Topikopoiisi
Σελίδες στα Social Media
  • Αρχική
  • Βιογραφικό
  • Θέσεις
  • Άρθρα
  • Οικο-γεωργία
  • Κοινωνική - αλληλέγγυα οικονομία
  • Εκδηλώσεις
  • Βίντεο
  • Ενδιαφέροντα Ιστολόγια
  • Εικόνες
  • Βιβλία
  • Επικοινωνία

Οικο-γεωργία

Το συνθετικό οικο, όχι μόνο με την τρέχουσα έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του Οίκου, που ήταν η οικονομική δομή, η οποία εξασφάλιζε τα προς το "ζειν" στα μέλη του, ενώ η Πόλις εξασφάλιζε το "ευ ζειν" των πολιτών.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Οικο-καλλιέργεια ντομάτας

24/4/2013

0 Comments

 
Bild
ΝΤΟΜΑΤΑ(Lycopersicon esculentum) Οικογένεια Σολανώδη
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Κα­τάγεται από το Περού. Εισήχθη στην Ευρώπη από τους Ισπανούς τον 16ο αιώνα. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες.

Κύρια, γνωστά συστατικά: Νερό: 90%, γλυκίδια: 4%, πρωτίδια: 1%, λιπίδια: 0,3%, οργανικά οξέα (μηλικό, πηκτικό, κιτρι­κό...), ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορος, κάλιο, θειον... και πολλά μικροστοιχεία: ψευδάργυρος, σίδηρος, ιώδιο, βόριο, χαλ­κός... βιταμίνες: Α, Β1, Β6, C, ΡΡ, Ε, Κ.

100 γραμμ. φρέσκιας ντομάτας μπο­ρούν να μας προσφέρουν:
-13% βιταμίνης Α
- 5% φιλικού οξέως
- 8% βιταμίνης Β
-      33% βιταμίνης C από τις απαιτούμενες ημερήσιες ποσότητες.

Ιδιότητες:

Εχει πολλές ιδιότητες από τις οποίες προκύπτουν και οι ακόλουθες ενδείξεις.
Ενδείξεις:
Εσωτερική χρήση.
-Αδυναμία
- Ανορεξία
-Χρόνια τοξίνωση
-Πληθώρα, καταστάσεις συμφόρη­σης
- Αρτηριοσκλήρωση
- Αγγειακές παθήσεις
- Αρθριτισμός, ουρικό οξύ
- Ρευματισμοί
- Αζωταιμία
- Λιθίαση χολής και ουροποιητικού
- Δυσκοιλιότητα
- Εντερίτιδα, καταστάσεις φλόγωσης του πεπτικού
-Ποδάγρα
- Ηπατικές διαταραχές
- Εξωτερική χρήση:
-Ακμή
-Τσιμπήματα εντόμων

Τρόπος χρήσης:
Εσωτερική χρήση:
- Σε σαλάτες
- Σε χυμό (3 ποτήρια την ημέρα επί τρεις εβδομάδες με ένα μήνα) τον οποίο μπορούμε να αναμείξουμε, σε ίσες ποσό­τητες, με χυμό σέλινου (δυναμωτικό)
Εξωτερική χρήση:
- Κατά της ακμής: Τη μια ημέρα στυπώνουμε με μια φέτα ντομάτας και την άλλη με ένα ξυνολάπαθο τσαλακωμένο για να βγάλει χυμό. Κάθε φορά, αφήνουμε μισή ώρα για να δράσει ο χυμός και στη συνέ­χεια ξεπλένουμε με δροσερό νερό.
- Για πρόληψη της ακμής, λοσιόν από: Οινόπνευμα 90% 40 γραμμ, Γλυκερίνη 28 βαθμών Μπωμέ 1 γραμμ., Χυμός ντομάτας 100 γραμμ
-Τσιμπήματα εντόμων. Τρίψτε με τσα­λακωμένα φύλλα ντομάτας

Σημαντικές σημειώσεις:

1. Η ντομάτα δεν περιέχει αξαλικόν άλας αλλά κάποιο σώμα που συγκρίνεται με την κορτιζόνη. Ετσι είναι κατάλληλη γι’ αυτούς που πάσχουν από ρευματισμούς και ουρικό οξύ.
2. Δεν πρέπει να προετοιμάζουμε την ντοματοσαλάτα πολλές ώρες πριν, γιατί χάνεται κάποιο μέρος των ιδιοτήτων της. Αν και αυτό συμβαίνει κατ' ανάγκη στα εστιατόρια και τις καντίνες, η μητέρα στο σπίτι, πρέπει να το αποφεύγει.
3. Τα φρέσκα φύλλα ντομάτας απομακρύνουν σφήκες, κουνούπια, μύγες, ψύλ­λους και κοριούς.
Για τις σφήκες, μύγες και κουνούπια κρεμάμε δεματάκια με φρέσκα φύλλα (φυσικά, μη ραντισμένα), μπροστά στις πόρτες, στα παράθυρα και από το ταβά­νι.
Για τους ψύλλους απλώνουμε ανάμε­σα στο στρώμα και τα σεντόνια φρέσκα φύλλα ντομάτας. Το ίδιο κάνουμε και για τους κοριούς οι οποίοι όμως για να εξαφα­νιστούν χρειάζονται πιο δραστικά φυτά όπως λεβάντα, καρυδιά, πύρεθρο...
4. Για να βγάλουμε λεκέδες από μελά­νι πάνω σε άσπρο ύφασμα, τουςτρίβουμε με χυμό ντομάτας.
5. Σύνθεση της ντομάτας σύμφωνα με τον L. Randoin:
- Θερμίδες 22
-Πρωτίδια 0,9, λιπίδια 0,3, γλυκίδια 4 (Οι τιμές σε γραμμ./100 γραμμ. ντομ.)
-Φώσφορος 20, Ασβέστιο 12, Σίδηρος 0,4, βιταμίνες C 25, Β10,15, Β20.07, ΡΡ0,3 Α0,4 (Οι τιμές σε χιλιοστόγραμμα/ 100 γραμμ. ντομ.)
6.  Περιποίηση προσώπου: Ο χυμός ντομάτας είναι τονωτικό και χρησιμοποιεί­ται και για τον καθαρισμό κάθε τύπου δέρματος.
Μάσκα προσώπου (για λιπαρό δέρ­μα) : Κόβουμε μια ντομάτα σε λεπτές φέ­τες και τις τοποθετούμε πάνω στο πρόσω­πο το οποίο προηγουμένως έχουμε καθα­ρίσει καλά. Αφήνουμε για 30 λεπτά. Ξε­πλένουμε με χλιαρό μεταλλικό νερό και σκουπίζουμε με καθαρή μαλακή πετσέ­τα.
7. Οι ντομάτες ξεφλουδίζονται εύκολα αν τιs βουτήξουμε για 20 δευτερόλεπτα σε καυτό νερό και αμέσως μετά τις ξεπλύ­νουμε με κρύο νερό.
Ο κονσερβασμένος χυμός, επειδή φτιάχνεται από μαγειρεμένες ντομάτες τείνει να οξειδώνει το αίμα και να τραβά μεταλλικά άλατα από τους ιστούς, τα κόκαλα και τα δόντια. Αντίθετα, οι αμαγείρευτες ντομάτες που έχουν ωριμάσει με φυσικό τρόπο ή οι φρεσκοστυμμένοι χυ­μοί ντομάτας είναι ελαφρά αλκαλικοί. Προσθέτουν στα αποθέματα μεταλλικών αλάτων στο σώμα - ιδιαίτερα ασβέστιο

Η Καλλιέργεια της ντομάτας
(Lycopersicon esculentum οικ. Solanaceae)

Στοιχεία καλλιέργειας
Η ντομάτα είναι φυτό των τροπι­κών χωρών, απαιτεί μεγάλη ηλιο­φάνεια και ευνοείται από θερμο­κρασία μεταξύ 20 και 32 C. Μπορεί να αναπτυχθεί σε πλήθος εδαφών από ελαφρά έως συνεκτικά με ΡΗ 6-6,8 αρκεί να είναι βαθειά να στραγγίζουν καλά και να έχουν πολύ οργανική ουσία. Η ρίζα της είναι πασσαλώδης και αν αφεθεί να αναπτυχθεί από σπόρο (χωρίς μεταφύτευση), μπορεί να φθάσει το 1 m βάθος, αλλά και όταν τη μεταφυτεύσουμε αναπτύσσει πλούσιο ριζικό σύστημα στο ο­ποίο οφείλει, εν μέρει, την αντοχή της στην ξηρασία.

Φροντίζουμε να κρατάμε το έ­δαφος υγρό αλλά όχι μουσκεμέ­νο. Κρίσιμη περίοδος άρδευσης για την ντομάτα είναι, από την άνθηση έως τη συγκομιδή. Ποτί­ζουμε κάθε 6-12 μέρες και δεν αφήνουμε το έδαφος να στεγνώ­σει γιατί οι καρποί κινδυνεύουν με σχίσιμο της επιδερμίδας. Τα υπο­στηριγμένα φυτά και κυρίως τα μονοστέλεχα σχήματα εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά σχισίματος απ’ ότι τα ακλάδευτα. Κατάλληλες μέθοδοι ποτίσματος είναι αυτές με διήθηση ή σταγόνες. Αποφεύ­γουμε να βρέχουμε τα φύλλα όταν ποτίζουμε για να μην ευνοήσουμε τις αρρώστιες να αναπτυχθούν. Αν καλλιεργούμε ντομάτες στο θερ­μοκήπιο ποτίζουμε πιο συχνά και με μικρότερες ποσότητες νερού.

Στις ψυχρές περιοχές μπορού­με να καλύψουμε το έδαφος με μαύρο πλαστικό για να το κρατή­σουμε ζεστό, να εμποδίσουμε τα αγριόχορτα να βγουν και να διατη­ρήσουμε την υγρασία του εδά­φους. Ενώ στα πολύ ζεστά μέρη, εδαφοκάλυψη με οργανικά υπο­λείμματα κρατά το έδαφος δρο­σερό και προλαβαίνει αρρώστιες που αναπτύσσονται από το σάπι­σμα των πεσμένων καρπών.

Διαλέγουμε πάντα ποικιλίες που ταιριάζουν στις κλιματικές συνθή­κες της περιοχής μας και αποφεύ­γουμε να καλλιεργήσουμε στο ί­διο μέρος για 3-5 χρόνια, σολανώ δη (ντομάτες, πιπεριές, μελιτζά­νες, πατάτες).

Οι καλλιεργούμενες ποικιλίες μπορούν να διακριθούν σ’ αυτές που προορίζονται για νωπή κατα­νάλωση και στις βιομηχανοποιήσιμες. Εκτός απ’ αυτές υπάρχουν και οι μικρές σε σχήμα μικρό σφαι­ρικό σαν κεράσι ή σαν αχλάδι. Το φυτό καλύπτεται από τρί­χες, οι οποίες όταν τριφτούν απο­δίδουν ένα ελαιώδες υγρό που δίνει και τη χαρακτηριστική μυρω­διά στο φυτό ενώ δουλεύει σαν εντομοαπωθητικό. Οι βλαστοί έ­χουν την τάση να έρπουν παρά να στέκονται όρθιοι Είναι φυτό που κατεξοχήν αυτό γονιμοποιείται. Το κόκκινο, ρόδινο ή κίτρινο χρώμα, το δίνουν οι χρωστικές καροτίνη και λυκοπίνη που συνήθως βρίσκο­νται σ’ όλη τη μάζα του καρπού.

Παραγωγή σπόρου

Για να παράγουμε σπόρο δια­λέγουμε τις πρώτες κανονικές ντο­μάτες και τις αφήνουμε να ωριμά­σουν πάνω στο φυτό. Κόβουμε εγκάρσια και πιέζουμε να βγει η ζελατινώδης μάζα που περιβάλλει το σπόρο. Αυτή την τοποθετούμε σε λεπτό ύφασμα (μουσελίνα) και τη βάζουμε κάτω από τη βρύση ενώ συγχρόνως ζυμώνουμε με το χέρι για να μείνουν μόνο οι σπό­ροι. Στη συνέχεια τους απλώνου­με σε λεπτό στρώμα ώστε να αε­ρίζονται, σε κλειστό χώρο (αποθή­κη) μέχρι να στεγνώσουν. Για με­γάλες ποσότητες τεμαχίζουμε τις ντομάτες και τις πιέζουμε. Αυτή τη μάζα την τοποθετούμε σε κάδους και την καλύπτουμε με νερό, αφή­νοντας τη δύο μέρες για να υποστεί ζύμωση. Οι άχρηστοι σπόροι ανεβαίνουν στην επιφάνεια, (τους απομακρύνουμε μαζί με το νερό) και αυτούς που έχουν μείνει στον πυθμένα τους ξεπλέ νουμε και τους στεγνώνουμε όπως πριν. Οι σπό­ροι συντηρούνται για 2 χρόνια. Σπορά - μεταφύτευση

Για να παράγουμε δικά μας φυ­τά, σπέρνουμε το σπόρο σε θερ­μοσπορείο από Οκτώβρη - Φλεβά­ρη. Για ένα στρέμμα, αρκούν 15 gr σπόρου, συνήθως όμως σπέρνου­με λίγο παραπάνω για να καλύ­ψουμε τις απώλειες που μπορεί να έχουμε. Για να μειώσουμε τις πι­θανότητες ανάπτυξης ασθενειών, που πιθανόν μεταφέρουν οι σπό­ροι, τους μουσκεύουμε σε 10% χλώριο (1 μέρος χλώριο - 9 μέρη νερού), για 10 λεπτά, κατόπιν τους ξεπλένουμε με νερό και τους στε­γνώνουμε.

Για τον ίδιο λόγο μπορούμε να κάνουμε και το εξής: τους βουτά­με σε νερό με 50 C θερμοκρασία για 25 λεπτά, φροντίζοντας να κρα- τάμε σταθερή αυτή τη θερμοκρα­σία (σε μεγαλύτερη χάνουν τη βλαστικότητά τους) και μετά τους στε­γνώνουμε. Σπέρνουμε στα πεταχτά ή σε γραμμές κρατώντας 10 cm από­σταση μεταξύ των γραμμών. Οι σπόροι φυτρώνουν μετά από 7-14 μέρες. Μπορούμε να κάνουμε και απευθείας σπορά στο χωράφι σε βάθος 1,5 cm όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι τουλάχιστον 15 C και του αέρα 24-32 C. Ετσι μειώ­νουμε τα έξοδα αλλά και την πε­ρίοδο απόδοσης. Είναι πιο κατάλ­ληλη αυτή η μέθοδος για τη Νότιο Ελλάδα και κυρίως την Κρήτη. Για την ανάπτυξη των νεαρών φυτών είναι κατάλληλη η θερμοκρασία αέρα μεταξύ 15-21 C. Η καλλιέρ­γεια της ντομάτας απαιτεί μεγά­λες ποσότητες αζώτου και φω­σφόρου και μέτριες καλίου και ασβεστίου.

Κομποστοποιούμε ή οργώνου­με τα υπολείμματα της προηγού­μενης καλλιεργητικής περιόδου για να εμποδίσουμε τη διαχείμανση των εντόμων. Μετά το όργωμα μπορούμε να προσθέσουμε 1-2 κιλά αιματάλευρα ή σογιάλευρα σε κάθε 100 m2 για να επιταχύνου­με την αποδόμηση των φυτικών υπολειμμάτων. Οταν τα φυτά είναι έτοιμα για μεταφύτευση στη μόνι­μη θέση τους μπορούμε να προσ­θέσουμε μια κούπα οστεάλευρα και τριμμένα φύκια σε κάθε τρύπα. Η μπορούμε, πριν τη μεταφύτευ­ση, να ενσωματώσουμε 2,5 τό­νους κοπριά στο στρέμμα σε όλο το χωράφι ή κατά μήκος των αυ­λακιών ή να χρησιμοποιήσουμε κομποστ. Κάνουμε ριζοπότισμα με ιχθυογαλακτώματα ή τσάι κομπόστ για να τα βοηθήσουμε στην αρχή. Για να προλάβουμε το μεταφυτευτικό σοκ ή τις τροφοπενίες, ψεκά­ζουμε τα νεαρά φυτά με εκχύλι­σμα φυκιών το οποίο περιέχει πολ­λά ιχνοστοιχεία σε μεγάλες συ­γκεντρώσεις. Κάποιοι παραγωγοί ντομάτας παρατήρησαν αυξημέ­νες αποδόσεις όταν πρόσθεσαν στο έδαφος κομπόστ από κελύφη φυστικών.

Η μεταφύτευση γίνεται μετά α­πό το πέρασμα των όψιμων παγε­τών και αφού τα φυτά έχουν σκληραγωγηθεί στο σπορείο. Μπορού­με να κάνουμε και δεύτερη μετα­φύτευση από το σπορείο σε γλαστράκια (με 5 cm βάθος για καλύ­τερη παραγωγή) και κατόπιν στο χωράφι.

Το ύψος των φυτών κατά τη μεταφύτευση στο χωράφι μπορεί να είναι από 10-25 cm (εικόνα 1), κάποιοι μάλιστα τα μεταφυτεύουν όταν έχουν ήδη την πρώτη ταξιαν­θία. Οι αποστάσεις φύτευσης εξαρτώνται από την ποικιλία, το έδαφος και τον τρόπο καλλιέρ­γειας. Αν πρόκειται να καλλιεργη­θούν σε γραμμές χωρίς υποστήρι­ξη και κλάδεμα, φυτεύονται 60-80 cm επί των γραμμών και 80-100 cm μεταξύ των γραμμών. Αν θα γίνει κατάκλιση σε "τραπέζιο" (δες πιο κάτω), τότε οι αποστάσεις μεταξύ των φυτών πρέπει να είναι 80-100 cm και μεταξύ των γραμμών 1-1,5 m Σε όλες τις περιπτώσεις, εκτός κι αν καλλιεργούμε σε υπερυψω­μένες κλίνες, φυτεύονται στα πρα­νή των αυλακιών άρδευσης. Οταν τα φυτά καλλιεργούνται ελεύθερα, χωρίς υποστηρίγματα και κλάδε­μα (βιομηχανική ντομάτα), και οι ντομάτες αποκτήσουν αρκετό βά­ρος γέρνουν προς το έδαφος. Ο μεταξύ των δύο αυλακιών χώρος, διαμορφώνεται σε τραπέζιο όπου κατακλίνονται τα φυτά. Τα τραπέ­ζια αυτά καλύπτονται με καλάμια ή άχυρο για να μην έρχεται σ’ επαφή ο καρπός με το έδαφος όταν το φυτό "γονατίζει" Τα υποστηριγμένα σχήματα πα­ρουσιάζουν πλεονεκτήματα ένα­ντι των ελεύθερων γιατί αυξάνεται ο αερισμός και ο φωτισμός των φυτών, οι ντομάτες δεν έρχονται σ’ επαφή με το έδαφος, οι καλ­λιεργητικές εργασίες και η συγκο­μιδή γίνονται με μεγαλύτερη άνε­ση. Εχουν όμως το μειονέκτημα ότι είναι δαπανηρά. Επιπλέον το κλάδεμα, όταν γίνεται, συντελεί στη βελτίωση της ποιότητας και ποσότητας καθώς και στην πρωϊμιση της παραγωγής.

Κλάδεμα
Το κλάδεμα μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
-   μονοστέλεχο σχήμα: αφήνε­ται να αναπτυχθεί μόνο ο πρωτο­γενής βλαστός ο οποίος δένεται όσο μεγαλώνει πάνω στο υποστή­ριγμα (εικόνα 2).
Αφαιρούμε όλους τους δευτε­ρογενείς που εμφανίζονται στις μασχάλες των φύλλων πριν απο­κτήσουν 5-10 cm μήκος γιατί εξαν­τλείται το μητρικό φυτό και αυξά­νονται οι κίνδυνοι μετάδοσης ασ­θενειών όσο οι πληγές που δημιουργούνται είναι μεγαλύτερες (Δευτερογενής μεγάλος βλαστός από μασχάλη μπορεί να δώσει ένα καινούριο φυτό αν μπει σε υγρή άμμο ή βερμικουλίτη ή σε σκέτο νερό και ριζοβολεί σε 2 βδομάδες.) Σε ύψος 70-80 cm aφήνουμε να αναπτυχθούν οι πλάγιοι βλαστοί.
Ετσι αξιοποιείται καλύτερα ο χώρος και σκιάζονται οι κάτω ντομά­τες.
-  Πολυστέλεχο σχήμα: σύμφωνα μ’ αυτό ο πρωτογενής βλαστός κλα­δεύεται μετά τη μεταφύτευση στα 4- 5 φύλλα (εικόνα 1) ενώ οι δευτερογε­νείς που αναπτύσσονται από τις μα­σχάλες δένονται στο υποστήριγμα. Οι βλαστοί αυτοί αποτελούν τη βάση παραγωγής.
Αφήνουμε στον καθένα 3-4 τα­ξιανθίες με κορυφολόγηση του ά­κρου τους αλλά και κάθε βλαστού τρίτης τάξης που φυτρώνει από τις μασχάλες των φύλλων.
Για τον έλεγχο των αγριόχορτων γίνονται 3,4 τσαπίσματα επιπόλαια για μην βλάψουμε τις ρίζες. Γύρω από το "λαιμό" μπορούμε να κάνου­με "γονάτισμα" συσσωρεύοντας χώ­μα κυρίως αν εφαρμόσουμε το σύ­στημα των τραπεζίων για να στερεω­θούν καλύτερα τα φυτά και για να εκμεταλλευτούν τα ανώτερα και πλουσιότερα στρώματα του εδά­φους.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΡΠΟΥ

Φυσιολογικές παθήσεις

Ξερή ή μαύρη κορυφή, "τάπα" εικόνα (3,7)
Κατά τη διάρκεια της έντονης α­νάπτυξης της ντομάτας και εφόσον συντρέχει κάποιος από τους παρα­κάτω λόγους: ακανόνιστα ποτίσμα­τα, έλλειψη ασβεστίου ή δυσκολία στην απορρόφησή του λόγω όξινου εδάφους ή υψηλής συγκέντρωσης αλάτων στο έδαφος, τότε παρου­σιάζεται στην κορυφή της ντομάτας στην αρχή μια καστανή και μετά μαύρη κηλίδα με δερματώδη υφή που βυθίζεται και μπορεί να καλύψει το μισό καρπό. Για να περιορίσουμε τη ζημιά ποτίζουμε και ελαττώνουμε τη διαπνοή των φυτών με κλάδεμα του φυτού. Προληπτικά ψεκάζουμε τα φυτά με εκχύλισμα φυκιών όταν βγαίνουν τα πρώτα λουλούδια και ξανά μόλις εμφανιστούν οι πρώτες ντομάτες.

Παραμορφωμένες και κούφιες ντομάτες

Οταν κατά τη διάρκεια της ανθο­φορίας επικρατούν ακραίες θερμο­κρασίες (υψηλές ή χαμηλές) οι ντο­μάτες μπορεί να παραμορφωθούν εξωτερικά. Ενώ αν κατά την καρπό- δεση οι θερμοκρασίες είναι πάλι δεση οι θερμοκρασίες είναι πάλι α­κραίες (πάνω από 38 C) οι ντομάτες μπορεί να γίνουν ελαφρές, μαλακές με λίγους σπόρους και κούφιες. Α­ποφεύγουμε την υπερβολική αζωτούχα λίπανση. Το ίδιο φαινόμενο μπορεί να έχουμε και με μεγάλη διακύμανση θερμοκρασίας κατά την καρπόδεση.

Κυκλικά σχισίματα - ηλιακά εγκαύματα

Αν οι ντομάτες εκτεθούν απευ­θείας στον ήλιο ή αν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι χαμηλή, μπορεί οι ντο­μάτες να παρουσιάσουν κυκλικά σχι­σίματα γύρω από το ποδίσκο.
Επίσης από απευθείας έκθεση στον ήλιο οι ντομάτες μπορεί να κιτρινίσουν και να μαλακώσουν, να "καούν", σχηματίζοντας λευκοκίτρινες βυθισμένες κηλίδες που ζαρώ­νουν. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προλάβουμε τις αρρώστιες που μπορεί να προκαλένυοσσουν απότομη σουν απότομη φυλλόπτωση, ώστε οι ντομάτες να έχουν αρκετή σκιά.

Σχηματισμός λίγων λου λουδιών ή πτώση λουλουδιών χωρίς να δέσουν καρπούς. Μπορεί τα φαινόμενα αυτά να οφείλονται σε υπερβολική αζωτούχα λίπανση, σε σκίαση, ακραίες θερμο­κρασίες, στρες αποξηρασία.
Φυτά με υπερβολικό άζωτο είναι σκουροπράσινα και σθεναρά, αλλά με παραγωγή λίγων λουλουδιών. Οι ντομάτες χρειάζονται τουλάχιστο 8 ώρες ηλιοφάνειας την ημέρα για να σχηματίσουν λουλούδια και η θερ­μοκρασία δεν πρέπει να είναι κάτω από 16 C. Αποφεύγουμε τα σκιερά μέρη. Περίοδοι ξηρασίας στο έδα­φος και μικρής σχετικής υγρασίας στην ατμόσφαιρα όπως και συνεχείς ξηροί άνεμοι, μπορεί να προκαλέσουν ανθόροια. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται περίπου 3 μέρες μετά την επικράτηση των δυσμενών συνθηκών. Ψεκάζουμε 2 φορές με εκχυ­λίσματα φυκιών.

Οι ντομάτες ωριμάζουν ανώμα­λα και έχουν γκριζοκίτρινα εξανθή­ματα.
Οι πράσινες ντομάτες εμφανίζουν εξωτερικά γκριζόχρωμες ανωμαλίες που εσωτερικά είναι αποχρωματι­σμένες. Οι ώριμες έχουν πράσινες ή καφέ περιοχές εσωτερικά. Το φαι­νόμενο αυτό, μπορεί να οφείλεται σε έντονη σκίαση, λόγω μεγάλης πυκνότητας φυτών, σε επικράτηση χαμηλών θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης (15 C) κρύο ή συμπιεσμένο έδαφος, υπερβολικό άζωτο, προσβολή από τον ιό "μωσαϊ­κό του καπνού". Προλαβαίνουμε τα προβλήματα εξασφαλίζοντας καλές συνθήκες ανάπτυξης.

Τα φύλλα είναι κίτρινα ή ωχρά. Τροφοπενιές
Αν διαπιστώσουμε κάποια έλλειψη στοιχείων στα φυτά μας-μετά από παρατήρηση ή ανάλυση(εδάφους ή φύλλων) στο εργαστήριο- μπορούμε να προσθέσουμε κάποιο οργανικό λίπασμα για να καλύψουμε τις ανάγκες τους. Πιθανόν έχουμε τροπενιές στο έδαφος. Επίσης ψεκά­ζουμε τα νεαρά φυτά με εκχυλίσμα­τα φυκιών, για να προλάβουμε τις ελλείψεις και προσθέτουμε κομπόστ στο έδαφος.
- Αν τα νεαρά φύλλα είναι ωχρά και οι κορυφές τους νεκρώνονται, πιθανόν να έχουμε έλλειψη ασβε­στίου.
-  Αν τα παλαιότερα και μεσαία φύλλα έχουν περιφερειακή χλώρω­ση που προχωράει ανάμεσα στα νεύ­ρα και τελικά μένουν πράσινα μόνο τα νεύρα, πιθανόν έχουμε έλλειψη μαγνησίου.
- Αν τα νεαρά φύλλα της κορυφής κιτρινίζουν ενώ τα νεύρα παραμέ­νουν πράσινα, πιθανόν έχουμε έλλει­ψη σιδήρου. Μειώνουμε το ΡΗ του εδάφους για να κάνουμε το σίδηρο προσλήψιμο.
- Αν τα παλαιότερα φύλλα κιτρινί­ζουν περιφερειακά, τα νεύρα παρα­μένουν πράσινα και στη συνέχεια τα συμπτώματα προχωρούν στα νεότε­ρα φύλλα ενώ τα παλαιότερα ξεραί­νονται και πέφτουν οι ντομάτες ωρι­μάζουν ανομοιόμορφα και γύρω α­πό τον ποδίσκο παραμένουν πράσι­νες ή κίτρινες, σκληρές και άνοστες, πιθανόν να έχουμε έλλειψη Καλίου.
- Αν τα φύλλα των νεαρών φυτών είναι πορφυρά, πιθανόν έχουμε έλ­λειψη φωσφόρου, ή λίγες ώρες σκο­τάδι. Ο φώσφορος δεν είναι πρό­σφορος σε κρύα εδάφη. Τα συμπτώ­ματα χάνονται όταν ζεσταθεί το έδα­φος. Συνήθως αυτά εμφανίζονται στις καλλιέργειες που μεταφυτεύο­νται έξω νωρίς την Ανοιξη. Αν τα φυτά είναι κάτω από μόνιμο φως, εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα. Πρέ­πει να βρίσκονται στο σκοτάδι του­λάχιστον 8 ώρες.
- Φυτά που δεν αναπτύσσονται και τα κατώτερα φύλλα τους έχουν κί­τρινο χρώμα, τα φυλλάρια είναι μι­κρότερα και στο κάτω μέρος απο­κτούν ροζ χρωματισμό. Πιθανόν έ­χουμε έλλειψη αζώτου. Με περίσ­σεια αζώτου, αντίθετα, οι ντομάτες εμφανίζουν κάθετα σχισίματα που ξεκινούν από τον ποδίσκο.
- Αν σκοτεινά στίγματα αναπτύσ­σονται σε κίτρινες περιοχές των φύλ­λων ενώ τα φύλλα είναι μικρά και στενά πιθανόν έχουμε έλλειψη ψευ­δαργύρου.

Εχθροί και ασθένειες της ντομάτας

- Τα νεαρά φυτάρια πέφτουν, τα στελέχη συστρέφονται ή σαπίζουν στη γραμμή του εδάφους.
Μάλλον τα φυτά έχουν προσβλη­θεί από μύκητες εδάφους όπως πύ­θιο ή ριζοκτόνια. Σ’ αυτή την περί­πτωση καταστρέφουμε τα προσβε­βλημένα φυτά, απολυμαίνουμε τα γλαστράκια ή κασάκια και τα εργα­λεία σε διάλυμα χλωρίου 10% και τ’ αφήνουμε να στεγνώσουν (ή τα πα­στεριώνουμε σε φούρνο) και ξανασπέρνουμε σε καινούρια μείγμα χώ­ματος ή βερμικουλίτη ή περλίτη τους σπόρους. Ακόμη καλύτερα σε σφάγνα. Η σπορά σε τέτοια υλικά δεν κρατάει μόνο στεγνά τα φυτάρια αλλά μειώνει και τη δυνατότητα να εμφανισθούν οι αρρώστιες. Ποτίζου­με ώστε να κρατάμε το έδαφος υ­γρό αλλά όχι μουσκεμένο. Αραιώνουμε τα φυτάρια για καλό αερισμό και φωτισμό και ψεκάζουμε με τσάι κόμποστ μόλις βγουν τα πρώτα αλη­θινά φύλλα, για να δυναμώσουν τα φυτά. Γενικά καλές συνθήκες καλ­λιέργειας, ελέγχουν συνήθως τις αρ­ρώστιες.

Τα νεαρά φυτάρια κόβονται στη γραμμή του εδάφους


Μάλλον έχουν δεχθεί επίθεση α­πό κοφτοσκούληκα. Για την αντιμε­τώπισή τους βλέπε τεύχος 2.
Στα στελέχη των φυτών εμφανί­ζονται εκτεταμένα μαύρα έλκη με ομόκεντρους κύκλους ενώ εσωτερι­κά σαπίζουν. Οι μίσχοι γέρνουν προς τα κάτω, τα φύλλα συστρέφονται προς τα μέσα και ξηραίνονται ενώ οι ντομάτες έχουν διάχυτες μικρές βυ­θισμένες κηλίδες με γκρίζο χρώμα (εικόνα 3,6). Στο τελικό στάδιο ο λαιμός του φυτού σαπίζει. Η αρρώ­στια ευνοείται από υψηλή σχετικά υγρασία και θερμοκρασία 20 C και προξενεί μεγάλες καταστροφές. Α­ποφεύγουμε να καλλιεργήσουμε σε εδάφη που δε στραγγίζουν καλά. Ψεκάζουμε τα προσβεβλημένα φυ­τά με χαλκό κάθε 7-10 μέρες μέχρι 4 βδομάδες πριν τη συγκομιδή για να προλάβουμε την εξάπλωση της αρ­ρώστιας. Απομακρύνουμε και κατα­στρέφουμε τα προσβεβλημένα φυ­τά και συγκομίζουμε νωρίτερα από τα φυτά που πιθανόν έχουν προ­σβληθεί. Καλλιεργούμε ανθεκτικές ποικιλίες και εφαρμόζουμε αμειψι­σπορά.

Καστανοί ομόκεντροι δακτύλιοι με κίτρινο περίγυρο στάφυλλα, Φυλλόπτωση.

Αν με υψηλή σχετική υγρασία και θερμοκρασία 18-25C παρατηρήσου­με αυτά τα συμπτώματα στα παλιά φύλλα, ενώ στις ντομάτες εμφανι­στούν βυθισμένες μαύρες κηλίδες που ξεκινούν από τον ποδίσκο (εικό­να 3,4) και στη συνέχεια σαπίζουν τότε έχουμε προσβολή από αλτεναρίωση. Αν τα φυτάρια προσβληθούν στο σπορείο δημιουργούνται μαύ­ρες κηλίδες στο λαιμό που επεκτείνονται στο στέλεχος. Αν ψεκάσουμε προληπτικά τα νεαρά φυτάρια μ’ ένα "αντιδιαπνοϊκό" (υδρύαλο) ίσως βοη­θήσει στην πρόληψη της ασθένειας. Απομακρύνουμε τα φυτικά υπολείμ­ματα της καλλιέργειας. Απολυμαί­νουμε τους σπόρους σε 10% χλώριο πριν τη σπορά και καλλιεργούμε αν­θεκτικές ποικιλίες
Αν η ασθένεια έχει εκδηλωθεί, απομακρύνουμε και καταστρέφου­με τα προσβεβλημένα φυτά. Ψεκα­σμοί με χαλκό ίσως μειώσουν την εξάπλωση της αρρώστιας.
Στα άκρα των φύλλων σχηματί­ζονται κίτρινες κηλίδες και στη συ­νέχεια γίνονται καστανές. Με χαμη­λές θερμοκρασίες (κρύες νύχτες 15 C και ζεστές μέρες 21 - 29 C) και υψηλή σχετικά υγρασία τα συμπτώ­ματα προχωρούν σ’ ολόκληρο το φύλλο στους μίσχους και στα στελέ­χη ενώ στην κάτω επιφάνεια των φύλλων παρατηρούνται άσπρα χνού­δια, (με ξερή ατμόσφαιρα τα συμ­πτώματα σταματούν και τα προσβε­βλημένα φύλλα ξεραίνονται και θρυμ­ματίζονται). Οι μίσχοι των φύλλων λυγίζουν προς τα κάτω και τα φύλλα κρέμονται ενώ στα στελέχη εμφανί­ζονται μεγάλες καστανές σχισμές που είναι βυθισμένες. Στις πράσινες ντομάτες σχηματίζονται ελαιώδεις καστανές ανάγλυφες κηλίδες και αν προσβληθούν και από άλλους μικρο­οργανισμούς σαπίζουν. Για να προ­λάβουμε την εξάπλωση της φυτόφθορας ψεκάζουμε με τσάι κόμποστ. Σε περίπτωση που εμφανιστεί ξεκι­νάμε ψεκασμούς με χαλκό κάθε 7-10 μέρες.

Ανοιχτοπράσινες κηλίδες στα φύλλα που στη συνέχεια σαπίζουν. Βοτρύτης.
Εμφανίζεται κυρίως στα θερμοκήπια με σχετική υγρασία 95% και θερμοκρασία 18 -23 C. Η αρρώ­στια ξεκινά από τα σέπαλα, μπορεί να προχωρήσει στα φύλλα και μετά στις πράσινες ντομάτες δημιουργόντας λευκά δαχτυλίδια με γκρίζο κέντρο. Ο μύκητας εισχωρεί στους βλαστούς από τις πληγές του κλαδέ­ματος ή άλλο αίτιο και μπορεί να σπάσει ο βλαστός. Ευνοείται από υπερβολική λίπανση αζώτου. Απαιτείται καλός αερισμός, αραιή φύτευ­ση, έγκαιρη αφαίρεση των πλάγιων βλαστών από τις μασχάλες, απομά­κρυνση και καταστροφή των προ­σβεβλημένων τμημάτων. Το θειάφι και ο χαλκός ελέγχουν την ασθένεια μόλις εμφανιστούν τα πρώτα συμ­πτώματα.

Ανοιχτόχρωμες καφέ γωνιώδεις κηλίδες στην πάνω επιφάνεια των κατωτέρων φύλλων και λευκή ε ξάνθηση στην κάτω.

Ετσι ξεκινούν τα συμπτώματα του ωϊδιου. Σιγά - σιγά οι κηλίδες ενώνο­νται, τα φύλλα καρουλιάζουν και ξε­ραίνονται ενώ η προσβολή προχωράει προς τα πάνω. Το πρόβλημα εμφανίζεται συνήθως Ανοιξη - Φθινό­πωρο με σχετική υγρασία 55-70% και θερμοκρασία 18-25 C. Φροντί­ζουμε για καλό αερισμό των φυτών και χρησιμοποιούμε ανθεκτικές ποι­κιλίες. Χρησιμοποιούμε θειάφι για καταπολέμηση όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από 28 C. Μπορούμε να ψεκάσουμε και με 0,5% μαγειρική σόδα (ένα κουταλάκι του γλυκού σόδα σε 1/4 νερού).
Τα κατώτερα φυλλάρια της ντο­μάτας μαραίνονται και καρουλιά­ζουν προς τα πάνω από τη μια μεριά του φυτού, ενώ από την άλλη παραμένουν υγιή.
Αν διαπιστώσουμε αυτά τα συμ­πτώματα στα φύλλα ενώ στα στελέ­χη αναπτύσσονται ανοιχτόχρωμες ραβδώσεις και σε εγκάρσια τομή διαπιστώνουμε αλευρώδη υφή (ει­κόνα 3,3) τότε μάλλον έχουμε βακτηριακό καρκίνο. Προληπτικά μου­σκεύουμε τους σπόρους σε διάλυμα 10% χλωρίου. Αποφεύγουμε να τραυματίζουμε τα φυτά. Δεν τα αγγίζου­με όταν είναι βρεγμένα για να μην μεταδώσουμε την ασθένεια από τα άρρωστα στα υγιή φυτά. Εφαρμόζο­με 4ετή αμειψισπορά.

Εναλλάξ πράσινα και κίτρινα τμή­ματα στα φύλλα και κίτρινα στίγμα­τα στις ντομάτες.
Εχουμε προσβολή από τον ιό “μω­σαϊκό του καπνού”. ΤΜV. (εικόνα 3,5). Τα φυτά γίνονται νάνα και στεί­ρα ενώ η παραγωγή μπορεί να με­τριαστεί μέχρι να μηδενιστεί εντε­λώς.
Προληπτικά μουσκεύουμε τους σπόρους σε διάλυμα χλωρίου 10% πριν τη σπορά. Χρησιμοποιούμε αν­θεκτικές ποικιλίες. Πλένουμε τα χέ­ρια μας πριν αγγίξουμε ντοματιές αν έχουμε πιάσει καπνό και καταπολε­μάμε τις αφίδες και τα τζιτζικάκια που είναι υπεύθυνα για τη μετάδοση των ιώσεων. Απομακρύνουμε και καί­με τα προσβεβλημένα φυτά.

Καστανός μεταχρωματισμός του στελέχους σε κάθετη τομή κοντά στο έδαφος.

Τα φυτά μαραίνονται απότομα, κιτρινίζουν τα φύλλα της βάσης, ο “λαιμός” στενεύει και νεκρώνεται, οι ρίζες σαπίζουν και το φυτό ξεραίνε­ται (εικόνα 3,8). Εχουμε προσβολή από αδρομύκωση (φουζαρίωση - βερτιτσιλιωση). Μπορεί να προσβάλει το φυτό σε σε όλα τα στάδια ανάπτυ­ξης. Ευνοείται από υπερβολική λί­πανση αζώτου, έλλειψη ασβεστίου ή καλίου και άρδευση με αλατούχα νερά. Αποφεύγουμε να καλλιεργή­σουμε σε εδάφη με προσβολή από νηματώδεις και καταστρέφουμε τα προσβεβλημένα φυτά. Προληπτικά βουτάμε τους σπόρους σε διάλυμα χλωρίου 10%. Καλλιεργούμε ανθε­κτικές ποικιλίες. Η αρρώστια δεν καταπολεμάται με μυκητοκτόνα και η αμειψισπορά δε βοηθάει πολύ για­τί από φουζάριο και βερτιτσίλιο προ­σβάλλονται σχεδόν όλα τα φυτά. Καλά αποτελέσματα έχει η ηλιοαπο­λύμανση του εδάφους.

Κιτρινισμένα φύλλα που καρου­λιάζουν ενώ το φυτό εξασθενεί

Ψάχνουμε για αφίδες. Για τον έ­λεγχό τους βλέπε ειδικό αφιέρωμα στο 4 τεύχος.

Κουρελιασμένα φύλλα μικρά βα­θουλώματα στους καρπούς.
Ψάχνουμε για σαλιγκάρια και γυ­μνοσάλιαγκες. Για τον έλεγχό τους βλέπε ειδικό αφιέρωμα στο 3 τεύ­χος·

Φυτά που δεν αναπτύσσονται, κίτρινα φύλλα.
Τα φυτά πιθανόν έχουν προσβλη­θεί από νηματώδεις στις ρίζες. Οι νηματώδεις είναι μικροσκοπικά λευ­κά σκουλήκια που γίνονται ορατά μόνο με μεγενθυντικό φακό. Δη­μιουργούν εξογκώματα στις ρίζες. Η προσθήκη 8-10 cm πάχους κομπόστ ή οργανικών υπολειμμάτων στο έδαφος βοηθά στο φυσικό έλεγ­χο των νηματωδών από τους αντα­γωνιστικούς μικροοργανισμούς που αναπτύσσονται. Καλά αποτελέσμα­τα έχει και η λίπανση με ιχθυογαλακτώματα. Η αμειψισπορά βοηθά και η ηλιοαπολύμανση μειώνει τους πλη­θυσμούς των νηματωδών. Μπορού­με να καλλιεργήσουμε χρυσάνθεμα στο έδαφος και στο τέλος της καλ­λιεργητικής περιόδου να τα ενσω­ματώσουμε.

Η εφαρμογή στο έδαφος παρασιτικών νηματωδών (εμπορική ονομα­σία Neem) έχει πιο άμεσα αποτελέ­σματα. Επιβάλλεται η χρήση ανθε­κτικών ποικιλιών.

Τα φύλλα αποχρωματίζονται κα­ρουλιάζουν προς τα κάτω και ξε­ραίνονται. Οι ντομάτες δεν ωριμά­ζουν και αποκτούν κίτρινο καστανό χρώμα. Τα άνθη αν προσβληθούν δε δένουν καρπούς.

Ψάχνουμε για ακάρεα στο πίσω μέρος των φύλλων, (μικρές αράχνες με κόκκινο, μαύρο ή καφέ χρώμα). Τρέφονται απορροφόντας χυμούς από τα φύλλα. Ευνοούνται από θερ­μοκρασίες 26 C και σχετική υγρασία 30%. Με χαμηλές θερμοκρασίες και υγρασία πεθαίνουν. Για να ελέγξου­με μικρές προσβολές ψεκάζουμε με πίεση νερό, μέρα παρά μέρα, τρεις φορές ειδικά στο κάτω μέρος των φύλλων. Αν δεν έχουμε αποτελέ­σματα ψεκάζουμε με εντομοκτόνα σαπούνια τουλάχιστον 3 φορές κάθε 5- 7 μέρες (εικόνα 5).

Τα φυτά εξασθενούν, κιτρινίζουν και ξεραίνονται. Πάνω στα φυτά και στις ντομάτες υπάρχει μελίτωμα όπου αναπτύσσεται ο μύκητας της καπνιάς.
Για όλα αυτά ευθύνεται η λευκή μύγα ή αλευρώδης που ζει στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Τα ακ­μαία είναι λευκά, οι προνύμφες κιτρι­νοπράσινες και τα αβγά τους κίτρινα (τα γεννούν στην κάτω πλευρά των φύλλων(εικ.6). Το έντομο διαχειμάζει στο στάδιο της νύμφης και υπάρχουν πολλές γενιές το χρόνο. Οι νύμφες και τα ακμαία απορροφούν φυτικούς χυ­μούς, εξασθενούν τα φυτά με αποτέ­λεσμα να προσβάλλονται εύκολα α­πό ασθένειες. Για να τα ελέγξουμε χρησιμοποιούμε κίτρινες κολλώδεις παγίδες. Στο εμπόριο κυκλοφορεί το παράσιτο Encarsia formosa για τον έλεγχο του αλευρώδη στα θερ­μοκήπια (όπου κυρίως εμφανίζεται) αλλά και στον κήπο. Μπορούμε να ψεκάσουμε με ε­ντομοκτόνα σαπούνια κάθε 2-3 μέ­ρες για 2 βδομάδες σε περίπτωση προσβολής και προληπτικά κάθε 15 μέρες για τους 2 πρώτους μήνες. Σε έντονη προσβολή ψεκάζουμε με πύ ρεθρο 2 φορές κάθε 3 μέρες.



Μικρές τρύπες στα φύλλα στις ντομάτες και στους βλαστούς.
Ψάχνουμε για την προνύμφη του πράσινου σκουληκιού (εικόνα3,1). Η προνύμφη έχει πράσινο-κίτρινο ή α­νοιχτό καστανό χρώμα, το ενήλικο πετάει τη νύχτα και τα αβγά του είναι ανοιχτά καφέ ή κίτρινα. Εχει πάνω από 7 γενιές το χρόνο και διαχειμά­ζει στο έδαφος σαν πούπα. Αρπακτικό του πράσινου σκουληκιού είναι το Lydella stabulans grisescens. Για τον έλεγχο του πράσινου σκουληκιού στα λαχανικά, ψεκάζουμε κάθε 10-14 μέρες, με βάκιλο θουριγκιενσις. Αν δεν τα καταφέρουμε ψεκάζουμε 2 φορές κάθε 3 μέρες με πύρεθρο. Δεν ψεκάζουμε αν πάνω στο σκου­λήκι δούμε εναποθέσεις κουκουλιών από παρασιτικές σφήκες.
Το πράσινο σκουλήκι προσβάλει εκτός από την ντομάτα, τα φασόλια, τον αρακά, την πιπεριά, την πατάτα και τα κολοκύθια. “Καταφαγωμένα” φύλλα
Ψάχνουμε για προνύμφες ή ακ μαία του δορυφόρου. Βλέπε ειδικό αφιέρωμα στο 4ο τεύχος.
Οφιοειδείς στοές στα φύλλα
Μάλλον έχουμε προσβολή από λυριόμιζα. Τα ακμαία είναι μαύρα με κίτρινες λουρίδες, γεννά τα αβγά της στην επιφάνεια των φύλλων και η λάρβα είναι κιτρινόασπρη. Υπάρχουν πολλές γενιές το χρόνο και διαχει­μάζει σαν πούπα στο έδαφος. Εκτός από την ντομάτα προσβάλει και τα φασόλια, λάχανο, μαρούλι, πιπεριά, πατάτα, σπανάκι κ.α. Οπου είναι δυνατόν σκεπάζουμε τα φυτά με δίχτυ, θάβοντας τις άκρες του στο χώμα. Απομακρύνουμε και καταστρέ­φουμε τα προσβεβλημένα φυτά και θάβουμε τα υπολείμματα της προη­γούμενης καλλιέργειας σε βάθος 18- 25 cm. Μέσα στο θερμοκήπιο προκαλεί μεγάλες ζημιές. Ο βιολογικός της κύκλος διαρκεί 7-8 μέρες στους 20 C και 4 στους 30 C. Το έντομο δεν αναπτύσσεται με θερμοκρασίες κά­τω από 7- 12 C και πάνω από 30 C. Ελέγχεται με την απελευθέρωση 3 παρασίτων (Diglyphus isaea - Dacnusa Sibirica και Chrysocharis Parksii - Nasiodiocoris tenuis).

Καταφαγωμένα φύλλα ή με μεγάλες τρύπες, φαγωμένοι καρποί Mantuca quinquemaculata και sexta
Ψάχνουμε για πράσινο σκουλήκι 6-8 cm μήκους με κόκκινο “κέρατο” στα άκρο του. (εικόνες 3,2) Διαχει­μάζει σαν πούπα. Προσβάλλει εκτός από τις ντομάτες και τις μελιτζάνες, πιπεριές, πατάτες. Υπάρχουν παρασιτικές σφήγκες που αφήνουν τ’ α­βγά τους πάνω στη προνύμφη όπου σχηματίζονται άσπρα κουκούλια και άλλες παρασιτούν πάνω στα αβγά του. Τα απομακρύνουμε με το χέρι, αν είναι δυνατόν. Ψεκάζουμε με βάκιλο θουριγκιένσις όταν ακόμη είναι μικρά.


Ενδιάμεσες καλλιέργειες
Οι ντομάτες μπορούν να συγκαλ λιεργηθούν με κρεμμύδια, βασιλικό, μαρούλια, ραδίκια, χαμηλά φασολά­κια και λάχανα
Παραδοσιακά απωθητικά εντόμων της ντομάτας θεωρούνται το σπαράγγι και ο βασιλικός ενώ λέγε­ται ότι ο μαϊντανός αυξάνει τις απο­δόσεις.
Διαδοχικές καλλιέργειες
Καλλιεργούμε διαδοχικά ντομά­τες, κατατάσσοντας τες σε πρώι­μες, μεσοπρώιμες και όψιμες ποικι­λίες για να έχουμε για πολλούς μή­νες. Στο χωράφι μπορούν να διαδε­χθούν τον αρακά, το μαρούλι, το σπανάκι, το κρεμμύδι, το κινέζικο λάχανο.

Συγκομιδή και διατήρηση
Οι ντομάτες ωριμάζουν 70-90 μέ­ρες μετά την απευθείας σπορά και 50-80 μέρες μετά τη μεταφύτευση. Η συγκομιδή της γίνεται σε διάφορα χέρια 2-3 φορές τη βδομάδα. Δια- κρίνονται 3 στάδια ωρίμανσης:
α) Πρασίνου ώριμου (όταν εμφα­νίζεται λευκοκίτρινο χρώμα στην κο­ρυφή της ντομάτας). Σ’ αυτό το στά­διο συγκομισμένες μπορούν να αντέξουν 7-10 ημέρες σε θερμοκρα­σία 5-10 C.
β) Ρόδινου ώριμου (εμφάνιση ρό­δινου χρώματος σε μέρος της επι­φάνειας της ντομάτας). Σ’ αυτό το στάδιο αποθηκεύονται λίγες μέρες.
γ) Ερυθρού ώριμου (όταν κοκκινί­ζουν κατά τα 3/4 της επιφάνειας εδώ ή κατανάλωση πρέπει να είναι άμε­ση. Διατηρούνται λίγο αν μπουν στο ψυγείο (όχι κάτω από -1 C).

Οι λευκοπράσινες που μαζεύο­νται το φθινόπωρο λόγω κινδύνου παγετών, ωριμάζουν (αφού αφαιρεθούν οι ακατάλληλες) αν τοποθετη­θούν σε πλαίσιο, συρτάρια ή ράφια (εικόνα 8) και μεταφερθούν στο σκο­τάδι σε χαμηλή αλλά σταθερή θερ­μοκρασία. Σε θερμοκρασία 10 C θα ωριμάσουν σε 2 βδομάδες και θα διατηρηθούν άλλες 2 σε εμπορεύσιμη κατάσταση. Αν συγκομισθούν στο β’ στάδιο θα ωριμάσουν σε 10 μέρες και θα διατηρηθούν άλλες 3. Σε χα­μηλότερες θερμοκρασίες ή ωρίμανση επιβραδύνεται και η διάρκεια συ­ντήρησης αυξάνεται. Αν θέλουμε να επισπεύσουμε την ωρίμανση τις το­ποθετούμε σε θερμοκρασία 15-20 C (πάνω από 25 C σαπίζουν).

Ολες ανεξάρτητα από το πως ω­ριμάζουν και έχουν μαζευτεί στο α’ στάδιο ποτέ δε φθάνουν την ποιότη­τα αυτών που ωριμάζουν πάνω στο φυτό. Η διαφορά είναι μικρότερη όταν πλησιάζουμε τα άλλα 2 στάδια.

Το περίσσευμα μπορεί να κατα­ψυχθεί, κονσερβοποιηθεί και ξερα­θεί. Ετσι διατηρούνται 8-12 μήνες

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Γενική και ειδική λαχανοκομία Θρασύ­βουλου Δ.Ραπτόπουλου

-  GARDEN PROBLEM SOLVER, JEFF BALL

-HIGH - YIELD GARDENING, HUNT and BORTZ

-         Σύγχρονη Γεωργική Tεχνολογία (περιο­δικό)

- Βιοκαλλιέργειες (περιοδικό).

Μένη Χοτζηπανανιώτου

Bild
Bild
0 Comments



Leave a Reply.

    ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΕΜΠΑΣ

    Πρώην εκπαιδευτικός ΜΕ(Μαθηματικός)και οικο-γεωργός στο Πήλιο. Από το 1990, που "επανατοπικοποιήθηκε", προσπαθεί δια του "παραδείγματος" να συμβάλει στη διαμόρφωση της κατεύθυνσης της τοπικοποίησης 

    Επικοινωνία: gkolempas@yahoo.gr 

    Αρχείο

    January 2023
    December 2022
    November 2022
    October 2022
    September 2022
    August 2022
    July 2022
    June 2022
    May 2022
    April 2022
    February 2022
    January 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    July 2021
    June 2021
    May 2021
    April 2021
    March 2021
    January 2021
    December 2020
    November 2020
    October 2020
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    January 2020
    July 2019
    April 2019
    February 2019
    January 2019
    November 2018
    September 2018
    August 2018
    May 2018
    December 2017
    November 2017
    August 2017
    May 2017
    March 2017
    February 2017
    December 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    April 2016
    March 2016
    February 2016
    January 2016
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    May 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012

    RSS Feed

    Bild
    Συμμετέχετε στην εκστρατεία για την ελευθερία των σπόρων

    Η νέα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για την “Εμπορία των σπόρων” είναι μια απειλή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τη Δημοκρατία.

    Συμμετέχετε στη Δήλωση των Ευρωπαίων Πολιτών για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ.
    http://www.seedfreedom.eu/gr/

Powered by Create your own unique website with customizable templates.