[τα κείμενα που θα ακολουθήσουν σε συνέχειες προέρχονται από το περιοδικό Ν.Σελήνη. Η Μένη έχει ολοκληρώσει ένα ολόκληρο μυθιστόρημα και συνεργαζόμενη με δασκάλους στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, κάνει καταπληκτική δουλειά με τα παιδιά όλα αυτά τα χρόνια]
Επειδή είναι πολύ ευχάριστο να μοιράζεσαι την ομορφιά της φύσης με τα παιδιά, αποφασίσαμε μέσα από αυτό το μυθιστόρημα να κάνουμε κατανοητές σ’ αυτά, βασικές αρχές της καλλιέργειας της γης καθοδηγώντας τα βήμα – βήμα στην δημιουργία ενός οικολογικού μπαξέ
Μια πολύ «νόστιμη» και «υγιεινή» δραστηριότητα για τα παιδιά.
Καλλιέργησε μόνος σου τη δική σου νόστιμη και θρεπτική τροφή
Πριν αρκετά χρόνια όταν ήμουν παιδί η μητέρα μου καλλιεργούσε τα λαχανικά για το σπίτι μας με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο.
Όποτε ο νονός μου δεν μπορούσε να οργώσει το μπαξέ με το αλέτρι που το έσερνε ένα άσπρο άλογο, τον έσκαβε η ίδια σιγά – σιγά με το ντουρί (μυτερό φτυάρι). Τι μυρουδιές ήταν αυτές που βγαίνανε από το χώμα… Μετά, πότε με το κάρο που το έσερνε ο γάιδαρος πότε με το καροτσάκι που το σπρώχναμε, εμείς άδειο και η μαμά γεμάτο, κουβαλούσαμε την κοπριά από τα τσαΐρια, τα κοινοτικά λιβάδια που βρίσκονται στα όρια του χωριού. Εκεί δέναμε με τις τριχιές τα άλογα και τα γαϊδούρια, κάθε μέρα για βοσκήσουν και στοιβάζαμε τις κοπριές για να «ξεθυμάνουν» μέχρι να τις απλώσουμε στα χωράφια. Απ’ αυτές τις κοπριές στις αρχές κάθε Άνοιξης ή Φθινοπώρου κουβαλούσαμε και απλώναμε στο μπαξέ. Έτσι βοηθούσαμε τα κουκιά, φασόλια, ντομάτες, μαρούλια, λάχανα, καλαμπόκια, πεπόνια, καρπούζια, κολοκύθια, μήλα, κυδώνια, κορόμηλα, βερίκοκα, ροδάκινα και κεράσια να μεγαλώσουν. Και την εποχή της συγκομιδής είχαμε πεντανόστιμα φρούτα και λαχανικά.
Όταν οι κάμπιες και τα σκαθάρια έρχονταν να φάνε από τα φυτά μας τα ελέγχαμε μαζεύοντάς τα με το χέρι ή πνίγοντάς τα στο νερό. Αν εμφανίζονταν καμιά αρρώστια ψεκάζαμε με γαλαζόπετρα (χαλκό) ή θειάφι. Συνήθως όμως δεν κάναμε τίποτα, απλά ζούσαμε μ’ αυτά.
Για τα χόρτα χρησιμοποιούσαμε το Νο 1 ζιζανιοκτόνο… το σκαλιστήρι και πότε θάβαμε τα αγριόχορτα στο χώμα με το όργωμα, πότε τ’ αφήναμε πάνω στα αυλάκια να σαπίσουν πότε τα ταΐζαμε στις κότες για να επιστρέψουν στο μπαξέ σαν κοπριά.
Το πότισμα πολύ παλιότερα, το κάναμε από το πηγάδι, αργότερα «τραβούσαμε» νερό με το μηχανάκι και ήταν άφθονο, τώρα καθώς τα εργοστάσια της ΔΕΗ στην περιοχή μας επεκτείνονται αντλούν όλο και περισσότερα αποθέματα νερού κι αυτό, χρόνο με το χρόνο λιγοστεύει. Όταν έρχονταν ο καιρός της συγκομιδής για το κάθε λαχανικό, απλά λίγο πριν το μαγείρεμα ή το φτιάξιμο της σαλάτας η μαμά μας έστελνε να φέρουμε «5 μέτριες ντομάτες, λίγο μαϊντανό... όχι σέλινο μη τα μπερδέψεις πάλι και να κόβεις τα κοτσάνια από χαμηλά χωρίς να ξεριζώνεις τα φυτά και με τη σειρά. Και ένα κρεμμύδι απ’ αυτά που στεγνώνουν στο χώμα ή απ’ την αρμαθιά που κρέμεται στα σαγιά (υπόστεγο)»...
Αυτός ήταν ο μπαξές των παιδικών μου χρόνων.
Μετά από 33 χρόνια η μαμά μου συνεχίζει να καλλιεργεί με τον ίδιο τρόπο και την ίδια νοστιμιά.
Σήμερα με τις σπουδές και τα βιβλία προχωρήσαμε (;…) λίγο παραπέρα και χρησιμοποιώντας κάποιες πρακτικές και μέσα επιδιώκουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.
Οι αρχές που στηριζόμαστε σε γενικές γραμμές είναι οι εξής:
1. Απλώνουμε όση περισσότερη οργανική ουσία μπορούμε στο μπαξέ, για να θρέψουμε τα εκατομμύρια των μικροοργανισμών που ζουν στο έδαφος και το κάνουν γόνιμο. Αν δεν μπορούμε να βρούμε κοπριά, χρησιμοποιούμε κόμποστ, ιχθυάλευρα, φύκια και άλλα βιολογικά λιπάσματα.
2. Προσθέτουμε επιπλέον μεταλλικά στοιχεία όπως φώσφορο, κάλιο ασβέστιο κλπ. από ορυκτά για να είμαστε σίγουροι ότι δε θα λείψουν από τα φυτά μας.
3. Ψεκάζουμε τα φυτά με εκχυλίσματα βοτάνων, φυκιών, ή κόμποστ στα φύλλα. Αυτά βοηθάνε στην ανάπτυξη των φυτών και τα κάνουν να αντιστέκονται στις επιθέσεις των εντόμων και των ασθενειών.
4. Με τις παραπάνω πρακτικές κινητοποιούμε τους μηχανισμούς άμυνας των ίδιων των φυτών απέναντι σε εχθρούς και ασθένειες ενώ αν και είναι ανάγκη ψεκάζουμε με ήπια εντομοκτόνα φυσικής προέλευσης και άλλα βιολογικά παρασκευάσματα για να ελέγξουμε σοβαρές προσβολές.
5. Χρησιμοποιούμε ντόπιες ποικιλίες καθώς και πρακτικές όπως η συγκαλλιέργεια και αμειψισπορά για να μειώσουμε τα προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν.
6. Δε μολύνουμε το έδαφος, το νερό και τα φυτά μας με συνθετικά εντομοκτόνα και λιπάσματα και δε χρησιμοποιούμε ζιζανιοκτόνα που είναι απαράδεκτα για έναν βιολογικό μπαξέ.
Τα παιδιά μπορούν να μάθουν και να ακολουθούν αυτές τις οδηγίες γιατί είναι έξυπνα και ευαίσθητα και έχουν δικαίωμα να τρώνε καθαρές τροφές. Συγχρόνως μπορούν να έχουν μια όμορφη και δημιουργική απασχόληση.
...συνεχίζεται