Συντάκτης: Τζον Ρίνγκλαντ
Μετάφραση, επιμέλεια: Ιάσονας Γκιώνης
Ο Δυτικός πολιτισμός, στη μακρόχρονη πορεία του, υφίσταται ως μία κατεξοχήν ανταγωνιστική κουλτούρα. Το ίδιο ισχύει και για τους περισσότερους πολιτισμούς που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία 7.000 χρόνια. Τα βασικά τους χαρακτηριστικά: η θέση ισχύος εντός μιας ιεραρχικής δομής και η δυναμική του ανταγωνισμού και και της σύγκρουσης, που συνδυαστικά καλλιεργούν συγκεκριμένες ψευδαισθήσεις. Αυτές με τη σειρά τους, έχουν διαμορφώσει ένα κυρίαρχο αφήγημα, περιχαρακώνοντας ακόμα πιο βαθιά, την αυταπάτη.
Μέχρι πρόσφατα, η κυρίαρχη ανταγωνιστική κουλτούρα υπήρξε “προστατευμένη” από το να πληρώσει το τίμημα των ψευδαισθήσεών της. Αφενός, εξαιτίας της “απεραντοσύνης” της Φύσης και των διαθέσιμων προς εκμετάλλευση εδαφών. Αφετέρου, εξαιτίας συγκεκριμένων περιορισμών στη διανόηση, που δημιούργησαν “σκιές” άγνοιας, μέσα στις οποίες σχεδόν ανεπαίσθητα, αναδύθηκαν και περιχαρακώθηκαν συγκεκριμένα συστημικά φαινόμενα.
Το κυρίαρχο αφήγημα έφτασε στο σημείο να ελέγχει υποσυνείδητα και με τη δύναμη της συνήθειας τη σκέψη μας· έγινε “παράδοση” και στη συνέχεια ένα απλό κι αφοπλιστικό “έτσι έχουν τα πράγματα”.
Έχοντας φτάσει όμως στα όρια της συμβατικής επέκτασης, και με τον Διαφωτισμό να καλλιεργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάδυση της Μεταμοντέρνας Σκέψης, που με τη σειρά της αμφισβήτησε την “αντικειμενικότητα” της ευρέως αποδεκτής “πραγματικότητας”, ο Δυτικός πολιτισμός βρέθηκε κατάματα αντιμέτωπος με τη “σκιά” του: την καταπιεστική επίδραση του κυρίαρχου αφηγήματος στον κόσμο που τον περιβάλλει.
Ένα αφήγημα το οποίο ανεξάρτητα από τις όποιες, “καλοπροαίρετες” προθέσεις, έχει σπείρει μία σειρά από ασυνάρτητες αυταπάτες, προκαλώντας ευρείας κλίμακας δυστυχία και καταστροφή. Κι αυτό, σε μεγάλο βαθμό, “εν αγνοία” της κυρίαρχης κουλτούρας, η οποία έχει βρεθεί εγκλωβισμένη σε μία “ύπνωση γενικευμένης συναίνεσης”.
Το να αντιληφθούμε ότι η μέχρι πρότινος, “αντικειμενική” μας αντίληψη της πραγματικότητας είναι κάτι παραπάνω από ανεπαρκής, δεν είναι κάτι με το οποίο μπορούμε εύκολα να συμβιβαστούμε. Ακριβώς για αυτό έχει δεχτεί τόσες επιθέσεις η μεταμοντέρνα σκέψη, και παρά το γεγονός ότι μπορεί να λειτουργήσει ως αρωγός στην αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που συγκλίνουν στον ορίζοντα.
Το κυρίαρχο αφήγημα, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίσει τις “ανατρεπτικές”, μεταμοντέρνες ιδέες ως μία ανήθικη διαφθορά της λογικής και κατά προέκταση, των ίδιων των θεμελίων του πολιτισμού μας. Μόνο και μόνο επειδή μας απογυμνώνουν από τη μαζική ψευδαίθηση του “αντικειμενικού ρεαλισμού” μιας “αποδεκτής πραγματικότητας”, αντικαθιστώντας την με μια άλλη οπτική: ένα παιχνίδι ανταγωνισμού μεταξύ εναλλακτικών, πολιτισμικών αφηγημάτων.
Έχω την εντύπωση ότι τελευταία, πολλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι έχουν αναπτύξει ένα είδος “ανοσίας” στη μεταμοντέρνα σκέψη. Η κριτική που εκείνη ασκεί και η γνώση που προσφέρει, απλούστατα έχουν παρακάμφθει, κατηγορηθεί ή αγνοηθεί, με την χαρακτηριστική ανταγωνιστική προσέγγιση της κυρίαρχης κουλτούρας.
Το πεδίο έρευνας και αναζήτησης το οποίο εξερευνώ το τελευταίο διάστημα, ξεκίνησε ως μία τυπική συστημική ανάλυση μιας κατάστασης. Συγκεκριμένα, της δυναμικής των κοινωνικών συστημάτων. Στην πορεία, εξελίχθηκε σε μία “βουτιά στα βαθιά”, εκεί όπου φωλιάζει η πολιτισμική “σκιά” της κοινωνίας μας.
Η διαδρομή αυτή έχει οδηγήσει τη δημιουργία ενός θεωρητικού, συστημικού υποβάθρου της μεταμοντέρνας κριτικής στο κυρίαρχο αφήγημα. Εκείνο που μας αποκαλύπτει, είναι ότι οι μεταμοντέρνοι διανοητές δεν υποβάθμιζαν την έννοια της λογικής αυτής καθαυτής. Αντιθέτως, έριχναν φως στο πόσο υποκειμενική είναι η αντίληψης της πραγματικότητας, επιβεβλημένης ωστόσο ως αντικειμενικής· συμπεριφορά χαρακτηριστικής κάθε “ανταγωνιστικού δικτύου δοκιμών”. Για παράδειγμα, η εκδίκαση μιας υπόθεσης μέσω “μονομαχίας”, δεν αποτελεί βέλτιση πρακτική. Χειραγωγείται εύκολα και οδηγεί σε έναν “εξοπλιστικό αγώνα” φαυλότητας και εξαπάτησης, όπως συμβαίνει κατά κόρον λ.χ., στο πεδίο της στρατευμένης, “οπαδικής” πολιτικής.
Οι πολιτισμοί συνεργασίας στον αντίποδα, οργανώνονται σύμφωνα με κοινές ανάγκες και στόχους, αντί να ενδίδουν σε μία ιεράρχηση ισχύος. Πορεύονται με γνώμονα την αναζήτηση μιας αμοιβαία αποδεκτής αλήθειας, κι όχι μέσω της σύγκρουσης που μοναδικό στόχο έχει την υπέρισχυση της μιας ή της άλλης άποψης.
Σε μία κουλτούρα συνεργασίας, δεν υφίσταται ένας “εξοπλιστικός αγώνας” εξαπάτησης και χειραγώγησης. Υπάρχει μία διαρκώς αυξανόμενη, αμοιβαία συναίνεση, που οδηγεί σε αυξημένους βαθμούς εμπιστοσύνης και κατανόησης. Τη χαρακτηρίζει η ύπαρξη μιας “ηθικής οικονομίας”, που ο πυρήνας της αποτελείται από ένα αμάγαλμα εμπιστοσύνης και σεβασμού, αντί μιας ηθικής αποσάθρωσης που αυξάνει διαρκώς σε ένταση, μέσω περαιτέρω θεσμικού ελέγχου και οικονομικών περιορισμών.
Ο έλλογη σκέψη και η θεμελίωση ενός πολιτισμού ειρήνης, αφθονίας και δημιουργικής άνθησης είναι πράγματα εφικτά, όχι όμως μέσα σε μία κατεξοχήν ανταγωνιστική κουλτούρα.
Εξισορροπώντας την κατάσταση, με περισσότερα συνεργατικά “δίκτυα οργάνωσης και δοκιμών”, ίσως μπορέσουμε να επαναφέρουμε μία σταθερότητα στον παγκόσμιο πολιτισμό, προκειμένου να είμαστε σε θέση να υπερβούμε μελλοντικές προκλήσεις.
Οι αυτόχθονες πολιτισμοί λόγου χάρη, υπήρξαν συνεργατικοί πολιτισμοί οι περισσότεροι, μέχρι να διαταραχθούν και να εκτοπιστούν. Έχουν πολλά να διδάξουν τον σύγχρονο πολιτισμό μας αναφορικά με το πώς να ζούμε συνεργατικά, ειρηνικά και βιώσιμα. Τα πρόσφατα παραδείγματα της Ισλανδίας και του Ισημερινού έχουν επίσης πολλά να μας διδάξουν.
Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όμως, ότι σε μία κατά μέτωπο σύγκρουση μεταξύ ενός συνεργατικού κι ενός ανταγωνιστικού πολιτισμού, ο τελευταίος σχεδόν πάντα θα υπερισχύσει. Κι αυτό, γιατί είναι πιο ικανός στην εξαπάτηση, στη χειραγώγηση, στην εκμετάλλευση και στην εξόντωση, κι επιπλέον, είνα άρτια οπλισμένος. Αυτός εξάλλου είναι και ο λόγος που οι ανταγωνιστικοί πολιτισμοί κατάφεραν να επεκταθούν και να επιβληθούν στους συνεργατικούς πολιτισμούς.
Μία ανταγωνιστική κουλτούρα όμως, δεν μπορεί να επιβιώσει για πολύ καιρό από μόνη της. Αναπόφευκτα αυτοκαταστρέφεται, από τις εντάσεις που αναδύονται με την καταπίεση της κάθε αντικουλτούρας που αναπτύσσεται στο εσωτερικό της, κι από τις διαβρωτικές συνέπειες διαρκών ανταγωνιστικών αλληλεπιδράσεων. Καλλιεργεί κυνικούς οπορτουνιστές, αφήνοντας ίχνη εξαπάτησης, καταστροφής και βαθιές πληγές, που επιχειρεί να συγκαλύψει μέσω της άρνησης ή που δικαιολογεί και εκλογικεύει, με άλλοθι τις “αρχές” του κυρίαρχου αφηγήματος.
Το κομμάτι αυτό της Ιστορίας υπήρξε αναπόφευκτο και αναπόδραστο· οι συνεργατικοί πολιτισμοί απλούστατα, δεν ήταν σε θέση να αποκρούσουν τις αλλεπάλληλες επιθέσεις που δέχτηκαν. Το επόμενο στάδιο της Ιστορίας όμως, μπορεί να επηρεαστεί· η επιλογή μπορεί να γίνει.
Τώρα που έχουμε μία παγκόσμια κουλτούρα ικανή για αυτοαντανακλαστική σκέψη, όπως η μεταμοντέρνα σκέψη, κι ένα εξελιγμένο ερευνητικό πεδίο ανάλυσης κοινωνικών συστημάτων, αφήνουμε το σύστημα να καταρρεύσει; Ή βρίσκουμε τον τρόπο, να αναπτύξουμε έναν υβριδικό, ανταγωνιστικό και συνεργατικό πολιτισμό, σε ισορροπία;
Εδώ που τα λέμε, υπάρχει ήδη μία συνεργατική υποκουλτούρα που διαχέει την κατεξοχήν ανταγωνιστική κουλτούρα μας. Τα εκπαδευτικά συστήματα λόχου χάρη, τα συστήματα επικοινωνίας, το Διαδίκτυο, δημιουργήθηκαν από μία συνεργατική υποκουλτούρα με στόχο την ανύψωση και τον συλλογικό διάλογο. Το ότι τα συστήματα αυτά μεταμορφώθηκαν εντέλει σε όπλα μαζικής πλύσης εγκεφάλου από το ανταγωνιστικό πολιτισμικό στοιχείο, είναι δευτερεύον. Το πρωτεύον είναι ότι η κοινωνία μας έχει δείξει κατ' επανάληψη ότι διαθέτει την ικανότητα να αναπτύσσει σύνθετα, ισχυρά δίκτυα συνεργασίας.
Καταλήγοντας, εκείνο που έχει σημασία, είναι το κατά πόσο το συνεργατικό στοιχείο μας μπορεί να έρθει στο προσκήνιο, φέρνοντας ισορροπία στον πολιτισμό μας. Έναν πολιτισμό που να μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά απέναντι σε εξωτερικές απειλές, αλλά και που να έχει στον πυρήνα του ένα ζωηρό σύστημα συνεργατικών δικτύων, που να καλλιεργούν τη συλλογική συνοχή, την ουσιαστική, έλλογη σκέψη και μία βαθιά σύνδεση με την πραγματικότητα, προϋπόθεση απαραίτητη για την επιβίωση του είδους μας και του πλανήτη.
Για περισσότερα (στα αγγλικά), επισκεφθείτε το http://fbl.me/SSD.
http://www.efsyn.gr/arthro/mporoyme-na-synergazomaste-perissotero-kai-pio-apotelesmatika
Μετάφραση, επιμέλεια: Ιάσονας Γκιώνης
Ο Δυτικός πολιτισμός, στη μακρόχρονη πορεία του, υφίσταται ως μία κατεξοχήν ανταγωνιστική κουλτούρα. Το ίδιο ισχύει και για τους περισσότερους πολιτισμούς που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία 7.000 χρόνια. Τα βασικά τους χαρακτηριστικά: η θέση ισχύος εντός μιας ιεραρχικής δομής και η δυναμική του ανταγωνισμού και και της σύγκρουσης, που συνδυαστικά καλλιεργούν συγκεκριμένες ψευδαισθήσεις. Αυτές με τη σειρά τους, έχουν διαμορφώσει ένα κυρίαρχο αφήγημα, περιχαρακώνοντας ακόμα πιο βαθιά, την αυταπάτη.
Μέχρι πρόσφατα, η κυρίαρχη ανταγωνιστική κουλτούρα υπήρξε “προστατευμένη” από το να πληρώσει το τίμημα των ψευδαισθήσεών της. Αφενός, εξαιτίας της “απεραντοσύνης” της Φύσης και των διαθέσιμων προς εκμετάλλευση εδαφών. Αφετέρου, εξαιτίας συγκεκριμένων περιορισμών στη διανόηση, που δημιούργησαν “σκιές” άγνοιας, μέσα στις οποίες σχεδόν ανεπαίσθητα, αναδύθηκαν και περιχαρακώθηκαν συγκεκριμένα συστημικά φαινόμενα.
Το κυρίαρχο αφήγημα έφτασε στο σημείο να ελέγχει υποσυνείδητα και με τη δύναμη της συνήθειας τη σκέψη μας· έγινε “παράδοση” και στη συνέχεια ένα απλό κι αφοπλιστικό “έτσι έχουν τα πράγματα”.
Έχοντας φτάσει όμως στα όρια της συμβατικής επέκτασης, και με τον Διαφωτισμό να καλλιεργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάδυση της Μεταμοντέρνας Σκέψης, που με τη σειρά της αμφισβήτησε την “αντικειμενικότητα” της ευρέως αποδεκτής “πραγματικότητας”, ο Δυτικός πολιτισμός βρέθηκε κατάματα αντιμέτωπος με τη “σκιά” του: την καταπιεστική επίδραση του κυρίαρχου αφηγήματος στον κόσμο που τον περιβάλλει.
Ένα αφήγημα το οποίο ανεξάρτητα από τις όποιες, “καλοπροαίρετες” προθέσεις, έχει σπείρει μία σειρά από ασυνάρτητες αυταπάτες, προκαλώντας ευρείας κλίμακας δυστυχία και καταστροφή. Κι αυτό, σε μεγάλο βαθμό, “εν αγνοία” της κυρίαρχης κουλτούρας, η οποία έχει βρεθεί εγκλωβισμένη σε μία “ύπνωση γενικευμένης συναίνεσης”.
Το να αντιληφθούμε ότι η μέχρι πρότινος, “αντικειμενική” μας αντίληψη της πραγματικότητας είναι κάτι παραπάνω από ανεπαρκής, δεν είναι κάτι με το οποίο μπορούμε εύκολα να συμβιβαστούμε. Ακριβώς για αυτό έχει δεχτεί τόσες επιθέσεις η μεταμοντέρνα σκέψη, και παρά το γεγονός ότι μπορεί να λειτουργήσει ως αρωγός στην αντιμετώπιση των πολλαπλών κρίσεων που συγκλίνουν στον ορίζοντα.
Το κυρίαρχο αφήγημα, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίσει τις “ανατρεπτικές”, μεταμοντέρνες ιδέες ως μία ανήθικη διαφθορά της λογικής και κατά προέκταση, των ίδιων των θεμελίων του πολιτισμού μας. Μόνο και μόνο επειδή μας απογυμνώνουν από τη μαζική ψευδαίθηση του “αντικειμενικού ρεαλισμού” μιας “αποδεκτής πραγματικότητας”, αντικαθιστώντας την με μια άλλη οπτική: ένα παιχνίδι ανταγωνισμού μεταξύ εναλλακτικών, πολιτισμικών αφηγημάτων.
Έχω την εντύπωση ότι τελευταία, πολλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι έχουν αναπτύξει ένα είδος “ανοσίας” στη μεταμοντέρνα σκέψη. Η κριτική που εκείνη ασκεί και η γνώση που προσφέρει, απλούστατα έχουν παρακάμφθει, κατηγορηθεί ή αγνοηθεί, με την χαρακτηριστική ανταγωνιστική προσέγγιση της κυρίαρχης κουλτούρας.
Το πεδίο έρευνας και αναζήτησης το οποίο εξερευνώ το τελευταίο διάστημα, ξεκίνησε ως μία τυπική συστημική ανάλυση μιας κατάστασης. Συγκεκριμένα, της δυναμικής των κοινωνικών συστημάτων. Στην πορεία, εξελίχθηκε σε μία “βουτιά στα βαθιά”, εκεί όπου φωλιάζει η πολιτισμική “σκιά” της κοινωνίας μας.
Η διαδρομή αυτή έχει οδηγήσει τη δημιουργία ενός θεωρητικού, συστημικού υποβάθρου της μεταμοντέρνας κριτικής στο κυρίαρχο αφήγημα. Εκείνο που μας αποκαλύπτει, είναι ότι οι μεταμοντέρνοι διανοητές δεν υποβάθμιζαν την έννοια της λογικής αυτής καθαυτής. Αντιθέτως, έριχναν φως στο πόσο υποκειμενική είναι η αντίληψης της πραγματικότητας, επιβεβλημένης ωστόσο ως αντικειμενικής· συμπεριφορά χαρακτηριστικής κάθε “ανταγωνιστικού δικτύου δοκιμών”. Για παράδειγμα, η εκδίκαση μιας υπόθεσης μέσω “μονομαχίας”, δεν αποτελεί βέλτιση πρακτική. Χειραγωγείται εύκολα και οδηγεί σε έναν “εξοπλιστικό αγώνα” φαυλότητας και εξαπάτησης, όπως συμβαίνει κατά κόρον λ.χ., στο πεδίο της στρατευμένης, “οπαδικής” πολιτικής.
Οι πολιτισμοί συνεργασίας στον αντίποδα, οργανώνονται σύμφωνα με κοινές ανάγκες και στόχους, αντί να ενδίδουν σε μία ιεράρχηση ισχύος. Πορεύονται με γνώμονα την αναζήτηση μιας αμοιβαία αποδεκτής αλήθειας, κι όχι μέσω της σύγκρουσης που μοναδικό στόχο έχει την υπέρισχυση της μιας ή της άλλης άποψης.
Σε μία κουλτούρα συνεργασίας, δεν υφίσταται ένας “εξοπλιστικός αγώνας” εξαπάτησης και χειραγώγησης. Υπάρχει μία διαρκώς αυξανόμενη, αμοιβαία συναίνεση, που οδηγεί σε αυξημένους βαθμούς εμπιστοσύνης και κατανόησης. Τη χαρακτηρίζει η ύπαρξη μιας “ηθικής οικονομίας”, που ο πυρήνας της αποτελείται από ένα αμάγαλμα εμπιστοσύνης και σεβασμού, αντί μιας ηθικής αποσάθρωσης που αυξάνει διαρκώς σε ένταση, μέσω περαιτέρω θεσμικού ελέγχου και οικονομικών περιορισμών.
Ο έλλογη σκέψη και η θεμελίωση ενός πολιτισμού ειρήνης, αφθονίας και δημιουργικής άνθησης είναι πράγματα εφικτά, όχι όμως μέσα σε μία κατεξοχήν ανταγωνιστική κουλτούρα.
Εξισορροπώντας την κατάσταση, με περισσότερα συνεργατικά “δίκτυα οργάνωσης και δοκιμών”, ίσως μπορέσουμε να επαναφέρουμε μία σταθερότητα στον παγκόσμιο πολιτισμό, προκειμένου να είμαστε σε θέση να υπερβούμε μελλοντικές προκλήσεις.
Οι αυτόχθονες πολιτισμοί λόγου χάρη, υπήρξαν συνεργατικοί πολιτισμοί οι περισσότεροι, μέχρι να διαταραχθούν και να εκτοπιστούν. Έχουν πολλά να διδάξουν τον σύγχρονο πολιτισμό μας αναφορικά με το πώς να ζούμε συνεργατικά, ειρηνικά και βιώσιμα. Τα πρόσφατα παραδείγματα της Ισλανδίας και του Ισημερινού έχουν επίσης πολλά να μας διδάξουν.
Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όμως, ότι σε μία κατά μέτωπο σύγκρουση μεταξύ ενός συνεργατικού κι ενός ανταγωνιστικού πολιτισμού, ο τελευταίος σχεδόν πάντα θα υπερισχύσει. Κι αυτό, γιατί είναι πιο ικανός στην εξαπάτηση, στη χειραγώγηση, στην εκμετάλλευση και στην εξόντωση, κι επιπλέον, είνα άρτια οπλισμένος. Αυτός εξάλλου είναι και ο λόγος που οι ανταγωνιστικοί πολιτισμοί κατάφεραν να επεκταθούν και να επιβληθούν στους συνεργατικούς πολιτισμούς.
Μία ανταγωνιστική κουλτούρα όμως, δεν μπορεί να επιβιώσει για πολύ καιρό από μόνη της. Αναπόφευκτα αυτοκαταστρέφεται, από τις εντάσεις που αναδύονται με την καταπίεση της κάθε αντικουλτούρας που αναπτύσσεται στο εσωτερικό της, κι από τις διαβρωτικές συνέπειες διαρκών ανταγωνιστικών αλληλεπιδράσεων. Καλλιεργεί κυνικούς οπορτουνιστές, αφήνοντας ίχνη εξαπάτησης, καταστροφής και βαθιές πληγές, που επιχειρεί να συγκαλύψει μέσω της άρνησης ή που δικαιολογεί και εκλογικεύει, με άλλοθι τις “αρχές” του κυρίαρχου αφηγήματος.
Το κομμάτι αυτό της Ιστορίας υπήρξε αναπόφευκτο και αναπόδραστο· οι συνεργατικοί πολιτισμοί απλούστατα, δεν ήταν σε θέση να αποκρούσουν τις αλλεπάλληλες επιθέσεις που δέχτηκαν. Το επόμενο στάδιο της Ιστορίας όμως, μπορεί να επηρεαστεί· η επιλογή μπορεί να γίνει.
Τώρα που έχουμε μία παγκόσμια κουλτούρα ικανή για αυτοαντανακλαστική σκέψη, όπως η μεταμοντέρνα σκέψη, κι ένα εξελιγμένο ερευνητικό πεδίο ανάλυσης κοινωνικών συστημάτων, αφήνουμε το σύστημα να καταρρεύσει; Ή βρίσκουμε τον τρόπο, να αναπτύξουμε έναν υβριδικό, ανταγωνιστικό και συνεργατικό πολιτισμό, σε ισορροπία;
Εδώ που τα λέμε, υπάρχει ήδη μία συνεργατική υποκουλτούρα που διαχέει την κατεξοχήν ανταγωνιστική κουλτούρα μας. Τα εκπαδευτικά συστήματα λόχου χάρη, τα συστήματα επικοινωνίας, το Διαδίκτυο, δημιουργήθηκαν από μία συνεργατική υποκουλτούρα με στόχο την ανύψωση και τον συλλογικό διάλογο. Το ότι τα συστήματα αυτά μεταμορφώθηκαν εντέλει σε όπλα μαζικής πλύσης εγκεφάλου από το ανταγωνιστικό πολιτισμικό στοιχείο, είναι δευτερεύον. Το πρωτεύον είναι ότι η κοινωνία μας έχει δείξει κατ' επανάληψη ότι διαθέτει την ικανότητα να αναπτύσσει σύνθετα, ισχυρά δίκτυα συνεργασίας.
Καταλήγοντας, εκείνο που έχει σημασία, είναι το κατά πόσο το συνεργατικό στοιχείο μας μπορεί να έρθει στο προσκήνιο, φέρνοντας ισορροπία στον πολιτισμό μας. Έναν πολιτισμό που να μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά απέναντι σε εξωτερικές απειλές, αλλά και που να έχει στον πυρήνα του ένα ζωηρό σύστημα συνεργατικών δικτύων, που να καλλιεργούν τη συλλογική συνοχή, την ουσιαστική, έλλογη σκέψη και μία βαθιά σύνδεση με την πραγματικότητα, προϋπόθεση απαραίτητη για την επιβίωση του είδους μας και του πλανήτη.
Για περισσότερα (στα αγγλικά), επισκεφθείτε το http://fbl.me/SSD.
http://www.efsyn.gr/arthro/mporoyme-na-synergazomaste-perissotero-kai-pio-apotelesmatika
RSS Feed
