάλλοντος και της συνολικής ακτογραμμής του Δήμου Βόλου, από την ανεξέλεγκτη διάθεση των λυμάτων στο έδαφος, μέσω της κατασκευής των έργων αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, συνολικού προϋπολογισμού 42,5 εκατ. ευρώ, που έχουν ενταχθεί στο ΕΠΠΕΡΑΑ
· Στον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης για τις ανάγκες υδροδότησης και αποχέτευσης, μέσω σειράς δράσεων οι οποίες διαπερνούν το σύνολο σχεδόν των προς εκτέλεση έργων.
· Στον περαιτέρω περιορισμό των λειτουργικών δαπανών που αφορούν τις εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, μέσω σύνθετων και ολοκληρωμένου αντικειμένου δράσεων, οι οποίες οδηγούν σε οικονομίες κλίμακας.
· Στη βελτίωση των υποδομών και της ανταποδοτικότητας των υδραγωγείων των περιοχών που εντάχθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ με τον «Καλλικράτη», μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων ανά υδραγωγείο.
Από την άποψη των ειδικότερων επιδιώξεων, πέραν των ενταγμένων στο ΕΠΠΕΡΑΑ και το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας έργων ύδρευσης που προαναφέραμε (κεφ. 3) και των ενταγμένων επίσης στο ΕΠΠΕΡΑΑ έργων αποχέτευσης και προστασίας του περιβάλλοντος (κεφ.9), με την υλοποίηση του Τεχνικού προγράμματος του 2013, στοχεύουμε:
· Στην αντικατάσταση δικτύων ύδρευσης που παρουσιάζουν διαρροές, προϋπολογισμού 400.000,00 € (έργο υπό κατασκευή).
· Στην ενοποίηση και συντήρηση των δύο (2) δεξαμενών ΔΕ Αγριάς, προϋπολογισμού 150.000,00 €, για την εξάλειψη των διαρροών των δεξαμενών.
· Στην εξασφάλιση εφεδρικών πηγών υδροδότησης στους οικισμούς Κάτω Λεχώνια, Πλατανίδια, Μαλάκι, Βροχιά, Σέσκλο, Γλαφυρές και στην υδροδότηση των Σερβανατών και λοιπών μικρών οικισμών που είναι εκτός δικτύου.
· Στην καταστολή των απωλειών νερού στα δίκτυα Αγριάς και Ν. Αγχιάλου, μέσω της τμηματικής αντικατάστασης και ζωνοποίησης των δικτύων, παράλληλα με την κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των οικισμών.
· Στην αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης στη Δ.Ε. Ιωλκού και τον Άγιο Στέφανο, παράλληλα με την επικείμενη κατασκευή των δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των οικισμών.
· Στην εξασφάλιση της άρδευσης και των οικολογικών ροών στον ορεινό όγκο της Μακρινίτσας, μέσω του έργου κατασκευής κλειστού αγωγού άρδευσης που θα αντικαταστήσει το σημερινό ανοιχτό, το οποίο τροφοδοτείται από τις πηγές Φλάμπουρου και Καρβουνιάρικων.
· Στην αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης στον Αγ. Βλάσιο (σύντομα ολοκληρώνεται) και τη Μακρινίτσα (έχει υποβληθεί πρόταση στην Περιφέρεια).
· Στην επισκευή δικτύου υδραυλάκων, με στόχο τον περιορισμό των απωλειών στο δίκτυο διανομής άρδευσης.
· Στην εξοικονόμηση νερού καλής ποιότητας το οποίο θα ενισχύσει το κεντρικό υδραγωγείο, μέσω της αξιοποίησης του επεξεργασμένου λύματος για την άρδευση του Πεδίου Άρεως και του περιαστικού πρασίνου στο Σωρό. Να σημειωθεί ότι ήδη, με πρωτοβουλία της ΔΕΥΑΜΒ, τα επεξεργασμένα λύματα των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων της βιομηχανίας ΕΨΑ, αντί να χύνονται στη θάλασσα, οδηγούνται με αγωγό στην ΑΓΕΤ και χρησιμοποιούνται ως νερό ψύξης, εξοικονομώντας σημαντικές ποσότητες νερού γεωτρήσεων.
· Στη μελέτη ολοκληρωμένης αξιοποίησης από τη ΔΕΥΑΜΒ των πηγών «ΣΑΝΑΤΟΡΙΟΥ» και «ΓΑΛΑΝΟΠΕΤΡΑΣ», που θα καλύψει ανάγκες άρδευσης με κλειστό σύστημα, και ύδρευσης της περιοχής του πρώην Δήμου Αγριάς (Δράκεια και Αγριά), με προοπτική και την κατασκευή τριών (3) υδροηλεκτρικών σταθμών στη διαδρομή Χάνια – Αγριά.
6. ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ- ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ
Το έργο που αφορά τη δημιουργία Συστήματος Ελέγχου και Περιορισμού Διαρροών του Δικτύου Ύδρευσης, περιλαμβάνει υλικό και λογισμικό, εγκατεστημένα σε διάφορα σημεία του δικτύου της ΔΕΥΑΜΒ, τα οποία θα συνεργάζονται με υφιστάμενα συστήματα ώστε να εξυπηρετούνται προηγμένες λειτουργίες συγκέντρωσης πληροφοριών, ελέγχου, διαχείρισης και επέµβασης στη λειτουργία της ύδρευσης, σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Εγκαθίστανται συνολικά 75 Σταθμοί Συλλογής Πληροφοριών (ΣΣΠ) σε αντίστοιχες θέσεις ελέγχου και παρακολούθησης του εσωτερικού και εξωτερικού δικτύου ύδρευσης, οι οποίοι, μέσω ασύρματων επικοινωνιακών διατάξεων, διασυνδέονται με τον Κεντρικό Σταθμό Ελέγχου (ΚΣΕ) στο κτίριο της ΔΕΥΑΜΒ .
Από την εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος αναμένονται:
· Ο περιορισμός των διαρροών κατά 2.500 κ.μ. ανά ημέρα ή σε ποσοστό ίσο με το 7% του παραγόμενου νερού.
· Ο συνακόλουθος περιορισµός της επιβάρυνσης των υδατικών αποθεµάτων και υδροληψιών της περιοχής
· Η εξασφάλιση συνθηκών υγιεινής στο διανεμόμενο νερό
· Η δημιουργία συνθηκών για τον αποτελεσματικότερο και ευφυή έλεγχο του υδραγωγείου, και
· Η αντιμετώπιση των απωλειών τιμολόγησης, λόγω σφαλμάτων των μετρήσεων.
Η λειτουργία του συστήματος του Συστήματος Ελέγχου και Περιορισμού των Διαρροών θα επιτρέψει τη βέλτιστη διαχείριση του δικτύου, με δυνατότητες όπως:
· ο έγκαιρος εντοπισµός της προέλευσης των απωλειών πόσιµου ύδατος και η υποστήριξη των χειριστών κατά τη διαδικασία αποµόνωσης των τµηµάτων του δικτύου και εποµένως, η περιστολή της απώλειας νερού
· η υποστήριξη των τεχνικών υπηρεσιών στο ακριβή εντοπισµό και την ταχεία αντιµετώπιση των διαρροών και υπερχειλίσεων, µε μικρή διαταραχή της κανονικής εξυπηρέτησης της υδροδότησης και διανοµής.
· ο έλεγχος λειτουργίας και η δυνατότητα πρόβλεψης της κατάστασης του δικτύου σε πραγματικό χρόνο
· ο εντοπισμός και η επίλυση προβλημάτων, όπως υπερπιέσεις και υποπιέσεις
· ο εντοπισμός περιοχών με νερό χαμηλής ποιότητας είτε λόγω υπερεπαρκούς ή ανεπαρκούς χλωρίωσης, είτε λόγω μεγάλου χρόνου παραμονής του νερού στο δίκτυο.
Το έργο θα αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα του υφιστάμενου δικτύου ύδρευσης της Μείζονος Περιοχής Βόλου. Η ανάπτυξή του γίνεται στη γεωγραφική έκταση στην οποία εκτείνεται το εσωτερικό και εξωτερικό υδραγωγείο και οι συναφείς με αυτά εγκαταστάσεις, όπως και στις νεοενταχθείσες περιοχές και συγκεκριμένα στη Νέα Αγχίαλο, Αγριά, Άνω Λεχώνια, Κάτω Λεχώνια, Πλατανίδια, Μαλάκι, Βροχιά, Αγ. Λαυρέντιο, Αγ. Βλάσιο, Δράκεια, Μακρινίτσα και Πορταριά.
7. ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ
Στόχος είναι η εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών υδροδότησης σε κάθε οικισμό του Δήμου, με καλής ποιότητας νερό. Αυτό σημαίνει νερό απαλλαγμένο ακόμη και από υποψία μόλυνσης, όχι βέβαια – όπως για ακατανόητους λόγους διαδίδεται – μέσω της κατασταλτικής χρήσης του χλωρίου, αλλά πρωτευόντως με την υλοποίηση δράσεων καθαρισμού και υγειονομικής αναγνώρισης των πηγών και των υδραγωγείων. Σημειώνουμε εδώ, ότι η ευθύνη έναντι του κοινωνικού αγαθού που είναι το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης, δεν χρειάζεται ούτε την αντιμετώπισή του ως εμπορεύματος, ούτε ιδιοκτησιακές αντιλήψεις. Άλλωστε αυτές ακριβώς οι αντιλήψεις περί ιδιοκτησίας, οδηγούν τελικά στην εμπορευματοποίηση των κοινωνικών αγαθών.
Δεν είναι κατανοητό και δεν μπορεί να γίνει ανεκτό, να συγχέεται σήμερα η υγιεινή του πόσιμου νερού, της οποίας την ευθύνη ο νομοθέτης αναθέτει στη ΔΕΥΑΜΒ, με τις οποιεσδήποτε ιδεοληψίες. Εννοείται πως προφανώς και ενστερνιζόμαστε πλήρως την εύλογη αξίωση για υγιεινή του νερού, δηλαδή για νερό τόσο χωρίς παθογόνους οργανισμούς, όσο και χωρίς υπερβολική χρήση απολυμαντικών.
Από την εμπειρία που αποκτήσαμε στη διαχείριση των περιφερειακών υδραγωγείων, διαπιστώσαμε ότι αρκούν εξαιρετικά μικρές δόσεις χλωρίου, προκειμένου να εξασφαλίζεται η υγιεινή των δικτύων. Η απολύτως ήπια αυτή χρήση του απολυμαντικού μέσου, σε συνδυασμό πάντοτε και με προτεραιότητα τις τακτικές εργασίες καθαρισμού και υγειονομικής αναγνώρισης δεξαμενών και πηγών, απομακρύνει κάθε κίνδυνο για την υγεία του πληθυσμού και ελαχιστοποιεί τους κινδύνους αρνητικής διαφήμισης της περιοχής.
Αυτονόητο είναι πως δεν μπορεί να γίνει ανεκτή η καταστροφή διατάξεων απολύμανσης, τις οποίες εγκαθιστά η υπηρεσία στα υδραγωγεία. Τέτοιες ανεύθυνες ενέργειες δεν προωθούν ούτε το διάλογο, ούτε έχουν σχέση με τη δημοκρατία. Αντιθέτως ο ετσιθελισμός είναι βέβαιο πως ανοίγει το δρόμο σε καταστροφικές για το πόσιμο νερό συνέπειες. Οι φωνές άρνησης της ιδιωτικοποίησης, άλλωστε, δεν μπορεί να συμβαδίζουν με ιδιωτικού χαρακτήρα και εν κρυπτώ παρεμβάσεις και καταστροφές της δημόσιας περιουσίας, την οποία τελικά πληρώνουν οι συμπολίτες μας.
Αυτές ακριβώς οι ιδιωτικές, αυθαίρετες και εκτός κάθε πλαισίου παρεμβάσεις, η παρεμπόδιση του δημοτικού - δημόσιου φορέα να υλοποιεί τα καθήκοντά του και η συστηματική απαξίωση του ρόλου του, «στρώνουν το χαλί» σε όσους μεθοδεύουν την ιδιωτικοποίηση του νερού.
Εμείς θα επιμείνουμε στη συνεννόηση και στον ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο. Ταυτόχρονα όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να εκπληρώσουμε με υπευθυνότητα τα καθήκοντά μας, όπως αυτά καθορίζονται από την κείμενη νομοθεσία και τη συνείδηση της κοινωνικής μας ευθύνης.
8. ΑΡΔΕΥΣΗ
Από 1-1-2013, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η ΔΕΥΑΜΒ είναι υπεύθυνη για τον τομέα της άρδευσης του Δήμου Βόλου. Συγκεκριμένα, περιήλθαν στη ΔΕΥΑΜΒ περισσότεροι από 5.000 καταναλωτές άρδευσης κατανεμημένοι στις Τοπικές Ενότητες:
· Κάτω Λεχωνίων
· Άνω Λεχωνίων
· Αγ. Βλασίου
· Αγ. Λαυρεντίου
· Πορταριάς
· Κατωχωρίου
· Σταγιατών
· Μακρινίτσας
· Άνω Βόλου – Ανακασιάς
· Άλλης Μεριάς
· Αγ. Ονουφρίου
· Αγριάς
· Δράκειας
· Αϊδίνιου
· Μικροθηβών
· Διμηνίου
· Σέσκλου
· Αγ. Παρασκευής
· Αγ. Γεωργίου.
Σε πρώτη φάση ξεκίνησε η καταγραφή των καταναλωτών και των εγκαταστάσεων (πηγές – αντλιοστάσια – δίκτυα – δεξαμενές), ενώ εκκρεμούν η καταγραφή των καλλιεργειών, η σύνταξη Κανονισμού Άρδευσης και ο καθορισμός των τιμολογίων άρδευσης.
Η όποια «απειρία» της ΔΕΥΑΜΒ σε δίκτυα άρδευσης, αντισταθμίζεται από την τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία της σε θέματα ύδρευσης – αποχέτευσης. Έτσι, σε συνδυασμό με το επιστημονικό δυναμικό που διαθέτει, παρέχει όλα τα εχέγγυα για την ορθολογική διαχείριση και του αρδευτικού νερού, τόσο με τη συντήρηση των ανοικτών αγωγών για επιφανειακή άρδευση (κατάκλιση), όσο και με την κατασκευή κλειστών δικτύων, όπου απαιτούνται, για άρδευση με καταιονισμό ή με σταγόνες. Αν μάλιστα στη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 προβλεφθεί τελικά η χρηματοδότηση και έργων άρδευσης, όπως μέχρι τώρα φαίνεται, η ΔΕΥΑΜΒ θα είναι έτοιμη να αξιοποιήσει πλήρως τα χρηματοδοτικά προγράμματα για να εξασφαλίσει την ορθολογική διαχείριση και του αρδευτικού νερού.
Σε κάθε περίπτωση, θα ακολουθηθεί απολύτως διαφανής και αξιόπιστη διαδικασία για την καταγραφή των αρδευομένων εκτάσεων σε κάθε χωριό, με πολλά επίπεδα ελέγχου, φτάνοντας μέχρι και την ανάρτηση καταστάσεων στην πλατεία του κάθε χωριού, όπως επίσης και απολύτως διαφανής και αξιόπιστη ανάλυση του κόστους που αντιστοιχεί στο κάθε χωριό, ώστε ο επιμερισμός του στον κάθε παραγωγό να μην αφήνει περιθώρια για την παραμικρή αμφισβήτηση.
9. ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Η ΔΕΥΑΜΒ διεκδίκησε και τελικά ενέταξε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α.) του ΕΣΠΑ, ένα συνολικό πακέτο έργων αποχέτευσης συνολικού ύψους 42,5 εκατ. ευρώ πλέον ΦΠΑ.
Με την υλοποίηση των έργων του παραπάνω προγράμματος, το σύνολο της ακτογραμμής του Δήμου Βόλου από το Μαλάκι μέχρι την Νέα Αγχίαλο αποκτά δίκτυα αποχέτευσης ακαθάρτων και εξαλείφεται κάθε ανεξέλεγκτη διάθεση λυμάτων στο έδαφος, ενώ απαλλάσσεται ο Παγασητικός Κόλπος από την ρύπανση συνεπεία της εδαφικής διάθεσης των λυμάτων και προστατεύονται με αποτελεσματικό τρόπο οι ποικίλες χρήσεις του και η ανάπτυξη της περιοχής.
Ήδη έχουν δημοπρατηθεί τα έργα της Αγριάς, του Αγ. Στεφάνου, του Σέσκλου, της Ιωλκού και του Συνοικισμού Ρομά στο Αλιβέρι Νέας Ιωνίας.
Επιπλέον έχει δημοπρατηθεί η μελέτη που αφορά τα έργα διαχείρισης των ακαθάρτων του παραλιακού μετώπου του Βόλου, ήτοι τα εσωτερικά δίκτυα ακαθάρτων, τα έργα μεταφοράς τους και την απαιτούμενη επέκταση – αναβάθμιση της υφιστάμενης Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) της ΔΕΥΑΜΒ για την κάλυψη πρόσθετων παροχών και ρυπαντικών φορτίων.
Συγκεκριμένα προβλέπεται η κάλυψη των ακόλουθων οικισμών :
· Μαλάκι
· Πλατανίδια
· Άνω Λεχώνια
· Κάτω Λεχώνια
· Βελανιδιά
· Αγ. Γεώργιος
· Μάραθος
· Κριθαριά
· Χρυσή Ακτή Παναγιάς
Στο αντικείμενο της μελέτης περιλαμβάνονται και τα έργα μεταφοράς των λυμάτων της Νέας Αγχιάλου, ενώ η μελέτη του εσωτερικού δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων της Νέας Αγχιάλου βρίσκεται σε εξέλιξη. Η επέκταση – αναβάθμιση των υφιστάμενων ΕΕΛ θα καλύπτει τους ως άνω πληθυσμούς και επιπλέον τους οικισμούς του Δήμου Ρήγα Φεραίου.
Σημειώνουμε ότι έχει ενταχθεί για χρηματοδότηση στο ΕΠΠΕΡΑΑ και το μεγαλύτερο μέρος των έργων που θα προκύψουν από την εκπόνηση της ανωτέρω μελέτης, ενώ για τα τμήματα που σήμερα δεν είναι ενταγμένα, η ΔΕΥΑΜΒ αποκτά μελέτες με πλήρη ωριμότητα που επιτρέπει είτε την αξιοποίηση άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων ενόψει και της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020, είτε την κατασκευή έργων με ίδιους πόρους, έργων που δεν κατασκευάζονται αποσπασματικά, αλλά είναι ενταγμένα στο συνολικό σχέδιο της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων και έχουν προβλεφθεί οι επιπτώσεις τους.
Ιδιαίτερα σημαντικό αντικείμενο της μελέτης αποτελεί η αναβάθμιση των ΕΕΛ, οι οποίες θα εξυπηρετούν πλέον 215.000 κατοίκους, αφομοιώνοντας στην κατασκευή της αναβάθμισης τις πιο σύγχρονες και αποτελεσματικές μεθόδους και τεχνολογίες επεξεργασίας λυμάτων. Θα διερευνηθούν, στο πλαίσιο της νέας μελέτης, τεχνικές λύσεις και επιλογές, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τον περιορισμένο διαθέσιμο χώρο για την κατασκευή των νέων έργων, την εξασφάλιση της υψηλής ποιότητας εκροής των επεξεργασμένων λυμάτων με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης αυτών και την εξασφάλιση της απρόσκοπτης κατασκευής των νέων έργων χωρίς της διακοπή της λειτουργίας της υφιστάμενης εγκατάστασης.
Μετά και από αυτό το έργο, οι ΕΕΛ της ΔΕΥΑΜΒ ανάγονται πλέον σε κέντρο επεξεργασίας λυμάτων μια ευρύτερης περιοχής, που αφορά το σύνολο των οικισμών του Δήμου Βόλου αλλά και του Δήμου Ρήγα Φεραίου, και η συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος δεν εξαντλείται στον Παγασητικό, αλλά επεκτείνεται και στην προστασία της Κάρλας. Αποκτούν, δηλαδή, οι ΕΕΛ της ΔΕΥΑΜΒ τον χαρακτήρα εγκαταστάσεων που αφορούν το σύνολο σχεδόν του ηπειρωτικού νομού στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της προωθημένης περιβαλλοντικής πολιτικής που υλοποιεί η ΔΕΥΑΜΒ, εξετάζεται και η δυνατότητα αποκεντρωμένης διαχείρισης των αστικών υγρών αποβλήτων στους απομακρυσμένους οικισμούς του νέου Δήμου Βόλου. Με βάση αυτό το στόχο, η ΔΕΥΑΜΒ σχεδιάζει την πιλοτική εφαρμογή εξειδικευμένης τεχνολογίας συλλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας λυμάτων στον Άγιο Λαυρέντιο, με την επιστημονική υποστήριξη του πρωτοπόρου σε τέτοιες τεχνολογίες Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Βερολίνου A. Grohman, που θα αποτελέσει και τον πιλότο για πολλούς ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς της χώρας μας.
Εξάλλου, στο πλαίσιο αυτής ακριβώς της προωθημένης περιβαλλοντικής πολιτικής που υλοποιεί η ΔΕΥΑΜΒ, έχει υποβάλει πρόταση στο πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΡΑ για το έργο «Ολοκληρωμένη διαχείριση της ιλύος των ΕΕΛ Βόλου», προϋπολογισμού 8.500.000 € πλέον ΦΠΑ. Το προτεινόμενο έργο αφορά την επεξεργασία και αξιοποίηση 58 tn/ημ αφυδατωμένης ιλύος που παράγεται στις ΕΕΛ Βόλου, μέσω θερμικής ξήρανσης και αεριοποίησης. Το έργο προβλέπει μονάδα θερμικής ξήρανσης της ιλύος και αεριοποίηση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μάλιστα, το προτεινόμενο έργο έχει χαρακτηριστεί από τους υπευθύνους του προγράμματος ως πρωτοποριακή για τις ΔΕΥΑ της Ελλάδος διαχείριση της λυματολάσπης, απολύτως φιλική προς το περιβάλλον, με το πλεονέκτημα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
10. ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Σε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, η οποία, πέραν των οικονομικών επιπτώσεων, ανατρέπει κάθε σταθερά στη ζωή των πολιτών, επιδιώχθηκε να υιοθετηθεί μια εξορθολογισμένη τιμολογιακή πολιτική, η οποία στηρίζεται:
· στην ενεργό ανταποδοτικότητα των υπηρεσιών
· στον εκσυγχρονισμό της οργάνωσης και λειτουργίας της επιχείρησης
· στην αφομοίωση των δυνατοτήτων αύξησης της παραγωγικότητας
· στην καλύτερη αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων
· στον περιορισμό των δαπανών συντήρησης των δικτύων και εγκαταστάσεων
· στην υιοθέτηση πρακτικών περιορισμού της ενεργειακής κατανάλωσης
Στο πλαίσιο αυτό, το 2012 η ΔΕΥΑΜΒ προχώρησε σε πραγματική τομή, υιοθετώντας ριζικά νέα πολιτική τιμολόγησης του νερού για τους καταναλωτές των πρώην Δήμων Βόλου – Ν.Ιωνίας - Αισωνίας (παλαιά ΔΕΥΑΜΒ), καθιερώνοντας ένα απλό, διαφανές και δίκαιο τιμολόγιο. Υπενθυμίζουμε τα κυριότερα σημεία της:
· Κατάργηση των τελών κατασκευής έργων, των τελών για έργα ομβρίων, του τέλους συντήρησης υδρομέτρων
· κατάργηση χρέωσης πάγιας κατανάλωσης 15 κ.μ. / 3μηνο ακόμη και για μηδενικές καταναλώσεις.
Έτσι στα τιμολόγια του 2012 (όπως και του 2013) υπάρχει χρέωση μόνο για τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης, ενώ στα τιμολόγια του 2011 (όπως και στα παλαιότερα), εκτός από τα τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης, ο καταναλωτής επιβαρυνόταν και με τα τέλη κατασκευής έργων, τα τέλη ομβρίων, τα τέλη συντήρησης υδρομέτρων και τη χρέωση πάγιας κατανάλωσης. Συνεπώς η σύγκριση του τιμολογίου του 2011 με το τιμολόγιο του 2012 πρέπει να γίνεται με βάση τη συνολική επιβάρυνση του καταναλωτή.
Έτσι, με την καθιέρωση της νέας τιμολογιακής πολιτικής, οι καταναλωτές των πρώην Δήμων Βόλου – Ν.Ιωνίας - Αισωνίας κατέβαλαν το 2012 σημαντικά μειωμένα τέλη προς τη ΔΕΥΑΜΒ, σε σχέση με αυτά που πλήρωσαν κατά το έτος 2011. Συγκεκριμένα, η μείωση των συνολικών τελών το 2012 έναντι του 2011 ανήλθε σε 16% κατά μέσο όρο. Ειδικότερα, ενώ το 2011 η κατανάλωση ενός κ.μ. νερού κόστισε στον πολίτη 2,40 € (περιλαμβάνεται το σύνολο των τελών και του Φ.Π.Α), το 2012 η τιμή αυτή διαμορφώθηκε στα 2,02 €/κμ. νερού (περιλαμβάνεται επίσης το σύνολο των τελών και του Φ.Π.Α), δηλαδή μείωση 16%.
Σε σχέση με τις δαπάνες, υπήρξε σοβαρή προσπάθεια για τον περιορισμό και τη συγκράτηση των λειτουργικών εξόδων, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων το 2012 υπέστησαν σημαντική μείωση έναντι του 2011, σύμφωνα με τις κυβερνητικές αποφάσεις και την ψηφισθείσα νομοθεσία. Η μείωση του μισθολογικού κόστους μετακυλήθηκε στο σύνολό της στην ελάφρυνση του τιμολογίου. Ωστόσο δεν μείναμε μόνο σε αυτό, αφού η ελάφρυνση του τιμολογίου υπερέβη σημαντικά τη μείωση του μισθολογικού κόστους.
Με αυτά τα δεδομένα και παρά τη στέρηση από το Κράτος της θεσμοθετημένης κάθε χρόνο επιχορήγησης, ύψους 1,6 εκ.€ περίπου, καθώς και την προγραμματιζόμενη κατασκευή μεγάλων έργων αποχέτευσης και ύδρευσης, η ΔΕΥΑΜΒ προχώρησε το 2013 σε νέα σημαντική μείωση των τελών ύδρευσης και αποχέτευσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου και τις ΒΙ.ΠΕ, ύψους 9,3% (πέραν του Κοινωνικού Τιμολογίου).
Κατά συνέπεια, η ελάφρυνση των καταναλωτών στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Βόλου τη διετία 2012-2013, σε σχέση με τα τέλη της ΔΕΥΑΜΒ, ανέρχεται συνολικά σε πάνω από 25%, χωρίς να υπολογίζεται το Κοινωνικό Τιμολόγιο του 2013.
Μέρος του ποσού από τη νέα μείωση στα τέλη του 2013 θα εξοικονομηθεί από:
· την επιμήκυνση των τοκοχρεωλυτικών δόσεων των δανείων που έχει λάβει από το ΤΠΚΔ στο παρελθόν η ΔΕΥΑΜΒ, όπως και όλες οι ΔΕΥΑ της χώρας, σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση μετά από αίτημα της Ένωσης ΔΕΥΑ,
· την περαιτέρω, σύμφωνα με το Νόμο, μείωση των μισθών των εργαζομένων της ΔΕΥΑΜΒ συνολικά το έτος 2013 έναντι του 2012,
· την προγραμματιζόμενη μείωση των λειτουργικών εξόδων το 2013 κατά 10% σε σχέση με το 2012, παρά τις αυξημένες οικονομικά υποχρεώσεις, κυρίως προς τις περιφερειακές δημοτικές ενότητες.
Η ΔΕΥΑΜΒ θα μπορούσε να προχωρήσει και σε περαιτέρω μείωση των τελών, εάν η ΔΕΗ ικανοποιούσε το αίτημα των ΔΕΥΑ όλης της χώρας και τις χρέωνε με χαμηλό τιμολόγιο, ώστε να μην είναι αναγκασμένη η Επιχείρηση να πληρώσει το 2013 στην ΔΕΗ το υπέρογκο ποσό των 3 περίπου εκ. € για τη λειτουργία των αντλιοστασίων της στην ύδρευση και την αποχέτευση και τη λειτουργία των ΕΕΛ.
Στη Ν. Αγχίαλο, το νέο τιμολόγιο, μετά την κατάργηση του τέλους έργων, θα παρουσιάσει μείωση της τάξεως του 6,5%, ενώ στις υπόλοιπες Δημοτικές Ενότητες, παρά την κατά περίπτωση (περιορισμένη) αύξηση, το τιμολόγιο του νερού εξακολουθεί να αντιστοιχεί στο κόστος μέρους μόνο των έργων που εκτελεί η ΔΕΥΑΜΒ σε αυτές, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω.
Καθιερώθηκε, επίσης, νέο τιμολόγιο τελών αποχέτευσης ακαθάρτων στις Δημοτικές Ενότητες Μακρινίτσας – Πορταριάς, μειωμένο κατά 10% για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και κατά 35% για τα υπόλοιπα ακίνητα. Η μείωση εξηγείται από το γεγονός ότι το αποχετευτικό δίκτυο αυτών των περιοχών κατασκευάστηκε πριν από την ένταξή τους στη ΔΕΥΑΜΒ, χωρίς δηλαδή επιβάρυνση της Επιχείρησης. Είναι αυτονόητο - άλλωστε υπήρξε πρόσφατα και ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου - ότι η σύνδεση με το δίκτυο αποχέτευσης είναι υποχρεωτική. Κάθε άλλη επιλογή θα συνιστούσε οικολογικό έγκλημα, θα προκαλούσε σοβαρή δυσφήμηση της περιοχής μας με οδυνηρές συνέπειες για τον τουρισμό και θα οδηγούσε στην επιβολή υψηλών προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΔΕΥΑΜΒ, αναγνωρίζοντας την εξαιρετικά δυσμενή οικονομική συγκυρία, για να διευκολύνει τους υπόχρεους σε σύνδεση με το δίκτυο αποχέτευσης, αποφάσισε τα δικαιώματα νέων συνδέσεων να εξοφλούνται από τον καταναλωτή σε επτά (7) τριμηνιαίες δόσεις. Έτσι, για μια οικία 110 τ.μ., το δικαίωμα σύνδεσης με το δίκτυο αποχέτευσης ακαθάρτων ανέρχεται συνολικά σε 455 ευρώ (περιλαμβανομένου του κόστους του υδρομέτρου και του ΦΠΑ), που σημαίνει 65 ευρώ το τρίμηνο επί επτά τρίμηνα, ή 21 ευρώ το μήνα επί 21 μήνες.
Πέραν των ανωτέρω, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΔΕΥΑΜΒ έχει καθιερώσει το πιο προωθημένο Κοινωνικό Τιμολόγιο για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Έτσι, εκτός από τις κατηγορίες των απόρων, ανασφάλιστων, αναπήρων, πολυτέκνων, στις οποίες εφαρμόστηκε Κοινωνικό Τιμολόγιο το 2012, το 2013 προστέθηκαν και οι κατηγορίες των μακροχρόνια ανέργων, των τρίτεκνων και των μονογονεϊκών οικογενειών.
Είναι φυσικά προφανές ότι ένα ορθολογικό τιμολόγιο (πρέπει να) υπακούει στους σαφείς κανόνες της ανταποδοτικότητας, οι οποίοι δεν επιτρέπουν τη με γεωγραφικά, αποκλειστικά, κριτήρια, ωφέλεια ομάδων του πληθυσμού εις βάρος άλλων.
Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα η διαφοροποίηση με κοινωνικά κριτήρια και η ελάφρυνση των κοινωνικά αδύνατων ομάδων, από την τοπικιστική αντίληψη της τιμολογιακής πολιτικής. Αποτελεί στοιχείο της δημοκρατίας η ισότιμη αντιμετώπιση των πολιτών.
Τα τιμολόγια κάθε περιοχής θα διαμορφώνονται στο πλαίσιο της ανταποδοτικότητας, με βάση τα απολύτως ελέγξιμα και αναλυτικά στοιχεία για το κόστος συντήρησης και λειτουργίας των υδραγωγείων κάθε οικισμού, παίρνοντας φυσικά, σε κάθε περίπτωση, υπόψη τις τοπικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες και εστιάζοντας, πριν από όλα, στην ανάγκη να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των πολιτών στην πρόσβαση και τη χρήση του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης.
11. Η ΔΕΥΑΜΒ ΣΕ ΝΕΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ
Το κεντρικό πρόβλημα που αφορά σήμερα τις ΔΕΥΑ όλης της χώρας είναι ότι με τις κυβερνητικές επιλογές αμφισβητείται πλέον η φυσιογνωμία των συγκεκριμένων δημοτικών επιχειρήσεων, όπως αυτή αποτυπώνεται στον ιδρυτικό τους νόμο. Αμφισβητείται, δηλαδή, ένα θεσμικό πλαίσιο, που παρά τις ατέλειες, τα προβλήματα και τα κενά, βοήθησε τις ΔΕΥΑ όλα αυτά τα χρόνια να λειτουργήσουν με ευελιξία και αποτελεσματικότητα προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Με τις συνεχείς νομοθετικές ρυθμίσεις, έχουμε φτάσει πλέον στο σημείο οι ΔΕΥΑ να καλούνται ουσιαστικά να λειτουργήσουν με όλα τα αρνητικά του Δημοσίου, χωρίς μάλιστα τα αντίστοιχα πλεονεκτήματα.
Στο πλαίσιο αυτό, πέρα από την απίστευτη γραφειοκρατία που έχει δημιουργηθεί, η οποία καταπνίγει κάθε δημιουργική πρωτοβουλία, κορυφαίο θέμα αποτελεί η ακατανόητη απαγόρευση των προσλήψεων, παρότι οι ΔΕΥΑ δεν επιβαρύνουν ούτε κατά ένα ευρώ τον κρατικό προϋπολογισμό. Να σημειωθεί ότι ειδικά στις παλαιότερες ΔΕΥΑ, όπως η ΔΕΥΑΜΒ, η κατάσταση έχει φθάσει πλέον σε οριακό σημείο, αφού παρατηρείται διαρκής μείωση του προσωπικού λόγω συνταξιοδοτήσεων, με συνέπεια την αδυναμία να καλυφθούν νευραλγικές τομείς των Επιχειρήσεων. Εξάλλου, με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και τις νέες απαιτήσεις που δημιουργούνται, υπάρχει πιεστική ανάγκη να προσληφθούν νέοι επιστήμονες με πιο εξειδικευμένες γνώσεις. Για το λόγο αυτό αποτελεί βασικό αίτημα, τόσο της ΕΔΕΥΑ όσο και της ΚΕΔΕ, η εξαίρεση των ανταποδοτικών Υπηρεσιών από τη γενική απαγόρευση προσλήψεων. Είναι αυτονόητο ότι οι προσλήψεις (απολύτως αιτιολογημένες) στις ΔΕΥΑ υπόκεινται στη διαδικασία του ΑΣΕΠ, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η αξιοκρατία.
Σε σχέση, ειδικότερα, με τη ΔΕΥΑΜΒ και παρά τα προβλήματα που πολλές φορές δημιουργούν αρνητική εικόνα, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι στην Επιχείρηση, οι οποίοι, παρά τη συνεχή μείωση λόγω συνταξιοδοτήσεων, φέρνουν εις πέρας την παρακολούθηση, συντήρηση και λειτουργία των υδραγωγείων που προστέθηκαν στη ΔΕΥΑΜΒ με τον «Καλλικράτη», όπως επίσης τη λειτουργία του Βιολογικού Καθαρισμού, την άρδευση που προστέθηκε από 1-1-13 και τις άλλες δραστηριότητες της Επιχείρησης. Με αυτούς τους εργαζομένους, ταυτόχρονα, είμαστε έτοιμοι να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα έργων τεράστιας περιβαλλοντικής σημασίας, πραγματικά χωρίς ιστορικό προηγούμενο, με προϋπολογισμό δεκάδων εκατομμυρίων, όπως προαναφέραμε, ενώ την ίδια ώρα προετοιμαζόμαστε συστηματικά για τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Ωστόσο, η Επιχείρηση για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα της καθήκοντα και στις αυξημένες υποχρεώσεις της έχει, όπως επίσης προαναφέραμε, επείγουσα ανάγκη από την πρόσληψη προσωπικού σε νευραλγικές θέσεις και από αναδιάταξη του δυναμικού της στη βάση του νέου Οργανογράμματος.
Επισημαίνεται ότι ο νέος Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας της ΔΕΥΑΜΒ, ο οποίος επιτέλους, μετά από πολύμηνες διαδικασίες εσωτερικού διαλόγου και προσφυγών στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή, στοχεύει στην όσο το δυνατόν καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών και στη διάταξη του προσωπικού, με τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία και χωρίς στεγανά, αποβλέποντας στο βέλτιστο αποτέλεσμα, με δεδομένο μάλιστα ότι η ΔΕΥΑΜΒ διαδραματίζει ήδη ρόλο leader σε όλο σχεδόν το Νομό, προσφέροντας άμεση επιστημονική και τεχνική στήριξη στους όμορους Δήμους.
Βόλος 28-06-2013
Για τη Διοίκηση της ΔΕΥΑΜΒ
Πάνος Σκοτινιώτης
Δήμαρχος Βόλου
Σχόλιο: οι απόψεις της Συντονιστικής Επιτροπής των πολιτών Πηλίου και Βόλου για το νερό έχουν αναρτηθεί στο: http://www.topikopoiisi.com/1/post/2013/06/425.html