Το δημοψήφισμα είναι ένα μέσο που εφαρμόζεται και στα πλαίσια της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας-συνήθως πολύ σπάνια-και στα πλαίσια της άμεσης δημοκρατίας-όπου μπορεί να εφαρμόζεται πολύ συχνά. Υπάρχει όμως σημαντική διαφορά του ίδιου μέσου στα δύο διαφορετικά αυτά πλαίσια.
Το πρόσφατο δημοψήφισμα που κήρυξε η κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ένα παράδειγμα. Το αποτέλεσμα του ΟΧΙ, που ήταν έκφραση της θέλησης της πλειοψηφίας των πολιτών, μπορεί να ανατραπεί-όπως και έγινε-από την πλειοψηφία των αντιπροσώπων-βουλευτών του κοινοβουλίου-που το μετέτρεψαν στην ουσία σε ΝΑΙ.
Ο βουλευτής-αντιπρόσωπος, που εκλέγεται μέσα από το κομματικό σύστημα για 4ετή θητεία, δε δεσμεύεται έναντι των πολιτών που υποτίθεται τον εξέλεξαν για αντιπρόσωπό τους και μπορεί κατά το δοκούν να παίρνει θέση και να αποφασίζει για διάφορα ζητήματα που αφορούν στους πολίτες. Στην καλύτερη περίπτωση σύμφωνα με τη «συνείδησή του», στη χειρότερη σαν εκπρόσωπος-μαζί με άλλους σαν λόμπυ-συγκεκριμένων συμφερόντων των οικονομικών και πολιτικών ελίτ.
Στην άμεση δημοκρατία όμως, ο «ανακλητός εκπρόσωπος ή εντολοδόχος» δεσμεύεται από τις αποφάσεις των πρωτοβάθμιων συνελεύσεων των πολιτών που εκπροσωπεί στις ανωτέρου επιπέδου συνελεύσεις (δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες) των εκπροσώπων-εντολοδόχων. Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα θα πρέπει να σκιαγραφήσουμε τους θεσμούς της άμεσης δημοκρατίας στο πολιτικό επίπεδο (γιατί άμεση δημοκρατία θα υπάρχει και στο οικονομικό-κοινωνικό-οικολογικό επίπεδο των καθημερινών σχέσεων μεταξύ των πολιτών):
-Συνελεύσεις πολιτών σε επίπεδο τοπικό (κοινοτικές-δημοτικές)
-Συνελεύσεις εντολοδόχων (ανακλητών-εκ περιτροπής) σε περιφερειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο
Για παράδειγμα:
-Κοινότητες (γεωγραφικές ή γειτονιές πόλεων) με συνελεύσεις π.χ. 250-1000 κατοίκων
-Δημος μέχρι 50.000 κατοίκων, συνέλευση 200 εντολοδόχων(1 εντολοδόχος ανά 250 κατοίκους)
-Περφέρεια μέχρι 1.000.000 με συνέλευση 200 εντολοδόχων(1/5000), ομοσπονδία μέχρι 10.000.000 με συνέλευση 200 εντολοδόχων(1/δήμο).
-Αποφάσεις στη βάση δημοκρατικού ορθολογισμού(απαρτίες, ειδικές απαρτίες, πλειοψηφίες, ειδικές πλειοψηφίες κ.λ.π.)
Έτσι, αν μια απόφαση ενός δημοψηφίσματος, θα πρέπει να γίνει αντικείμενο διαχείρισης των εντολοδόχων της ομοσπονδίας, αυτοί δε θα μπορούν να την ανατρέψουν, επειδή θα είναι δεσμευτική για αυτούς και σε αντίθετη περίπτωση θα κληθούν να λογοδοτήσουν αντίστροφα στις συνελεύσεις κατώτερου βαθμού, από τις οποίες μπορεί να καθαιρεθούν.
Το πρόσφατο δημοψήφισμα που κήρυξε η κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ένα παράδειγμα. Το αποτέλεσμα του ΟΧΙ, που ήταν έκφραση της θέλησης της πλειοψηφίας των πολιτών, μπορεί να ανατραπεί-όπως και έγινε-από την πλειοψηφία των αντιπροσώπων-βουλευτών του κοινοβουλίου-που το μετέτρεψαν στην ουσία σε ΝΑΙ.
Ο βουλευτής-αντιπρόσωπος, που εκλέγεται μέσα από το κομματικό σύστημα για 4ετή θητεία, δε δεσμεύεται έναντι των πολιτών που υποτίθεται τον εξέλεξαν για αντιπρόσωπό τους και μπορεί κατά το δοκούν να παίρνει θέση και να αποφασίζει για διάφορα ζητήματα που αφορούν στους πολίτες. Στην καλύτερη περίπτωση σύμφωνα με τη «συνείδησή του», στη χειρότερη σαν εκπρόσωπος-μαζί με άλλους σαν λόμπυ-συγκεκριμένων συμφερόντων των οικονομικών και πολιτικών ελίτ.
Στην άμεση δημοκρατία όμως, ο «ανακλητός εκπρόσωπος ή εντολοδόχος» δεσμεύεται από τις αποφάσεις των πρωτοβάθμιων συνελεύσεων των πολιτών που εκπροσωπεί στις ανωτέρου επιπέδου συνελεύσεις (δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες) των εκπροσώπων-εντολοδόχων. Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα θα πρέπει να σκιαγραφήσουμε τους θεσμούς της άμεσης δημοκρατίας στο πολιτικό επίπεδο (γιατί άμεση δημοκρατία θα υπάρχει και στο οικονομικό-κοινωνικό-οικολογικό επίπεδο των καθημερινών σχέσεων μεταξύ των πολιτών):
-Συνελεύσεις πολιτών σε επίπεδο τοπικό (κοινοτικές-δημοτικές)
-Συνελεύσεις εντολοδόχων (ανακλητών-εκ περιτροπής) σε περιφερειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο
Για παράδειγμα:
-Κοινότητες (γεωγραφικές ή γειτονιές πόλεων) με συνελεύσεις π.χ. 250-1000 κατοίκων
-Δημος μέχρι 50.000 κατοίκων, συνέλευση 200 εντολοδόχων(1 εντολοδόχος ανά 250 κατοίκους)
-Περφέρεια μέχρι 1.000.000 με συνέλευση 200 εντολοδόχων(1/5000), ομοσπονδία μέχρι 10.000.000 με συνέλευση 200 εντολοδόχων(1/δήμο).
-Αποφάσεις στη βάση δημοκρατικού ορθολογισμού(απαρτίες, ειδικές απαρτίες, πλειοψηφίες, ειδικές πλειοψηφίες κ.λ.π.)
Έτσι, αν μια απόφαση ενός δημοψηφίσματος, θα πρέπει να γίνει αντικείμενο διαχείρισης των εντολοδόχων της ομοσπονδίας, αυτοί δε θα μπορούν να την ανατρέψουν, επειδή θα είναι δεσμευτική για αυτούς και σε αντίθετη περίπτωση θα κληθούν να λογοδοτήσουν αντίστροφα στις συνελεύσεις κατώτερου βαθμού, από τις οποίες μπορεί να καθαιρεθούν.
RSS Feed