Ένας από τους δεκάδες χιλιάδες τυχερούς που ένιωσαν κάποιες στιγμές, από κοντά, την αύρα που ανέδιδε ο Μανώλης. Μικρός: αφηγήσεις μεγάλων για τον ήρωα ήταν για τη χιτλερική σημαία που κατέβασε με τον Λάκη Σάντα από τον Παρθενώνα. Γύρω από τις πολύχρονες εξορίες και φυλακίσεις του, για την αμνηστία, για την ακεραιότητά του, για την ενότητα της Αριστεράς. Αργότερα, πολιτικά «συνειδητοποιημένος» και «στρατευμένος» στον αναρχοκοινοτισμό, κοινωνική οικολογία, κοινωνικό αναρχισμό και δε συμμαζεύεται: οι προσπάθειές του στο χωριό του, στ’ Απεράθου, για την άμεση δημοκρατία στις εκλογές του 1986. Παράτησε την «υψηλή» πολιτική της Αθήνας, τη «Συμπαράταξη» με τον Ανδρέα, για ένα πρωτότυπο πείραμα. Ο νικηφόρος κοινοτικός συνδυασμός με τον Μανώλη επικεφαλής κοινοτάρχη, θα καλούσε συνελεύσεις των κατοίκων για όλα τα ζητήματα. Το δημοτικό συμβούλιο θα ήταν υποχρεωμένο να σεβαστεί τις αποφάσεις των συνελεύσεων. Συνέλευση επίσης μπορούσε να καλέσει είτε μια πρωτοβουλία κατοίκων με ένα κείμενο υπογραφών (21 κατοίκων μόνο! «όσων χρειάζεται για να συσταθεί ένα σωματείο» είπε) είτε ένα από τα πολλά σωματεία που είχε το χωριό.
Καλοκαίρι του 1998, ταξίδι στη Νάξο, στ’ Απεράθου. Τι γίνεται εκεί; Τι συμβαίνει με το πείραμα δημοκρατίας; Τι συμβαίνει με τα φράγματα που πλέον μπορούμε να τα λέμε «τύπου Απεράθου» για τη συγκράτηση του νερού; Τι συμβαίνει με το ‘να; Τι συμβαίνει με τ’ άλλο; Απορίες. Συζητήσεις με κατοίκους, με επαγγελματίες στο traditional village, όπως έγραφε η επιγραφή στο έμπα του χωριού, με τους υπεύθυνους των μουσείων που ιδρύθηκαν επί Μανώ(ρ)η, με τον τότε πρόεδρο Μιχά(ρ)η Φραγκίσκο. Δυσκολίες αλλά «το παλεύουμε». Εκδηλώσεις καλοκαιρινές. Συζητούν στα καφενεία, στο φούρνο, στην π(ρ)άτσα (πλατεία): «Θα ‘ρθει ο Μανώ(ρ)ης»; Ερώτηση παντού. Ο Μανώλης είχε ήδη αποσυρθεί στην Αθήνα. Πού είναι Γλέζος;
Βρέθηκε με μια απλή αναζήτηση του τηλεφωνικού αριθμού του σπιτιού του στο 141-«πληροφορίες τηλεφωνικού καταλόγου, παρακαλώ περιμένετε». Κάπου στην Κυψέλη της Αθήνας. Η φωνή στο ακουστικό γνωστή από το ραδιόφωνο, από τα ντοκιμαντέρ για την αντίσταση όπου αφηγείται. Ραντεβού: με τον ήρωα Μανώλη Γλέζο. Καφές, κέρασμα, καρέκλα. Πού είναι το τραπέζι; Πουθενά. Μια μικρή ξύλινη τάβλα στα πόδια του, σαν τραπέζι, για τα χαρτιά και το μολύβι που σημείωνε. «Ακόμα δεν μπορώ να γράψω σε τραπέζι, μου έχει μείνει από την εξορία και τις φυλακές. Έβαζα το ξύλο στα πόδια μου, όπως καθόμουν κι έγραφα». Αφηγήσεις για την Απείραθο, για την άμεση δημοκρατία και τις αποφάσεις μέσω συνελεύσεων για τα φράγματα, για τις δυσκολίες, για τη δυσπιστία που αντιμετώπισε και την πάλη που δόθηκε με το ίδιον ή το συντεχνιακό συμφέρον που μπλόκαρε το δημοκρατικό μετασχηματισμό. «Η πρώτη μας συνέλευση πήρε απόφαση με πρόταση ενός κοριτσιού του Γυμνασίου να κατασκευαστεί στέγαστρο στη στάση του λεωφορείου», «μαζευόντουσαν πολλές φορές μόνο για να υποστηρίξουν κάτι που τους ήτανε συμφέρον-οι άλλοι δεν ερχόντουσαν». Όμως αυτό είναι το δημοκρατικό «μέλλον». Η άμεση δημοκρατία. «Έχω ταξιδέψει στην Αφρική. Σε πολλά χωριά έπαιρναν έτσι αποφάσεις, κι ας μην το ονόμαζαν έτσι. Μαζευόντουσαν σε κύκλο και…».
Υλικό από την Κοινότητα Απεράθου, ντοκουμέντα, συνέντευξη με τον Μανώλη, αφιέρωμα στο χειροποίητο, ελευθεριακό περιοδικό που εκδιδόταν στο Γαλατά Τροιζηνίας. Τίτλος: «Γη και Ελευθερία» τεύχος 4, Οκτώβρης 1998. Δάσκαλος εκεί, τότε ο Πίκος Απίκος. Το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, εκδήλωση εν όψει δημοτικών εκλογών, με θέμα την άμεση δημοκρατία. Στο Πνευματικό Κέντρο του Γαλατά (εκεί γινόταν το κατηχητικό), περίοδος μεταρρύθμισης «Καποδίστριας». Ομιλητές, ο δάσκαλος Μπάμπης Ανδριανόπουλος για την εκπαίδευση, ο γεωπόνος Νίκος Δρέτας για τα αγροτικά, ο δάσκαλος Γιάννης Γεωργιόπουλος για τον Καστοριάδη και ο Πίκος Απίκος για την Απείραθο, το πείραμα του Μανώλη και για το Spetzano Albaneze στον ιταλικό νότο που προσπαθούσαν κι εκεί να εφαρμόσουν κάποιες αρχές δημοκρατικές. Κι από κοντά ο μοναδικός Σταύρος Κούβαρης. Χαμός στην αίθουσα, κόσμος, είχαν έρθει και τα συντρόφια από Κερατσίνι με τις παρεμβάσεις τους.
Τελικά ο «Καποδίστριας» νίκησε τους «Μαυρομιχαλαίους» μόνο στις δημοτικές εκλογές. Οι Μαυρομιχαλαίοι συνέχισαν και συνεχίζουν σαν Μαυρογυαλούροι ακόμα και μετά τον «Κλεισθένη» του σήμερα.
Περιοδικό Ευτοπία, τεύχος 7, Μάιος 2001, άρθρα για την τοπική αυτοδιοίκηση στ’ Απεράθου. Ο Μανώλης παντού στις αναζητήσεις.
Φθινόπωρο του 2002 στην Αίγινα. Τυχαία συνάντηση με το Μανώλη στην παραλία της Αίγινας με προεκλογικό υλικό για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Ηγείται της υπερ-Νομαρχιακής Παράταξης «Ελληνική Νομαρχία», με λογότυπο από το μνημειακό έργο του Ανώνυμου συγγραφέως.
-Είχαμε πάει στο Γαλατά τις προηγούμενες μέρες.
-Από την Απείραθο και την άμεση δημοκρατία, σε όλη την Αττική, Μανώλη; Πώς; Τι;
-Έλα να τα πούμε στον «Κόκορα» στην Κυψέλη. Εκεί θα είμαστε όλοι το βράδυ, στην ταβέρνα.
Χαμός. Όλη η επόμενη αφάν γκατέ της ΔΗΜΑΡ και ΣΥΝ εκεί. «Δεν μπορεί σαν φανταστείς από τι συνθήκες πέρασαν οι προτάσεις για ένα δημοκρατικό πρόγραμμα. Διάβασε εδώ θα δεις».
Και διαλύθηκε μετά εις τα εξ ων συνετέθη. Διεργασίες στην Αριστερά. Παντού ο Μανώλης. «Πρωτοβουλία των 7», μετά ΣΥΡΙΖΑ… Η υπόσχεση που τελικά διαψεύστηκε το 2015. Αντί για «λεφτά χωρίς ΠΑΣΟΚ, ένα ΠΑΣΟΚ χωρίς λεφτά». Από τις πρώτες κωλοτούμπες, ο ευρωβουλευτής Μανώλης, καταγγέλλει και στο χρόνο πάνω παραιτείται.
2005: η Ομάδα Πολιτών για το ζήτημα του νερού στην Αίγινα, εκδήλωση με το Μανώλη, για τα φράγματα στο Δημοτικό Θέατρο Αίγινας. Αντιδήμαρχος: «Κύριε Γλέζο για την πράξη σας στην Ακρόπολη κλπ.». «Για το νερό ήρθα να σας μιλήσω και για τα φράγματα». Δεν ήθελε να ακούει ούτε να μιλάει για την «πράξη στην Ακρόπολη». Αποτέλεσμα της εκδήλωσης: κατασκευή ενός φράγματος «τύπου Απεράθου» στη Σκοτεινή, με χρηματοδότηση της Νομαρχίας Πειραιά. Δημοσιεύματα στις τοπικές εφημερίδες για τις φθορές, κλπ. κλπ. αργότερα. Ποιος το θυμάται;
2011: Φθινόπωρο, ένα βήμα πριν την παρακμή της, η Συνέλευση Αγανακτισμένων στην Αίγινα, προσκαλεί το Μανώλη Γλέζο μέσω της φίλης του Λυδίας να μιλήσει για την άμεση δημοκρατία στ’ Απεράθου. Προετοιμασία για την εκδήλωση, το περιοδικό «Απεραθίτικα», ντοκουμέντα της εποχής που ήταν κοινοτάρχης, διάβασμα, δυο-τρεις μήνες πριν. Δεν έπεφτε καρφίτσα. Την άλλη μέρα στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Αίγινας, θα μιλήσει με τα παιδιά του σχολείου. «Δεν θα κάνω τη χάρη στο δάσκαλό σας να σας πω για τη σημαία. Θα σας πω για εκείνο το παιδί που σταμάτησε μια φάλαγγα από τανκς και μετά το πάτησαν. Θα σας πω για το άλλο παιδί που σκοτώθηκε έτσι… για το άλλο παιδί… για το άλλο παιδί που έκανε αυτό κι εκείνο…». Βροχή οι ερωτήσεις: «Φοβόσουνα»; ρώτησε Νικολάκη(χ) «’Όπλα είχατε» ένας άλλος; «Τι σκεφτόσουνα τότε, πώς έζησες»; Βροχή στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου. «Φοβόμουνα. Ο φόβος είναι φυσικό, αν κάποιος σας λέει ότι δε φοβάται είναι ψεύτης», «Όχι δεν ήταν μόνο τα όπλα, υπήρχαν πολλοί τρόποι να βοηθήσεις την αντίσταση».
Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2018: σειρά μαθημάτων στη Δ για τον ελληνοϊταλικό, για την κατοχή, την αντίσταση, τραγούδια της εποχής: «Με πιάσαν επί Μεταξά», «Στ’ άρματα», Γενίτσαρης, Βαμβακάρης,… «Να τον καλέ(χ)ουμε (χ)την τάκ(χ)η, δά(χ)καλε, να μα(χ) μιλή(χ)ει». Να τον καλέσουμε Παναγιώτη μου. Η Λυδία, η φίλη του, μας έδωσε τη διεύθυνση. Ερωτήσεις, φάκελος, γραμματόσημο. Ο Μανώλης μπαινόβγαινε στην Πνευμονολογική. Δεν θα ερχόταν.
Μέσα στους εκατοντάδες χιλιάδες που ήθελαν να αποχαιρετίσουν ένα ήρωα στην εξόδιο ακολουθία. Ας ενισχύσουμε τη βιβλιοθήκη «Νίκος Γλέζος» στ’ Απεράθου, όπως το επιθυμεί η οικογένειά του. Το δικό μας «γη να έχεις ελαφριά». Ο Νίκος, που εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή το Μάιο του '44, ήταν ο ήρωας του Μανώλη. Πριν εκτελεστεί είχε πετάξει απ’ το καμιόνι σημείωμα: «Αγαπητή μητέρα σας φιλώ, χαιρετισμούς, σήμερα πάω για εκτέλεση. Πάω. Πέφτοντας για τον ελληνικό λαό».
Είμαστε πιο φτωχοί χωρίς το Μανώλη. Το παλικάρι της Ρωμιοσύνης και του κόσμου ολόκληρου. ΓΚ
Υστερόγραφα:
*Βιβλιοθήκη Νίκου Ν. Γλέζου στ' Απεράθου (Τράπεζα Εurobank, Αρ. Λογαριασμού: 0026-0244-12-0201196948 IBAN GR6202602440000120201196948).
*Κανονισμός λειτουργίας της Λαϊκής Συνέλευσης της κοινότητας, που ψηφίσθηκε ομόφωνα στη Λαϊκή Συνέλευση (απόσπασμα):
- Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, ανήκουν στο Λαό και ασκούνται από τον ίδιο το Λαό.
-Κυρίαρχο σώμα της Λαϊκής Εξουσίας είναι η Λαϊκή Συνέλευση(Λ.Σ.). Αυτή αποφασίζει για όλα τα ζητήματα και το Κοινοτικό Συμβούλιο(Κ.Σ.) εκτελεί τις αποφάσεις της.
-Η Λ. Σ. εκλέγει Προεδρείο για την καλύτερη λειτουργία της. Το Προεδρείο έχει την ευθύνη της σύγκλησης της Λ. Σ. στα χρονικά διαστήματα που όρισε η Λ. Σ. και είναι ανακλητό. Η ανάκληση (ως σύνολο ή μέρους του) μπαίνει στην κρίση της Γ.Σ., όταν το ζητήσουν τα 2/3 των παρόντων.
-Έκτακτα συγκαλείται η Λ. Σ. όταν: α) το ζητήσει το Κοινοτικό Συμβούλιο β) το ζητήσουν με αίτησή τους 21 πολίτες γ) το κρίνει αναγκαίο το Προεδρείο δ) το ζητήσει μια από τις Επιτροπές της Κοινότητας ε) το ζητήσει μια από τις Λαϊκές Οργανώσεις(Σωματεία, Σύλλογοι, Συνεταιρισμοί κ.λπ.).
-Το Προεδρείο έχει ευθύνη προσδιορισμού της ημερήσιας διάταξης της Λ.Σ. , τα θέματα της οποίας ανακοινώνονται δημόσια τουλάχιστον 5 μέρες πριν και καθορίζονται σε συνεργασία με το Κ.Σ. Αλλά και κάθε πολίτης μπορεί σε συνεννόηση με το Προεδρείο να βάλει θέμα στη Γ.Σ.
-Για τη Γ.Σ. το Προεδρείο στέλνει προσκλήσεις και σε όλες τις Λαϊκές Οργανώσεις, στις Κοινοτικές Επιχειρήσεις και Επιτροπές, καθώς και στις δημόσιες Υπηρεσίες.
-Έλεγχο για οποιαδήποτε δραστηριότητα του Κ.Σ. δικαιούται να κάνει κάθε πολίτης. Μπορεί να απευθύνει γραφτά το ερώτημα και να το κοινοποιεί και στο Προεδρείο, ώστε να μπαίνει και στην ημερήσια διάταξη της Γ.Σ.
-Οι αποφάσεις για να έχουν ισχύ πρέπει να ψηφισθούν από τα 2/3 των παρόντων στη Γ.Σ. Όταν η απόφαση για κάποιο θέμα έχει μικρή πλειοψηφία παραπέμπεται σε Δημοψήφισμα.
*Τα φράγματα «τύπου Απεράθου»:
Σε συνεργασία με Κέντρο Οικολογικών Ερευνών Νάξου, που υπήρχε τότε, με διαχειριστή το Βασίλη Γιόκαρη, πραγματοποιήθηκε-κατά την τριετία 1992-94- ένα ολοκληρωμένο αντιδιαβρωτικό πιλοτικό πρόγραμμα. Οι στόχοι του αντιδιαβρωτικού προγράμματος ήταν:
1. Περιορισμός της διάβρωσης των επικλινών εδαφών από τα νερά των βροχοπτώσεων,
2. προστασία της βλάστησης από την ανεξέλεγκτη αιγοπροβατοτροφία, από την υπερβόσκηση,
3. μείωση της επιφανειακής απορροής των νερών των χειμάρρων και εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων με νερά, που διαφορετικά θα πήγαιναν στη θάλασσα,
4. αξιοποίηση των νερών αυτών για άρδευση, ύδρευση κλπ.
Στο πλαίσιο του προγράμματος υλοποιήθηκε μια σειρά έργων, όπως:
- Αποκατάσταση τοιχίων αντιστήριξης επιφάνειας 3.700 περίπου τετρ.μ. και μήκους περίπου 1.800 μ, σε πεζούλια συνολικής έκτασης 62 στρεμμάτων
- Περίφραξη βοσκοτόπων ή κτημάτων 2.500 στρεμμάτων περίπου και αποκατάσταση πεζουλιών σ' αυτά
- Κατασκευή 66 μικρών φραγμάτων ανάσχεσης της χειμαρρικής ροής των βρόχινων νερών, ώστε να μειωθεί η επιφανειακή απορροή των νερών των χειμάρρων και ν' αυξηθεί το ποσοστό του νερού που περνάει στο υπέδαφος και εμπλουτίζει τους υπόγειους υδροφορείς. Τα μικρά αυτά φράγματα ανάσχεσης λειτουργούν παράλληλα ως αντιπλημμυρικά και αντι-διαβρωτικά έργα.
- Προστασία και αξιοποίησης του νερού 6 φυσικών πηγών και χειμάρρων.
- Κατασκευή 4 ποτιστρών ζώων, 14 στερνών-δεξαμενών και υδρομαστευτικών στοών συνολικής χωρητικότητας 1.800 κυβ.μ. για την τροφοδοσία με νερό ενός μικρού υδροηλεκτρικού έργου.
Για να γίνουν τα παραπάνω, δούλεψαν περισσότεροι από 150 εργάτες, μάστορες, τεχνίτες, εργοδηγοί και υπάλληλοι (στη μεγάλη τους πλειοψηφία από τ' Απεράθου, αλλά και μερικοί από το Δανακό, το Φιλώτι κλπ).
Τα έργα κατασκευάστηκαν συγκεντρωμένα και αλληλοσυμπληρούμενα σε μια περιοχή, στην υδρολογική λεκάνη Πέρα Χωριό της κοινότητας Απεράθου, προκειμένου να είναι στο μέγιστο βαθμό αποτελεσματικά και να δώσουν τη δυνατότητα εξαγωγής αξιόπιστων συμπερασμάτων για τη χρησιμότητά τους ως ένα ενιαίο σύνολο.
Πίκος Απίκος
Καλοκαίρι του 1998, ταξίδι στη Νάξο, στ’ Απεράθου. Τι γίνεται εκεί; Τι συμβαίνει με το πείραμα δημοκρατίας; Τι συμβαίνει με τα φράγματα που πλέον μπορούμε να τα λέμε «τύπου Απεράθου» για τη συγκράτηση του νερού; Τι συμβαίνει με το ‘να; Τι συμβαίνει με τ’ άλλο; Απορίες. Συζητήσεις με κατοίκους, με επαγγελματίες στο traditional village, όπως έγραφε η επιγραφή στο έμπα του χωριού, με τους υπεύθυνους των μουσείων που ιδρύθηκαν επί Μανώ(ρ)η, με τον τότε πρόεδρο Μιχά(ρ)η Φραγκίσκο. Δυσκολίες αλλά «το παλεύουμε». Εκδηλώσεις καλοκαιρινές. Συζητούν στα καφενεία, στο φούρνο, στην π(ρ)άτσα (πλατεία): «Θα ‘ρθει ο Μανώ(ρ)ης»; Ερώτηση παντού. Ο Μανώλης είχε ήδη αποσυρθεί στην Αθήνα. Πού είναι Γλέζος;
Βρέθηκε με μια απλή αναζήτηση του τηλεφωνικού αριθμού του σπιτιού του στο 141-«πληροφορίες τηλεφωνικού καταλόγου, παρακαλώ περιμένετε». Κάπου στην Κυψέλη της Αθήνας. Η φωνή στο ακουστικό γνωστή από το ραδιόφωνο, από τα ντοκιμαντέρ για την αντίσταση όπου αφηγείται. Ραντεβού: με τον ήρωα Μανώλη Γλέζο. Καφές, κέρασμα, καρέκλα. Πού είναι το τραπέζι; Πουθενά. Μια μικρή ξύλινη τάβλα στα πόδια του, σαν τραπέζι, για τα χαρτιά και το μολύβι που σημείωνε. «Ακόμα δεν μπορώ να γράψω σε τραπέζι, μου έχει μείνει από την εξορία και τις φυλακές. Έβαζα το ξύλο στα πόδια μου, όπως καθόμουν κι έγραφα». Αφηγήσεις για την Απείραθο, για την άμεση δημοκρατία και τις αποφάσεις μέσω συνελεύσεων για τα φράγματα, για τις δυσκολίες, για τη δυσπιστία που αντιμετώπισε και την πάλη που δόθηκε με το ίδιον ή το συντεχνιακό συμφέρον που μπλόκαρε το δημοκρατικό μετασχηματισμό. «Η πρώτη μας συνέλευση πήρε απόφαση με πρόταση ενός κοριτσιού του Γυμνασίου να κατασκευαστεί στέγαστρο στη στάση του λεωφορείου», «μαζευόντουσαν πολλές φορές μόνο για να υποστηρίξουν κάτι που τους ήτανε συμφέρον-οι άλλοι δεν ερχόντουσαν». Όμως αυτό είναι το δημοκρατικό «μέλλον». Η άμεση δημοκρατία. «Έχω ταξιδέψει στην Αφρική. Σε πολλά χωριά έπαιρναν έτσι αποφάσεις, κι ας μην το ονόμαζαν έτσι. Μαζευόντουσαν σε κύκλο και…».
Υλικό από την Κοινότητα Απεράθου, ντοκουμέντα, συνέντευξη με τον Μανώλη, αφιέρωμα στο χειροποίητο, ελευθεριακό περιοδικό που εκδιδόταν στο Γαλατά Τροιζηνίας. Τίτλος: «Γη και Ελευθερία» τεύχος 4, Οκτώβρης 1998. Δάσκαλος εκεί, τότε ο Πίκος Απίκος. Το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, εκδήλωση εν όψει δημοτικών εκλογών, με θέμα την άμεση δημοκρατία. Στο Πνευματικό Κέντρο του Γαλατά (εκεί γινόταν το κατηχητικό), περίοδος μεταρρύθμισης «Καποδίστριας». Ομιλητές, ο δάσκαλος Μπάμπης Ανδριανόπουλος για την εκπαίδευση, ο γεωπόνος Νίκος Δρέτας για τα αγροτικά, ο δάσκαλος Γιάννης Γεωργιόπουλος για τον Καστοριάδη και ο Πίκος Απίκος για την Απείραθο, το πείραμα του Μανώλη και για το Spetzano Albaneze στον ιταλικό νότο που προσπαθούσαν κι εκεί να εφαρμόσουν κάποιες αρχές δημοκρατικές. Κι από κοντά ο μοναδικός Σταύρος Κούβαρης. Χαμός στην αίθουσα, κόσμος, είχαν έρθει και τα συντρόφια από Κερατσίνι με τις παρεμβάσεις τους.
Τελικά ο «Καποδίστριας» νίκησε τους «Μαυρομιχαλαίους» μόνο στις δημοτικές εκλογές. Οι Μαυρομιχαλαίοι συνέχισαν και συνεχίζουν σαν Μαυρογυαλούροι ακόμα και μετά τον «Κλεισθένη» του σήμερα.
Περιοδικό Ευτοπία, τεύχος 7, Μάιος 2001, άρθρα για την τοπική αυτοδιοίκηση στ’ Απεράθου. Ο Μανώλης παντού στις αναζητήσεις.
Φθινόπωρο του 2002 στην Αίγινα. Τυχαία συνάντηση με το Μανώλη στην παραλία της Αίγινας με προεκλογικό υλικό για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Ηγείται της υπερ-Νομαρχιακής Παράταξης «Ελληνική Νομαρχία», με λογότυπο από το μνημειακό έργο του Ανώνυμου συγγραφέως.
-Είχαμε πάει στο Γαλατά τις προηγούμενες μέρες.
-Από την Απείραθο και την άμεση δημοκρατία, σε όλη την Αττική, Μανώλη; Πώς; Τι;
-Έλα να τα πούμε στον «Κόκορα» στην Κυψέλη. Εκεί θα είμαστε όλοι το βράδυ, στην ταβέρνα.
Χαμός. Όλη η επόμενη αφάν γκατέ της ΔΗΜΑΡ και ΣΥΝ εκεί. «Δεν μπορεί σαν φανταστείς από τι συνθήκες πέρασαν οι προτάσεις για ένα δημοκρατικό πρόγραμμα. Διάβασε εδώ θα δεις».
Και διαλύθηκε μετά εις τα εξ ων συνετέθη. Διεργασίες στην Αριστερά. Παντού ο Μανώλης. «Πρωτοβουλία των 7», μετά ΣΥΡΙΖΑ… Η υπόσχεση που τελικά διαψεύστηκε το 2015. Αντί για «λεφτά χωρίς ΠΑΣΟΚ, ένα ΠΑΣΟΚ χωρίς λεφτά». Από τις πρώτες κωλοτούμπες, ο ευρωβουλευτής Μανώλης, καταγγέλλει και στο χρόνο πάνω παραιτείται.
2005: η Ομάδα Πολιτών για το ζήτημα του νερού στην Αίγινα, εκδήλωση με το Μανώλη, για τα φράγματα στο Δημοτικό Θέατρο Αίγινας. Αντιδήμαρχος: «Κύριε Γλέζο για την πράξη σας στην Ακρόπολη κλπ.». «Για το νερό ήρθα να σας μιλήσω και για τα φράγματα». Δεν ήθελε να ακούει ούτε να μιλάει για την «πράξη στην Ακρόπολη». Αποτέλεσμα της εκδήλωσης: κατασκευή ενός φράγματος «τύπου Απεράθου» στη Σκοτεινή, με χρηματοδότηση της Νομαρχίας Πειραιά. Δημοσιεύματα στις τοπικές εφημερίδες για τις φθορές, κλπ. κλπ. αργότερα. Ποιος το θυμάται;
2011: Φθινόπωρο, ένα βήμα πριν την παρακμή της, η Συνέλευση Αγανακτισμένων στην Αίγινα, προσκαλεί το Μανώλη Γλέζο μέσω της φίλης του Λυδίας να μιλήσει για την άμεση δημοκρατία στ’ Απεράθου. Προετοιμασία για την εκδήλωση, το περιοδικό «Απεραθίτικα», ντοκουμέντα της εποχής που ήταν κοινοτάρχης, διάβασμα, δυο-τρεις μήνες πριν. Δεν έπεφτε καρφίτσα. Την άλλη μέρα στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Αίγινας, θα μιλήσει με τα παιδιά του σχολείου. «Δεν θα κάνω τη χάρη στο δάσκαλό σας να σας πω για τη σημαία. Θα σας πω για εκείνο το παιδί που σταμάτησε μια φάλαγγα από τανκς και μετά το πάτησαν. Θα σας πω για το άλλο παιδί που σκοτώθηκε έτσι… για το άλλο παιδί… για το άλλο παιδί που έκανε αυτό κι εκείνο…». Βροχή οι ερωτήσεις: «Φοβόσουνα»; ρώτησε Νικολάκη(χ) «’Όπλα είχατε» ένας άλλος; «Τι σκεφτόσουνα τότε, πώς έζησες»; Βροχή στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου. «Φοβόμουνα. Ο φόβος είναι φυσικό, αν κάποιος σας λέει ότι δε φοβάται είναι ψεύτης», «Όχι δεν ήταν μόνο τα όπλα, υπήρχαν πολλοί τρόποι να βοηθήσεις την αντίσταση».
Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2018: σειρά μαθημάτων στη Δ για τον ελληνοϊταλικό, για την κατοχή, την αντίσταση, τραγούδια της εποχής: «Με πιάσαν επί Μεταξά», «Στ’ άρματα», Γενίτσαρης, Βαμβακάρης,… «Να τον καλέ(χ)ουμε (χ)την τάκ(χ)η, δά(χ)καλε, να μα(χ) μιλή(χ)ει». Να τον καλέσουμε Παναγιώτη μου. Η Λυδία, η φίλη του, μας έδωσε τη διεύθυνση. Ερωτήσεις, φάκελος, γραμματόσημο. Ο Μανώλης μπαινόβγαινε στην Πνευμονολογική. Δεν θα ερχόταν.
Μέσα στους εκατοντάδες χιλιάδες που ήθελαν να αποχαιρετίσουν ένα ήρωα στην εξόδιο ακολουθία. Ας ενισχύσουμε τη βιβλιοθήκη «Νίκος Γλέζος» στ’ Απεράθου, όπως το επιθυμεί η οικογένειά του. Το δικό μας «γη να έχεις ελαφριά». Ο Νίκος, που εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή το Μάιο του '44, ήταν ο ήρωας του Μανώλη. Πριν εκτελεστεί είχε πετάξει απ’ το καμιόνι σημείωμα: «Αγαπητή μητέρα σας φιλώ, χαιρετισμούς, σήμερα πάω για εκτέλεση. Πάω. Πέφτοντας για τον ελληνικό λαό».
Είμαστε πιο φτωχοί χωρίς το Μανώλη. Το παλικάρι της Ρωμιοσύνης και του κόσμου ολόκληρου. ΓΚ
Υστερόγραφα:
*Βιβλιοθήκη Νίκου Ν. Γλέζου στ' Απεράθου (Τράπεζα Εurobank, Αρ. Λογαριασμού: 0026-0244-12-0201196948 IBAN GR6202602440000120201196948).
*Κανονισμός λειτουργίας της Λαϊκής Συνέλευσης της κοινότητας, που ψηφίσθηκε ομόφωνα στη Λαϊκή Συνέλευση (απόσπασμα):
- Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, ανήκουν στο Λαό και ασκούνται από τον ίδιο το Λαό.
-Κυρίαρχο σώμα της Λαϊκής Εξουσίας είναι η Λαϊκή Συνέλευση(Λ.Σ.). Αυτή αποφασίζει για όλα τα ζητήματα και το Κοινοτικό Συμβούλιο(Κ.Σ.) εκτελεί τις αποφάσεις της.
-Η Λ. Σ. εκλέγει Προεδρείο για την καλύτερη λειτουργία της. Το Προεδρείο έχει την ευθύνη της σύγκλησης της Λ. Σ. στα χρονικά διαστήματα που όρισε η Λ. Σ. και είναι ανακλητό. Η ανάκληση (ως σύνολο ή μέρους του) μπαίνει στην κρίση της Γ.Σ., όταν το ζητήσουν τα 2/3 των παρόντων.
-Έκτακτα συγκαλείται η Λ. Σ. όταν: α) το ζητήσει το Κοινοτικό Συμβούλιο β) το ζητήσουν με αίτησή τους 21 πολίτες γ) το κρίνει αναγκαίο το Προεδρείο δ) το ζητήσει μια από τις Επιτροπές της Κοινότητας ε) το ζητήσει μια από τις Λαϊκές Οργανώσεις(Σωματεία, Σύλλογοι, Συνεταιρισμοί κ.λπ.).
-Το Προεδρείο έχει ευθύνη προσδιορισμού της ημερήσιας διάταξης της Λ.Σ. , τα θέματα της οποίας ανακοινώνονται δημόσια τουλάχιστον 5 μέρες πριν και καθορίζονται σε συνεργασία με το Κ.Σ. Αλλά και κάθε πολίτης μπορεί σε συνεννόηση με το Προεδρείο να βάλει θέμα στη Γ.Σ.
-Για τη Γ.Σ. το Προεδρείο στέλνει προσκλήσεις και σε όλες τις Λαϊκές Οργανώσεις, στις Κοινοτικές Επιχειρήσεις και Επιτροπές, καθώς και στις δημόσιες Υπηρεσίες.
-Έλεγχο για οποιαδήποτε δραστηριότητα του Κ.Σ. δικαιούται να κάνει κάθε πολίτης. Μπορεί να απευθύνει γραφτά το ερώτημα και να το κοινοποιεί και στο Προεδρείο, ώστε να μπαίνει και στην ημερήσια διάταξη της Γ.Σ.
-Οι αποφάσεις για να έχουν ισχύ πρέπει να ψηφισθούν από τα 2/3 των παρόντων στη Γ.Σ. Όταν η απόφαση για κάποιο θέμα έχει μικρή πλειοψηφία παραπέμπεται σε Δημοψήφισμα.
*Τα φράγματα «τύπου Απεράθου»:
Σε συνεργασία με Κέντρο Οικολογικών Ερευνών Νάξου, που υπήρχε τότε, με διαχειριστή το Βασίλη Γιόκαρη, πραγματοποιήθηκε-κατά την τριετία 1992-94- ένα ολοκληρωμένο αντιδιαβρωτικό πιλοτικό πρόγραμμα. Οι στόχοι του αντιδιαβρωτικού προγράμματος ήταν:
1. Περιορισμός της διάβρωσης των επικλινών εδαφών από τα νερά των βροχοπτώσεων,
2. προστασία της βλάστησης από την ανεξέλεγκτη αιγοπροβατοτροφία, από την υπερβόσκηση,
3. μείωση της επιφανειακής απορροής των νερών των χειμάρρων και εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων με νερά, που διαφορετικά θα πήγαιναν στη θάλασσα,
4. αξιοποίηση των νερών αυτών για άρδευση, ύδρευση κλπ.
Στο πλαίσιο του προγράμματος υλοποιήθηκε μια σειρά έργων, όπως:
- Αποκατάσταση τοιχίων αντιστήριξης επιφάνειας 3.700 περίπου τετρ.μ. και μήκους περίπου 1.800 μ, σε πεζούλια συνολικής έκτασης 62 στρεμμάτων
- Περίφραξη βοσκοτόπων ή κτημάτων 2.500 στρεμμάτων περίπου και αποκατάσταση πεζουλιών σ' αυτά
- Κατασκευή 66 μικρών φραγμάτων ανάσχεσης της χειμαρρικής ροής των βρόχινων νερών, ώστε να μειωθεί η επιφανειακή απορροή των νερών των χειμάρρων και ν' αυξηθεί το ποσοστό του νερού που περνάει στο υπέδαφος και εμπλουτίζει τους υπόγειους υδροφορείς. Τα μικρά αυτά φράγματα ανάσχεσης λειτουργούν παράλληλα ως αντιπλημμυρικά και αντι-διαβρωτικά έργα.
- Προστασία και αξιοποίησης του νερού 6 φυσικών πηγών και χειμάρρων.
- Κατασκευή 4 ποτιστρών ζώων, 14 στερνών-δεξαμενών και υδρομαστευτικών στοών συνολικής χωρητικότητας 1.800 κυβ.μ. για την τροφοδοσία με νερό ενός μικρού υδροηλεκτρικού έργου.
Για να γίνουν τα παραπάνω, δούλεψαν περισσότεροι από 150 εργάτες, μάστορες, τεχνίτες, εργοδηγοί και υπάλληλοι (στη μεγάλη τους πλειοψηφία από τ' Απεράθου, αλλά και μερικοί από το Δανακό, το Φιλώτι κλπ).
Τα έργα κατασκευάστηκαν συγκεντρωμένα και αλληλοσυμπληρούμενα σε μια περιοχή, στην υδρολογική λεκάνη Πέρα Χωριό της κοινότητας Απεράθου, προκειμένου να είναι στο μέγιστο βαθμό αποτελεσματικά και να δώσουν τη δυνατότητα εξαγωγής αξιόπιστων συμπερασμάτων για τη χρησιμότητά τους ως ένα ενιαίο σύνολο.
Πίκος Απίκος
RSS Feed
