Ιωάννα Σωτήρχου
Πρωτοπόροι στην καθαρή ενέργεια; Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, θα μπορούσε όμως να είναι και η αλήθεια. Οχι μόνο για τον πλούτο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που παραμένουν αναξιοποίητες στη χώρα μας, αλλά επιπλέον επειδή με το προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος η Ελλάδα θα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα έχει ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες με τις οποίες προωθείται η κοινωνική οικονομία στον ενεργειακό τομέα μέσω ενεργειακών κοινοτήτων-συνεταιρισμών που θα μπορούν να παράγουν και να διαχειρίζονται ενέργεια (κατανάλωση, προμήθεια, διανομή, αποθήκευση) σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Με διπλό όφελος τόσο για τις κοινότητες όσο και για το περιβάλλον.
Βέβαια σε άλλες χώρες ήταν ακριβώς η συλλογική έκφραση των πολιτών αυτή που καθιέρωσε την ώθηση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες παραμερίζοντας τα κεντρικά δίκτυα παροχής ενέργειας -κρατικά ή ιδιωτικά-, ακόμη και το κίνημα των επαναδημοτικοποιήσεων, ωριμάζοντας τις συνθήκες για την επανάσταση που θα ακολουθούσε: δεν είναι μόνο η στροφή σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, φιλικών προς τη φύση και περισσότερο προσιτών οικονομικά, αλλά και η κατεύθυνση σε ένα διαφορετικό μοντέλο που ωθεί στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και στην εξασφάλιση της αειφορίας.
Η σχέση συλλογικότητας και ανανεώσιμων πηγών πάντως έχει παρελθόν, αφού έχει γράψει Ιστορία: το πρώτο βήμα έγινε στη Δανία πριν από μερικές δεκαετίες, όταν ένας αγροτικός συνεταιρισμός αποφάσισε να βάλει μια ανεμογεννήτρια για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες, ώστε να μειώσει το ενεργειακό κόστος και την εξάρτηση από το κεντρικό δίκτυο διανομής ηλεκτρικού ρεύματος.
Τι προβλέπει το σχετικό νομοσχέδιο που φιλοδοξεί να αποτελέσει το εφαλτήριο προσέγγισης κοινωνικής οικονομίας και ενέργειας; Ποια είναι η υποδοχή του και τα σημεία στα οποία ασκείται κριτική; Τι απαντά η πολιτεία; Εκπρόσωποι της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, περιβαλλοντικών φορέων και ενεργειακών κέντρων καταθέτουν τη γνώμη τους επισημαίνοντας ότι είχαν συμμετάσχει τόσο σε συναντήσεις στο υπουργείο όσο και στη διαβούλευση.
Η Greenpeace
«Δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς και κατά μία έννοια δεν υπάρχει ακόμη γιατί αφορά ενεργειακές κοινότητες δίνοντάς τους τη δυνατότητα να παράγουν και να πουλάνε ενέργεια από καθαρές πηγές, αλλά όχι σε όλη την Ελλάδα. Ο νέος νόμος προέρχεται από δύο προτεινόμενες κοινοτικές οδηγίες που έχουν έντονο τον τοπικό χαρακτήρα στο πεδίο δραστηριοποίησης και η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που προχωρά στην εναρμόνιση και σε αυτό μάλλον είναι μπροστά…» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Τάκης Γρηγορίου εκ μέρους της Greenpeace.
Πού ασκήσανε κριτική; «Θα έπρεπε να ανοίξουν τα γεωγραφικά κριτήρια γιατί έτσι θα διευκολυνθούν οι συνέργειες μεταξύ διαφόρων περιοχών καθώς η χώρα μας έχει άνιση πληθυσμιακή κατανομή γεωγραφικά και κοινωνικές ιδιαιτερότητες, όπως είναι οι νησιωτικές κοινότητες ή οι απομακρυσμένες ορεινές, αλλά υπάρχει πνεύμα συνεννόησης» επισημαίνει, προσθέτοντας ότι μπορεί τελικά να μην είναι τόσο αυστηρά τα τοπικά κριτήρια ώστε αν ανοίξουν θα σημαίνει ότι το αρχικό κεφάλαιο επένδυσης που απαιτείται θα μπορούσε ίσως έτσι να βρεθεί πιο εύκολα, γιατί τα αιολικά και φωτοβολταϊκά έχουν σχεδόν μηδαμινό κόστος λειτουργίας, ενώ σίγουρα ανοίγει και ο δρόμος στους συνεταιρισμούς της κοινωνικά αλληλέγγυας οικονομίας καθώς προηγουμένως υπήρχε το πλαίσιο μόνο για αστικούς συνεταιρισμούς.
Θεωρεί ότι η αξιοποίηση των ΑΠΕ από συνεταιρισμούς θα μπορούσε να έχει τεράστια ανάπτυξη και πολλαπλά συγκριτικά οφέλη, κυρίως επειδή «θα βοηθούσε να σπάσει η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, εισαγωγές της τάξης των 10-15 δισεκατομμυρίων ευρώ σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όταν συγκριτικά ο ΕΝΦΙΑ αποδίδει 2,5 δισ. σε φόρους. Επιπλέον η επένδυση σε καθαρή ενέργεια έχει τεράστιο αντίκτυπο και στη δημόσια υγεία, αν υπολογίσει κανείς τους χιλιάδες θανάτους που προκαλεί η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα, όπως ο λιγνίτης και το πετρέλαιο, και την επιβάρυνση του αστικού περιβάλλοντος».
Περιμένουν την άδεια
Μας μιλά για τα τεράστια συμφέροντα και τις επιδοτήσεις προς τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, που δεν είναι εύκολο να αλλάξουν μέσω χρεώσεων οι οποίες μπορεί να ξεπερνούν το μισό δισ. ευρώ ετησίως για να επιδοτούν την κατανάλωση πετρελαίου στα νησιά. «Δεν φτάνει ότι έχει καθυστερήσει η διασύνδεση των νησιών, αλλά αντί να προωθούνται οι ΑΠΕ στο νησί του ήλιου, τη Ρόδο για παράδειγμα, φτιάχνουνε και νέο πετρελαϊκό σταθμό με κόστος κατασκευής 200 εκατομμύρια και λειτουργικά έξοδα της τάξης των 50-100 εκατομμυρίων ευρώ» μας αναφέρει για τις κακοδαιμονίες του συστήματος εξάρτησης που επιβαρύνει όλους μας.
Οσο για το θέμα των κερδοσκοπικών συμφερόντων για το οποίο διατυπώνονται αντιδράσεις; «Γιατί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρχει ένα επιχειρηματικό μοντέλο, στο οποίο θα συμμετέχουν και οι απλοί άνθρωποι σε τοπικό επίπεδο, που να δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν μια μορφή ενέργειας κάνοντας μια μικρή επένδυση και αν έχουν κέρδος να παρέχουν ενέργεια σε πιο ελκυστικές τιμές από της αγοράς; Αφού θα είναι πιο φτηνό, ας γίνει» μας λέει.
Θετικά διακείμενοι είναι και από τη Συνεταιριστική Εταιρεία Σίφνου, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε έναν κυκεώνα μελετών ενώ περιμένουν την άδεια παραγωγής, μία εκ των τριών που απαιτείται -έπονται οι άδειες εγκατάστασης και τελικά η άδεια λειτουργίας-, προκειμένου να βάλουν μπρος το σχέδιό τους για τη δημιουργία αιολικού πάρκου που θα σημάνει την ενεργειακή τους αυτονομία. «Οχι ότι θα απλουστευτεί κάτι στη διαδικασία αδειοδότησης των έργων, αλλά με τον νέο νόμο θα προηγούνται οι αιτήσεις των ενεργειακών συνεταιριστικών σχημάτων» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Απόστολος Δημόπουλος, που βρίσκει θετικό το γεγονός ότι η πολιτεία προχωρά στη θέσπιση αυτού του νομοσχεδίου και καθώς συμμετείχαν στη διαδικασία και υπέβαλλαν τις προτάσεις τους θεωρεί ότι το τελικό κείμενο θα είναι καλύτερο από αυτό που παρουσιάστηκε.
Συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών υπό προϋποθέσεις
Η συζήτηση στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έγινε με τον βιο-αρχιτέκτονα πρόεδρο, Βασίλη Τσολακίδη, και τον γεωλόγο γενικό διευθυντή, Βασίλη Κίλια, που μας μιλούν για τις ενεργειακές κοινότητες στις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν φυσικά πρόσωπα, πολίτες αλλά και νομικά πρόσωπα, όπως είναι οι δήμοι και ιδιωτικές εταιρείες με τοπικό ενδιαφέρον, για να αναπτύξουν ενεργειακά έργα ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους. Ομως ένα σημείο προβληματισμού είναι αυτό ακριβώς: ότι η συμμετοχή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα μπορούσε να αποτελέσει τον «δούρειο ίππο» ώστε τα κερδοσκοπικά κεφάλαια να προσποριστούν πόρους που προορίζονται για την κοινωνικά αλληλέγγυα οικονομία.
«Αν όμως δυο-τρεις εταιρίες, ξενοδοχεία για παράδειγμα, δημιουργήσουν ένα δίκτυο παροχής θερμότητας, γιατί να αποκλειστούν; Υπάρχουν πολλά μοντέλα, φαντασία να υπάρχει και στις προϋποθέσεις μας υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες, όπως η πλειοψηφική συμμετοχή φυσικών προσώπων για να εξασφαλίζεται η κοινωνική υπόσταση αφού σκοπός είναι η συμμετοχή των πολιτών, αλλά και το γεγονός ότι όλα τα μέλη της κοινότητας έχουν μία ψήφο ανεξάρτητα από το ύψος της συμμετοχής τους...».
Ενα ακόμη θέμα ήταν ο τοπικός χαρακτήρας των κοινοτήτων, που όμως «αποτελεί απαίτηση των ευρωπαϊκών οδηγιών που υλοποιούμε και προβλέπουν ότι οι συνεταιρισμοί πρέπει να υπακούουν στις ανάγκες της περιοχής και των κατοίκων της, γιατί σε αυτούς ακριβώς βασίζεται η από τα κάτω ανάπτυξη, σε αυτούς που ζουν και νοιάζονται για την περιοχή τους. Πώς αλλιώς οι τοπικές επιχειρήσεις θα έχουν το ενδιαφέρον να ξεκινήσουν να κάνουν κάτι, γιατί οι ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν θα είναι πολλές και σκοπός είναι να εμπλακούν οι πολίτες, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της ενέργειας που εξαρτώνται φυσικά και από τις τοπικές συνθήκες κλίματος, φυσικού πλούτου και δυνατοτήτων».
"Συνεταιρισμοί για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας".
Η συζήτηση στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έγινε με τον βιο-αρχιτέκτονα πρόεδρο, Βασίλη Τσολακίδη, και τον γεωλόγο γενικό διευθυντή, Βασίλη Κίλια, που μας μιλούν για τις ενεργειακές κοινότητες στις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν φυσικά πρόσωπα, πολίτες αλλά και νομικά πρόσωπα, όπως είναι οι δήμοι και ιδιωτικές εταιρείες με τοπικό ενδιαφέρον, για να αναπτύξουν ενεργειακά έργα ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους. Ομως ένα σημείο προβληματισμού είναι αυτό ακριβώς: ότι η συμμετοχή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα μπορούσε να αποτελέσει τον «δούρειο ίππο» ώστε τα κερδοσκοπικά κεφάλαια να προσποριστούν πόρους που προορίζονται για την κοινωνικά αλληλέγγυα οικονομία.
«Αν όμως δυο-τρεις εταιρίες, ξενοδοχεία για παράδειγμα, δημιουργήσουν ένα δίκτυο παροχής θερμότητας, γιατί να αποκλειστούν; Υπάρχουν πολλά μοντέλα, φαντασία να υπάρχει και στις προϋποθέσεις μας υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες, όπως η πλειοψηφική συμμετοχή φυσικών προσώπων για να εξασφαλίζεται η κοινωνική υπόσταση αφού σκοπός είναι η συμμετοχή των πολιτών, αλλά και το γεγονός ότι όλα τα μέλη της κοινότητας έχουν μία ψήφο ανεξάρτητα από το ύψος της συμμετοχής τους...».
Ενα ακόμη θέμα ήταν ο τοπικός χαρακτήρας των κοινοτήτων, που όμως «αποτελεί απαίτηση των ευρωπαϊκών οδηγιών που υλοποιούμε και προβλέπουν ότι οι συνεταιρισμοί πρέπει να υπακούουν στις ανάγκες της περιοχής και των κατοίκων της, γιατί σε αυτούς ακριβώς βασίζεται η από τα κάτω ανάπτυξη, σε αυτούς που ζουν και νοιάζονται για την περιοχή τους. Πώς αλλιώς οι τοπικές επιχειρήσεις θα έχουν το ενδιαφέρον να ξεκινήσουν να κάνουν κάτι, γιατί οι ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν θα είναι πολλές και σκοπός είναι να εμπλακούν οι πολίτες, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της ενέργειας που εξαρτώνται φυσικά και από τις τοπικές συνθήκες κλίματος, φυσικού πλούτου και δυνατοτήτων».
Τα στελέχη του ΚΑΠΕ δεν κάνουν λόγο για την ικανοποίηση εκλεπτυσμένων αναγκών μέσω ακριβών καινοτόμων εφαρμογών τεχνολογίας αιχμής στις οποίες η έρευνα στη χώρα μας θα μπορούσε να στραφεί αποφέροντας καρπούς. Αλλά μιλούν για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων όπως είναι η ενεργειακή φτώχεια: θα μπορούσε κάποιος συνεταιρισμός να φτιάξει ένα δίκτυο ώστε να καλύψει ανάγκες με φθηνότερη από το πετρέλαιο ενέργεια και να υποστηρίξει αυτούς που δεν έχουν να πληρώσουν προνοώντας για ένα ποσοστό κοινωνικής ενέργειας.
Ακόμη ίσως αποτελέσει και κίνητρο για τα φτωχότερα στρώματα να κινηθούν συλλογικά, όλοι μαζί, κάνοντας μια επένδυση η οποία τους αποφέρει όφελος και κέρδος από τη μείωση του λογαριασμού τους και ίσως και εισόδημα...
Άλλωστε κάθε περιοχή έχει τις δικές της δυνατότητες: για παράδειγμα στην Αλεξανδρούπολη που αφθονεί η γεωθερμική ενέργεια πρόκειται βάση ενός προγράμματος να τροφοδοτήσουν ένα χωριό, κάπου αλλού μπορεί να έχουν καλό αιολικό δυναμικό και να καλύψει μια ανεμογεννήτρια τις ανάγκες μιας κοινότητας. Ή όπως σε ένα επίσης πιλοτικό πρόγραμμα στην Αγία Βαρβάρα που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, σε ένα συγκρότημα τεσσάρων παλαιών εργατικών πολυκατοικιών με 75 διαμερίσματα προχωρούν σε ενεργειακή τους αναβάθμιση και την δημιουργία ενός κοινού συστήματος θέρμανσης από γεωθερμικές αντλίες.
Οι δυνατότητες φαντάζουν ανεξάντλητες σχεδόν όπως και οι ανάγκες που τις δημιουργούν: σε τοπικό πάλι επίπεδο θα διευκολύνεται η ιδιοπαραγωγή από φωτοβολταϊκά μέσω του ενεργειακού συμψηφισμού ώστε 30-50 καταναλωτές θα μπορούσαν από κοινού να συνδέσουν τα ρολόγια τους δημιουργώντας μιας κοινότητα, ενώ οι ενεργειακές κοινότητες θα μπορούσαν ακόμη να συμπληρώσουν τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εξοικονόμηση ενέργειας δίνοντας τη δυνατότητα ευρύτερης συμμετοχής σε πολίτες και οικονομικά ασθενέστερους.
«Άλλωστε, όπως μας λέει ο πρόεδρος, στη Βόρειο Ευρώπη ήταν το πρωτοπόρο συνεταιριστικό κίνημα που οδήγησε στην ανάπτυξη των εναλλακτικών πηγών ενέργειας προσελκύοντας και μικροεπενδυτές που στήριζαν ενεργειακούς συνεταιρισμούς αντί να τοποθετούν στην τράπεζα τα χρήματά τους εξασφαλίζοντας ένα πρόσθετο εισόδημα. Ακόμη και στις ΗΠΑ στο 80% των Πολιτειών υπάρχουν συνεταιριστικές επιχειρήσεις ενεργείας και σε αυτές συμμετέχουν 40 εκατομμύρια μέλη και σε ορισμένες μάλιστα ελέγχουν το δίκτυο».
Η συζήτηση με τα στελέχη του ΚΑΠΕ έκρυβε κι άλλες εκπλήξεις: όπως ότι η χώρα μας είναι αρκετά κοντά στον στόχο που έχει θέσει η Ε.Ε. για να καλύπτουν οι χώρες μέλη το 20% των αναγκών τους από ΑΠΕ ως το 2020, ως ένα βήμα απεξάρτησης από τις ακριβές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων κι εμείς το έχουμε σχεδόν καλύψει καθώς είμαστε στο 17%. Και τα πράγματα φαίνονται ελπιδοφόρα καθώς το κόστος των νέων τεχνολογιών ολοένα μειώνεται ενώ χαρακτηρίζουν επανάσταση αν πέσει και η τιμή της αποθήκευσης ενέργειας- των μπαταριών: «σκεφτείτε μόνο τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τα νησιά μας που δεν είναι διασυνδεδεμένα και χρησιμοποιούν μαζούτ και τις προοπτικές ανάπτυξης εκεί που υπάρχουν πηγές με μεγάλο δυναμικό και πόσο θα αυξηθεί η δυνατότητά τους να τις αξιοποιήσουν...».
Σε αυτά τα πλαίσια, το ΚΑΠΕ επιχειρεί να καταστήσει πράσινο νησί και αυτόνομο ενεργειακά τον ΑηΣτράτη ώστε να καλύπτεται σχεδόν το σύνολο των αναγκών των 200 κατοίκων του ενεργειακά με ΑΠΕ, ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, σε μία πρωτοβουλία «που δεν έχει ξαναγίνει επιδιώκοντας να δώσουμε στα σπίτια τους τηλεθέρμανση και όχι μόνο ηλεκτρικό ρεύμα αλλά και ζεστό νερό...». Πρόγραμμα που έρχεται να προστεθεί σε αυτό που έχει ήδη υλοποιήσει η Τήλος με σκοπό να αποτιμηθούν οι νέες τεχνολογίες στην επίτευξη ενεργειακής αυτονομίας. Και μπορεί να είμαστε δεύτεροι στον κόσμο στους ηλιακούς θερμοσίφωνες ανά κάτοικο μετά την Ιταλία ωστόσο υπολειπόμαστε στην έρευνα για την κάλυψη των αναγκών με πιο σύνθετα συστήματα που θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην καινοτομική βιομηχανία ώστε κάποια κομμάτια τους να παράγονται εδώ, επισημαίνουν οι συνομιλητές μας για τις ευκαιρίες που υπάρχουν ανεκμετάλλευτες...
Όσο για το όνειρο της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα; Ίσως να μην είναι και τόσο μακρινό: παρά το γεγονός ότι ο βασικός ενεργειακός πόρος της χώρας είναι ο λιγνίτης που επιβαρύνει ιδιαίτερα το περιβάλλον, η συμμετοχή του για το άμεσο μέλλον, αναμένεται να πέσει στο 35%. Η αλήθεια είναι πάντως ότι στο σημερινό και αυριανό περιβάλλον της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπου λειτουργούν αγορές και χρηματιστήρια και όπου οι ανταλλαγές ενέργειας ανάμεσα στις χώρες είναι πολύ σημαντικές, η πρόβλεψη του ενεργειακού μείγματος αποτελεί ένα δύσκολο σταυρόλεξο που μπορεί να λυθεί μόνον με την άσκηση ενός σοβαρού ενεργειακού σχεδιασμού.
Πλεονέκτημα στις εταιρείες
Εναν ακόμη τρόπο να καρπωθούν οι ιδιωτικές εταιρείες τους πόρους των συνεταιρισμών βλέπει η Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνικά Αλληλέγγυα Οικονομία (ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο.) πίσω από το νομοσχέδιο και προτείνει τον αποκλεισμό των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου, επισημαίνοντας πως «δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται σε όσα τόσο καιρό προσδοκούσαν οι πολίτες που επιζητούν την ενεργειακή στροφή σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και την ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας». Με ανακοίνωσή της η ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. ασκεί κριτική στο σχέδιο νόμου τονίζοντας ανάμεσα στα άλλα:
«Η κατ’ αρχήν θετική νομοθετική πρωτοβουλία θα μπορούσε να δώσει τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη των ενεργειακών συνεταιρισμών, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. Τελικά όμως, όχι μόνο δίνει συντριπτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που έχουν άδεια λειτουργίας στο σύνολο της επικράτειας, αλλά αποτελεί και τη μεγαλύτερη δυνατή προσφορά που θα μπορούσε να γίνει προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας.
»Οι μεγάλες ανώνυμες εταιρείες και πολυεθνικές, αξιοποιώντας την πρόβλεψη ότι μέλη μιας “Ενεργειακής Κοινότητας” μπορούν να είναι και «νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου», μπορούν να στήσουν κερδοσκοπικές “Ενεργειακές Κοινότητες” παντού, και σε συνδυασμό με τον Ν. 1667/86, να μοιράζουν τα κέρδη τους χωρίς να αλλάξουν τίποτε από τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα τους.
»Αντίθετα, οι “Ενεργειακές Κοινότητες” περιορίζονται ασφυκτικά με τρεις τουλάχιστον τρόπους: α) γεωγραφικά, β) σε ό,τι αφορά τα μέλη τους και σε γ) σε ό,τι αφορά τα ανώτατα όρια εγκατεστημένης ισχύος. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου ενώ απλώνει το χαλί να περάσει το μεγάλο ιδιωτικό κερδοσκοπικό κεφάλαιο και περιορίζει ασφυκτικά τις “Ενεργειακές Κοινότητες”, στο άρθρο 10 προβλέπει οικονομικά κίνητρα που μόνο σε μη κερδοσκοπικά εγχειρήματα Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας θα δικαιολογούνταν να παρέχει.
»Συμπερασματικά, οι βασικές προβλέψεις των άρθρων 1, 2, 4 και 10 του σχεδίου νόμου πρέπει να αναιρεθούν, με τον αποκλεισμό των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ως μελών των “Ενεργειακών Κοινοτήτων”. Αν δεν συμβεί αυτό, καλύτερα να αποσυρθεί συνολικά το Σ/Ν, αφού ο ιδιωτικός κερδοσκοπικός τομέας της ενέργειας μπορεί να συνεχίσει και χωρίς νέα εργαλεία να έρχεται σε σύγκρουση με τις τοπικές κοινωνίες και την αειφόρο προοπτική».
[email protected]
http://www.efsyn.gr/arthro/h-energeiaki-aytonomia-synanta-tin-koinoniki-oikonomia
Πρωτοπόροι στην καθαρή ενέργεια; Μπορεί να ακούγεται οξύμωρο, θα μπορούσε όμως να είναι και η αλήθεια. Οχι μόνο για τον πλούτο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που παραμένουν αναξιοποίητες στη χώρα μας, αλλά επιπλέον επειδή με το προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος η Ελλάδα θα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα έχει ενσωματώσει τις κοινοτικές οδηγίες με τις οποίες προωθείται η κοινωνική οικονομία στον ενεργειακό τομέα μέσω ενεργειακών κοινοτήτων-συνεταιρισμών που θα μπορούν να παράγουν και να διαχειρίζονται ενέργεια (κατανάλωση, προμήθεια, διανομή, αποθήκευση) σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Με διπλό όφελος τόσο για τις κοινότητες όσο και για το περιβάλλον.
Βέβαια σε άλλες χώρες ήταν ακριβώς η συλλογική έκφραση των πολιτών αυτή που καθιέρωσε την ώθηση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες παραμερίζοντας τα κεντρικά δίκτυα παροχής ενέργειας -κρατικά ή ιδιωτικά-, ακόμη και το κίνημα των επαναδημοτικοποιήσεων, ωριμάζοντας τις συνθήκες για την επανάσταση που θα ακολουθούσε: δεν είναι μόνο η στροφή σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας, φιλικών προς τη φύση και περισσότερο προσιτών οικονομικά, αλλά και η κατεύθυνση σε ένα διαφορετικό μοντέλο που ωθεί στην εξοικονόμηση ενέργειας, στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και στην εξασφάλιση της αειφορίας.
Η σχέση συλλογικότητας και ανανεώσιμων πηγών πάντως έχει παρελθόν, αφού έχει γράψει Ιστορία: το πρώτο βήμα έγινε στη Δανία πριν από μερικές δεκαετίες, όταν ένας αγροτικός συνεταιρισμός αποφάσισε να βάλει μια ανεμογεννήτρια για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες, ώστε να μειώσει το ενεργειακό κόστος και την εξάρτηση από το κεντρικό δίκτυο διανομής ηλεκτρικού ρεύματος.
Τι προβλέπει το σχετικό νομοσχέδιο που φιλοδοξεί να αποτελέσει το εφαλτήριο προσέγγισης κοινωνικής οικονομίας και ενέργειας; Ποια είναι η υποδοχή του και τα σημεία στα οποία ασκείται κριτική; Τι απαντά η πολιτεία; Εκπρόσωποι της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, περιβαλλοντικών φορέων και ενεργειακών κέντρων καταθέτουν τη γνώμη τους επισημαίνοντας ότι είχαν συμμετάσχει τόσο σε συναντήσεις στο υπουργείο όσο και στη διαβούλευση.
Η Greenpeace
«Δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς και κατά μία έννοια δεν υπάρχει ακόμη γιατί αφορά ενεργειακές κοινότητες δίνοντάς τους τη δυνατότητα να παράγουν και να πουλάνε ενέργεια από καθαρές πηγές, αλλά όχι σε όλη την Ελλάδα. Ο νέος νόμος προέρχεται από δύο προτεινόμενες κοινοτικές οδηγίες που έχουν έντονο τον τοπικό χαρακτήρα στο πεδίο δραστηριοποίησης και η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που προχωρά στην εναρμόνιση και σε αυτό μάλλον είναι μπροστά…» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Τάκης Γρηγορίου εκ μέρους της Greenpeace.
Πού ασκήσανε κριτική; «Θα έπρεπε να ανοίξουν τα γεωγραφικά κριτήρια γιατί έτσι θα διευκολυνθούν οι συνέργειες μεταξύ διαφόρων περιοχών καθώς η χώρα μας έχει άνιση πληθυσμιακή κατανομή γεωγραφικά και κοινωνικές ιδιαιτερότητες, όπως είναι οι νησιωτικές κοινότητες ή οι απομακρυσμένες ορεινές, αλλά υπάρχει πνεύμα συνεννόησης» επισημαίνει, προσθέτοντας ότι μπορεί τελικά να μην είναι τόσο αυστηρά τα τοπικά κριτήρια ώστε αν ανοίξουν θα σημαίνει ότι το αρχικό κεφάλαιο επένδυσης που απαιτείται θα μπορούσε ίσως έτσι να βρεθεί πιο εύκολα, γιατί τα αιολικά και φωτοβολταϊκά έχουν σχεδόν μηδαμινό κόστος λειτουργίας, ενώ σίγουρα ανοίγει και ο δρόμος στους συνεταιρισμούς της κοινωνικά αλληλέγγυας οικονομίας καθώς προηγουμένως υπήρχε το πλαίσιο μόνο για αστικούς συνεταιρισμούς.
Θεωρεί ότι η αξιοποίηση των ΑΠΕ από συνεταιρισμούς θα μπορούσε να έχει τεράστια ανάπτυξη και πολλαπλά συγκριτικά οφέλη, κυρίως επειδή «θα βοηθούσε να σπάσει η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, εισαγωγές της τάξης των 10-15 δισεκατομμυρίων ευρώ σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όταν συγκριτικά ο ΕΝΦΙΑ αποδίδει 2,5 δισ. σε φόρους. Επιπλέον η επένδυση σε καθαρή ενέργεια έχει τεράστιο αντίκτυπο και στη δημόσια υγεία, αν υπολογίσει κανείς τους χιλιάδες θανάτους που προκαλεί η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα, όπως ο λιγνίτης και το πετρέλαιο, και την επιβάρυνση του αστικού περιβάλλοντος».
Περιμένουν την άδεια
Μας μιλά για τα τεράστια συμφέροντα και τις επιδοτήσεις προς τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, που δεν είναι εύκολο να αλλάξουν μέσω χρεώσεων οι οποίες μπορεί να ξεπερνούν το μισό δισ. ευρώ ετησίως για να επιδοτούν την κατανάλωση πετρελαίου στα νησιά. «Δεν φτάνει ότι έχει καθυστερήσει η διασύνδεση των νησιών, αλλά αντί να προωθούνται οι ΑΠΕ στο νησί του ήλιου, τη Ρόδο για παράδειγμα, φτιάχνουνε και νέο πετρελαϊκό σταθμό με κόστος κατασκευής 200 εκατομμύρια και λειτουργικά έξοδα της τάξης των 50-100 εκατομμυρίων ευρώ» μας αναφέρει για τις κακοδαιμονίες του συστήματος εξάρτησης που επιβαρύνει όλους μας.
Οσο για το θέμα των κερδοσκοπικών συμφερόντων για το οποίο διατυπώνονται αντιδράσεις; «Γιατί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρχει ένα επιχειρηματικό μοντέλο, στο οποίο θα συμμετέχουν και οι απλοί άνθρωποι σε τοπικό επίπεδο, που να δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν μια μορφή ενέργειας κάνοντας μια μικρή επένδυση και αν έχουν κέρδος να παρέχουν ενέργεια σε πιο ελκυστικές τιμές από της αγοράς; Αφού θα είναι πιο φτηνό, ας γίνει» μας λέει.
Θετικά διακείμενοι είναι και από τη Συνεταιριστική Εταιρεία Σίφνου, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε έναν κυκεώνα μελετών ενώ περιμένουν την άδεια παραγωγής, μία εκ των τριών που απαιτείται -έπονται οι άδειες εγκατάστασης και τελικά η άδεια λειτουργίας-, προκειμένου να βάλουν μπρος το σχέδιό τους για τη δημιουργία αιολικού πάρκου που θα σημάνει την ενεργειακή τους αυτονομία. «Οχι ότι θα απλουστευτεί κάτι στη διαδικασία αδειοδότησης των έργων, αλλά με τον νέο νόμο θα προηγούνται οι αιτήσεις των ενεργειακών συνεταιριστικών σχημάτων» λέει στην «Εφ.Συν.» ο Απόστολος Δημόπουλος, που βρίσκει θετικό το γεγονός ότι η πολιτεία προχωρά στη θέσπιση αυτού του νομοσχεδίου και καθώς συμμετείχαν στη διαδικασία και υπέβαλλαν τις προτάσεις τους θεωρεί ότι το τελικό κείμενο θα είναι καλύτερο από αυτό που παρουσιάστηκε.
Συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών υπό προϋποθέσεις
Η συζήτηση στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έγινε με τον βιο-αρχιτέκτονα πρόεδρο, Βασίλη Τσολακίδη, και τον γεωλόγο γενικό διευθυντή, Βασίλη Κίλια, που μας μιλούν για τις ενεργειακές κοινότητες στις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν φυσικά πρόσωπα, πολίτες αλλά και νομικά πρόσωπα, όπως είναι οι δήμοι και ιδιωτικές εταιρείες με τοπικό ενδιαφέρον, για να αναπτύξουν ενεργειακά έργα ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους. Ομως ένα σημείο προβληματισμού είναι αυτό ακριβώς: ότι η συμμετοχή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα μπορούσε να αποτελέσει τον «δούρειο ίππο» ώστε τα κερδοσκοπικά κεφάλαια να προσποριστούν πόρους που προορίζονται για την κοινωνικά αλληλέγγυα οικονομία.
«Αν όμως δυο-τρεις εταιρίες, ξενοδοχεία για παράδειγμα, δημιουργήσουν ένα δίκτυο παροχής θερμότητας, γιατί να αποκλειστούν; Υπάρχουν πολλά μοντέλα, φαντασία να υπάρχει και στις προϋποθέσεις μας υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες, όπως η πλειοψηφική συμμετοχή φυσικών προσώπων για να εξασφαλίζεται η κοινωνική υπόσταση αφού σκοπός είναι η συμμετοχή των πολιτών, αλλά και το γεγονός ότι όλα τα μέλη της κοινότητας έχουν μία ψήφο ανεξάρτητα από το ύψος της συμμετοχής τους...».
Ενα ακόμη θέμα ήταν ο τοπικός χαρακτήρας των κοινοτήτων, που όμως «αποτελεί απαίτηση των ευρωπαϊκών οδηγιών που υλοποιούμε και προβλέπουν ότι οι συνεταιρισμοί πρέπει να υπακούουν στις ανάγκες της περιοχής και των κατοίκων της, γιατί σε αυτούς ακριβώς βασίζεται η από τα κάτω ανάπτυξη, σε αυτούς που ζουν και νοιάζονται για την περιοχή τους. Πώς αλλιώς οι τοπικές επιχειρήσεις θα έχουν το ενδιαφέρον να ξεκινήσουν να κάνουν κάτι, γιατί οι ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν θα είναι πολλές και σκοπός είναι να εμπλακούν οι πολίτες, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της ενέργειας που εξαρτώνται φυσικά και από τις τοπικές συνθήκες κλίματος, φυσικού πλούτου και δυνατοτήτων».
"Συνεταιρισμοί για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας".
Η συζήτηση στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) έγινε με τον βιο-αρχιτέκτονα πρόεδρο, Βασίλη Τσολακίδη, και τον γεωλόγο γενικό διευθυντή, Βασίλη Κίλια, που μας μιλούν για τις ενεργειακές κοινότητες στις οποίες θα μπορούσαν να συμμετέχουν φυσικά πρόσωπα, πολίτες αλλά και νομικά πρόσωπα, όπως είναι οι δήμοι και ιδιωτικές εταιρείες με τοπικό ενδιαφέρον, για να αναπτύξουν ενεργειακά έργα ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους. Ομως ένα σημείο προβληματισμού είναι αυτό ακριβώς: ότι η συμμετοχή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα μπορούσε να αποτελέσει τον «δούρειο ίππο» ώστε τα κερδοσκοπικά κεφάλαια να προσποριστούν πόρους που προορίζονται για την κοινωνικά αλληλέγγυα οικονομία.
«Αν όμως δυο-τρεις εταιρίες, ξενοδοχεία για παράδειγμα, δημιουργήσουν ένα δίκτυο παροχής θερμότητας, γιατί να αποκλειστούν; Υπάρχουν πολλά μοντέλα, φαντασία να υπάρχει και στις προϋποθέσεις μας υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες, όπως η πλειοψηφική συμμετοχή φυσικών προσώπων για να εξασφαλίζεται η κοινωνική υπόσταση αφού σκοπός είναι η συμμετοχή των πολιτών, αλλά και το γεγονός ότι όλα τα μέλη της κοινότητας έχουν μία ψήφο ανεξάρτητα από το ύψος της συμμετοχής τους...».
Ενα ακόμη θέμα ήταν ο τοπικός χαρακτήρας των κοινοτήτων, που όμως «αποτελεί απαίτηση των ευρωπαϊκών οδηγιών που υλοποιούμε και προβλέπουν ότι οι συνεταιρισμοί πρέπει να υπακούουν στις ανάγκες της περιοχής και των κατοίκων της, γιατί σε αυτούς ακριβώς βασίζεται η από τα κάτω ανάπτυξη, σε αυτούς που ζουν και νοιάζονται για την περιοχή τους. Πώς αλλιώς οι τοπικές επιχειρήσεις θα έχουν το ενδιαφέρον να ξεκινήσουν να κάνουν κάτι, γιατί οι ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν θα είναι πολλές και σκοπός είναι να εμπλακούν οι πολίτες, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της ενέργειας που εξαρτώνται φυσικά και από τις τοπικές συνθήκες κλίματος, φυσικού πλούτου και δυνατοτήτων».
Τα στελέχη του ΚΑΠΕ δεν κάνουν λόγο για την ικανοποίηση εκλεπτυσμένων αναγκών μέσω ακριβών καινοτόμων εφαρμογών τεχνολογίας αιχμής στις οποίες η έρευνα στη χώρα μας θα μπορούσε να στραφεί αποφέροντας καρπούς. Αλλά μιλούν για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων όπως είναι η ενεργειακή φτώχεια: θα μπορούσε κάποιος συνεταιρισμός να φτιάξει ένα δίκτυο ώστε να καλύψει ανάγκες με φθηνότερη από το πετρέλαιο ενέργεια και να υποστηρίξει αυτούς που δεν έχουν να πληρώσουν προνοώντας για ένα ποσοστό κοινωνικής ενέργειας.
Ακόμη ίσως αποτελέσει και κίνητρο για τα φτωχότερα στρώματα να κινηθούν συλλογικά, όλοι μαζί, κάνοντας μια επένδυση η οποία τους αποφέρει όφελος και κέρδος από τη μείωση του λογαριασμού τους και ίσως και εισόδημα...
Άλλωστε κάθε περιοχή έχει τις δικές της δυνατότητες: για παράδειγμα στην Αλεξανδρούπολη που αφθονεί η γεωθερμική ενέργεια πρόκειται βάση ενός προγράμματος να τροφοδοτήσουν ένα χωριό, κάπου αλλού μπορεί να έχουν καλό αιολικό δυναμικό και να καλύψει μια ανεμογεννήτρια τις ανάγκες μιας κοινότητας. Ή όπως σε ένα επίσης πιλοτικό πρόγραμμα στην Αγία Βαρβάρα που χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ, σε ένα συγκρότημα τεσσάρων παλαιών εργατικών πολυκατοικιών με 75 διαμερίσματα προχωρούν σε ενεργειακή τους αναβάθμιση και την δημιουργία ενός κοινού συστήματος θέρμανσης από γεωθερμικές αντλίες.
Οι δυνατότητες φαντάζουν ανεξάντλητες σχεδόν όπως και οι ανάγκες που τις δημιουργούν: σε τοπικό πάλι επίπεδο θα διευκολύνεται η ιδιοπαραγωγή από φωτοβολταϊκά μέσω του ενεργειακού συμψηφισμού ώστε 30-50 καταναλωτές θα μπορούσαν από κοινού να συνδέσουν τα ρολόγια τους δημιουργώντας μιας κοινότητα, ενώ οι ενεργειακές κοινότητες θα μπορούσαν ακόμη να συμπληρώσουν τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εξοικονόμηση ενέργειας δίνοντας τη δυνατότητα ευρύτερης συμμετοχής σε πολίτες και οικονομικά ασθενέστερους.
«Άλλωστε, όπως μας λέει ο πρόεδρος, στη Βόρειο Ευρώπη ήταν το πρωτοπόρο συνεταιριστικό κίνημα που οδήγησε στην ανάπτυξη των εναλλακτικών πηγών ενέργειας προσελκύοντας και μικροεπενδυτές που στήριζαν ενεργειακούς συνεταιρισμούς αντί να τοποθετούν στην τράπεζα τα χρήματά τους εξασφαλίζοντας ένα πρόσθετο εισόδημα. Ακόμη και στις ΗΠΑ στο 80% των Πολιτειών υπάρχουν συνεταιριστικές επιχειρήσεις ενεργείας και σε αυτές συμμετέχουν 40 εκατομμύρια μέλη και σε ορισμένες μάλιστα ελέγχουν το δίκτυο».
Η συζήτηση με τα στελέχη του ΚΑΠΕ έκρυβε κι άλλες εκπλήξεις: όπως ότι η χώρα μας είναι αρκετά κοντά στον στόχο που έχει θέσει η Ε.Ε. για να καλύπτουν οι χώρες μέλη το 20% των αναγκών τους από ΑΠΕ ως το 2020, ως ένα βήμα απεξάρτησης από τις ακριβές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων κι εμείς το έχουμε σχεδόν καλύψει καθώς είμαστε στο 17%. Και τα πράγματα φαίνονται ελπιδοφόρα καθώς το κόστος των νέων τεχνολογιών ολοένα μειώνεται ενώ χαρακτηρίζουν επανάσταση αν πέσει και η τιμή της αποθήκευσης ενέργειας- των μπαταριών: «σκεφτείτε μόνο τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τα νησιά μας που δεν είναι διασυνδεδεμένα και χρησιμοποιούν μαζούτ και τις προοπτικές ανάπτυξης εκεί που υπάρχουν πηγές με μεγάλο δυναμικό και πόσο θα αυξηθεί η δυνατότητά τους να τις αξιοποιήσουν...».
Σε αυτά τα πλαίσια, το ΚΑΠΕ επιχειρεί να καταστήσει πράσινο νησί και αυτόνομο ενεργειακά τον ΑηΣτράτη ώστε να καλύπτεται σχεδόν το σύνολο των αναγκών των 200 κατοίκων του ενεργειακά με ΑΠΕ, ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, σε μία πρωτοβουλία «που δεν έχει ξαναγίνει επιδιώκοντας να δώσουμε στα σπίτια τους τηλεθέρμανση και όχι μόνο ηλεκτρικό ρεύμα αλλά και ζεστό νερό...». Πρόγραμμα που έρχεται να προστεθεί σε αυτό που έχει ήδη υλοποιήσει η Τήλος με σκοπό να αποτιμηθούν οι νέες τεχνολογίες στην επίτευξη ενεργειακής αυτονομίας. Και μπορεί να είμαστε δεύτεροι στον κόσμο στους ηλιακούς θερμοσίφωνες ανά κάτοικο μετά την Ιταλία ωστόσο υπολειπόμαστε στην έρευνα για την κάλυψη των αναγκών με πιο σύνθετα συστήματα που θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην καινοτομική βιομηχανία ώστε κάποια κομμάτια τους να παράγονται εδώ, επισημαίνουν οι συνομιλητές μας για τις ευκαιρίες που υπάρχουν ανεκμετάλλευτες...
Όσο για το όνειρο της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα; Ίσως να μην είναι και τόσο μακρινό: παρά το γεγονός ότι ο βασικός ενεργειακός πόρος της χώρας είναι ο λιγνίτης που επιβαρύνει ιδιαίτερα το περιβάλλον, η συμμετοχή του για το άμεσο μέλλον, αναμένεται να πέσει στο 35%. Η αλήθεια είναι πάντως ότι στο σημερινό και αυριανό περιβάλλον της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπου λειτουργούν αγορές και χρηματιστήρια και όπου οι ανταλλαγές ενέργειας ανάμεσα στις χώρες είναι πολύ σημαντικές, η πρόβλεψη του ενεργειακού μείγματος αποτελεί ένα δύσκολο σταυρόλεξο που μπορεί να λυθεί μόνον με την άσκηση ενός σοβαρού ενεργειακού σχεδιασμού.
Πλεονέκτημα στις εταιρείες
Εναν ακόμη τρόπο να καρπωθούν οι ιδιωτικές εταιρείες τους πόρους των συνεταιρισμών βλέπει η Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνικά Αλληλέγγυα Οικονομία (ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο.) πίσω από το νομοσχέδιο και προτείνει τον αποκλεισμό των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου, επισημαίνοντας πως «δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται σε όσα τόσο καιρό προσδοκούσαν οι πολίτες που επιζητούν την ενεργειακή στροφή σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και την ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας». Με ανακοίνωσή της η ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. ασκεί κριτική στο σχέδιο νόμου τονίζοντας ανάμεσα στα άλλα:
«Η κατ’ αρχήν θετική νομοθετική πρωτοβουλία θα μπορούσε να δώσει τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη των ενεργειακών συνεταιρισμών, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. Τελικά όμως, όχι μόνο δίνει συντριπτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις μεγάλες ανώνυμες εταιρείες που έχουν άδεια λειτουργίας στο σύνολο της επικράτειας, αλλά αποτελεί και τη μεγαλύτερη δυνατή προσφορά που θα μπορούσε να γίνει προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα της ενέργειας.
»Οι μεγάλες ανώνυμες εταιρείες και πολυεθνικές, αξιοποιώντας την πρόβλεψη ότι μέλη μιας “Ενεργειακής Κοινότητας” μπορούν να είναι και «νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου», μπορούν να στήσουν κερδοσκοπικές “Ενεργειακές Κοινότητες” παντού, και σε συνδυασμό με τον Ν. 1667/86, να μοιράζουν τα κέρδη τους χωρίς να αλλάξουν τίποτε από τον κερδοσκοπικό χαρακτήρα τους.
»Αντίθετα, οι “Ενεργειακές Κοινότητες” περιορίζονται ασφυκτικά με τρεις τουλάχιστον τρόπους: α) γεωγραφικά, β) σε ό,τι αφορά τα μέλη τους και σε γ) σε ό,τι αφορά τα ανώτατα όρια εγκατεστημένης ισχύος. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου ενώ απλώνει το χαλί να περάσει το μεγάλο ιδιωτικό κερδοσκοπικό κεφάλαιο και περιορίζει ασφυκτικά τις “Ενεργειακές Κοινότητες”, στο άρθρο 10 προβλέπει οικονομικά κίνητρα που μόνο σε μη κερδοσκοπικά εγχειρήματα Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας θα δικαιολογούνταν να παρέχει.
»Συμπερασματικά, οι βασικές προβλέψεις των άρθρων 1, 2, 4 και 10 του σχεδίου νόμου πρέπει να αναιρεθούν, με τον αποκλεισμό των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου ως μελών των “Ενεργειακών Κοινοτήτων”. Αν δεν συμβεί αυτό, καλύτερα να αποσυρθεί συνολικά το Σ/Ν, αφού ο ιδιωτικός κερδοσκοπικός τομέας της ενέργειας μπορεί να συνεχίσει και χωρίς νέα εργαλεία να έρχεται σε σύγκρουση με τις τοπικές κοινωνίες και την αειφόρο προοπτική».
[email protected]
http://www.efsyn.gr/arthro/h-energeiaki-aytonomia-synanta-tin-koinoniki-oikonomia