Πού καλλιεργείται και τι μπορεί να καλλιεργείται - Περιοχές με αρκετό νερό
Απέναντι στην πολυδιάστατη κρίση που περνάμε, κεντρική σημασία αποκτά η ανασυγκρότηση της παραγωγής με βάση τις σημερινές εναπομείνασες δυνατότητες. Αυτές, δεν είναι άλλες από τις ζωντανές δυνάμεις ανθρώπων που, συνεργατικά και φιλικά, θα δώσουν το ανάλογο νόημα στην παραγωγή των αγαθών, κραδαίνοντας τη σκυτάλη από την ιστορία και τους παλιούς που ακόμα ζούνε στο νησί. Οι σχέσεις εμπιστοσύνης και η αλληλεγγύη, η γνώση και ο μόχθος, θα συμβάλουν στο φτιάξουμε μια τοπική οικονομία που θα διαπλατύνεται και θα συνθέτει στο διάβα της, τη ζωή και την επιβίωση. Μια σειρά επιστολών θα επιδιώξουν να συμβάλουν σε μια σοβαρή συζήτηση μετάβασης, σε δρόμους σύγχρονους και συνάμα βιώσιμους. Θέλουμε μια Αίγινα που θα κρατά τα παιδιά της στο νησί και θα τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουν δημιουργικά τις παραγωγικές τους ικανότητες, σε μια φιλική-συνεργατική οικονομία.
Η τραγική αλήθεια είναι, ότι η αμηχανία και η αναμονή που διαδέχεται την απελπισία στις μέρες μας, δυσκολεύει κάθε προσπάθεια προσανατολισμού στην αγροτική παραγωγή. Από την άλλη, οι επίσημοι μηχανισμοί χρηματοδότησης οι οποίοι έχουν αδρανοποιηθεί, είναι προσανατολισμένοι σε έναν παρασιτικό εκσυγχρονισμό που ακινητοποιούν τις δημιουργικές, παραγωγικές δυνάμεις και στερούν μια εφικτή αυτοδυναμία σε αγαθά. Δεκάδες νέοι, άνεργοι, ημιαπασχολούμενοι ή επισφαλώς εργαζόμενοι, λαχταρούν να πράξουν δημιουργικά και να προσφέρουν στην τοπική μας κοινωνία. Για αυτό και η ανάληψη ευθύνης, για αυτό το κεντρικής σημασίας ζήτημα, δεν μπορεί να είναι μια ακαδημαϊκή ενασχόληση στο διηνεκές αλλά μια, όσο το δυνατόν περιγραφή των δυνατοτήτων «εδώ και τώρα». ‘Έτσι, δίπλα σε κάθε προσπάθεια παραγωγικού και δημιουργικού ξεπεράσματος της κρίσης που συμβαίνει στο νησί, η Ομάδα Προβληματισμού και Παρέμβασης στην Αίγινα, συνομίλησε με έναν παλιό του νησιού, όχι τόσο παλιό ώστε να μην θυμάται-όχι τόσο νέο που να μην τα έχει ζήσει. Αυτός μας υπέδειξε τόπους που είναι οι κατάλληλοι για την καλλιέργεια ειδών, αναγκαίων και απαραίτητων για την επιβίωση. Συμπεριλαμβάνοντας συνοπτικά και άλλες δραστηριότητες του πρωτογενούς, όπως κτηνοτροφία και μελισσοκομία, το δεύτερο μέρος της επεξεργασμένης αφήγησης έχει ως εξής:
ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
Αμπέλι
Ελιά
Λεμονιά
Νεραντζιά
Αμυγδαλιά
Βερικοκιά
Συκιά
Ροδιά
Αχλαδιά
Φιστικιά
Μουριά και για τη σηροτροφία
Χαρουπιά για ζωοτροφή και παραγωγή χαρουπάλευρου
Σιτάρι
Κριθάρι
Καλαμπόκι
Ρεβίθια
Αρακάς
Κουκιά
Λαθούρι
Σουσάμι
Πατάτα
Λαχανικά-μποστανικά-ζαρζαβατικά
Μπαμπάκι
Λινάρι
Ριζάρι για τη βαφή νημάτων και υφασμάτων
Βίκος για ζωοτροφή
Βρύζα για δέσιμο σε κατασκευές και παραγωγή βύνης
———————--
Πού καλλιεργούσαν και τι καλλιεργούσαν:
Στις πεδινές περιοχές:
Αμπέλια, ελιές, συκιές, αμυγδαλιές, λαχανικά, καρποφόρα δέντρα, ξινά
Στις πλαγιές των βουνών:
Κριθάρι, όσπρια, λαθούρι, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά, βίκος (κτηνοτροφικό)
(Μέχρι το 1971 σύμφωνα με το χωροταξικό σχέδιο της Σ. Παπαδοπούλου-Μαύτα:
Δημητριακά 25%, κηπευτικά 2%, δεντροκαλλιέργεια 17% αμπέλια 12% ακαλλιέργητα χωράφια 44% επί της καλλιεργήσιμης γη)
—————————--
Βαθύ: κρασί, σταφύλια, σκόρδα, αμύγδαλα, φιστίκια, λάδι, δημητριακά
Βλάχηδες: κτηνοτροφία
Γιαννάκηδες: κτηνοτροφία
Σουβάλα: κήποι με τα πάντα
Κοντός: τα πάντα
Κύλινδρας: κτηνοτροφία, γεωργία
Κυψέλη: Γεωργία, δενδροκομία, κηπευτικά, σύκα, σταφύλια, λάδι, αμύγδαλα, φιστίκια
Λαζάρηδες: κτηνοτροφία
Λεύκη: τα πάντα
Μαραθώνας: περιβόλια, σύκα, ελιές
Μεσαγρός: λάδι, κρασί, δημητριακά, ρετσίνα, μελίσσια
Παχειοράχη: τα πάντα και κτηνοτροφία
Πέρδικα: δημητριακά, μελίσσια
Πόρτες: δενδροκομία, ελιές, μελίσσια
Άλωνες: κηπευτικά, ελιές, δημητριακά, φρούτα,
Σφεντούρι: κτηνοτροφία, δημητριακά, σταφύλια,
Τζίκηδες: κτηνοτροφία
Χλόη: δέντρα, κρασί, φρούτα, λαχανικά
Ψαχνή: τα πάντα, κτηνοτροφία
Άγιοι: λαχανοκηπευτικά, ρετσίνα, κεραμική, λάδι, αμύγδαλα, κρασί
Ανιτσαίο: κτηνοτροφικά, δημητριακά, λάδι,
Ασώματοι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, λαχανικά
Λιβάδι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, δέντρα, δημητριακά
Μπουρδέχτης: 50 στρέμματα περιβόλια με αμπέλια και ελιές
Βροχεία: Φιστίκι, ελιά, αμυγδαλιά, κηπευτικά, χαρουπιές
———————--
ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ
Καλοκαίρι
Φασόλι
Αγγούρι
Πεπόνι
Καρπούζι
Κολοκύθι
Μπάμια
Μελιτζάνα
Ντομάτα
Φράουλα
Πιπεριά
Βλήτα
Χειμώνας
Κουκιά
Μπιζέλια
Αρακάς
Αγκινάρα
Πράσο
Καρότα
Όλο το χρόνο
Ραπανάκι
Παντζάρι
Λάχανο
Κρεμμύδι
Σκόρδο
Μαρούλι
Πατάτα
Σέσκουλο
Ραδίκι
Αντίδι
Κουνουπίδι
Μπρόκολο
Δημητριακά
Σιτάρι
Κριθάρι
Βρώμη
Αράκι
Βίκος
Βρύζα
Δέντρα, φρούτα
Αμπέλι
Αμυγδαλιά
Βερικοκιά
Κερασιά
Μηλιά
Αχλαδιά
Συκιά
Ροδιά
Κορομηλιά
Μουσμουλιά
Κυδωνιά
Ροδακινιά
Δαμασκηνιά
Βανίλια
Λεμονιά
Πορτοκαλιά
Μανταρινιά
Ελιά
Αρωματικά του κήπου
Άνηθο
Κάρδαμο
Σέλινο
Μαϊντανός
Φινόκιο
Μάραθο
Καλιαντρό
Ρόκα
————————-
Περιοχές στην Αίγινα με αρκετό νερό και οι καλλιέργειές τους
-Στους Κήπους
-Λεμονιές και πορτοκαλιές στις Πόρτες
-Στη Γλυφάδα με κηπευτικά και δέντρα
-Σε μεγάλη περιοχή στις Άλωνες
-Στο Μεσαγρό και στη Βαγία, ελαιόδεντρα και αμπέλια
-Στον Κοντό στη θέση Υδραγωγείο
-Στη Σουβάλα και Λεόντι
-Στην Κυψέλη, στη Χλόη, στον Ασώματο και στην Περιβόλα που καλλιεργούνται τα πάντα
-Από το Μαραθώνα μέχρι και το 1975 γίνονταν εξαγωγές
Μεγάλα κτήματα με νερό στην Αίγινα:
-Κτήμα Σημαντώνη στις Άλωνες για λεμονιές, πορτοκαλιές και φιστικιές
-Κτήμα Αγίου Λεοντίου (κρατήρας) 100 στρέμματα
-Κτήμα Γλυφάδα, πηγάδι Βακαλόπουλου
-Κτήμα στις Άλωνες με πολύ νερό
-Στη Χλόη κτήμα Φουντούλη, παλιά λιοτρίβια πατητήρια και αλευρόμυλος
-Στην Πέρδικα το κτήμα του Μοναστηριού
-Στην Αιγινήτισσα, κτήμα Χριστοφίδη, παλιά περιβόλια
-Κτήμα Ζούμερα, στις Πολλές Ελιές
Η αφήγηση αυτή είναι ένα πλαίσιο επί του οποίου μπορούν να καταθέτονται κι άλλες πληροφορίες ώστε να συντεθεί, στο μέλλον, ένα τεκμηριωμένο και συνολικό σχέδιο για την αγροτική παραγωγή, τις δευτερογενείς και τριτογενείς απολήξεις της.
Ομάδα Προβληματισμού και Παρέμβασης στην Αίγινα
Απέναντι στην πολυδιάστατη κρίση που περνάμε, κεντρική σημασία αποκτά η ανασυγκρότηση της παραγωγής με βάση τις σημερινές εναπομείνασες δυνατότητες. Αυτές, δεν είναι άλλες από τις ζωντανές δυνάμεις ανθρώπων που, συνεργατικά και φιλικά, θα δώσουν το ανάλογο νόημα στην παραγωγή των αγαθών, κραδαίνοντας τη σκυτάλη από την ιστορία και τους παλιούς που ακόμα ζούνε στο νησί. Οι σχέσεις εμπιστοσύνης και η αλληλεγγύη, η γνώση και ο μόχθος, θα συμβάλουν στο φτιάξουμε μια τοπική οικονομία που θα διαπλατύνεται και θα συνθέτει στο διάβα της, τη ζωή και την επιβίωση. Μια σειρά επιστολών θα επιδιώξουν να συμβάλουν σε μια σοβαρή συζήτηση μετάβασης, σε δρόμους σύγχρονους και συνάμα βιώσιμους. Θέλουμε μια Αίγινα που θα κρατά τα παιδιά της στο νησί και θα τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουν δημιουργικά τις παραγωγικές τους ικανότητες, σε μια φιλική-συνεργατική οικονομία.
Η τραγική αλήθεια είναι, ότι η αμηχανία και η αναμονή που διαδέχεται την απελπισία στις μέρες μας, δυσκολεύει κάθε προσπάθεια προσανατολισμού στην αγροτική παραγωγή. Από την άλλη, οι επίσημοι μηχανισμοί χρηματοδότησης οι οποίοι έχουν αδρανοποιηθεί, είναι προσανατολισμένοι σε έναν παρασιτικό εκσυγχρονισμό που ακινητοποιούν τις δημιουργικές, παραγωγικές δυνάμεις και στερούν μια εφικτή αυτοδυναμία σε αγαθά. Δεκάδες νέοι, άνεργοι, ημιαπασχολούμενοι ή επισφαλώς εργαζόμενοι, λαχταρούν να πράξουν δημιουργικά και να προσφέρουν στην τοπική μας κοινωνία. Για αυτό και η ανάληψη ευθύνης, για αυτό το κεντρικής σημασίας ζήτημα, δεν μπορεί να είναι μια ακαδημαϊκή ενασχόληση στο διηνεκές αλλά μια, όσο το δυνατόν περιγραφή των δυνατοτήτων «εδώ και τώρα». ‘Έτσι, δίπλα σε κάθε προσπάθεια παραγωγικού και δημιουργικού ξεπεράσματος της κρίσης που συμβαίνει στο νησί, η Ομάδα Προβληματισμού και Παρέμβασης στην Αίγινα, συνομίλησε με έναν παλιό του νησιού, όχι τόσο παλιό ώστε να μην θυμάται-όχι τόσο νέο που να μην τα έχει ζήσει. Αυτός μας υπέδειξε τόπους που είναι οι κατάλληλοι για την καλλιέργεια ειδών, αναγκαίων και απαραίτητων για την επιβίωση. Συμπεριλαμβάνοντας συνοπτικά και άλλες δραστηριότητες του πρωτογενούς, όπως κτηνοτροφία και μελισσοκομία, το δεύτερο μέρος της επεξεργασμένης αφήγησης έχει ως εξής:
ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ
Αμπέλι
Ελιά
Λεμονιά
Νεραντζιά
Αμυγδαλιά
Βερικοκιά
Συκιά
Ροδιά
Αχλαδιά
Φιστικιά
Μουριά και για τη σηροτροφία
Χαρουπιά για ζωοτροφή και παραγωγή χαρουπάλευρου
Σιτάρι
Κριθάρι
Καλαμπόκι
Ρεβίθια
Αρακάς
Κουκιά
Λαθούρι
Σουσάμι
Πατάτα
Λαχανικά-μποστανικά-ζαρζαβατικά
Μπαμπάκι
Λινάρι
Ριζάρι για τη βαφή νημάτων και υφασμάτων
Βίκος για ζωοτροφή
Βρύζα για δέσιμο σε κατασκευές και παραγωγή βύνης
———————--
Πού καλλιεργούσαν και τι καλλιεργούσαν:
Στις πεδινές περιοχές:
Αμπέλια, ελιές, συκιές, αμυγδαλιές, λαχανικά, καρποφόρα δέντρα, ξινά
Στις πλαγιές των βουνών:
Κριθάρι, όσπρια, λαθούρι, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά, βίκος (κτηνοτροφικό)
(Μέχρι το 1971 σύμφωνα με το χωροταξικό σχέδιο της Σ. Παπαδοπούλου-Μαύτα:
Δημητριακά 25%, κηπευτικά 2%, δεντροκαλλιέργεια 17% αμπέλια 12% ακαλλιέργητα χωράφια 44% επί της καλλιεργήσιμης γη)
—————————--
Βαθύ: κρασί, σταφύλια, σκόρδα, αμύγδαλα, φιστίκια, λάδι, δημητριακά
Βλάχηδες: κτηνοτροφία
Γιαννάκηδες: κτηνοτροφία
Σουβάλα: κήποι με τα πάντα
Κοντός: τα πάντα
Κύλινδρας: κτηνοτροφία, γεωργία
Κυψέλη: Γεωργία, δενδροκομία, κηπευτικά, σύκα, σταφύλια, λάδι, αμύγδαλα, φιστίκια
Λαζάρηδες: κτηνοτροφία
Λεύκη: τα πάντα
Μαραθώνας: περιβόλια, σύκα, ελιές
Μεσαγρός: λάδι, κρασί, δημητριακά, ρετσίνα, μελίσσια
Παχειοράχη: τα πάντα και κτηνοτροφία
Πέρδικα: δημητριακά, μελίσσια
Πόρτες: δενδροκομία, ελιές, μελίσσια
Άλωνες: κηπευτικά, ελιές, δημητριακά, φρούτα,
Σφεντούρι: κτηνοτροφία, δημητριακά, σταφύλια,
Τζίκηδες: κτηνοτροφία
Χλόη: δέντρα, κρασί, φρούτα, λαχανικά
Ψαχνή: τα πάντα, κτηνοτροφία
Άγιοι: λαχανοκηπευτικά, ρετσίνα, κεραμική, λάδι, αμύγδαλα, κρασί
Ανιτσαίο: κτηνοτροφικά, δημητριακά, λάδι,
Ασώματοι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, λαχανικά
Λιβάδι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, δέντρα, δημητριακά
Μπουρδέχτης: 50 στρέμματα περιβόλια με αμπέλια και ελιές
Βροχεία: Φιστίκι, ελιά, αμυγδαλιά, κηπευτικά, χαρουπιές
———————--
ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ
Καλοκαίρι
Φασόλι
Αγγούρι
Πεπόνι
Καρπούζι
Κολοκύθι
Μπάμια
Μελιτζάνα
Ντομάτα
Φράουλα
Πιπεριά
Βλήτα
Χειμώνας
Κουκιά
Μπιζέλια
Αρακάς
Αγκινάρα
Πράσο
Καρότα
Όλο το χρόνο
Ραπανάκι
Παντζάρι
Λάχανο
Κρεμμύδι
Σκόρδο
Μαρούλι
Πατάτα
Σέσκουλο
Ραδίκι
Αντίδι
Κουνουπίδι
Μπρόκολο
Δημητριακά
Σιτάρι
Κριθάρι
Βρώμη
Αράκι
Βίκος
Βρύζα
Δέντρα, φρούτα
Αμπέλι
Αμυγδαλιά
Βερικοκιά
Κερασιά
Μηλιά
Αχλαδιά
Συκιά
Ροδιά
Κορομηλιά
Μουσμουλιά
Κυδωνιά
Ροδακινιά
Δαμασκηνιά
Βανίλια
Λεμονιά
Πορτοκαλιά
Μανταρινιά
Ελιά
Αρωματικά του κήπου
Άνηθο
Κάρδαμο
Σέλινο
Μαϊντανός
Φινόκιο
Μάραθο
Καλιαντρό
Ρόκα
————————-
Περιοχές στην Αίγινα με αρκετό νερό και οι καλλιέργειές τους
-Στους Κήπους
-Λεμονιές και πορτοκαλιές στις Πόρτες
-Στη Γλυφάδα με κηπευτικά και δέντρα
-Σε μεγάλη περιοχή στις Άλωνες
-Στο Μεσαγρό και στη Βαγία, ελαιόδεντρα και αμπέλια
-Στον Κοντό στη θέση Υδραγωγείο
-Στη Σουβάλα και Λεόντι
-Στην Κυψέλη, στη Χλόη, στον Ασώματο και στην Περιβόλα που καλλιεργούνται τα πάντα
-Από το Μαραθώνα μέχρι και το 1975 γίνονταν εξαγωγές
Μεγάλα κτήματα με νερό στην Αίγινα:
-Κτήμα Σημαντώνη στις Άλωνες για λεμονιές, πορτοκαλιές και φιστικιές
-Κτήμα Αγίου Λεοντίου (κρατήρας) 100 στρέμματα
-Κτήμα Γλυφάδα, πηγάδι Βακαλόπουλου
-Κτήμα στις Άλωνες με πολύ νερό
-Στη Χλόη κτήμα Φουντούλη, παλιά λιοτρίβια πατητήρια και αλευρόμυλος
-Στην Πέρδικα το κτήμα του Μοναστηριού
-Στην Αιγινήτισσα, κτήμα Χριστοφίδη, παλιά περιβόλια
-Κτήμα Ζούμερα, στις Πολλές Ελιές
Η αφήγηση αυτή είναι ένα πλαίσιο επί του οποίου μπορούν να καταθέτονται κι άλλες πληροφορίες ώστε να συντεθεί, στο μέλλον, ένα τεκμηριωμένο και συνολικό σχέδιο για την αγροτική παραγωγή, τις δευτερογενείς και τριτογενείς απολήξεις της.
Ομάδα Προβληματισμού και Παρέμβασης στην Αίγινα