Τις τελευταίες ημέρες, προέκυψε το ερώτημα γιατί δεν ασχολήθηκαν περισσότερες εταιρείες φαρμάκων με την παραγωγή «μοντέρνων εμβολίων»;

Δεν υπάρχουν «δεκάδες άλλες φαρμακευτικές εταιρείες» που «ετοιμάζονται» για την παραγωγή π.χ. των εμβολίων mRNA. Και αυτό οφείλεται στην έλλειψη γνώσης σχετικά με το τι είναι και πώς παράγονται αυτά τα εμβόλια Pfizer / BioNTech και Moderna.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι δεν είναι, φυσικά, παραδοσιακά εμβόλια. Γι 'αυτό ήρθαν τόσο γρήγορα. Το mRNA ως τεχνολογία εμβολίων έχει ερευνηθεί εδώ και περίπου είκοσι έως είκοσι πέντε χρόνια. Πριν από πέντε χρόνια η βιομηχανία βιοφαρμάκων δεν θα μπορούσε να περάσει από την αλληλουχία του ιού στο εμβόλιο μέσα σε ένα χρόνο.  Τώρα όμως, από τη στιγμή που δημιουργήθηκαν οι βιοπλατφόρμες και κάθε βιολογικό πρόβλημα μπορεί να περιγραφεί ως πρόβλημα δεδομένων, κάθε ασθένεια ως σφάλμα, κάθε βιολογικός δραστικός παράγοντας ως αλγόριθμος, αυτό στάθηκε δυνατό.

Πώς κάνουν τα εμβόλια οι Moderna και Pfizer / BioNTech; Και τι εμποδίζει «δεκάδες άλλες φαρμακευτικές εταιρείες» να κάνουν το ίδιο; Για να το καταλάβουμε θα πρέπει να δούμε τις πραγματικές αλυσίδες εφοδιασμού και τη διαδικασία παραγωγής τους. Σύμφωνα με κάποιους ειδικούς, τα απλοποιημένα βήματα αυτής της βιομηχανοποιημένης αλυσίδας παραγωγής είναι:
Βήμα πρώτο: Δημιουργία του κατάλληλου τμήματος DNA, που περιέχει την ακολουθία που πρέπει να μεταγραφεί στο mRNA. Αυτό γίνεται γενικά με τη βακτηριακή καλλιέργεια.
Βήμα δεύτερο: Δημιουργία αυτού του mRNA από το υπάρχον πρότυπο DNA χρησιμοποιώντας ένζυμα σε έναν βιοαντιδραστήρα.
Βήμα τρίτο: Παραγωγή των λιπιδίων που χρειάζεστε για τη σύνθεση. Μερικά από αυτά είναι αρκετά συνηθισμένα (όπως η χοληστερόλη), αλλά τα βασικά δεν είναι τόσο.
Βήμα τέταρτο: Συνδυασμός του mRNA και των λιπιδίων σε νανοσωματίδια λιπιδίων (LNPs).Αυτό είναι το μεγαλύτερο τεχνολογικό εμπόδιο σε όλη τη διαδικασία .
Βήμα πέμπτο: Συνδυασμός των LNP με τα άλλα συστατικά του σκευάσματος (φωσφορικά ρυθμιστικά διαλύματα, αλατούχο διάλυμα, σακχαρόζη και άλλα) και γέμισμα των φιαλιδίων.
Βήμα έκτο: Τοποθέτηση των φιαλιδίων σε σειρές, σε συσκευασίες, σε κουτιά, σε κιβώτια και μεταφορά τους με φορτηγά και αεροπλάνα σε κατάλληλες συνθήκες ψύξης.

Για να φθάσουν στο τελευταίο στάδιο της δημιουργίας του εμβολίου mRNA έχουν αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Ας τις δούμε βήμα προς βήμα. Η παραγωγή DNA στο πρώτο βήμα δεν είναι και πολύ δύσκολο. Όπως αναφέρεται σε διάφορα άρθρα, η Pfizer το κάνει αυτό στο Saint Louis και η Moderna το αναθέτει σε μια μεγάλη και ικανή ελβετική εταιρεία Lonza ( ένα σημαντικό μέρος της εργασίας της Lonza γίνεται στο Πόρτσμουθ, Νέο Χαμσάιρ των ΗΠΑ). Βέβαια η παραγωγή πλασμιδίου DNA σε «βιομηχανική κλίμακα» σημαίνει «λίγα γραμμάρια» και δεν είναι κάτι απλό. Σε κάθε βήμα αυτής της διαδικασίας υπάρχει ένας πολύ καθοριστικός ποιοτικός έλεγχος για να βεβαιωθούν ότι κάνουν ακριβώς αυτό που νομίζουν ότι κάνουν και να διαπιστώνεται κάθε φορά ότι ακολουθούν ακριβώς τις ίδιες προδιαγραφές με την προηγούμενη φορά.

Επίσης πρέπει να εξασφαλίζεται η δυνατότητα παραγωγής περισσότερου DNA, αν χρειαστεί. Αυτό δεν είναι το περιοριστικό βήμα. Ούτε το δεύτερο βήμα, η μεταγραφή σε mRNA, είναι περιοριστικό. Η Pfizer και η BioNTech το κάνουν αυτό στο Andover της Mασαχουσέτης και στις εγκαταστάσεις της BioNTech στη Γερμανία, στο Idar-Oberstein και από το περασμένο φθινόπωρο σε μια άλλη εγκατάσταση που αγόρασαν στο Marburg, και την ετοίμασαν για μια τέτοια παραγωγή τώρα. Το βήμα mRNA της Moderna αντιμετωπίζεται επίσης στην Ελβετία από τη Lonza.
Όλο αυτό δεν είναι τόσο συνηθισμένο όσο μια βιομηχανική διαδικασία, επειδή είναι σχετικά πρόσφατο το γεγονός να αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τα είδη RNA ως πραγματικές φαρμακευτικές ουσίες, που παράγονται με ρομπότ σε κλίμακα και όχι σε εργαστήριο με δοκιμαστικούς σωλήνες. Δεν είναι εύκολο πάντως να ζητήσουν από κάποιον άλλον να τους φτιάξει μερικές ακόμη ποσότητες mRNA κατά παραγγελία. Η παραγωγή RNA είναι σίγουρα πιο περιοριστική από το πρώτο Βήμα, αλλά δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με τα πραγματικά εμπόδια που έρχονται.
Με τα λιπίδια στο τρίτο βήμα, δεν χρειάζεται φυσικά να γίνει με τη σειρά όπως τα βήματα DNA / RNA - τα λιπίδια που απαιτούνται για τη σύνθεση είναι μια εντελώς διαφορετική διαδικασία παραγωγής. Η Pfizer και η BioNTech παίρνουν όλα τα δικά τους από μια βρετανική εταιρεία που ονομάζεται Croda, με παραγωγή που πιθανά να πραγματοποιείται στην πόλη Alabaster της Αλαμπάμα. Βέβαια, κάθε ένα από αυτά τα εμβόλια χρειάζεται κάποια περίεργα λιπίδια με θετικά φορτισμένες ομάδες. αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο. Σίγουρα δεν είναι ασήμαντο πρόβλημα για να κατασκευάζονται σε κλίμακα, αλλά πρόκειται για μικρά μόρια με σχετικά απλές δομές και μάλλον δεν θα υπάρχει περιορισμός στην κατασκευή τους. Εάν χρειασθεί, θα μπορούσαν σίγουρα να εντάξουν ορισμένους άλλους κατασκευαστές στη διαδικασία.
Στο τέταρτο βήμα: Για να καταφέρουν ένα μείγμα mRNA και ενός συνόλου λιπιδίων σε ένα καλά καθορισμένο μείγμα στερεών νανοσωματιδίων με συνεπή ενθυλάκωση mRNA, είναι το πιο δύσκολο μέρος της διαδικασίας. Η Moderna φαίνεται να το κάνει αυτό εσωτερικά, αν και οι λεπτομέρειες είναι λιγοστές, και η Pfizer / BioNTech φαίνεται να το κάνει στο Kalamazoo, στο Μίσιγκαν των ΗΠΑ και πιθανώς και στην Ευρώπη. Όλοι- σχεδόν σίγουρα –θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν κάποιο είδος ειδικά κατασκευασμένης συσκευής μικρορευστών για να συμβεί αυτό - δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τέτοια τεχνολογία. Η μικρορευστοποίηση (μια καυτή περιοχή έρευνας εδώ και μερικά χρόνια) περιλαμβάνει ροή υγρού μέσω πολύ μικρών καναλιών, επιτρέποντας την ακριβή ανάμιξη και συγχρονισμό σε πολύ μικρή κλίμακα. Τα υγρά συμπεριφέρονται αρκετά διαφορετικά σε αυτήν την κλίμακα από ό, τι στη συνηθισμένη παραδοσιακή παρασκευή φαρμάκων. Αυτή είναι όλη η ιδέα και η νέα τεχνολογία, η μικρορευστοποίηση με συσκευές που πιθανά να έχουν ένα μεγάλο αριθμό πολύ μικρών θαλάμων αντίδρασης, που λειτουργούν παράλληλα, που έχουν εξίσου μικρές και πολύ επακριβώς ελεγχόμενες ροές του mRNA και των διάφορων συστατικών λιπιδίων που κατευθύνονται σε αυτό. Θα πρέπει να ελέγχονται οι ρυθμοί ροής, οι συγκεντρώσεις, η θερμοκρασία και ποιος ξέρει τι άλλο. Τα μεγέθη των καναλιών και το μέγεθος και το σχήμα των θαλάμων ανάμιξης είναι επίσης το κρίσιμο μυστικό της πατέντας τους.
Το Πέμπτο και Έκτο Βήμα: Σε αυτά σίγουρα είναι πιο παραδοσιακές οι λειτουργίες μιας φαρμακευτικής εταιρείας (ή οποιασδήποτε κατασκευαστικής εταιρείας). Είναι αλήθεια ότι ο συνδυασμός των LNP με τα άλλα συστατικά του σκευάσματος, το γέμισμα και το φινίρισμα φαρμακευτικών φιαλιδίων σε αυτήν την κλίμακα περιορίζει σε πολύ λιγότερους τους παίκτες που θα συμμετείχαν. Αλλά σε αυτό εμπλέκονται ήδη οι εταιρείες. Η Pfizer το κάνει αυτό στο Kalamazoo και στο Puurs του Βελγίου, και η BioNTech το κάνει σε διάφορες τοποθεσίες στη Γερμανία και την Ελβετία, τόσο στις δικές της εγκαταστάσεις όσο και μέσω τουλάχιστον δύο άλλων εταιρειών. Η Moderna, εν τω μεταξύ, το αναθέτει σε μερικούς από τους μεγάλους παίκτες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη: Catalent, Rovi και Recipharm. Όλοι σε αυτό το τμήμα της κατασκευαστικής διαδικασίας γνώριζαν εδώ και μήνες ότι ένα Big Vaccine Push έχει έρθει και απαιτείται αύξηση στην κατασκευή φιαλιδίων και άρα ανάπτυξη όλων των διαθέσιμων γραμμών παραγωγής. Έχουν υπογραφεί συμβόλαια με προσφορές παντού και με όλους όσους έχουν εμπλακεί στην προσπάθεια παραγωγής είδους προηγμένου εμβολίου.

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι σε κάποιες φάσεις της παραγωγής χρειάζονται ειδικά μηχανήματα ειδικής χρήσης, που δεν διαθέτουν όλες οι άλλες φαρμακοβιομηχανίες. Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος λόγος για τον οποίο δεν θα μπορούσε το οποιοδήποτε κράτος να καλέσει «δεκάδες» άλλες εταιρείες και να τους ζητήσει να αλλάξουν την υπάρχουσα αλυσίδα παραγωγή τους για να κάνουν τα εμβόλια mRNA. Δεν υπάρχουν πολλές εταιρείες που κατασκευάζουν πρότυπα DNA στην απαιτούμενη κλίμακα. Σίγουρα δεν υπάρχουν δεκάδες εταιρείες που μπορούν να κάνουν αρκετό RNA. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ο αριθμός των εγκαταστάσεων που μπορούν να κάνουν τα κρίσιμα νανοσωματίδια λιπιδίων. Αυτό το ξέρουν οι Pfizer, BioNTech, Moderna (και CureVac) και δεν ανησυχούν σε μεγάλο βαθμό για την παραγωγική ικανότητα και τέτοιου είδους επέκταση της παραγωγής. Έτσι δεν εκβιάζονται από τις κυβερνήσεις για να εξασφαλίσουν τις ποσότητες και τις ημερομηνίες παράδοσης των εμβολίων.

Και μην ξεχνάμε: η υπόλοιπη βιομηχανία φαρμάκων ήδη κινητοποιείται. Η Sanofi, ένας από τους μεγάλους παίκτες στον τομέα εμβολίων (και ένας παίκτης με το δικό του ενδιαφέρον για το mRNA), έχει ήδη ανακοινώσει ότι πρόκειται να βοηθήσει την Pfizer και τη BioNTech. Αλλά δείτε τα χρονοδιαγράμματα: μία από τις μεγαλύτερες, πιο καλά προετοιμασμένες εταιρείες που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε μια προσπάθεια παραγωγής εμβολίων, δεν θα έχει αντίκτυπο στους εμβολιασμούς μέχρι τον Αύγουστο. Δεν είναι σαφές σε ποια στάδια θα συμμετάσχει η Sanofi, αλλά σίγουρα εμπλέκεται στην εμφιάλωση και τη συσκευασία. Και η Novartis ανακοίνωσε ένα συμβόλαιο για τη χρήση μιας από τις ελβετικές τοποθεσίες της στην εμφιάλωση και το φινίρισμα, με παραγωγή έως τα μέσα του έτους. Η Bayer έρχεται επίσης καθυστερημένα σε επαφή με την CureVac.
Όλα αυτά δεν είναι καλά νέα, για το «φτου ξελευθερία» της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην Ελλάδα, αλλά και για το αίτημα της αντιπολίτευσης για κατάργηση ή αγορά των πατεντών και την ανάθεση της παρασκευής των εμβολίων mRNA σε εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες. Δεν υπάρχουν πολλές διεθνείς-πόσο μάλλον εγχώριες- εταιρείες που «είναι έτοιμες» να παράγουν εμβόλια και να «τερματίσουν αυτήν την πανδημία», όπως ήλπιζαν οι κυβερνήσεις μαζί με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, για να μην επενδύσουν στα δημόσια συστήματα υγείας και στην παραγωγή κατάλληλων φαρμάκων για την αντιμετώπιση του ιού.

του Αντώνη Καράγιωργα- βιοχημικού

«Όταν η διατροφή γίνεται σωστά, τότε μπορεί να δώσει τόση υγεία, όση όλα τα φάρμακα και όλες οι ιατρικές πρακτικές μαζί»    Colin Campbell καθηγητής βιοχημείας

συνεχίστε το διάβασμα: "Το παγκόσμιο διατροφικό πρόβλημα"

Τα συγκεντρωτικά κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook, Instagram και Twitter διαμορφώνουν την κοινή γνώμη εκατομμυρίων ανθρώπων ενώ παράλληλα κερδίζουν πουλώντας τα προσωπικά μας δεδομένα. Είναι όμως η μόνη λύση ; Υπάρχουν εναλλακτικές που σέβονται τα προσωπικά μας δεδομένα ;
Η συνέχεια στο:
https://privacy.ellak.gr/2021/02/17/fediverse-enallaktika-tou-facebook-instagram-ke-twitter-me-sevasmo-sta-prosopika-dedomena/

Ένα απόσπασμα σε περίληψη από το «Συναίσθημα και Ορθολογικότητα» της Ιωάννας Τσιβάκου, όπου έχουν γίνει κάποια σχόλια και παρατηρήσεις, υποδεικνύοντας την συμπλήρωση του ανθρώπινου και του τεχνολογικού παράγοντα με τον φυσικό παράγοντα. Είναι ένα μοντέλο ορθολογικότητας που μπορεί να αναπτυχθεί στα πλαίσια ενός Προτάγματος και να υπερβεί τον εργαλειακό ή επικοινωνιακό χαρακτήρα της. Ταιριάζει στο μοντέλο της Τοπικοποίησης.
 




Το έργο[1] της κάθε ομάδας,  ως περάτωση των διαδικασιών της, προκύπτει από το σύνολο των αλληλοεπιδράσεων  ανάμεσα στους τελεστές  που το συγκροτούν. Κάθε αλληλοεπίδραση είναι σχέση αποβλέπουσα σ’ ένα σκοπό  μη συμπίπτοντα αναγκαστικά  με τον αρχικό σκοπό του έργου.
 
Ο σκοπός αναφέρεται σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα από την σχεδιασμένη προσπάθεια και συνεργασία των τελεστών του μικρο – εμείς. Ωστόσο μιλώντας για έργο ενδιαφέρει το αποτέλεσμα που διακρίνεται για την μοναδικότητα του, που με την παρουσία του έρχεται και καταλαμβάνει μια ξεχωριστή θέση στο Είναι των πραγμάτων. Πρόκειται μια όχι ex nihilo ανάδυση μιας νέας μορφής αλλά για την εκμαίευση από ένα πλήθος πληροφοριών μιας νέας ερμηνείας, μιας νέας σύνθεσης σημασιών αποθεματοποιημένων στα κοιτάσματα του νοήματος, τα οποία η σκέψη κατόρθωσε να συλλάβει  και να συναρθρώσει σε νέα μορφή.
 
Το έργο είναι χαρακτηριστικό ομάδων  ή τομέων έντασης γνώσεως, όπου γνώση και τεχνολογία, σε αγαστή συνεργασία, θεωρούνται  οι κύριοι συντελεστές παραγωγής  και όχι η εργατική δύναμη[2].  Σε ομάδες έντασης εργασίας το αποτέλεσμα της παραγωγής αφορά ως επί το πλείστον μαζική παραγωγή και δεν θεωρείται έργο[3].
 
Το έργο ανεξάρτητα από τον σκοπό του υποχρεώνει τις ατομικές στοχεύσεις ή δεξιότητες, που ενεργοποιούνται εντός, σε αναγκαίες συναινέσεις προκειμένου να ολοκληρωθεί. Η κύρια συνιστώσα του έργου είναι η κοινωνική σχέση συναπτόμενη ανάμεσα στα δρώντα υποκείμενα, γι’ αυτό τα μη ανθρώπινα  στοιχεία  αναφέρονται απλώς ως μέσα χρησιμοποιούμενα κατά βούληση του ανθρώπινου όντος.  Όμως πολλοί έρχονται να υποστηρίξουν  την συνέλιξη τεχνολογίας και κοινωνίας, εντάσσοντας στην κατηγορία της σχέσης αδιακρίτως υλικούς και άυλους τελεστές, ανθρώπινους και μη ανθρώπινους, όλα συζευγμένα σε αλύσους σχέσεων, μέσω των οποίων δημιουργούνται ενσωματώσεις, που μετασχηματίζουν τις σωματικές – αισθητηριακές, τις συναισθηματικές αλλά και τις ορθολογικές μας αντιλήψεις και κατανοήσεις για το περιβάλλον, άρα και για εμάς τους ίδιους.
 
Όμως το υβρίδιο, το αναδυόμενο από την σύζευξη ανθρώπου και τεχνολογίας, δεν αποτελείται από ισοσθενείς οντότητες – ανθρώπινες και μη. Και αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, διότι ο άνθρωπος διαθέτει μια προ - νοηματική προδιάθεση από ένωση πίστεως και επιθυμίας, προθέσεως και συναισθήματος. Η ικανότητα του υποκειμένου να επεξεργάζεται τα πρωτογενή συναισθήματα του και να τα μετατρέπει σε δυνάμεις κατάλληλες να συνοδεύουν, να εμπλουτίζουν και να τροποποιούν  την ορθολογική σκέψη, είναι καθαρώς ανθρώπινο χαρακτηριστικό, που κατά την εικονική φάση του έργου[4], ενεργοποιούνται και κυκλοφορούν  ανάμεσα στα μέλη της κοινωνικής σχέσης.  Το ίδιο το έργο θέτει τις απαραβίαστες προϋποθέσεις της συνομιλίας , οπότε δεν απαιτείται εκ προοιμίου συμφωνία με κάποια ανυπέρθετη αρχή.  Ο διάλογος και η ανταλλαγή επιχειρημάτων επιτρέπει  στις προαναφερθείσες  ανθρώπινες ιδιότητες να ψάχνουν, στα πλαίσια του έργου, για νέες ερμηνείες ή για νέες συνθέσεις σημασιών ανάμεσα σε επιλεγμένες πληροφορίες[5].   Δεύτερον, τα ανθρώπινα μέλη εμφορούνται όχι μόνο από το τρέχον νόημα της κατάστασης, στην οποία εκούσια  εισέρχονται, αλλά με το ότι είναι και φορείς  του ιστορικού κοινωνικού νοήματος, του διατηρημένου στα συναισθηματικά άδυτα της συλλογικής συνείδησης, με το οποίο έχουν γαλουχηθεί.
 
Αν δεν γίνει όμως αποδεκτή η ισοδυναμία ανθρώπινων και μη τελεστών[6], μήπως οι μη ανθρώπινοι καταστούν τελικά ισχυρότεροι; Όντας αυτοί φορείς ενός τυποποιημένου, στεγνού και αλγοριθμικού νοήματος και παρότι συναρθρώνονται με το ανθρώπινο υποκείμενο  σε ενσωματώσεις  με συγκολλητική ουσία τον διάλογο, δεν δύναται να συμβάλλουν άμεσα σε αυτόν και στην παραγωγή νέου νοήματος, αλλά μόνο έμμεσα. Δεν διαφαίνεται η ικανότητα προικοδότησης τους με έμφυτη ικανότητα για συναισθηματικές σχέσεις ανάμεσα τους και στο ανθρώπινο υποκείμενο  ή έστω για λογική ανταπόκριση  στις αστάθμητες ανθρώπινες, συναισθηματικές αντιδράσεις.  Το γεγονός αυτό δεν αποκλείει την έμμεση συμμετοχή τους στον διάλογο, που δεν βασίζεται αναγκαστικά στην προφορικότητα, καθώς αυτός χρησιμοποιεί και την συμβολική γλώσσα των ψηφιακών τεχνολογιών.  Η ορθολογικότητα αναδύεται έτσι κατά την εικονική φάση του έργου, η οποία ούσα αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την επικοινωνία, αποβλέπει στο δημιούργημα ως τελική μορφή. Αυτήν την ορθολογικότητα την αποκαλούμε εικονική / δημιουργική.
 
Εν προκειμένω έχουμε δύο[7] ως προς την ουσία τους οντότητες – άνθρωπο και τέχνημα – πράγμα που εμποδίζει την ολοκληρωτική απορρόφηση της μιας από την άλλη. Ωστόσο έχουμε μια συναρμογή  από διαφορετικές οντότητες, που ναι μεν δεν ταυτίζονται αλλά δεν μπορούν να λειτουργήσουν η μια χωρίς την άλλη.  Συνιστούν συναρμογές αλληλοσυνεργασίας, δηλαδή δομικές συζεύξεις.
 
Όμως κάθε ανθρώπινο δημιούργημα, πέραν των υλικών του μέσων, αξιοποιεί και το νόημα.  Όταν το δημιούργημα αναφέρεται σε άυλες οντότητες, οι οποίες συνίστανται από καθαρό νόημα, τότε η σύνδεση τους  με την ανθρώπινη συνείδηση  υπερβαίνει τα όρια της δομικής σύζευξης. Το δημιούργημα βασίζεται κυρίως στο νόημα που το συνιστά, γι’ αυτό και κατά την περάτωση του, αυτό ανατέλλει στον ορίζοντα της ύπαρξης ως καθαρό πνευματικό ον.  Δεν πρόκειται για συνεργασία  διαφορετικών στην ουσία τους οντοτήτων  - ανθρώπινης συνείδησης και άυλου δημιουργήματος -  αλλά για σύνδεση ομοίων οντοτήτων, οπότε η διαπέραση της μιας από την άλλη καθίσταται δυνατή.   Γινόμαστε έτσι μάρτυρες του φαινόμενου της αλληλοδιείσδυσης, όπου δύο συστήματα[8] με το ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταβάλλονται αμοιβαίως.
 
Μέχρι πρότινος, ο πολιτισμός ή το κυρίαρχο νόημα μιας ιστορικής κοινότητας ήταν παράγων συνενωτικός  γύρω από έναν άξονα κοινών πεποιθήσεων και αξιών, λειτουργούσε συνεκτικά εντός του κάθε Εμείς.   Η έμφαση ωστόσο στην επεξεργασία της πληροφορίας οδήγησε τους μεταμοντέρνους θεωρητικούς  στην άποψη ότι ο πολιτισμός είναι ένα ρευστό πράγμα, μια κουλτούρα διαμορφωμένη από πολλαπλά, ανομοιογενή συχνά ρεύματα γούστου, ιδεών και πεποιθήσεων, τα οποία αξιοποιούνται κατά το δοκούν  από τα δρώντα υποκείμενα για να ερμηνεύουν την δράση τους.  Βάσει αυτού του μετανεωτερικού τρόπου προσέγγισης, οι σημασίες που επιλέγουν τα δρώντα άτομα για τις ερμηνείες, τις πεποιθήσεις και συμπεριφορές τους, μεταφέρονται μέσα σε κάθε οργανωμένο πλαίσιο δράσης με αποτέλεσμα την διαμόρφωση  ειδικών μορφών κουλτούρας. Η θεώρηση αυτή παραγνωρίζει τους περιορισμούς κάτω από τους οποίους λειτουργεί και αποφασίζει το δρών υποκείμενο, και αυτοί συνίστανται στην επίπτωση, που έχουν επί του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου οι οργανωσιακές δομές και λειτουργίες.
 
Έτσι η ερμηνευτική  αυτή καλώς απομακρύνεται από τον ισχύοντα μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες πολιτισμικό ντετερμινισμό, όπου οι δομές καθόριζαν σχεδόν εξ ολοκλήρου το υποκείμενο. Όμως η αγνόηση κάθε δομικής επιρροής, ουσιαστικά η αγνόηση της εργαλειακής ορθολογικότητας του ίδιου του μικρο – εμείς, οδηγεί σε ένα υποκείμενο με λόγο ανοργάνωτο, ασύντακτο, διεπόμενο από τυχαιότητα καθώς προσπαθεί να παρακολουθήσει την δυναμική της κατάστασης.
 
Η κοινωνιολογική θεωρία του 20ου αιώνα στην προσπάθεια της να συλλάβει την ρευστότητα της δράσης και των κοινωνικών σχέσεων, άρα την μεταβλητότητα του εγώ και του άλλου – χωρίς όμως στο βάθος να αναμετράται με την τεχνολογία – άνοιξε τον δρόμο στις μετανεωτερικές προσεγγίσεις απορρίπτοντας στην ουσία τις παλιές διακρίσεις ανάμεσα σε υποκείμενο και αντικείμενο. Ο μη υποβιβασμός των τεχνολογικών τελεστών[9] σε εργαλειακό μέσον και η αντιμετώπιση τους ως ανισοδύναμων συν - δημιουργών θα συντελούσε στην δημιουργική συν - εξέλιξη και των δύο – ανθρώπινων και τεχνολογικών τελεστών – κατά τις διαδικασίες του έργου, καθώς δεν θα παρεμπόδιζε την εκφραστική δυναμική του συναισθήματος. Μια ορθολογικότητα αυτού του είδους  αφ’ ενός θα  αποδείκνυε σεβασμό του ανθρώπου προς τα δημιουργήματα του και αφ’ ετέρου θα τα ενέπλεκε σ’ ένα πλαίσιο συνομιλίας, όπου η θέση τους, όπως και αυτή του έργου, θα ήταν εκ των προτέρων απαραβίαστη.  Όσο τα παράγωγα της τεχνολογίας αντιμετωπίζονται από μια εργαλειακή ορθολογικότητα ως μέσα υπερισχύοντα των σκοπών, όπως συμβαίνει στην νεωτερικότητα, τόσο έρχονται να επιβληθούν επί του έργου και τελικά επί του ανθρώπου. Επομένως δεν πρέπει να περιοριζόμαστε στην μεταχείριση τους, αλλά στην ανακάλυψη του νοήματος, που μας δένει μαζί τους, εν τέλει στην ανακάλυψη του νοήματος εντός του οποίου διαπλάθεται σήμερα η ανθρωπινότητα μας.
 
Για να κατανοηθεί η αλληλοδιείσδυση του μικρο- με το μάκρο- εμείς θα πρέπει να γίνει αποδεκτό πως το ισχύον στην κοινωνία πολιτισμικό πρότυπο εισάγεται και στα μικρο – εμείς της εργασίας, τροποποιημένο αναλόγως των ατομικών βλέψεων και πρωτοβουλιών.  Στο πεδίο της αλληλοδιείσδυσης μεταξύ οργανωσιακής κουλτούρας  του μικρο – εμείς και του πολιτισμικού υποβάθρου των θεσμών, δηλαδή των μακρο – εμείς, δηλαδή μεταξύ μιας επικοινωνιακής και μιας εργαλειακής - θεσμικής ορθολογικότητας, δημιουργείται το εικονικό πεδίο του έργου. Επί αυτού του πεδίου οι τελεστές (ανθρώπινοι ή μη) παρά την οντολογική ανισότητα τους, υπό την πίεση της αναγκαιότητας που ασκεί η δημιουργία του έργου, προχωρούν στην νέου τύπου ορθολογικότητα, την εικονική / δημιουργική.
 
Με την εισβολή στο εικονικό πεδίο του έργου απρόσμενων πληροφοριακών δεδομένων[10] σπάει η ροή  της επανάληψης και της στασιμότητας, δημιουργώντας ένα αιφνίδιο κενό, που το μικρο -εμείς  είτε θα το απορροφήσει, είτε θα εξαναγκαστεί να το αντιμετωπίσει, αλλάζοντας την συμπεριφορά του  και πιθανώς την θέση του, ακόμα και προσφεύγοντας στην βοήθεια του μακρο – εμείς εντός του οποίου δραστηριοποιείται και με την δική του θεσμική ισχύ και νομιμοποίηση το προστατεύει.  Έτσι ξεπερνώντας την εντροπία του θα αναθεωρήσει την δρομολογημένη δράση του.
 
Η ροή των νέων απρόσμενων πληροφοριακών δεομένων, υπό την μορφή ενός συμβάντος[11], δεν είναι παρά καινούργιες μορφές ζωής δημιουργημένες έξαφνα από την διάχυση της πληροφορίας, διαταράσσουν την γραμμικότητα του ιστορικού χρόνου, καθώς μια νέα μη γραμμική λογική παίρνει τα πρωτεία, οδηγώντας την κάθε τυπική οργάνωση (κάθε μικρο – εμείς) από την τάξη  σε μια χαοτική κατάσταση. Εκεί θα κυοφορηθεί  και θα καταστεί δυνατή η άνθιση  της δημιουργίας, όπου το απρόσμενο πληροφορικό δεδομένο θα έλθει στην παρουσία προκαλώντας μια φωτοβολίδα εντός κάποιου ατομικού νου, που θα εκλύσει ταυτόχρονα γνωστική και συναισθηματική ενέργεια, με περιεχόμενο δημιουργικό,  ικανό να αλλάξει τα υφιστάμενα, έως ότου και το τελευταίο, με την σειρά του, θα απορροφηθεί από την οδόστρωση της επανάληψης και της θεσμικής τάξης συνεχίζοντας έτσι την ανώμαλη, απρόσμενα διακοπτόμενη σκυταλοδρομία της ιστορικής μεταβλητότητας. Μιλάμε έτσι για δημιουργία. Αφ’ ης στιγμής το νέο δημιούργημα θα εμπεδωθεί, έρχεται να εμπλουτίσει με το νόημα του και το νόημα του μακρο – εμείς, αυτού στο οποίο ανήκει το μικρο – εμείς  (εξ ου μιλάμε και για αλληλοδιείσδυση).
 
Με την ψηφιακή τεχνολογία, τέτοια συμβάντα έγιναν πληροφοριακοί ψίθυροι[12], που τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας διασκορπίζουν στο άπειρο, φορτώνουν σε ένα «σύννεφο» (cloud), δηλαδή σε μια αυτόματη on line αποθήκευση που έχουν δημιουργήσει ψηφιακοί servers. Από εκεί, ως ζιζάνια, οι πληροφοριακοί ψίθυροι εισέρχονται στο κύκλωμα της επικοινωνίας, στην επεξεργασία του έργου, την διακόπτουν ή την συνεχίζουν από το σημείο που αυτοί θέλουν, μέχρις ότου τα δρώντα υποκείμενα επηρεαστούν από τους θορύβους, αναδιαμορφώσουν συναίσθημα και νόημα, επιτεθούν ή υποταχθούν στις κελεύσεις της ψηφιακότητας ή έως ότου καταφέρουν να εγκλείσουν  τα ψηφιακά ζιζάνια σε στεγανές αποθήκες.
 
Με βάση την πιο πάνω ανάλυση για να τροποποιηθεί το κοινωνικό απόθεμα του νοήματος, το πολιτισμικό πρότυπο της κοινωνίας,  απαιτείται η τελευταία να διαθέτει ήδη ένα απόθεμα σημασιών ικανό να απορροφά πληροφορίες από το περιβάλλον, να τις επεξεργάζεται και να τις αναπαράγει. Αν το πρότυπο αυτό λειτουργεί ως κλειστό και δεν επιτρέπει τα μέλη της να στραφούν στην ετερότητα, κανείς νους δεν θα μπορέσει να προτείνει μια νέα σύνθεση ή μια νέα δυνατότητα.
 
Το γεννημένο και με την σειρά του γενεσιουργό δημιούργημα δεν λαμβάνει χώρα σε μια έρημο, παρά σε συνεχή διάλογο του εγώ με τον άλλον, αρχικά εντός του κύκλου του μικρο – εμείς, που φιλοξενεί την σχέση, με δυνατότητες, ωστόσο, εξαπλώσεως αυτού  του διαλόγου  και στο μακρινό άλλον, τον σχετιζόμενο πληροφοριακά με το έργο.  Η γέννηση προϋποθέτει τον άλλον και υπό αυτή την έννοια αναφερόμαστε στην επικοινωνιακή φύση της δημιουργίας. Η γέννηση τελεί υπό την προοπτική της αμετάκλητης φθοράς, όταν το πέρας της ζωτικής ενέργειας ελλοχεύει σε κάθε έκφανση της, η άνοιξη της δημιουργίας υπό την μορφή ενός εκτυφλωτικού  επικοινωνιακού συμβάντος  είναι για τον άνθρωπο το φάρμακο κατά της λήθης και της διαφυγής του από την παντοδυναμία του αιώνιου κύκλου ζωής και θανάτου. Μέσα σε αυτό το σύστημα η εικονική / δημιουργική ορθολογικότητα θα υλοποιηθεί δίνοντας διέξοδο, χωρίς να φοβάται, στην αυθορμησία του συναισθήματος.
 
Κάθε συμμέτοχος στο έργο μπορεί, από το ένα μέρος, να λειτουργεί μέσα στην κανονιστική τάξη του μικρο – εμείς, και από το άλλο, να διατηρεί ανέπαφο ένα τμήμα  της συνείδησης του, εκείνο όπου το συναίσθημα και η επιθυμία  λειτουργούν παρωθητικά για να προσεγγίσουν το συναίσθημα και την επιθυμία του άλλου.  Ο εμπλεκόμενος με το έργο, ως ψυχική οντότητα, έχει απορροφήσει τις σημασίες του κοινωνικού του habitus,  έχει ενστερνιστεί ρόλους και καθήκοντα που του υποβάλλουν την κοινωνική του ταυτότητα, έχει ζυμώσει τον εαυτό του σε διαρκή διάλογο με τον άλλον, ώστε αμφότεροι να γίνονται οι φορείς των κοινωνικών αλλαγών, εν τούτοις διατηρεί αλώβητο ένα μέρος της εαυτικής του ταυτότητας.
 
Η ορθολογικότητα η βασισμένη στο έργο είναι στενά συνυφασμένη με τα επεξεργασμένα συναισθήματα. Ο διάλογος που αναπτύσσεται κατά την εικονική / δημιουργική ορθολογικότητα, προκειμένου να εκφράζει με σαφήνεια τα επιχειρήματα του,  δεν απεμπολεί το συναίσθημα, παρά διαποτίζεται από συναίσθημα κα αξίες κοινώς αποδεκτές. Τα συναισθήματα, τα αναδυμένα από την πίστη που ομνύει στο έργο, έχουν περάσει από τα δίκρανα του λογικού ελέγχου. Παρά την μεταβλητότητα και την αστάθεια τους δε εγκαταλείπονται από το ανθρώπινο υποκείμενο – όπως συμβαίνει με τα ανεπεξέργαστα συναισθήματα – αλλά το συνοδεύουν καθ’ όλη την τροχιά του βίου του. Στηρίζουν με τον τρόπο τους το ατομικό εγώ φροντίζοντας για την προσαρμογή του στις σημασίες των άλλων τελεστών, άλλοτε προειδοποιώντας το και άλλοτε βοηθώντας το να συμμετέχει μέσω των σχέσεων που συγκροτεί, είτε ενεργά είτε παθητικά , στις ανταλλαγές και μεταθέσεις των πληροφοριών που τελούνται εντός κάθε έργου, στις επαναλήψεις τους, παραδοχές και απορρίψεις τους.  Δραστηριοποιημένος μέσω του έργου  ο ατομικός εαυτός εντός ενός κόσμου ελκυστικού και ταυτόχρονα απωθητικού, πότε ελέγξιμου και πότε ανεξέλεγκτου, ενεργοποιεί τις ικανότητες του, την δημιουργικότητα και την ευφυΐα του.
 
Στάθης Κάζης

[1] Παρατήρηση:  Να δούμε εδώ το Έργο ως Πρόταγμα.

[2] Σχόλιο:  Και στην περίπτωση της προσφοράς εργατικής δύναμης να δούμε το άτομο, που την προσφέρει ως
  φορέα κάποιας γνώσης, βάσει της οποίας προσφέρεται χειρωνακτική εργασία, ως ‘εργατική  δύναμη’.  Κατά
  την υλοποίηση έργου στην σημερινή κοινωνία της γνώσης μπορούμε να κάνουμε την υπόθεση αυτή.

[3] Σχόλιο:  Το έργο νοούμενο ως Πρόταγμα δεν είναι κάτι τέτοιο.

[4] Φάση της σύλληψης, σχεδίασης και επεξεργασίας του έργου, δηλαδή της δημιουργίας του.

[5] αφού οι συμμετέχοντες πιστεύουν, επιθυμούν και προτίθενται να πετύχουν τον σκοπό του έργου.

[6] Σχόλιο:  Με τον όρο ‘μη ανθρώπινος τελεστής’ εννοείται εδώ κάποιος τεχνολογικής φύσης τελεστής και όχι
  κάποιος μη ανθρώπινος, μη τεχνολογικός παράγοντας, όπως πχ ο φυσικός παράγοντας, που θα μπορούσε
  να επέμβει στο Πρόταγμα.

[7] Σχόλιο:  Πρέπει εδώ να υποβληθεί η ένσταση για την ύπαρξη και μιας τρίτης: της φυσικής.

[8] Σχόλιο:  Η αλληλοδιείσδυση πρέπει να περιλαμβάνει και το σύστημα της φύσης.

[9]  Παρατήρηση: Οι τεχνολογικοί τελεστές αποτελούν συσσωρευμένη γνώση.

[10] Σχόλιο: Δεδομένα που εισβάλλουν στο εικονικό πεδίο του έργου προέρχονται και από την φυσική
    οντότητα.

[11] Σχόλιο: τέτοιο συμβάν μπορεί να είναι και φυσικό, πχ το λειώσιμο ενός παγόβουνου.

[12] Σχόλιο: τέτοιοι ψίθυροι προέρχονται και από το σύστημα της φύσης.

Σε συνεργασία με το Algorithm Watch. Για την αγγλική εκδοχή του ρεπορτάζ κάντε κλικ εδώ.
Το Algorithm Watch είναι οργάνωση με έδρα το Βερολίνο η οποία ασχολείται με το θέμα της λογοδοσίας αλγορίθμων (algorithms accountability). Αυτό είναι το δεύτερο ρεπορτάζ του Reporters United στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το AlgorithmWatch και τη HomoDigitalis, ελληνική οργάνωση για τα ψηφιακά δικαιώματα.
Στις 27 Ιανουαρίου 2021, μία ημέρα πριν τη δημοσίευση αυτού του ρεπορτάζ, η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε τη νέα της παγκόσμια εκστρατεία «για την απαγόρευση της χρήσης συστημάτων αναγνώρισης προσώπου». Κατά την οργάνωση πρόκειται για «μορφή μαζικής παρακολούθησης που ενισχύει τη ρατσιστική αστυνόμευση και απειλεί το δικαίωμα στη διαμαρτυρία».

Από αυτό το καλοκαίρι 1.000 φορητές συσκευές της ΕΛΑΣ θα σκανάρουν τα πρόσωπα των πολιτών σε περιπολίες
Μετά από απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ λίγο πριν τις εκλογές του 2019, η Ελλάδα πρόκειται σύντομα να γίνει μία από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που θα εφαρμόσει την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου κατά τη διάρκεια αστυνομικών ελέγχων ρουτίνας.
28 Ιανουαρίου 2021
Κορίνα Πετρίδη

Στριπ από την καμπάνια της Διεθνούς Αμνηστίας «Ban the Scan».

Η εκστρατεία Ban the Scan μπορεί να ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη αλλά πολύ σύντομα πρόκειται να βρει πεδίο εφαρμογής όχι στις ΗΠΑ ή τη Βρετανία, την Κίνα ή τη Ρωσία αλλά στους δρόμους των ελληνικών πόλεων.
Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΛΑΣ που μίλησε στο Reporters United, μέχρι το καλοκαίρι του 2021 εκτιμάται πως η ελληνική αστυνομία θα έχει παραλάβει «χιλιάδες φορητές συσκευές» που θα μοιάζουν με smartphones και θα επιτρέπουν την ταυτοποίηση πολιτών με τη χρήση λογισμικού αναγνώρισης προσώπου και λήψης δακτυλικού αποτυπώματος.
«Σκοπός είναι η εξακρίβωση προσώπων, οχημάτων και αντικειμένων σε πραγματικό χρόνο. Έτσι θα βελτιωθεί η ασφάλεια των αστυνομικών, θα μειωθεί η άσκοπη ταλαιπωρία των πολιτών, θα εξοικονομήσουμε ανθρώπινους και υλικούς πόρους και χρόνο εργασίας», αναφέρει αξιωματούχος της ΕΛ.ΑΣ.

Τα ύστερα του ΣΥΡΙΖΑ
Το έργο ανατέθηκε μετά από διεθνή διαγωνισμό στην Intracom Telecom τον Μάρτιο του 2019. Η Intracom Telecom αποτέλεσε για δεκαετίες τον τηλεπικοινωνιακό βραχίονα του ομίλου Intracom, συμφερόντων Σωκράτη Κόκκαλη. Το 2006 σημαντικό μερίδιό της πωλήθηκε στη ρωσικών συμφερόντων Sistema. Το 2014 οι δύο βασικοί μέτοχοι Intracom και Sistema πούλησαν ολόκληρα τα μερίδιά τους σε μη κατονομαζόμενους «επενδυτές από το Ντουμπάι». Σήμερα η εταιρεία ελέγχεται σε ποσοστό 100% από την Intracom Middle East FZ-LLC.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαδικασία της ανάθεσης, από την αρχική σύλληψη της ιδέας (2017) μέχρι και την υπογραφή της τελικής σύμβασης το 2019, υλοποιήθηκε εξ’ολοκλήρου από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Την ύπαρξη του έργου όμως δεν την πληροφορηθήκαμε ούτε από την κυβέρνηση ούτε από την ΕΛΑΣ. Στις 2 Ιουλίου 2019, δηλαδή πέντε ημέρες πριν τις εκλογές του 2019, η εταιρεία Intracom Telecom με δελτίο τύπου «ανακοίνωσε την υπογραφή συμφωνίας με το Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη» για το έργο “Έξυπνης Αστυνόμευσης”. Θα χρειαστεί να φτάσουμε στα τέλη του 2019 ώστε η ΕΛΑΣ να προβεί στην «Ανακοίνωση Σύναψης Σύμβασης» για το έργο.
Το συνολικό κόστος του προγράμματος υπερβαίνει τα 4 εκατομμύρια ευρώ. Το 75% του κόστους του έργου καλύφθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας, γεγονός που καταδεικνύει μια συνολική στροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης για την πρόληψη της εγκληματικότητας.

H Intracom Telecom σιγεί, μιλάει το τεύχος τεχνικών προδιαγραφών
Η Intracom Telecom δεν απάντησε στα ερωτήματα του Reporters United. Όμως, πολύ σημαντικές πληροφορίες για το πρόγραμμα είναι διαθέσιμες στο 177-σέλιδο τεύχος τεχνικών προδιαγραφών που ανήρτησε η ΕΛΑΣ τον Απρίλιο του 2018.
To πρόγραμμα με τίτλο «Smart Policing» έχει ως στόχο «τον προσδιορισμό και την επαλήθευση της ταυτότητας των πολιτών που υπόκεινται σε επιτόπιο έλεγχο». Ανάμεσα στους στόχους που θέτει το τεύχος τεχνικών προδιαγραφών είναι και η «ενίσχυση της προληπτικής αστυνόμευσης».
Στο τεύχος των τεχνικών προδιαγραφών, η αστυνομία αναγνωρίζει πως με τη χρήση του εξοπλισμού θα αυξηθεί ο «μέσος όρος ελέγχων σε καθημερινό επίπεδο», και σημειώνει πως θα επεκταθεί «η αποτελεσματικότητα ελέγχου των πολιτών τρίτων χωρών που έχουν παραβιάσει τον νόμιμο χρόνο παραμονής στην χώρα».

1.000 συσκευές τώρα, 10.000 στο μέλλον

Εικόνα της αρχιτεκτονικής του συστήματος από το τεύχος τεχνικών προδιαγραφών της ΕΛΑΣ (2018).
Αρχικά η αστυνομία θα παραλάβει τουλάχιστον 1.000 φορητές συσκευές, υπάρχει όμως η πρόβλεψη για «κάλυψη  μελλοντικών αναγκών για διαχείριση 10.000 φορητών συσκευών».
Σύμφωνα με το τεύχος της ΕΛΑΣ, σε τουλάχιστον «500 εξ’ αυτών θα πρέπει να είναι εφικτή η λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων ή εναλλακτικά θα πρέπει να προσφερθούν για το σκοπό αυτό, στην τεχνική προσφορά, και τουλάχιστον 500 κατάλληλες πρόσθετες συσκευές».
Οι συσκευές θα έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης τουλάχιστον 1.500.000 φωτογραφιών. Ορίζεται, ακόμη, ότι η ληφθείσα φωτογραφία θα καταστρέφεται αυτόματα από το σύστημα με την πάροδο 7 ημερών από την ημερομηνία λήψης αυτής.
Σύμφωνα με όσα είπε αξιωματούχος της ΕΛΑΣ στο Reporters United, «οι έλεγχοι θα είναι οι ίδιοι, απλά θα αλλάξει ο τρόπος που γίνονται. Θα είναι πιο απλοί, πιο πρακτικοί. Και οι πολίτες θα διευκολύνονται. Σκεφτείτε πόσο άχαρο ήταν πριν να παίρνουμε κάποιον και να τον μεταφέρουμε στο ΑΤ. Τώρα δεν θα χρειάζεται αυτό»».
Σύνδεση με 20 βάσεις δεδομένων και στο βάθος FBI
Το νέο σύστημα προβλέπει διασυνδέσεις με 20 εθνικές αλλά και υπερεθνικές βάσεις δεδομένων όπως αυτές των υπουργείων Δικαιοσύνης, Μεταφορών, Εσωτερικών και Εξωτερικών, καθώς και σε διεθνείς ευρωπαϊκές ή διεθνείς, όπως η Europol και η Interpol. Ανάμεσα στις βάσεις δεδομένων αναφέρεται και ο γνωστός Τειρεσίας, η διατραπεζική βάση δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς. (Ο Τειρεσίας είναι Ανώνυμη Εταιρεία η οποία έχει ως μετόχους τις τράπεζες. Τα δεδομένα που τηρούνται από την εταιρεία διέπονται από το τραπεζικό απόρρητο.) Εντύπωση προκαλεί τέλος η πρόβλεψη για τη διασύνδεση του νέου συστήματος με το FBI χωρίς να διευκρινίζεται για ποια συγκεκριμένα βάση δεδομένων της αμερικανικής υπηρεσίας πρόκειται.

Πηγή: Τεύχος τεχνικών προδιαγραφών της ΕΛΑΣ, 2018.

«Λίστες παρακολούθησης»
Παρότι η ΕΛΑΣ λέει πως το κίνητρο του έργου είναι η ταχύτερη ταυτοποίηση των στοιχείων των πολιτών, είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με το τεύχος τεχνικών προδιαγραφών, από τους τρεις σταθμούς εργασίας για την πρόσβαση στην εφαρμογή ο ένας «θα  εγκατασταθεί στο κέντρο επιχειρήσεων/πληροφοριών της Διεύθυνσης Διαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας».
Εντελώς άγνωστη στο πλατύ κοινό, η λεγόμενη ΔΙΔΑΠ έχει χαρακτηριστεί ως «μια δεύτερη ΕΥΠ» (Γιάννης Σουλιώτης, Καθημερινή, 2.9.2017, «Αυτονομείται η υπηρεσία Πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ.») ενώ όπως είχε επισημανθεί σε ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών και του Investigate Europe («PNR: εκατομμύρια «αθώοι» πολίτες επισήμως φακελωμένοι από τη νέα ΕΥΠ», 26.8.2018) συστήθηκε ως «διυπηρεσιακού χαρακτήρα κεντρικός κόμβος πληροφοριών (Central Intelligence Hub)».
Η εφαρμογή θα δίνει επίσης, τη δυνατότητα δημιουργίας «λιστών παρακολούθησης (watchlist) βάσει κριτηρίων», τα οποία ωστόσο δεν προσδιορίζονται στο σχετικό έγγραφο.

Στη μέση της «αρχιτεκτονικής» η Intracom Telecom
Σε δηλωσή του τον Ιούλιο του 2019 ο Νικόλαος Βελέντζας, Γενικός Διευθυντής Τομέα Υπηρεσιών της Intracom Telecom, είχε υπογραμμίσει: «Είμαστε ιδιαίτερα ευχαριστημένοι για την εμπιστοσύνη που μας δείχνει η Ελληνική Αστυνομία για την ανάπτυξη και εφαρμογή μιας έξυπνης λύσης που θα συνεισφέρει στη μείωση των δεικτών εγκληματικότητας και θα διευκολύνει τις λειτουργίες των αρχών ασφαλείας».
Στο σχετικό γράφημα της ΕΛΑΣ απεικονίζεται «η βασική δικτυακή αρχιτεκτονική» του συστήματος. Μεταξύ των χιλιάδων φορητών συσκευών και του δικτύου της ΕΛΑΣ παρεμβάλλεται το «Δίκτυο του Αναδόχου», δηλαδή της Intracom Telecom, μιας εταιρείας που όπως είδαμε ανήκει σε «επενδυτές του Ντουμπάι».
Το εύλογο ερώτημα αφορά λοιπόν την ασφάλεια του συστήματος από τη στιγμή που αυτό θα συλλέγει και θα επεξεργάζεται τα βιομετρικά δεδομένα των πολιτών ενώ θα διασυνδέεται όπως είδαμε με 20 βάσεις δεδομένων που τηρούν προσωπικά τους δεδομένα.

Πηγή γραφήματος: Τεύχος τεχνικών προδιαγραφών της ΕΛΑΣ για το Smart Policing, 2018.

Για το θέμα της ασφάλειας, η ΕΛΑΣ είχε απαντήσει σε σχετικό ερώτημα του ειδησεογραφικού site Inside Story το οποίο είχε αναφερθεί στο πρόγραμμα Έξυπνης Αστυνόμευσης με ρεπορτάζ του τον Αύγουστο του 2020: «Η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών και η προστασία στην διαχείριση των προσωπικών δεδομένων εξασφαλίζεται από σύγχρονες τεχνολογίες κρυπτογράφησης δεδομένων σε συνδυασμό με την εφαρμογή της πολιτικής ασφαλείας πληροφοριών και πληροφοριακών συστημάτων της Ελληνικής Αστυνομίας. Ο Ανάδοχος δε διαχειρίζεται και δεν αποθηκεύει προσωπικά δεδομένα, παρέχει υπηρεσίες συντήρησης και ανάπτυξης του εν λόγω έργου».
Ως προς το ποιοι αστυνομικοί θα έχουν πρόσβαση στο σύστημα, η ΕΛΑΣ είπε στο Reporters United: «Πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα θα έχουν μόνο οι αστυνομικοί των οποίων το ερευνητικό/ανακριτικό έργο σχετίζεται με την επεξεργασία αυτών των δεδομένων. Και αν στο σύστημα φανεί ότι κάποιος απέκτησε πρόσβαση σε δεδομένα που δεν θα έπρεπε, τότε απειλείται με πειθαρχικό έλεγχο – ενδεχομένως και ποινικό».
Πάντως, σύμφωνα με το τεύχος τεχνικών προδιαγραφών της ΕΛΑΣ θα «παρέχεται δυνατότητα πρόσβασης και αξιοποίησης των παρεχόμενων λειτουργιών σε όλους τους χρήστες της Ελληνικής Αστυνομίας χωρίς περιορισμό» (τα έντονα στοιχεία δικά μας).
Η  σύμβαση που υπογράφηκε μεταξύ του αρχηγείου της ΕΛΑΣ και της Intracom Telecom δεν έχει δημοσιοποιηθεί. Στο δελτίο τύπου της, η εταιρεία ανέφερε πως θα αναλάμβανε «τη μελέτη, το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παράδοση του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος».
Ζητήσαμε από την Intracom Telecom να μοιραστεί περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα, αλλά η εταιρεία αρνήθηκε να απαντήσει επικαλούμενη ρήτρες εμπιστευτικότητας.

2017: Η Κομισιόν διαφημίζει το έργο

Πηγή: Snapshots from from the EU Asylum, Migration and Integration Fundand the EU Internal Security Fund, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018

Το πρόγραμμα «Smart Policing» είχε παρουσιαστεί ήδη από το 2017 σε έκδοση της Κομισιόν. Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο, μία από τις κεντρικές στοχοθεσίες του έργου ήταν η ενίσχυση της «προληπτικής αστυνόμευσης».
Σύμφωνα με την έκδοση της Κομισιόν, ένα από τα βασικά στοιχεία του προγράμματος είναι η «προμήθεια σύγχρονων smartphones, τα οποία μέσω ενιαίας εφαρμογής/διεπαφής αναζητήσεων συνδεδεμένης με υφιστάμενες βάσεις δεδομένων (εθνικές και ευρωπαϊκές), βιομετρικά στοιχεία (μέσω σάρωσης), πινακίδες οδήγησης, αριθμούς πινακίδων κι έγγραφα θα επιτρέπει τη γρήγορη και ασφαλή αναζήτηση, εύρεση και ταυτοποίηση οχημάτων, προσώπων και αντικειμένων».
Στις αρχές του Δεκεμβρίου του 2020, αποκρινόμενος στις τρομοκρατικές επιθέσεις που εκδηλώθηκαν σε Γαλλία και Αυστρία, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, δήλωσε ότι «θα επενδύσουμε επιπλέον σε προγράμματα που επιτρέπουν την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, οι οποίες θα βοηθήσουν στην ταυτοποίηση αντικειμένων -όπως εγκαταλειμμένων αποσκευών- ή ύποπτης συμπεριφοράς, κάτι που θα αποδειχθεί πολύτιμο στον εντοπισμό κινδύνων σε μέρη με συνωστισμό».

Homo Digitalis: Παραβιάζει η ΕΛΑΣ τη νομοθεσία της ΕΕ;
Τον Μάρτιο του 2020 η Homo Digitalis, οργάνωση που υπερασπίζεται τα ψηφιακά δικαιώματα, υπέβαλε αίτηση γνωμοδότησης στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) εκφράζοντας τις ανησυχίες της για τη νομική βάση του προγράμματος: «Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η ΕΛ.ΑΣ. να παραβιάσει τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο της πρόληψης, της διερεύνησης, της ανίχνευσης ή της δίωξης ποινικών αδικημάτων και τις διατάξεις του Ν.4624/2019 όταν παραλάβει και θέσει προς χρήση τις εν λόγω έξυπνες φορητές συσκευές λήψης και επεξεργασίας βιομετρικών δεδομένων σε επιτόπιους ελέγχους».
Σε τηλεφωνική συνέντευξη, ο συνιδρυτής της Homo Digitalis Λευτέρης Χελιουδάκης υποστήριξε πως αυτή τη στιγμή «δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο, ούτε προεδρικό διάταγμα που να επιτρέπει την επαλήθευση υποκειμένων και την επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων».
Ανεξαρτήτως, όμως, της νομιμότητας του προγράμματος, ο Λευτέρης Χελιουδάκης σημείωσε πως «θα έπρεπε να υπάρχει κάποια νομική διάταξη που να προβλέπει λεπτομερώς τα οργανωτικά μέτρα, καθώς και τα μέτρα ασφαλείας: ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα, για ποιο χρονικό διάστημα, για πόσο καιρό αυτά θα αποθηκεύονται και ποιος θα είναι ο σκοπός της επεξεργασίας τους;».
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα επικοινώνησε με την Homo Digitalis μερικούς μήνες αργότερα, στα τέλη του Αυγούστου του 2020, προαναγγέλοντας ότι θα διερευνήσει το ζήτημα.
Το Reporters United επικοινώνησε με την Αρχή ρωτώντας αν η έρευνα έχει ολοκληρωθεί και αν ναι, ποια είναι τα ευρήματα. Το γραφείο τύπου της Αρχής απάντησε πως η ΕΛ.ΑΣ. «απάντησε σε σχετικό έγγραφο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων και παρείχε κάποιες πληροφορίες», χωρίς ωστόσο να μας παράσχει περισσότερες λεπτομέρειες για το περιεχόμενο αυτών των πληροφοριών.
«Η Αρχή παρακολουθεί στενά και συμμετέχει σε συζητήσεις στο πλαίσιο εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων (ΕΣΠΔ) για το σχετικό θέμα της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου και ταυτοποίησης βάσει βιομετρικών δεδομένων, οι οποίες έχουν ως σκοπό την έκδοση οδηγιών από το ΕΣΠΔ για την προαναφερθείσα χρήση τεχνολογίας από τις αρχές επιβολής του νόμου. Οι εν λόγω οδηγίες (σχέδιο οδηγιών) βρίσκονται στο τελικό στάδιο διαβούλευσης πριν την έγκρισή τους από το ΕΣΠΔ με στόχο την ενιαία και ομοιόμορφη αντιμετώπιση της εν λόγω τεχνολογίας», έγραψε στο πλαίσιο ηλεκτρονικής αλληλογραφίας.
Παρόλα αυτά, αξιωματούχος της ΕΛΑΣ  διαβεβαιώνει ότι «υπάρχουν συγκεκριμένοι νόμοι και κάθε μέτρο θα συμβαδίζει με τη σχετική νομοθεσία».

 “Λυρική γενιά” του Φρανσουά Ρικάρ

Ο Λάκης Προγκίδης συνομιλεί με τον Δημήτρη Τρίκα για τη “Λυρική γενιά” και τη σκέψη του Φρανσουά Ρικάρ (στην εκπομπή Bookfly, στο Τρίτο Πρόγραμμα).
Οι baby boomers, ο μεταπολεμικός κόσμος, ο λυρισμός, η αμφισβήτηση, η γενιά των απολαύσεων, η ελαφρότητα, η επένδυση στην ευκολία, ο Κούντερα, το δοκίμιο ως τρόπος γραφής...
 
Ακούστε την απολαυστική συνέντευξη εδώ:
https://www.magmabooks.gr/2021/02/19/ο-λάκης-προγκίδης-μιλά-στο-τρίτο-πρόγρ



«Λυρικό πνεύμα», «αίσθημα της ελαφρότητας του κόσμου», «ελάφρυνση» της ύπαρξης: αυτές είναι οι βασικές πτυχές της κοσμοθεώρησης της λυρικής γενιάς, από την πρώτη στιγμή της εισόδου της στο ιστορικό προσκήνιο. Πρόκειται για τη γενιά που κυριάρχησε μετά τη δεκαετία του 1960 μέσα στον δυτικό κόσμο και διαμόρφωσε τις κοινωνίες στις οποίες συνεχίζουμε να ζούμε. Αναλύοντας το λυρικό πνεύμα –και αντλώντας από την ιδιαίτερη περίπτωση της πατρίδας του, του Κεμπέκ–, ο Φρανσουά Ρικάρ προτείνει μια πρωτότυπη ανάγνωση των κινημάτων του ’60. Απώτερος στόχος του είναι να στοχαστεί τις σημερινές κοινωνίες, οι οποίες προέκυψαν από τους μετασχηματισμούς και τις ρήξεις που τα κινήματα αυτά προκάλεσαν: τις μεταμοντέρνες κοινωνίες του ατομικισμού, της ιδιώτευσης, της κυνικής απομυθοποίησης των πάντων και της ξέφρενης κατανάλωσης. Ένα είδος φιλοσοφικής ανθρωπολογίας της εποχής μας, με άλλα λόγια.

«Αμφισβήτηση θα πει ακριβώς επανάσταση στην πράξη, καθημερινή, γειωμένη, στραμμένη ενάντια σε στόχους μεταβαλλόμενους και πάντα καινούργιους. Είναι το λυρικό αντάρτικο: για να μη «βαλτώσεις», δηλαδή για να τροφοδοτείς την ανυπομονησία, για να κρατάς ζωντανό το συναίσθημα της δύναμής σου και ατελείωτη τη γιορτή, ψάχνεις παντού θύλακες αντίστασης, ξεριζώνεις από παντού το σταθερό και το επαχθές, και πυροβολείς ό,τι κινείται – εν προκειμένω, ό,τι δεν κινείται. Καθηγητές, γονείς, εργοδότες, πολιτικοί ιθύνοντες, διανοούμενοι, θεσμοί, παραδόσεις, καθετί που αντιπροσωπεύει την τάξη ή τη σταθερότητα θεωρείται καταπιεστικό, σφετεριστικό και πληκτικό, και ως τέτοιο αξίζει να επικρίνεται, αν όχι να πατάσσεται. Όχι κατ’ ανάγκην για να προκύψει κάτι καλύτερο, αλλά για να ανοίξει απλώς χώρος, να αλλάξει ο κόσμος, να ελαφρύνουν όλα και να μη σταματήσει πουθενά η ξέφρενη αυτή διαλεκτική, αυτό το μεθυστικό «μπιτ» που πρέπει να είναι ο ρυθμός της ίδιας της ιστορίας».

Εκδόσεις Μάγμα magmapress2017@gmail.com

Γιάννης Μαντζουράνης

Η τρομοκρατία δεν νομιμοποιείται στα δημοκρατικά πολιτεύματα. Οι τρομοκρατικές πράξεις, που προσβάλλουν συλλογικά ή ατομικά έννομα αγαθά, είναι εγκλήματα και τιμωρούνται με βαρύτατες ποινές, ιδίως όταν αφαιρούν ανθρώπινες ζωές. Η δημοκρατία δεν είναι ανοχύρωτη.

Οφείλει να αμύνεται και μπορεί να αποκρούει τους εχθρούς της για να διασφαλίζει στους πολίτες έννομη τάξη, που ως σύστημα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων είναι κράτος δικαίου. Και αυτό, γιατί δικαιοσύνη και ελευθερία χωρίς ισχύ είναι ανήμπορες και ισχύς χωρίς δικαιοσύνη και ελευθερία είναι τυραννία. Αυτές οι παραδοχές, που αποδέχεται η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων, κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι η βάση προσέγγισης στην υπόθεση του Δημήτρη Κουφοντίνα.
Στο ερώτημα, που σκόπιμα τίθεται στα καθεστωτικά ΜΜΕ από υπουργούς και βουλευτές της ΝΔ, αν «μπορεί να επιλέγει ο κρατούμενος τη φυλακή του», η απάντηση είναι αναντίρρητα αρνητική. Όχι, οι κρατούμενοι δεν μπορούν να επιλέγουν τη φυλακή τους.
Το κράτος, όμως, υποχρεούται να τηρεί τους νόμους που έχει θεσπίσει για να έχει συνέπεια, η οποία παράγει αξιοπιστία, όπου στηρίζεται η συμμόρφωση των πολιτών στους νόμους.  Διαφορετικά με την τακτική του “δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις” υπονομεύεται η υπακοή των πολιτών στους νόμους.

Φωτογραφική διάταξη για έναν κρατούμενο
Το άρθρο 3 του Νόμου 4760/2020 ορίζει ότι από την 11.12.2020 οι καταδικασθέντες για εγκλήματα τρομοκρατίας δεν μπορούν να κρατούνται σε αγροτικές φυλακές και πρέπει να επαναμεταχθούν στο κατάστημα κράτησης από το οποίο αρχικά μετήχθησαν. Αυτή η διάταξη είναι φωτογραφική, αφού, κατά την ψήφισή της, ο μοναδικός κρατούμενος σε αγροτική φυλακή για εγκλήματα τρομοκρατίας ήταν ο Κουφοντίνας.
Στην περίπτωσή του, η φυλακή από την οποία «αρχικά μετήχθη» ήταν το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού. Η κυβέρνηση μπορούσε να πράξει το αυτονόητο, δηλαδή να εφαρμόσει τη φωτογραφική διάταξη που η ίδια ψήφισε. Αντίθετα προχώρησε σε μεταγωγή του Κουφοντίνα στις φυλακές του Δομοκού, με ωμή παραβίαση του ισχύοντος νόμου.
Η κυβερνητική αυθαιρεσία συνεχίζεται, αφού η Γενική Γραμματέας Αντιεγκληματικής Πολιτικής δεν χορηγεί στον Κουφοντίνα αντίγραφα των Αποφάσεων Μεταγωγής του, με αναπόφευκτη συνέπεια την στέρηση του δικαιώματός του  να προσφύγει στα δικαστήρια, με την τουλάχιστον νομικά φαιδρή αιτιολογία ότι αντίγραφα εγγράφων μεταγωγής «δεν δύναται να χορηγηθούν διότι περιλαμβάνουν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα άλλων κρατουμένων», καθώς και την ολοφάνερα προσχηματική αναφορά σε «λόγους δημόσιας τάξης, ασφάλειας και εύρυθμης λειτουργίας στο πλαίσιο των μέτρων, τα οποία ελήφθησαν λαμβάνοντας υπόψη την επικρατούσα επιδημιολογική κατάσταση για την αποφυγή διάδοσης του κορονοϊού στο Κατάστημα αυτό».
Και αυτό, γιατί είναι πασίγνωστο ότι μπορεί να χορηγηθεί το σχετικό με τον Κουφοντίνα απόσπασμα των Αποφάσεων Μεταγωγής, χωρίς κίνδυνο για τα προσωπικά δεδομένα άλλων κρατουμένων, ενώ δεν επιτείνεται ο κίνδυνος διάδοσης του κορονοϊού από την επιπλέον παρουσία ενός και μόνο κρατουμένου στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού.

Το κράτος δικαίου ισχύει για όλους
Ο Δημήτρης Κουφοντίνας ούτε δικαιούται, ούτε ζητεί ειδική μεταχείριση ως πολιτικός κρατούμενος, όπως αυτοπροσδιορίζεται χωρίς σοβαρά ερείσματα στην ελληνική και διεθνή θεωρία και νομολογία περί πολιτικών κρατουμένων, ούτε επικαλείται τον ανθρωπισμό, που δικαιούται ακόμη και όποιος δεν τον αναγνώρισε στα θύματά του.
Εδώ εμφανίζεται το οξύμωρο: ο Κουφοντίνας να ζητεί την αυστηρή τήρηση της νομιμότητας, που ο ίδιος επανειλημμένα παραβίασε, ενώ το κράτος δεν εφαρμόζει νόμο που θέσπισε και έτσι από εγγυητής της έννομης τάξης μετατρέπεται σε αρνητή και υπονομευτή της νομιμότητας. Υπό αυτές τις συνθήκες δοκιμάζεται σκληρά η δημοκρατία.
Και αυτό, γιατί στα κράτη δικαίου τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι συναφείς εγγυήσεις τους κατοχυρώνονται εξίσου για όλους τους ανθρώπους, αλλά χρησιμεύουν κύρια σε όσους αναγκάζονται να προσφύγουν στην προστασία τους, δηλαδή είναι καταφύγιο περισσότερο των παρανομούντων και λιγότερο των νομοταγών πολιτών.
Δεν απευθύνονται σε “Αρσακειάδες” και μοναχές, που σπάνια στη ζωή τους θα βρεθούν σε δικαστήρια και φυλακές, όπου θα αναζητήσουν την προστατευτική ασπίδα των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων και κρατουμένων, αλλά στους κατηγορούμενους ή καταδικασθέντες για εγκληματικές πράξεις.
Η αντοχή και αξία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δοκιμάζεται στις οριακές καταστάσεις, όπως είναι η περίπτωση ενός πολυϊσοβίτη κρατούμενου για τρομοκρατικές πράξεις που οδηγείται σε απονενοημένες ενέργειες για να αντιμετωπισθεί με τους όρους της αστικής νομιμότητας που την πολέμησε  ανελέητα, από ένα σύστημα εξουσίας, που λειτουργεί ως δήμιος υπό την καθοδήγηση ενός πρωθυπουργού που πολιτεύεται ως ο “Λουδοβίκος Ήλιος” και τιμωρός ενός ήδη τιμωρημένου, όπως αποκαλύπτεται από την ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού την 28-2-2020.

Τι επιδιώκει ο Μητσοτάκης
Η ακραία επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι τυχαία. Είναι προαποφασισμένη και εντάσσεται σε ένα γενικό σχέδιο επίδειξης αυταρχισμού και επιβολής του δόγματος “νόμος και τάξη” που ανήκει στο κλασσικό οπλοστάσιο της ελληνικής Δεξιάς από τις δεκαετίες του ΄50 και ΄60.
Με αυτό το εργαλείο ως φόβητρο λειτουργεί η σημερινή κυβέρνηση, όταν η Αστυνομία εισβάλλει στο σπίτι του σκηνοθέτη Ινδαρέ και ξυλοκοπεί τους οικείους του, ξεγυμνώνει διαδηλώτριες στους δρόμους, ξυλοφορτώνει ακινητοποιημένους με χειροπέδες πολίτες, συλλαμβάνει και δέρνει ανήλικους, εισβάλλει στα Πανεπιστήμια και σέρνει στο οδόστρωμα ξεγυμνωμένους τραυματισμένους φοιτητές, εγκαθιστά μόνιμα αστυνομικούς στα ΑΕΙ, περιορίζει ασύστολα τα δικαιώματα των πολιτών λόγω πανδημίας και “φυλακίζει” την κοινωνία χωρίς επαρκή αιτιολογία, γιατί άλλοτε το λένε οι λοιμωξιολόγοι και άλλοτε είναι κυβερνητική απόφαση και άλλα ων ουκ έστιν αριθμός.
Η θανατική καταδίκη ενός πολυϊσοβίτη κρατουμένου με υπογραφή Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως υπογραμμίζει και ο δικηγόρος Δημήτρης Δημητριάδης, σύζυγος της αδελφής του και πατέρας του στενότερου συνεργάτη του Γρηγόρη Δημητριάδη, επιτρέπει στην κυβέρνηση να δώσει μάχη συμβόλων με τα φαντάσματα του παρελθόντος, να σπείρει μίσος για να θερίσει διχασμό, να συσπειρώσει το ακροδεξιό ακροατήριο, να φοβίσει τους αστούς και να τρομάξει τους νοικοκυραίους, να ενισχύσει το ιδεολογικό οπλοστάσιό της για να περάσουν διοικητικά και νομοθετικά μέτρα που παραπέμπουν σε ζοφερό αυταρχισμό.
Και όλα αυτά γιατί η κυβέρνηση επιλέγει ως πεδίο αναμέτρησης το παρελθόν για να αντιμετωπίσει το μέλλον, όταν θα ανοίξουν οι κλειστές λόγω πανδημίας πόρτες των σπιτιών, των γραφείων, και των καταστημάτων, θα φανούν οι σκληρές συνέπειες της οικονομικής πολιτικής της, και θα οξυνθούν τα προβλήματα με την Τουρκία. Για τότε προετοιμάζεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συν αυτώ πολιτικοί και οικονομικοί στυλοβάτες του.
Είναι αδίστακτοι, αλλά όχι ανόητοι. Βλέπουν το τσουνάμι της λαϊκής οργής μπροστά τους και προετοιμάζονται. Είναι ισχυροί αλλά όχι παντοδύναμοι. Εδώ, για τον Κυριάκο Μητσοτάκη ισχύει η διαπίστωση του Ουίνστων Τσόρτσιλ ότι «η πολιτική αυτοκτονία έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι πάντοτε επιζείς για να δεις τα αποτελέσματα της πράξης σου».

πηγή
 

Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος

Στην περίπτωση Κουφοντίνα, η κυβέρνηση παραβιάζει και τους βαθύτερους, πανάρχαιους ηθικούς κώδικες και άγραφους νόμους χωρίς τους οποίους δεν μπορεί να υπάρξει συγκροτημένη κοινωνία.

περισσότερα

Σπύρος Μανουσέλης

Με αφορμή την ελληνική μετάφραση του βιβλίου «Τι είναι, τελικά, τα γονίδια;» ζητήσαμε από τον συγγραφέα του, τον Κώστα Καμπουράκη, να μας εξηγήσει γιατί θεωρεί επιστημονικά επιβεβλημένη και κοινωνικά αναγκαία την αναθεώρηση κάποιων ευρέως διαδεδομένων παρανοήσεων σχετικά με την παντοδυναμία των γονιδίων μας και γιατί υποστηρίζει ότι τα πολυδιαφημισμένα «γενετικά τεστ» δεν είναι σε θέση να προδικάζουν το γενετικό προφίλ της υγείας μας ή να κάνουν ασφαλείς προγνώσεις για τις μελλοντικές μας παθήσεις
Σήμερα μέσω ενός σχετικά οικονομικού και απλού στην εφαρμογή του «γενετικού τεστ» μπορείτε να πληροφορηθείτε εγκαίρως αν εσείς ή τα παιδιά σας έχετε κληρονομήσει κάποια μεταλλαγμένα γονίδια που ενοχοποιούνται για τις αυξημένες πιθανότητες να νοσήσετε από μια σοβαρή ασθένεια. Η πρωτόγνωρη βιοϊατρική δυνατότητα ακριβούς διάγνωσης και σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεσματικής πρόληψης ορισμένων γενετικών ασθενειών πριν αυτές εκδηλωθούν οφείλεται στις εντυπωσιακές κατακτήσεις της γενετικής ανάλυσης και πρωτίστως στις τεχνικές της γονιδιωματικής, δηλαδή τις τεχνικές αλληλούχησης του ανθρώπινου DNA, του μορίου το οποίο περιέχει τις γενετικές πληροφορίες (τα γονίδια) που μαζί με το περιβάλλον καθορίζουν την καλή ή κακή λειτουργία οργανισμού μας.
Αφορμή για τη συνέντευξη που ακολουθεί με τον Κώστα Καμπουράκη, βιολόγο και συγγραφέα αξιόλογων επιστημονικών βιβλίων για μη ειδικούς αναγνώστες, ήταν ότι η πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου του «Τι είναι, τελικά, τα γονίδια;» συνέπεσε χρονικά με τον εορτασμό των είκοσι χρόνων από την πρώτη επίσημη παρουσίαση του «Προγράμματος Ανθρώπινο Γονιδίωμα».

Πριν από ακριβώς μία εικοσαετία, στα μέσα του Φεβρουαρίου 2001, δημοσιεύτηκαν στα κορυφαία επιστημονικά περιοδικά, το «Nature» και το «Science», δύο άρθρα σχετικά με τα διαθέσιμα μέχρι τότε δεδομένα που είχαν προκύψει από δύο παράλληλα ερευνητικά προγράμματα για τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, δηλαδή για τη μοριακή ταυτοποίηση ή αλληλούχηση του συνόλου του DNA που υπάρχει στα κύτταρά μας.
Αυτό το φιλόδοξο ερευνητικό πρόγραμμα, που είχε ξεκινήσει το 1990 και ολοκληρώθηκε το 2003, ονομαζόταν «Πρόγραμμα Ανθρώπινο Γονιδίωμα» (Human Genome Project ή HGP). Η πρώτη διεθνής πανηγυρική παρουσίαση του HGP έγινε στις 26 Ιουνίου 2000 από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, και τους πρωτεργάτες αυτών των ερευνών, Craig Venter και Francis Collins, οι οποίοι από τότε καλλιέργησαν την παρανόηση ότι το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην «αποκωδικοποίηση του βιβλίου της ζωής» (βλ. σχετική φωτογραφία).
Εντούτοις μια ορθότερη περιγραφή του HGP θα ήταν «Αλληλουχώντας το βιβλίο της ζωής» ή, ακριβέστερα, «Αλληλουχώντας το γονιδίωμα του ανθρώπου», όπως επισημαίνει ο Κώστας Καμπουράκης στο βιβλίο του «Τι είναι, τελικά, τα γονίδια;»
Σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε άριστα μεταφρασμένο και επιμελημένο από τις ΠΕΚ, ο συγγραφέας προχωρά όχι μόνο σε μια συναρπαστική ιστορική ανασυγκρότηση της έννοιας των γονιδίων, αλλά και σε έναν κριτικό -επιστημολογικά και κοινωνικά- απολογισμό όλων των μέχρι σήμερα επιστημονικών θεωριών που περιγράφουν τη «φύση» και τη βιολογική «λειτουργία» τους.
Το γεγονός ότι η ελληνική έκδοση αυτού του βιβλίου συνέπεσε χρονικά με τον εορτασμό των είκοσι χρόνων από την πρώτη επίσημη παρουσίαση του «Προγράμματος Ανθρώπινο Γονιδίωμα» ήταν η αφορμή για τη συζήτηση που ακολουθεί με τον Κώστα Καμπουράκη.
● Πέρασαν δύο δεκαετίες από την επίσημη ανακοίνωση της ολοκλήρωσης του «Προγράμματος Ανθρώπινο Γονιδίωμα». Αυτό το σημαντικό τεχνοεπιστημονικό επίτευγμα παρουσιάστηκε στην ανθρωπότητα ως « Η αποκωδικοποίηση των μυστικών της ζωής». Γιατί στο βιβλίο σας «Τι είναι, τελικά, τα γονίδια;» υποστηρίζετε ότι πρόκειται για μια παραπλανητική εικόνα, που γεννά στους μη ειδικούς πολίτες εσφαλμένες προσδοκίες για τις δυνατότητες και τις εφαρμογές αυτής της γνώσης;
Η ανακοίνωση που έγινε τον Ιούνιο του 2000 ήταν για την ολοκλήρωση της καταγραφής της αλληλουχίας του ανθρώπινου γονιδιώματος, η οποία παρεμπιπτόντως ολοκληρώθηκε αρκετούς μήνες αργότερα. Ωστόσο ο τότε πρόεδρος Κλίντον ανακοίνωσε ενθουσιωδώς: «Σήμερα μαθαίνουμε τη γλώσσα με την οποία ο Θεός δημιούργησε τη ζωή» και στην αφίσα πίσω από τους ομιλητές υπήρχε η φράση: «Αποκωδικοποιώντας το βιβλίο της ζωής». Τίποτε από αυτά δεν επιτεύχθηκε τότε. Τίποτε από αυτά δεν έχει επιτευχθεί καν σήμερα, είκοσι χρόνια αργότερα, αν και η κατανόηση του ανθρώπινου γονιδιώματος έχει προχωρήσει πάρα πολύ από τότε.
Το πρόγραμμα του ανθρώπινου γονιδιώματος ήταν πράγματι ένα σημαντικό τεχνοεπιστημονικό επίτευγμα χάρη στο οποίο οι τεχνολογικές μας δυνατότητες σχετικά με τη μελέτη του DNA αυξήθηκαν σημαντικά. Ωστόσο το πιο σημαντικό συμπέρασμα σήμερα είναι ότι το γονιδίωμα είναι μέρος ενός πολύπλοκου συστήματος και η ανάγνωση της αλληλουχίας του είναι μόνο η αρχή της κατανόησής του. Αυτός είναι και ο λόγος που η κλινική χρησιμότητα των συμπερασμάτων είναι σήμερα πολύ περιορισμένη.
Αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποκλείει ότι στο μέλλον θα βρούμε τις απαντήσεις στις ερωτήσεις που θέτουμε. Ωστόσο σε κάθε χρονική στιγμή είναι σημαντικό να γίνεται σαφές στο ευρύ κοινό τι γνωρίζουμε και τι δεν γνωρίζουμε, ώστε να υπάρχουν ρεαλιστικές προσδοκίες.
Οπως έγραψε το 2011 ο Eric Lander, ένας από τους πρωτεργάτες του προγράμματος, σε μια πρώτη αποτίμηση του: «Οι ιατρικές επαναστάσεις απαιτούν πολλές δεκαετίες για να επιτύχουν την πλήρη υπόσχεσή τους. Η γονιδιωματική μόλις άρχισε να διεισδύει στη βιοϊατρική έρευνα: οι εξελίξεις πρέπει να προχωρήσουν μέσω θεμελιωδών εργαλείων, βασικών ανακαλύψεων, ιατρικών μελετών, κλινικών δοκιμών, έγκρισης και ευρείας αποδοχής. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην υποσχεθούμε στο κοινό μια φαρμακοποιία γρήγορης ανταποδοτικότητας. Ταυτόχρονα πρέπει να μην έχουμε κανένα ενδοιασμό για τον τελικό αντίκτυπο της γονιδιωματικής ιατρικής, η οποία θα είναι ο μετασχηματισμός της υγείας των παιδιών μας και των παιδιών των παιδιών μας» (βλ. Lander, E. S., 2011, Initial impact of the sequencing of the human genome, Nature, 470 (7333), 187-197).
Θεωρώ ότι αυτή η συνετή αισιοδοξία είναι ο καλύτερος οδηγός για την επιστήμη.
● Ωστόσο είκοσι χρόνια μετά την πλήρη αλληλούχηση του ανθρώπινου γονιδιώματος η επικρατούσα άποψη στην κοινωνία είναι ότι η γενετική τεχνολογία είναι ήδη σε θέση να γνωρίζει επακριβώς και άρα να τροποποιεί κατά βούληση τα ανθρώπινα γονίδια. Πρόκειται απλώς για τεχνοεπιστημονική αυταπάτη ή μήπως υπάρχουν βαθύτερα αίτια που σχετίζονται με τη «μεταφυσική» εμμονή μας με τον ντετερμινισμό και την εξουσιαστική ανάγκη του ανθρώπινου είδους για απόλυτο έλεγχο της φύσης, ακόμη και της ανθρώπινης;
Δεν είμαι βέβαιος αν αυτή είναι η επικρατούσα άποψη στην κοινωνία, καθώς δεν υπάρχουν εκτεταμένες έρευνες σχετικά με το τι πιστεύει το ευρύ κοινό. Σε μια πρόσφατη έρευνα με 36.268 άτομα από 22 χώρες, ίσως τη μοναδική έρευνα σε τέτοια κλίμακα, τέθηκε το εξής ερώτημα: «Είστε εξοικειωμένοι με το DNA, τη γενετική και τη γονιδιωματική;» Το 64,2% (23.273 συμμετέχοντες) δήλωσαν ότι δεν ήταν εξοικειωμένοι με αυτές τις έννοιες, το 25,3% (9.182 συμμετέχοντες) ότι ήταν γενικά εξοικειωμένοι και 10,5% (3.803 συμμετέχοντες) ότι είχαν εξοικείωση μέσω προσωπικής εμπειρίας. Με την εξαίρεση της Ιταλίας και των ΗΠΑ, πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες σε όλες τις υπόλοιπες χώρες δήλωσαν ότι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τις έννοιες αυτές. Ωστόσο όταν τέθηκε το ερώτημα «Είναι οι πληροφορίες για το DNA διαφορετικές από τις άλλες ιατρικές πληροφορίες - τι νομίζετε;», το 53% (17.044) των συμμετεχόντων θεώρησαν ότι το DNA ήταν διαφορετικό από άλλα είδη ιατρικών πληροφοριών (βλ. Middleton, A., Milne, R., Almarri, M. A., Anwer, S., Atutornu, J., Baranova, E. E., ... & Morley, K. I., 2020, Global public perceptions of genomic data sharing: what shapes the willingness to donate DNA and health -data? The American Journal of Human Genetics, 107(4), 743-752).
Σε πολλές χώρες λοιπόν οι άνθρωποι θεωρούν ότι το DNA είναι σημαντικό, δίχως να κατανοούν τι ακριβώς είναι. Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για αυτό. Ο ένας λόγος είναι βαθιές διαισθητικές αντιλήψεις, τις οποίες έχουν τεκμηριώσει πολλές έρευνες στην ψυχολογία, για την ύπαρξη μιας εσώτερης ουσίας που καθορίζει ποιοι είμαστε. Σε πολλές έρευνες έχει βρεθεί ότι οι άνθρωποι θεωρούν ότι το DNA είναι αυτή η ουσία (πρόκειται για την αντίληψη που περιγράφω στο βιβλίο μου ως «γενετική ουσιοκρατία»). Με απλά λόγια, διαισθητικά μας φαίνεται λογικό να υπάρχει κάτι μέσα μας που καθορίζει τι και πώς είμαστε και το DNA φαίνεται να είναι ο ιδανικός φορέας αυτής της ουσίας.
Ο άλλος λόγος για τον οποίο το DNA θεωρείται σημαντικό είναι κατά τη γνώμη μου η γνώση που έχει ο κόσμος για συγκεκριμένα γενετικά νοσήματα. Σε πολλά από αυτά η κλινική εικόνα οφείλεται ξεκάθαρα σε μεταλλάξεις στο DNA. Εδώ ωστόσο χρειάζεται προσοχή στις γενικεύσεις.
Το γεγονός ότι αλλαγές στο DNA επιφέρουν αλλαγές στο φαινότυπο και νοσήματα, καθώς και ότι από τη διάγνωση του νοσήματος μπορούμε να συναγάγουμε την ύπαρξη της μετάλλαξης, δεν σημαίνει ότι κάθε νόσημα και κάθε φαινότυπος μπορούν να εξηγηθούν από το DNA με τον ίδιο απλό, γραμμικό τρόπο. Για την ακρίβεια, όταν συμβαίνει αυτό είναι η εξαίρεση!
● Στις μέρες μας οι επιστήμες της ζωής έχουν εισέλθει, απ’ ό,τι φαίνεται ανεπιστρεπτί, στη «μετα-γονιδιωματική» φάση της επιστημονικής τους ενηλικίωσης. Παρ’ όλα αυτά από τα ΜΜΕ και από κάποιες νέες βιοϊατρικές εταιρείες προβάλλεται η εσφαλμένη δοξασία περί της «παντοκρατορίας» των γονιδίων. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε γιατί στο βιβλίο σας υποστηρίζετε ότι πρόκειται για έναν απλοϊκό-γραμμικό τρόπο σκέψης που μόνο καταστροφικές συνέπειες μπορεί να έχει όταν εφαρμόζεται σε ιατρικές διαγνωστικές και βιοτεχνολογικές πρακτικές;
Πολλές εταιρείες που εμπορεύονται γενετικά τεστ υποστηρίζουν ότι το DNA εν γένει, όχι μόνο τα γονίδια, μπορεί να μας δώσει απαντήσεις σχετικά με το μέλλον, π.χ. σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη εκδήλωσης ενός γενετικού νοσήματος, ή το παρελθόν, σε σχέση με την καταγωγή μας. Αν και πολλές από τις εταιρείες αυτές αναγνωρίζουν τους περιορισμούς που υπάρχουν, εντούτοις επιμένουν ότι η ανάλυση του DNA μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες.
Ταυτόχρονα υπάρχουν και επιστήμονες οι οποίοι υποστηρίζουν ότι χάρη στην ανάλυση του DNA και τις συσχετίσεις που έχουν βρεθεί μεταξύ συγκεκριμένων αλληλουχιών και συγκεκριμένων χαρακτηριστικών (π.χ. ευφυΐα), είναι δυνατόν να υπολογίσουμε με βάση τα λεγόμενα «πολυγονιδιακά σκορ» τι μπορεί να περιμένει κανείς από το μέλλον ως προς την εκδήλωση συγκεκριμένων συμπεριφορών ή νοσημάτων. Ωστόσο αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για στατιστικές εκτιμήσεις, οι οποίες ενέχουν και αβεβαιότητες και σφάλματα.
Συνεπώς, ενώ είναι δυνατόν να γίνουν κάποιες πιθανολογικές προβλέψεις, υπάρχει ο κίνδυνος αυτές να εκληφθούν από τους ανθρώπους που δεν είναι ειδικοί ως προγνώσεις. Εδώ οι ειδικοί έχουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο, προκειμένου να εξηγήσουν στο ευρύ κοινό τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των διάφορων ιατρικών/διαγνωστικών και βιοτεχνολογικών πρακτικών.


📍 Ανοιχτή διαδικτυακή συζήτηση: Τι είναι τελικά τα γονίδια και τι ακριβώς κάνουν; Υπάρχουν άραγε «γονίδια για» κάθε ανθρώπινο γνώρισμα ή «για» κάθε μία συγκεκριμένη νόσο; Ποιες είναι οι παρανοήσεις και ποιες οι αλήθειες για τα γονίδια και τελικά πώς η γενετική έρευνα επηρεάζει τη ζωή μας; Με στόχο μια πρώτη απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σάς προσκαλούν τη Δευτέρα 1η Μαρτίου, στις 19.30, στη διαδικτυακή συζήτηση με θέμα «Τι είναι, τελικά, τα γονίδια;» με αφορμή την κυκλοφορία του ομώνυμου βιβλίου. Με τον συγγραφέα Κώστα Καμπουράκη συζητούν η Μαριρένα Γρηγορίου, ο Νικόλας Μοσχονάς, ενώ συντονίζει ο Σπύρος Μανουσέλης. Μπορείτε να παρακολουθήσετε τη συζήτηση και στο site των εκδόσεων.

Ο κερδισμένος της συνδημίας του Κορονοϊού Τζεφ Μπέζος παραιτείται ως Διευθύνων Σύμβουλος της Amazon, η εταιρεία του συνεχίζει να μεγαλώνει, αλλά η αυτοκρατορία δείχνει τις πρώτες ρωγμές της




Η Amazon δεν ενδιαφέρεται τόσο για το κέρδος, όσο για την κυριαρχία στην αγορά

Σε 50 χρόνια, σύμφωνα με τον Ισραηλινό ιστορικό Yuval Noah Harari, οι άνθρωποι θα θυμούνται την πανδημία Covid-19 ως «η στιγμή που η ψηφιακή επανάσταση έγινε πραγματικότητα». Ποιος ξέρει αν η πρόγνωση θα επαληθευθεί. Αλλά είναι ήδη σαφές: Ο Κορονοϊός είναι ένας επιταχυντής μετασχηματισμών. Αυτό είναι σαφές στο παράδειγμα της ώθησης που έλαβε από την πανδημία η πολυεθνική της τεχνολογίας Amazon. Ενώ η παγκόσμια οικονομία έπεσε στη βαθύτερή της ύφεση από το 1929 πέρυσι, ο διαδικτυακός εμπορικός κολοσσός του Σιάτλ κατέγραψε το 2020 την πιο επιτυχημένη χρονιά στην ιστορία του. Η Amazon αύξησε τις πωλήσεις κατά 38% και τον τζίρο της στο εκπληκτικό ποσό των 386 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, τα οποία αντιστοιχούν περίπου στο ΑΕΠ του Ισραήλ ή της Ιρλανδίας.
Η πιο σημαντική αγορά για την Amazon, μετά της Βόρειας Αμερικής, είναι η Γερμανία, όπου λειτουργεί τώρα 14 κέντρα αποστολής („Fulfillment Center“). Το 2020, η εταιρεία έσπασε το ποσοστό του 50% για το μερίδιό της στο διαδικτυακό λιανικό εμπόριο για πρώτη φορά και αύξησε τις πωλήσεις της κατά σχεδόν το ένα τρίτο, στα 25,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Για σύγκριση: Το νούμερο δύο στο γερμανικό ηλεκτρονικό εμπόριο - η εταιρεία ταχυαποστολών του Αμβούργου Otto - κατάφερε να έχει τζίρο πέρυσι μόνο 6,9 δισεκατομμύρια ευρώ στο εσωτερικό της Γερμανίας.
Η απόσταση στον ανταγωνισμό γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Η Amazon κατάφερε να αγκυροβολήσει τόσο «βιώσιμα και περιεκτικά», που «ο δρόμος προς τον πελάτη είναι κυριολεκτικά αποκομμένος για τους άλλους παρόχους», συνοψίζει την κατάσταση η εταιρεία έρευνας αγοράς IFH της Κολωνίας, η οποία ειδικεύεται στο λιανικό εμπόριο. Πώς το κατάφερε αυτό η Amazon;

Το όνειρο του "καταστήματος για τα πάντα"

Άνοίγοντας το 1994 στο Σιάτλ των Η.Π.Α. ως «διαδικτυακό κατάστημα βιβλίων», η Amazon έχει εξελιχθεί μέσα σε ένα τέταρτο του αιώνα σε «κατάστημα για οτιδήποτε», όπως το ονειρεύτηκε ο ιδρυτής της Jeff Bezos. Με την αυξανόμενη επιτυχία, η Amazon επέκτεινε τη γκάμα των προϊόντων της: Πρώτα συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμ  CD και DVD και μετά παιδικά παιχνίδια και ηλεκτρονικά. Σύντομα οι φιλοδοξίες ξεπέρασαν κατά πολύ την Ταχυδρομική παραγγελία-αποστολή.
Η ανάπτυξη της υπηρεσίας AWS (Amazon Web Services), η οποία παρέχει χώρο αποθήκευσης στο Διαδίκτυο, δείχνει πόσο νωρίς η Amazon αξιοποιεί νέες επιχειρηματικές περιοχές. Ιδρυμένη το 2002, η AWS δεν είναι μόνο ο κορυφαίος πάροχος Cloud-Computing στον κόσμο, μεταξύ των πελατών του οποίου περιλαμβάνονται εταιρείες όπως η Netflix, η Disney, η Dropbox και η General Electric, καθώς και η NASA, η CIA και το Πεντάγωνο. Η AWS είναι επίσης η αγελάδα της Amazon και είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος των καθαρών κερδών της. Ναι, και κάτι περισσότερο: τα κέρδη από την επιχείρηση cloud επιτρέπουν στον όμιλο να προωθήσει την παγκόσμια επέκτασή του ως διαδικτυακός λιανοπωλητής. Διότι ο τομέας παραγγελιών-αποστολών εκτός της Βόρειας Αμερικής, εξακολουθεί να είναι μια επιχείρηση με ζημιές για την Amazon. Αυτή η κατάσταση, εντελώς άτυπη για μια καπιταλιστική εταιρεία, αντιστοιχεί στη στρατηγική της Amazon: Δεν αφορά στο κέρδος, αλλά στη στρατηγική αύξηση της δύναμής της.
Το 2019, η Amazon είχε κέρδη 14,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, εκ των οποίων 9,2 δισεκατομμύρια από την AWS - περισσότερα από ό, τι από τις εμπορικές της επιχειρήσεις στη Βόρεια Αμερική (7,0 δισεκατομμύρια). Στο διαδικτυακό εμπόριο στον υπόλοιπο κόσμο μάλιστα, ο όμιλος έκλεισε με απώλεια 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η ικανότητα της Amazon να αποδέχεται ελλείμματα στο διαδικτυακό εμπόριο με την πάροδο των ετών και να τα αντισταθμίζει μέσω άλλων επιχειρηματικών τομέων, καθιστά δυνατή την αργή εξάντληση των ανταγωνιστών της και, τέλος, την φθηνή εξαγορά τους. Και για να μπορέσει να «ξεφτίσει» τους εργατικούς αγώνες για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πηγή: Ετήσια έκθεση Amazon 2020, EHI, revenuesandprofits.com

Σήμερα, η Amazon είναι επίσης εταιρεία logistics, ηγέτης στην οικονομία πλατφόρμας, εταιρεία τεχνολογίας, πάροχος υπηρεσιών ροής μουσικής και βίντεο, κατασκευαστής υλικού και λογισμικού πληροφορικής και, με την Washington Post, ακόμη και ο ιδιοκτήτης καθημερινής εφημερίδας. Μέσα σε λίγα χρόνια, ο όμιλος εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους παραγωγούς ταινιών και σειρών στον κόσμο, είναι σημαντικός επενδυτής στην online υπηρεσία παράδοσης φαγητού Deliveroo και, με την Ring, διατηρεί μια θυγατρική που ειδικεύεται στο «έξυπνο» τεχνολογικά σπίτι και την τεχνολογία ασφάλειας. Με την Kuiper Systems - η οποία ασχολείται με τη δημιουργία μιας ευρυζωνικής παροχής διαδικτύου μέσω δορυφόρου - θέλει να ανταγωνιστεί το Starlink του Elon Musk.
Η Amazon οργανώνει όλο και περισσότερο σε αποκεντρωμένη βάση τον τομέα παραγγελιών –αποστολών αλληλογραφίας. Ο στόχος είναι να μπορέσει να ελέγξει και το «τελευταίο μίλι» και έτσι να εγγυηθεί όλο και ταχύτερες παραδόσεις. Ο όμιλος λειτουργεί τη δική του αεροπορική γραμμή (Amazon Air) και έχει εισέλθει στη παγκόσμια ναυτιλία εμπορευματοκιβωτίων. Εδώ και αρκετά χρόνια, ο όμιλος λειτουργεί σταθμούς ταχείας παράδοσης εντός της πόλης ("Prime Now Hubs") σε έναν αυξανόμενο αριθμό μεγάλων πόλεων στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιαπωνία και τη Γερμανία. Προκειμένου να είναι σε θέση να παραδώσει γρηγορότερα, η εταιρεία γίνεται όλο και περισσότερο ανεξάρτητη από τους μεγάλους παρόχους υπηρεσιών παράδοσης δεμάτων όπως η DHL ή η Hermes και έχει πάρει την παράδοση στα χέρια της. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Amazon έχει ανοίξει- εκτός από τις αποθήκες παραγγελιών αλληλογραφίας-και τα δικά της κέντρα διαλογής και διανομής σε πολλές μεγάλες γερμανικές πόλεις. Εκεί, οι παραγγελίες για το τελευταίο μίλι προετοιμάζονται και παραδίδονται στην εσωτερική της υπηρεσία παράδοσης Amazon Logistics. Αυτή με τη σειρά της συνεργάζεται με υπεργολάβους, κυρίως μικρότερους περιφερειακούς παρόχους υπηρεσιών logistics.
Η τρέχουσα κορύφωση αυτής της στηριζόμενης στην τεχνολογία επισφάλειας είναι το επιχειρηματικό μοντέλο «Amazon Flex» - ένα είδος Uber για υπηρεσίες διανομής δεμάτων: Με την προοπτική να κερδίσει 25 ευρώ την ώρα, η εταιρεία προσλαμβάνει εργαζόμενους που είναι αναγκασμένοι να κάνουν μια «παράλληλη δεύτερη» εργασία ή ελεύθερους επαγγελματίες για παράδοση-διανομή. Προϋπόθεση: δικό σου αυτοκίνητο, άδεια οδήγησης, πιστοποιητικό έγκρισης από την αστυνομία. Η Amazon παρέχει απλώς μια εφαρμογή «Amazon Flex», οι υπεργολάβοι πρέπει να αναλάβουν τον κίνδυνο. Ο ανεφοδιασμός σε καύσιμα γίνεται με δικά σας έξοδα. Εάν έχετε κολλήσει σε κυκλοφοριακή συμφόρηση, τα ωριαία κέρδη σας συρρικνώνονται γρήγορα. Αυτό κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα για τις παραδοσιακές εταιρείες logistics όπως η DHL και η Hermes: Σύμφωνα με μια έκθεση της γερμανικής εφημερίδας Handelsblatt, η DHL αναμένει να παραδώσει 154 εκατομμύρια λιγότερα δέματα για την Amazon έως το 2022, πράγμα που αντιστοιχεί σε μείωση κατά ένα τρίτο.
Ένας άλλος τομέας δράσης του ομίλου της Amazon κερδίζει μεγάλη δυναμική λόγω της πανδημίας: η είσοδός της στον τομέα ψηφιακής υγείας. Η εταιρεία λειτουργεί το εξατομικευμένο σύστημα παράδοσης φαρμάκων Pill Pack από το 2018 και το 2019 στήθηκε η συνεργασία με τη Βρετανική Εθνική Υπηρεσία Υγείας, μέσω της οποίας η Amazon έχει πρόσβαση σε δεδομένα ασθενών, υποτίθεται σε ανώνυμη μορφή. Η προσπάθεια δημιουργίας μιας ιδιωτικής ασφάλειας υγείας μαζί με τους JP Morgan και Warren Buffett έχει προφανώς αποτύχει, αλλά η Amazon συνεχίζει να επενδύει στην ανάπτυξη διαγνωστικών εργαλείων που υποστηρίζονται από κλινικές για ιατρούς, στην εικονική υγειονομική περίθαλψη και στην ιατρική έρευνα.
Μπορεί να μπουν φραγμοί στο να γίνει η Amazon μια συστημικά σημαντική εταιρεία κοινής ωφέλειας και έτσι μια ψηφιακή υπερδύναμη; Στην πραγματικότητα, ο γίγαντας βρίσκεται σε κίνδυνο σε διάφορα μέτωπα: αντιμονοπωλιακές διαδικασίες βρίσκονται σε εξέλιξη στις ΗΠΑ και την ΕΕ που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη μονοπωλιακή θέση της Amazon. Ακόμα πιο απρόβλεπτα είναι τα αυξανόμενα κινήματα για συνδικαλιστική οργάνωση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εταιρεία ήταν πρακτικά απαλλαγμένη από τον συνδικαλισμό των εργαζομένων της από τότε που ιδρύθηκε, αλλά τα τελευταία δύο έως τρία χρόνια υπήρξαν ολοένα και περισσότερες διαμαρτυρίες και μάλιστα και κάποιες μικρότερες απεργίες. Το επίκεντρο μέχρι στιγμής είναι οι συνδικαλιστικές εκλογές που διεξάγονται από τις αρχές Φεβρουαρίου σε ένα κέντρο logistics στο Bessemer κοντά στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα. Στα μέσα Μαρτίου θα είναι γνωστό εάν το Bessemer θα γίνει η πρώτη συνδικαλιστικά οργανωμένη τοποθεσία της Amazon στις ΗΠΑ.