Συνέντευξη: Έλενα Ακύλα
Μιλάμε λοιπόν για μια νέα κοινωνική δομή, μια οικονομία των αναγκών και όχι της συσσώρευσης, της σπατάλης ενέργειας και πόρων, της εμπορευματοποίησης των αγαθών
Τα τέσσερα τελευταία χρόνια, στη συμβολή των οδών Ζωοδόχου Πηγής και Ερεσού στα Εξάρχεια, λειτουργεί ένα κατάστημα διαφορετικό από τα υπόλοιπα. Ένα κατάστημα που δεν πραγματοποιεί καμιά οικονομική συναλλαγή και δεν παράγει κανένα οικονομικό κέρδος. Έχει έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης για τα πράγματα.
Ο Σκόρος είναι μια ομάδα ανθρώπων οι οποίοι θέλησαν να διατυπώσουν μια διαφορετική πρόταση απέναντι σε μια καθημερινότητα η οποία, σύμφωνα με τους ίδιους, παράγει εκμετάλλευση, καταναλώνει ενέργεια, δημιουργεί απόβλητα. Κατά πόσο, αλήθεια, οι ανάγκες που έχουμε είναι πραγματικές και όχι πλαστές; Ο Σκόρος μιλάει για τη δυνατότητα διαμόρφωση μιας άλλης συνείδησης, η οποία έχει ως άξονα την ανταλλαγή και την επαναχρησιμοποίηση. Μιλήσαμε με δύο από τα μέλη του Σκόρου, τα οποία μας εξήγησαν από κοινού πού στοχεύει όλη αυτή η προσπάθεια.
* Πώς ακριβώς ξεκίνησε ο Σκόρος;
Ο Σκόρος ξεκίνησε το 2008 από μια πρωτοβουλία των μελών και φίλων του Σπόρου, ενός χώρου εναλλακτικού και αλληλέγγυου εμπορίου. Μέσα στον ίδιο τον χώρο του Σπόρου, ξεκίνησε αρχικά μια απόπειρα συλλογής και ανακατανομής αγαθών με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης. Το πείραμα πήγε πολύ καλά, έτσι κάποια από τα μέλη του Σπόρου δημιούργησαν τον Σκόρο.
* Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς τη λογική του Σκόρου ως μια απάντηση στην οικονομική κρίση;
Όταν αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε την ιδέα του Σκόρου, η οικονομική κρίση, δεν είχε φανεί ακόμα, στις αρχές του 2008. Ο Σκόρος είναι κριτική στην κατανάλωση. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με γνώμονα τη λογική της αντικατανάλωσης, της ανταλλαγής και επαναχρησιμοποίησης των αντικειμένων. Απ’ την άλλη, ο Σκόρος δεν είναι άλλο ένα κατάστημα second hand, εφόσον δεν πουλάει τα αντικείμενα τα οποία διατίθενται στον χώρο του και δεν λειτουργεί με όρους εμπορίου και αγοράς, όπως τα άλλα καταστήματα.
* Φαντάζομαι ότι αυτό δεν αποσκοπεί μόνο σε μια διαχείριση των υλικών πραγμάτων, έτσι δεν είναι;
Ο στόχος αυτής της κίνησης είναι να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικής συνείδησης ως προς τον καταναλωτισμό. Να αναρωτηθούμε πάνω στο ποιες ακριβώς είναι οι ανάγκες μας και στο πόσα τελικά χρειαζόμαστε. Μιλάμε λοιπόν για μια νέα κοινωνική δομή, μια οικονομία των αναγκών και όχι της συσσώρευσης, της σπατάλης ενέργειας και πόρων, της εμπορευματοποίησης των αγαθών. Απευθυνόμαστε σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, χωρίς να υπάρχουν οικονομικά ή ταξικά (κοινωνικά) κριτήρια. Εδώ μπορούν να έρθουν άνθρωποι κάθε οικονομικής επιφάνειας, Έλληνες και ξένοι.
* Ο κόσμος πώς ανταποκρίνεται σ’ αυτό; Σαφώς η λειτουργία ενός χώρου διακίνησης αγαθών βασισμένου στην ανταλλαγή και μόνο, σε μια τόσο σταθερή και μόνιμη βάση, είναι κάτι καινούργιο.
Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται, είτε με θετικό τρόπο είτε με διερευνητικό, μερικοί ακόμα και με καχυποψία. Είμαστε όμως πάντα πρόθυμοι να εξηγήσουμε σε κάποιον που έρχεται για πρώτη φορά ποια είναι η λειτουργία του χώρου. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έρχονται στον Σκόρο τρεις κατηγορίες επισκεπτών. Μια ομάδα ανθρώπων που το βλέπει ως αγαθοεργία, μια άλλη που έρχεται μόνο για να καταναλώσει με έναν άλλον τρόπο και μια τρίτη ομάδα η οποία έχει καταλάβει όλη τη φιλοσοφία και θέλει να χρησιμοποιήσει τον Σκόρο σαν δίαυλο επικοινωνίας και αμοιβαιότητας προς τον συνάνθρωπό της. Δεν αποκλείουμε καμιά από τις παραπάνω κατηγορίες επισκεπτών, καθώς δεν λειτουργούμε στη βάση του αποκλεισμού και της συμπερίληψης, αλλά της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Το δικό μας κέρδος έγκειται στο να φέρουμε τους ανθρώπους πιο κοντά στον συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Η κοινωνία λειτουργεί με συγκεκριμένα στερεότυπα, ώστε πολύ συχνά είναι σχεδόν αδύνατον για κάποιον να καταλάβει ότι κάτι μπορεί να γίνεται χωρίς κανένα οικονομικό όφελος. Σχεδόν πάντα το όφελος συνδέεται με τις οικονομικές απολαβές, σπάνια με κάτι άλλο, όπως μια ιδέα ή η πίστη σε κάτι διαφορετικό, κάτι καλύτερο.
* Εφόσον δεν πραγματοποιούνται οικονομικές συναλλαγές, με ποιον τρόπο τότε συντηρείται οικονομικά ο Σκόρος;
Τα λειτουργικά έξοδα του χώρου καλύπτονται από τις συνδρομές των μελών ή των φίλων του Σκόρου. Αυτή τη στιγμή μετράμε περίπου 15 μέλη. Συμπληρωματικά υπάρχει ένα κουτί οικονομικής ενίσχυσης, το οποίο λειτουργεί σε προαιρετική βάση και με ελάχιστη συμμετοχή και συμβάλλει στην κάλυψη των εξόδων. Ο χώρος συντηρείται από εμάς, αλλά όσο πιο πολλά τα μέλη, τόσο απελευθερωνόμαστε και γινόμαστε περισσότερο ευκίνητοι.
* Πάντα αυτό δεν συμβαίνει με κάθε καινούργιο εγχείρημα; Κάθε τι που δημιουργεί κανείς, στην πορεία έχει μια αυτόνομη λειτουργία και ύπαρξη. Αναπόφευκτα προσαρμόζεται το ίδιο στην κοινωνική πραγματικότητα και όχι το αντίθετο.
Φυσικά και είμαστε ευέλικτοι, διαφορετικά δεν θα ήμασταν εδώ μετά από τέσσερα χρόνια. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και κανόνες. Αλλά και οι κανόνες, με τη σειρά τους, προκύπτουν από την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, έχουμε βάλει ένα όριο στον αριθμό πραγμάτων που μπορεί να πάρει ο καθένας, καθώς συχνά είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων του χώρου. Όπως συμβαίνει άλλωστε και σε παγκόσμια κλίμακα, η μεγάλη συσσώρευση από πολλούς δεν αφήνει τίποτα για τους υπόλοιπους. Αυτή είναι μια λογική του κεφαλαίου και ο Σκόρος δεν έχει καμιά πρόθεση να λειτουργεί έτσι. Το ζήτημα άλλωστε δεν είναι να καταναλώνεις με έναν άλλον τρόπο. Το πλεόνασμα που υπάρχει το διοχετεύουμε σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, σε οικονομικούς μετανάστες, στο σχολείο της γειτονιάς μας. Προσπαθούμε να είμαστε σε μια αλληλεπίδραση με τη γειτονιά και όχι μόνο. Έχουμε συμμετάσχει στην κίνηση Μεσοποταμία του Μοσχάτου και σε εκδηλώσεις του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συχνά μας έχουν προσεγγίσει και από άλλες περιοχές της Ελλάδας, για να μας ζητήσουν να καταθέσουμε την τεχνογνωσία μας για τη λειτουργία ενός χώρου όπως ο Σκόρος. Θα θέλαμε να βλέπαμε αντίστοιχα παραδείγματα και σε άλλες γειτονιές ή πόλεις της Ελλάδας.
* Πραγματοποιούνται και άλλες δραστηριότητες στον χώρο του Σκόρου;
Έχουμε πραγματοποιήσει αρκετά εργαστήρια κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων. Το εργαστήριο μεταποίησης ρούχων, το εργαστήριο επισκευής και συντήρησης επίπλων. Έπειτα ήταν το εργαστήρι δημιουργικής γραφής, μαθήματα Ισπανικών, Αγγλικών. Τα εργαστήρια έχουν τη λογική της επαναχρησιμοποίησης και στοχεύουν και αυτά στον αντικαταναλωτισμό, αλλά και στην υπεράσπιση κοινωνικών αγαθών όπως είναι η γνώση. Οι άνθρωποι που τα πραγματοποιούν παρέχουν αφιλοκερδώς την εργασία τους. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί ένα εργαστήριο τροποποίησης ρούχων. Τα μαθήματα ή τα εργαστήρια αυτά δεν απευθύνονται μόνο σε ανθρώπους που έχουν χαμηλή αγοραστική δύναμη. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι μια πρακτική αλληλέγγυας οικονομίας, ότι μπορεί κανείς να προσφέρει αλληλεγγύη όχι με τον τρόπο ενός φιλανθρωπικού ιδρύματος, αλλά με την αμοιβαιότητα. Πιστεύουμε στη συνεργασία και όχι στη φιλανθρωπία. Η φιλανθρωπία πολλές φορές έχει ύποπτα κίνητρα. Εδώ, ό,τι γίνεται, γίνεται από κοινού. Με χαρά παρατηρούμε ότι ο Σκόρος διαρκώς εμπλουτίζεται με νεότερα μέλη και, πάνω απ’ όλα, παραμένει ένας τόπος συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων και ιδεών.
Μιλάμε λοιπόν για μια νέα κοινωνική δομή, μια οικονομία των αναγκών και όχι της συσσώρευσης, της σπατάλης ενέργειας και πόρων, της εμπορευματοποίησης των αγαθών
Τα τέσσερα τελευταία χρόνια, στη συμβολή των οδών Ζωοδόχου Πηγής και Ερεσού στα Εξάρχεια, λειτουργεί ένα κατάστημα διαφορετικό από τα υπόλοιπα. Ένα κατάστημα που δεν πραγματοποιεί καμιά οικονομική συναλλαγή και δεν παράγει κανένα οικονομικό κέρδος. Έχει έναν διαφορετικό τρόπο αντίληψης για τα πράγματα.
Ο Σκόρος είναι μια ομάδα ανθρώπων οι οποίοι θέλησαν να διατυπώσουν μια διαφορετική πρόταση απέναντι σε μια καθημερινότητα η οποία, σύμφωνα με τους ίδιους, παράγει εκμετάλλευση, καταναλώνει ενέργεια, δημιουργεί απόβλητα. Κατά πόσο, αλήθεια, οι ανάγκες που έχουμε είναι πραγματικές και όχι πλαστές; Ο Σκόρος μιλάει για τη δυνατότητα διαμόρφωση μιας άλλης συνείδησης, η οποία έχει ως άξονα την ανταλλαγή και την επαναχρησιμοποίηση. Μιλήσαμε με δύο από τα μέλη του Σκόρου, τα οποία μας εξήγησαν από κοινού πού στοχεύει όλη αυτή η προσπάθεια.
* Πώς ακριβώς ξεκίνησε ο Σκόρος;
Ο Σκόρος ξεκίνησε το 2008 από μια πρωτοβουλία των μελών και φίλων του Σπόρου, ενός χώρου εναλλακτικού και αλληλέγγυου εμπορίου. Μέσα στον ίδιο τον χώρο του Σπόρου, ξεκίνησε αρχικά μια απόπειρα συλλογής και ανακατανομής αγαθών με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης. Το πείραμα πήγε πολύ καλά, έτσι κάποια από τα μέλη του Σπόρου δημιούργησαν τον Σκόρο.
* Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς τη λογική του Σκόρου ως μια απάντηση στην οικονομική κρίση;
Όταν αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε την ιδέα του Σκόρου, η οικονομική κρίση, δεν είχε φανεί ακόμα, στις αρχές του 2008. Ο Σκόρος είναι κριτική στην κατανάλωση. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με γνώμονα τη λογική της αντικατανάλωσης, της ανταλλαγής και επαναχρησιμοποίησης των αντικειμένων. Απ’ την άλλη, ο Σκόρος δεν είναι άλλο ένα κατάστημα second hand, εφόσον δεν πουλάει τα αντικείμενα τα οποία διατίθενται στον χώρο του και δεν λειτουργεί με όρους εμπορίου και αγοράς, όπως τα άλλα καταστήματα.
* Φαντάζομαι ότι αυτό δεν αποσκοπεί μόνο σε μια διαχείριση των υλικών πραγμάτων, έτσι δεν είναι;
Ο στόχος αυτής της κίνησης είναι να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικής συνείδησης ως προς τον καταναλωτισμό. Να αναρωτηθούμε πάνω στο ποιες ακριβώς είναι οι ανάγκες μας και στο πόσα τελικά χρειαζόμαστε. Μιλάμε λοιπόν για μια νέα κοινωνική δομή, μια οικονομία των αναγκών και όχι της συσσώρευσης, της σπατάλης ενέργειας και πόρων, της εμπορευματοποίησης των αγαθών. Απευθυνόμαστε σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, χωρίς να υπάρχουν οικονομικά ή ταξικά (κοινωνικά) κριτήρια. Εδώ μπορούν να έρθουν άνθρωποι κάθε οικονομικής επιφάνειας, Έλληνες και ξένοι.
* Ο κόσμος πώς ανταποκρίνεται σ’ αυτό; Σαφώς η λειτουργία ενός χώρου διακίνησης αγαθών βασισμένου στην ανταλλαγή και μόνο, σε μια τόσο σταθερή και μόνιμη βάση, είναι κάτι καινούργιο.
Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται, είτε με θετικό τρόπο είτε με διερευνητικό, μερικοί ακόμα και με καχυποψία. Είμαστε όμως πάντα πρόθυμοι να εξηγήσουμε σε κάποιον που έρχεται για πρώτη φορά ποια είναι η λειτουργία του χώρου. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έρχονται στον Σκόρο τρεις κατηγορίες επισκεπτών. Μια ομάδα ανθρώπων που το βλέπει ως αγαθοεργία, μια άλλη που έρχεται μόνο για να καταναλώσει με έναν άλλον τρόπο και μια τρίτη ομάδα η οποία έχει καταλάβει όλη τη φιλοσοφία και θέλει να χρησιμοποιήσει τον Σκόρο σαν δίαυλο επικοινωνίας και αμοιβαιότητας προς τον συνάνθρωπό της. Δεν αποκλείουμε καμιά από τις παραπάνω κατηγορίες επισκεπτών, καθώς δεν λειτουργούμε στη βάση του αποκλεισμού και της συμπερίληψης, αλλά της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Το δικό μας κέρδος έγκειται στο να φέρουμε τους ανθρώπους πιο κοντά στον συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Η κοινωνία λειτουργεί με συγκεκριμένα στερεότυπα, ώστε πολύ συχνά είναι σχεδόν αδύνατον για κάποιον να καταλάβει ότι κάτι μπορεί να γίνεται χωρίς κανένα οικονομικό όφελος. Σχεδόν πάντα το όφελος συνδέεται με τις οικονομικές απολαβές, σπάνια με κάτι άλλο, όπως μια ιδέα ή η πίστη σε κάτι διαφορετικό, κάτι καλύτερο.
* Εφόσον δεν πραγματοποιούνται οικονομικές συναλλαγές, με ποιον τρόπο τότε συντηρείται οικονομικά ο Σκόρος;
Τα λειτουργικά έξοδα του χώρου καλύπτονται από τις συνδρομές των μελών ή των φίλων του Σκόρου. Αυτή τη στιγμή μετράμε περίπου 15 μέλη. Συμπληρωματικά υπάρχει ένα κουτί οικονομικής ενίσχυσης, το οποίο λειτουργεί σε προαιρετική βάση και με ελάχιστη συμμετοχή και συμβάλλει στην κάλυψη των εξόδων. Ο χώρος συντηρείται από εμάς, αλλά όσο πιο πολλά τα μέλη, τόσο απελευθερωνόμαστε και γινόμαστε περισσότερο ευκίνητοι.
* Πάντα αυτό δεν συμβαίνει με κάθε καινούργιο εγχείρημα; Κάθε τι που δημιουργεί κανείς, στην πορεία έχει μια αυτόνομη λειτουργία και ύπαρξη. Αναπόφευκτα προσαρμόζεται το ίδιο στην κοινωνική πραγματικότητα και όχι το αντίθετο.
Φυσικά και είμαστε ευέλικτοι, διαφορετικά δεν θα ήμασταν εδώ μετά από τέσσερα χρόνια. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και κανόνες. Αλλά και οι κανόνες, με τη σειρά τους, προκύπτουν από την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, έχουμε βάλει ένα όριο στον αριθμό πραγμάτων που μπορεί να πάρει ο καθένας, καθώς συχνά είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων του χώρου. Όπως συμβαίνει άλλωστε και σε παγκόσμια κλίμακα, η μεγάλη συσσώρευση από πολλούς δεν αφήνει τίποτα για τους υπόλοιπους. Αυτή είναι μια λογική του κεφαλαίου και ο Σκόρος δεν έχει καμιά πρόθεση να λειτουργεί έτσι. Το ζήτημα άλλωστε δεν είναι να καταναλώνεις με έναν άλλον τρόπο. Το πλεόνασμα που υπάρχει το διοχετεύουμε σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, σε οικονομικούς μετανάστες, στο σχολείο της γειτονιάς μας. Προσπαθούμε να είμαστε σε μια αλληλεπίδραση με τη γειτονιά και όχι μόνο. Έχουμε συμμετάσχει στην κίνηση Μεσοποταμία του Μοσχάτου και σε εκδηλώσεις του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συχνά μας έχουν προσεγγίσει και από άλλες περιοχές της Ελλάδας, για να μας ζητήσουν να καταθέσουμε την τεχνογνωσία μας για τη λειτουργία ενός χώρου όπως ο Σκόρος. Θα θέλαμε να βλέπαμε αντίστοιχα παραδείγματα και σε άλλες γειτονιές ή πόλεις της Ελλάδας.
* Πραγματοποιούνται και άλλες δραστηριότητες στον χώρο του Σκόρου;
Έχουμε πραγματοποιήσει αρκετά εργαστήρια κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων. Το εργαστήριο μεταποίησης ρούχων, το εργαστήριο επισκευής και συντήρησης επίπλων. Έπειτα ήταν το εργαστήρι δημιουργικής γραφής, μαθήματα Ισπανικών, Αγγλικών. Τα εργαστήρια έχουν τη λογική της επαναχρησιμοποίησης και στοχεύουν και αυτά στον αντικαταναλωτισμό, αλλά και στην υπεράσπιση κοινωνικών αγαθών όπως είναι η γνώση. Οι άνθρωποι που τα πραγματοποιούν παρέχουν αφιλοκερδώς την εργασία τους. Αυτή τη στιγμή λειτουργεί ένα εργαστήριο τροποποίησης ρούχων. Τα μαθήματα ή τα εργαστήρια αυτά δεν απευθύνονται μόνο σε ανθρώπους που έχουν χαμηλή αγοραστική δύναμη. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι μια πρακτική αλληλέγγυας οικονομίας, ότι μπορεί κανείς να προσφέρει αλληλεγγύη όχι με τον τρόπο ενός φιλανθρωπικού ιδρύματος, αλλά με την αμοιβαιότητα. Πιστεύουμε στη συνεργασία και όχι στη φιλανθρωπία. Η φιλανθρωπία πολλές φορές έχει ύποπτα κίνητρα. Εδώ, ό,τι γίνεται, γίνεται από κοινού. Με χαρά παρατηρούμε ότι ο Σκόρος διαρκώς εμπλουτίζεται με νεότερα μέλη και, πάνω απ’ όλα, παραμένει ένας τόπος συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων και ιδεών.
RSS Feed
