Τις τελευταίες μέρες δύο ακόμα περιστατικά βιασμών έγιναν γνωστά στο νησί. Στα Χανιά μια φοιτήτρια κατήγγειλε τον ομαδικό βιασμό της από τον φίλο της και την παρέα του, ενώ στο Ρέθυμνο πριν λίγες μέρες μια κοπέλα κατήγγειλε το βιασμό της σε φουσκωτό σκάφος στη παραλία της Πρέβελης. Και από τότε σιωπή… Όμως μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο για περιπτώσεις βιασμών δείχνει πως το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο και πολύ πιο κοντά μας από όσο νομίζουμε.
Τα περιστατικά αυτά είτε θα αποτελέσουν μια ακόμα είδηση που θα περάσει στα ψιλά, είτε θα σταθούν αφορμή η τοπική κοινωνία να προβληματιστεί ειλικρινά για το ποιος έχει την ευθύνη σε ένα βιασμό. Και που ξέρεις, ίσως έτσι αποτρέψει τον επόμενο. Κάπου εκεί, ανάμεσα στο τεκμήριο της αθωότητας και τη μετάθεση της ευθύνης βρίσκεται η αλήθεια.
Αν στο άκουσμα αυτών των ειδήσεων οι αυθόρμητες σκέψεις περιστρέφονται γύρω από εκφράσεις: «μάλλον πήγαινε γυρεύοντας», «κάπως τον προκάλεσε» ή «γιατί δεν αντιστάθηκε» είναι γιατί ο βιασμός δεν είναι μόνο η πράξη καθεαυτή αλλά η πιο βίαιη έκφραση μιας ολόκληρης κουλτούρας. Σ’ αυτήν την κουλτούρα της κατωτερότητας των γυναικών λοιπόν, όλοι και όλες γαλουχηθήκαμε και λίγο έως πολύ την αναπαράγουμε στην καθημερινότητά μας. Και είναι όλα αυτά που από παιδιά μάθαμε για τους ρόλους του άντρα και της γυναίκας. Για τις ''ενστικτώδεις ορμές'' του αρσενικού και την εξώλης που ''κοίτα τι φοράει''. Για το λεβέντη που μπορεί να έχει όποια γουστάρει και την ξενέρωτη που επιμένει να λέει όχι. Το αρσενικό δυνατός και αφέντης. Το θηλυκό αδύναμο και πάντα διαθέσιμο.
Αν αποδεχόμαστε αυτές τις συμπεριφορές ως φυσιολογικές, τότε δεν χρειάζεται να εκπλησσόμαστε κάθε που ακούμε πως μια κοπέλα βιάστηκε. Και αν όλα αυτά φαίνονται υπερβολικά να θυμίσουμε απλά ως παράδειγμα ότι σε αυτόν τον τόπο η γυναίκα απέκτησε δικαίωμα ψήφου, δηλαδή δικαίωμα ‘’γνώμης’’, πριν περίπου 60 χρόνια(1952).
Οι μισές τουλάχιστον γυναίκες έστω μια φορά στη ζωή τους υφίστανται κάποια μορφή σεξουαλικής βίας, μέσα ή έξω από το σπίτι. Κάθε χρόνο στην Ελλάδα αναφέρονται περίπου 4000 περιστατικά βιασμών. Ο αριθμός των γυναικών που θα βρουν το θάρρος να καταγγείλουν μια επίθεση έχει άμεση σχέση με το φόβο, τη ντροπή και την ενοχή που μέσα τους γεννιέται από αυτά που ο ρόλος τους τούς έχει μάθει. Όσο όμως το θύμα αυτοενοχοποιείται και στιγματίζεται κοινωνικά τόσο αποενοχοποιείται ο θύτης (εκτός φυσικά αν είναι μετανάστης). Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο επιτέλους πως την ευθύνη για κάθε βιασμό δεν την έχει το θύμα. Την έχει ο βιαστής που βιάζει, η κοινωνία που δικαιολογεί ή σιωπά, η δικαιοσύνη που δεν βρίσκει επαρκή στοιχεία, τα ΜΜΕ που αν δεν έχει νεκρούς δεν ασχολούνται.
Ένα είδος που καταπιέζει συνειδητά το άλλο μισό του είδους του προφανώς και δεν μπορεί να καυχιέται για την πρόοδο του. Ο ρόλος και η θέση της γυναίκας σε μια κοινωνία είναι κομβικό στοιχείο για τον πολιτισμικό επίπεδο κάθε περιόδου. Έτσι τουλάχιστον μαθαίναμε για τον περίφημο μινωικό πολιτισμό (που έχει γίνει, όπως και η φιλοξενία, ένα ακόμα τουριστικό προϊόν). Η γυναίκα είχε ενεργό συμμετοχή σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις ως ισότιμο και χειραφετημένο ον και έχαιρε πλήρους σεβασμού τόσο μέσα όσο και έξω από το σπίτι. Στην κρητική κοινωνία του 2016, παρόλη την πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών, είναι ακόμα εμφανής η στιβαρή θέση του άντρα και η διακριτική παρουσία της γυναίκας, όσο και να λέγεται πως ‘’αυτή κάνει κουμάντο από πίσω’’. Πού ήταν άραγε η γυναίκα στα αγροτικά μπλόκα του χειμώνα; Πώς χαρακτηρίζεται μια δυναμική γυναίκα που αμφισβητεί την εξουσία του αρσενικού; Γιατί μια γυναίκα να φοβάται το τί θα πει ο κόσμος όσο φοβάται και αυτόν που τη βίασε ή τη χτυπά;
Ας μην περιμένουμε το επόμενο θύμα να είναι η κόρη μας ή η αδερφή μας. Να παλέψουμε ολόκληρη την κουλτούρα του βιασμού στο εδώ και τώρα. Απαραίτητη είναι η κοινωνική ενεργοποίηση και αυτό-οργάνωση των γυναικών σε διάφορες ομάδες (παραγωγικές, πολιτικές, πολιτιστικές, αθλητικές κ.ά) σε πόλεις και χωριά για να ζωντανέψουμε τις σχέσεις , να αποκτήσουμε δεσμούς ισότιμους και να προωθηθεί μια διαφορετική κουλτούρα για τη συμμετοχή της γυναίκας στα κοινά. Γιατί όσο και να κατηγορούμε εκ του ασφαλούς την άτιμη κοινωνία και το άδικο σύστημα για τα δεινά της ζωής μας, χρειάζεται όλοι και όλες να δημιουργήσουμε τις δομές και τις σχέσεις εκείνες που θα καθρεφτίζουν έμπρακτα αυτά που ονειρευόμαστε. Να παλέψουμε στην κάθε μας μέρα για το σεβασμό, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
Τα περιστατικά αυτά είτε θα αποτελέσουν μια ακόμα είδηση που θα περάσει στα ψιλά, είτε θα σταθούν αφορμή η τοπική κοινωνία να προβληματιστεί ειλικρινά για το ποιος έχει την ευθύνη σε ένα βιασμό. Και που ξέρεις, ίσως έτσι αποτρέψει τον επόμενο. Κάπου εκεί, ανάμεσα στο τεκμήριο της αθωότητας και τη μετάθεση της ευθύνης βρίσκεται η αλήθεια.
Αν στο άκουσμα αυτών των ειδήσεων οι αυθόρμητες σκέψεις περιστρέφονται γύρω από εκφράσεις: «μάλλον πήγαινε γυρεύοντας», «κάπως τον προκάλεσε» ή «γιατί δεν αντιστάθηκε» είναι γιατί ο βιασμός δεν είναι μόνο η πράξη καθεαυτή αλλά η πιο βίαιη έκφραση μιας ολόκληρης κουλτούρας. Σ’ αυτήν την κουλτούρα της κατωτερότητας των γυναικών λοιπόν, όλοι και όλες γαλουχηθήκαμε και λίγο έως πολύ την αναπαράγουμε στην καθημερινότητά μας. Και είναι όλα αυτά που από παιδιά μάθαμε για τους ρόλους του άντρα και της γυναίκας. Για τις ''ενστικτώδεις ορμές'' του αρσενικού και την εξώλης που ''κοίτα τι φοράει''. Για το λεβέντη που μπορεί να έχει όποια γουστάρει και την ξενέρωτη που επιμένει να λέει όχι. Το αρσενικό δυνατός και αφέντης. Το θηλυκό αδύναμο και πάντα διαθέσιμο.
Αν αποδεχόμαστε αυτές τις συμπεριφορές ως φυσιολογικές, τότε δεν χρειάζεται να εκπλησσόμαστε κάθε που ακούμε πως μια κοπέλα βιάστηκε. Και αν όλα αυτά φαίνονται υπερβολικά να θυμίσουμε απλά ως παράδειγμα ότι σε αυτόν τον τόπο η γυναίκα απέκτησε δικαίωμα ψήφου, δηλαδή δικαίωμα ‘’γνώμης’’, πριν περίπου 60 χρόνια(1952).
Οι μισές τουλάχιστον γυναίκες έστω μια φορά στη ζωή τους υφίστανται κάποια μορφή σεξουαλικής βίας, μέσα ή έξω από το σπίτι. Κάθε χρόνο στην Ελλάδα αναφέρονται περίπου 4000 περιστατικά βιασμών. Ο αριθμός των γυναικών που θα βρουν το θάρρος να καταγγείλουν μια επίθεση έχει άμεση σχέση με το φόβο, τη ντροπή και την ενοχή που μέσα τους γεννιέται από αυτά που ο ρόλος τους τούς έχει μάθει. Όσο όμως το θύμα αυτοενοχοποιείται και στιγματίζεται κοινωνικά τόσο αποενοχοποιείται ο θύτης (εκτός φυσικά αν είναι μετανάστης). Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο επιτέλους πως την ευθύνη για κάθε βιασμό δεν την έχει το θύμα. Την έχει ο βιαστής που βιάζει, η κοινωνία που δικαιολογεί ή σιωπά, η δικαιοσύνη που δεν βρίσκει επαρκή στοιχεία, τα ΜΜΕ που αν δεν έχει νεκρούς δεν ασχολούνται.
Ένα είδος που καταπιέζει συνειδητά το άλλο μισό του είδους του προφανώς και δεν μπορεί να καυχιέται για την πρόοδο του. Ο ρόλος και η θέση της γυναίκας σε μια κοινωνία είναι κομβικό στοιχείο για τον πολιτισμικό επίπεδο κάθε περιόδου. Έτσι τουλάχιστον μαθαίναμε για τον περίφημο μινωικό πολιτισμό (που έχει γίνει, όπως και η φιλοξενία, ένα ακόμα τουριστικό προϊόν). Η γυναίκα είχε ενεργό συμμετοχή σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις ως ισότιμο και χειραφετημένο ον και έχαιρε πλήρους σεβασμού τόσο μέσα όσο και έξω από το σπίτι. Στην κρητική κοινωνία του 2016, παρόλη την πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών, είναι ακόμα εμφανής η στιβαρή θέση του άντρα και η διακριτική παρουσία της γυναίκας, όσο και να λέγεται πως ‘’αυτή κάνει κουμάντο από πίσω’’. Πού ήταν άραγε η γυναίκα στα αγροτικά μπλόκα του χειμώνα; Πώς χαρακτηρίζεται μια δυναμική γυναίκα που αμφισβητεί την εξουσία του αρσενικού; Γιατί μια γυναίκα να φοβάται το τί θα πει ο κόσμος όσο φοβάται και αυτόν που τη βίασε ή τη χτυπά;
Ας μην περιμένουμε το επόμενο θύμα να είναι η κόρη μας ή η αδερφή μας. Να παλέψουμε ολόκληρη την κουλτούρα του βιασμού στο εδώ και τώρα. Απαραίτητη είναι η κοινωνική ενεργοποίηση και αυτό-οργάνωση των γυναικών σε διάφορες ομάδες (παραγωγικές, πολιτικές, πολιτιστικές, αθλητικές κ.ά) σε πόλεις και χωριά για να ζωντανέψουμε τις σχέσεις , να αποκτήσουμε δεσμούς ισότιμους και να προωθηθεί μια διαφορετική κουλτούρα για τη συμμετοχή της γυναίκας στα κοινά. Γιατί όσο και να κατηγορούμε εκ του ασφαλούς την άτιμη κοινωνία και το άδικο σύστημα για τα δεινά της ζωής μας, χρειάζεται όλοι και όλες να δημιουργήσουμε τις δομές και τις σχέσεις εκείνες που θα καθρεφτίζουν έμπρακτα αυτά που ονειρευόμαστε. Να παλέψουμε στην κάθε μας μέρα για το σεβασμό, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
RSS Feed
