Topikopoiisi
Σελίδες στα Social Media
  • Αρχική
  • Βιογραφικό
  • Θέσεις
  • Άρθρα
  • Οικο-γεωργία
  • Κοινωνική - αλληλέγγυα οικονομία
  • Εκδηλώσεις
  • Βίντεο
  • Ενδιαφέροντα Ιστολόγια
  • Εικόνες
  • Βιβλία
  • Επικοινωνία

Οικο-γεωργία

Το συνθετικό οικο, όχι μόνο με την τρέχουσα έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του Οίκου, που ήταν η οικονομική δομή, η οποία εξασφάλιζε τα προς το "ζειν" στα μέλη του, ενώ η Πόλις εξασφάλιζε το "ευ ζειν" των πολιτών.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Οικοκαλλιέργεια του λάχανου

25/4/2013

0 Comments

 
Bild
  Χατζηπανανιώτου Μένη
Από το 6ο τεύχος της Ν. Σελήνης:

Brassica oleracea  οικ. Σταυρανθή
Στοιχεία Καλλιέργειας


Το λάχανο ή κράμβη ή κεφαλωτή κατάγεται από την Ν.Α. Ευρώπη. Χώρα προέλευσης θεωρείται η Ελλάδα. Είναι φυτό διετές αλλά καλλιεργείται σαν μονοετές. Η ρίζα του είναι επιπόλαιη και καταλαμβάνει τα ανώτερα 30οπί του εδάφους. Εξαπλώνεται οριζόντια και ο κύριος όγκος του ριζικού συστήματος βρίσκεται στα 5-10 cm του εδάφους.

Τα φύλλα του λάχανου καλύπτονται από μια κηρώδη επικάλυψη που αυξάνεται κάτω από συνθήκες ξηρασίας. Αφού αναπτυχθούν λίγα εξωτερικά φύλλα αρχίζει να εμφανίζεται το κεφάλι, το μέγεθος και το σχήμα του οποίου εξαρτώνται από την ποικιλία, τις αποστάσεις φύτευσης και το περιβάλλον που καλλιεργείται. Χρειά­ζεται μόνο 5 ώρες ηλιοφάνεια την ημέρα και αναπτύσσε­ται καλά σε γόνιμα, καλοστραγγισμένα εδάφη με ΡΗ 6- 6,8.

Τα λάχανα καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες θρε­πτικών στοιχείων και παρουσιάζουν πολλές τροφοπε­νιές μεταξύ των οποίων του βορίου, ασβεστίου, φωσφό­ρου και καλίου. Για να τους εξασφαλίσουμε τα απαραί­τητα θρεπτικά συστατικά εφαρμόζουμε χλωρή λίπανση στο χωράφι, ή προσθέτουμε 3-4 τόνους κοπριά στο στρέμμα πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας.

Για αυξημένες αποδόσεις κάνουμε ριζοπότισμα ή διαφυλικό ψεκασμό με ένα οργανικό πλήρες λίπασμα κάθε 2 βδομάδες για όλη την καλλιεργητική περίοδο μαζί με κόμποστ ή προσθέτουμε στο έδαφος ένα βρα­δείας απελευθέρωσης πλήρες λίπασμα την Ανοιξη. Συγ­χρόνως ψεκάζουμε τα φυτά με εκχύλισμα φυκιών 2-3 φορές στην καλλιεργητική περίοδο.

Επειδή όπως αναφέραμε το ριζικό σύστημα του λάχα­νου είναι επιπόλαιο και σαν φυτό αγαπά την υγρασία φροντίζουμε να μην ξεραθούν τα 5-10 cm του εδάφους.

Η κάλυψη του εδάφους με οργανικά υπολείμματα βοηθά στη ρύθμιση και διατήρηση της εδαφικής υγρα­σίας. Αποφεύγουμε να ποτίσουμε με τεχνητή βροχή γιατί οι περισσότερες αρρώστιες διασπείρονται με το νερό. Κρίσιμη περίοδος ποτίσματος είναι όταν σχηματί­ζεται το κεφάλι. Οι ανάγκες σε νερό μειώνονται, (αλλά θα πρέπει να αποφεύγουμε τις διακυμάνσεις στην ποσό­τητα του νερού) όταν σχηματιστεί το κεφάλι γιατί κινδυ­νεύει να σχίσει. Για να αποφύγουμε ζημιές που μπορεί να προέλθουν από σχίσιμο, μπορούμε να σκάψουμε βαθιά μεταξύ των γραμμών των φυτών, να κόψουμε μέρος των ριζών ή να στρίψουμε τα φυτά για να περιορίσουμε την απορρόφηση του νερού.

Η καλλιέργεια του λάχανου ευνοείται από θερμοκρα­σίες μεταξύ 5ο και 25ο C, ενώ μπορεί να αντέξει χωρίς να υποστεί σοβαρές ζημιές (και εφόσον έχει σκληραγωγηθεί σταδιακά) και σε θερμοκρασίες 8ο - 10ο C. Μάλι­στα η γεύση και η συνοχή των φύλλων βελτιώνονται το Φθινόπωρο με τους παγετούς. Αν τα πρόσφατα μεταφυ- τευμένα φυτά εκτεθούν σε θερμοκρασίες 1,5 - 7ο C για 10 ή περισσότερες μέρες μπορεί να σοκαριστούν ή να ανθίσουν πρόωρα. Επίσης σοκ προκαλούν και οι υψηλές θερμοκρασίες.

Τα λάχανα σπέρνονται σε θερμά ή ψυχρά σπορεία και κατόπιν μεταφυτεύονται στο λαχανόκηπο. Στα θερμο­σπορεία η σπορά γίνεται το φλεβάρη και στα ψυχρά τον Απρίλη - Μάη. Αν θέλουμε όψιμη συγκομιδή κατά την επόμενη Ανοιξη η σπορά γίνεται τον Αύγουστο. Γενικά η βέλτιστη θερμοκρασία εδάφους για φύτρωμα είναι 10 - 24 ο C, η βέλτιστη θερμοκρασία εδάφους για ανάπτυξη είναι 18-23 ο C ενώ η βέλτιστη θερμοκρασία αέρα για ανάπτυξη είναι, ημέρας 15 - 23  ο C και νύχτας 10 -18 ο C. Απαιτούνται 140 μέρες για ωρίμανση μετά την απευ­θείας σπορά και 60-90 μέρες μετά τη μεταφύτευση.

Αρκούν 50 - 100 gr σπόρου για να καλύψουν 1 στρέμ­μα. Σπέρνουμε σε βάθος 8- 10 mm σε γραμμές ή στα πεταχτά. Στα ανοιχτά σπορεία τα φυτά μένουν 6-8 βδομάδες. Μεταφυτεύονται όταν έχουν αποκτήσει ύ­ψος 10 -15 cm και το κεντρικό στέλεχος έχει πάχος όσο ένα μολύβι. Η φύτευση είναι καλό να γίνεται στα πρανή των σαμαριών ή μέσα στα αυλάκια για λόγους άρδευσης μέχρι τις φθινοπωρινές βροχές, εκτός και αν καλλιερ­γούμε σε υπερυψωμένες κλίνες.

Οι αποστάσεις φύτευσης για παραγωγή μεγάλων κεφαλιών είναι 60 - 80 cm μεταξύ των γραμμών και 40 - 50 cm επί των γραμμών. Για μέτρια και μικρά κεφάλια αρκούν 40 - 50 cm μεταξύ και 25 - 40 cm επί. Αν γίνει σπορά απευθείας στο χωράφι μετά τους τελευταίους παγετούς της Ανοιξης, αφού εμφανιστούν τα πρώτα φύλλα, κάνουμε αραίωμα των φυτών για να πάρουν της κανονικές τους αποστάσεις. Καλλιεργούμε για πρώιμη συγκομιδή Ανοιξιάτικου λάχανου σε ελαφριά αμμώδη εδάφη και για όψιμα Φθινοπωρινά λάχανα σε συνεκτικά αμμοπηλώδη.

Μερικές ποικιλίες μπορεί να δώσουν δεύτερη συγκο­μιδή αν κόψουμε το κεφάλι από τη βάση αφήνοντας το στέλεχος και τις ρίζες ανέπαφες. Οταν “χτυπήσει” το φυτό αφήνουμε μόνο ένα ή δύο βλαστάρια που προς το τέλος του Φθινοπώρου θα δώσουν δύο μικρά κεφάλια.

Για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών δεν καλλιεργούμε στο ίδιο μέρος όπου είχαμε καλλιερ­γήσει σταυρανθή (μπρόκολα, κουνουπίδια, λαχανάκια βρυξελλών), για τουλάχιστον 3 χρόνια. Επίσης αποφεύ­γουμε περιοχές με αγριόχορτα της ίδιας οικογένειας και καταστρέφουμε όλα τα υπολείμματα και τις ρίζες μετά τη συγκομιδή.

Για τον έλεγχο των αγριόχορτων κάνουμε 2-3 τσαπίσματα με πολλή προσοχή για να μην τραυματίσουμε τις ρίζες του λάχανου.

Παραγωγή σπόρου

Για να αποκτήσουμε δικό μας σπόρο διαλέγουμε τα μητρικά φυτά που αντιπροσωπεύουν την ποικιλία. Στην νότιο Ελλάδα αφήνονται επί τόπου, ενώ στη βόρειο ξεριζώνονται και αποθηκεύονται, σκεπασμένα με άμμο σε κλειστό χώρο και ξαναφυτεύονται την Ανοιξη. Μπο­ρούμε επίσης να τα αφήσουμε επί τόπου προστατεύο­ντας τα με πρόχειρα στέγαστρα για να μην καταστραφούν από τα κρύα του χειμώνα ή να τα παραχώσουμε.

Τα φυτά για να ανθίσουν πρέπει να υποστούν χαμηλές θερμοκρασίες. Φυτά σε τεχνητές συνθήκες θερμοκη­πίου 18-25 ο C δεν ανθίζουν ποτέ και αναπτύσσουν συνέ­χεια νέα κεφάλια. Για να ανθίσουν πρέπει να υποστούν τουλάχιστον για 2 μήνες θερμοκρασίες 5-8 ο C και στη συνέχεια θερμοκρασίες πάνω από 15 ο C.

Τα άνθη του λάχανου αποτελούνται από 4 σέπαλα, 4 πέταλα και 6 στήμονες. Ο καρπός του είναι επιμήκης κάψα με πολλά σπέρματα. Τα άνθη αυτογονιμοποιούνται ή σταυρογονιμοποιούνται με τα έντομα. Επειδή τα διάφορα είδη των σταυρανθών διασταυρώνονται εύκο­λα θα πρέπει να τα απομονώνουμε ικανοποιητικά  Γιά να πρωιμίσει η ωρίμανση των κατώτερων καρπών, κορφο­λογούμε τα ανθοφόρα στελέχη. Οι ώριμες κάψες συ­γκομίζονται με τα στελέχη και αποθηκεύονται για να αποξηρανθούν εντελώς, κατόπιν ραβδίζονται για να βγει ο σπόρος. Ο σπόρος του λάχανου συντηρείται για 5 χρόνια.

Απολύμανση σπόρων

Διάφοροι μικροοργανισμοί που προκαλούν ασθένειες μπορεί να είναι προσκολλημένοι στην επιφάνεια των σπό- ρωνπου θέλουμε να διατηρήσουμε και έτσι είναι έτοιμοι να προσβάλλουν τα φυτάριά μας τον επόμενο χρόνο. Γι’ αυτό το λόγο απολυμαίνοντας τους σπόρους, τους προ­στατεύουμε από διαχειμάζουσες ασθένειες. Η απολύμαν­ση μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:

1.  Τοποθετούμε τους σπόρους σ’ ένα τετράγωνο πανί (τουλπάνι). Κρατώντας τα 4 άκρα τα δένουμε μαζί (κάνου­με ένα σακουλάκι). Κατόπιν βυθίζουμε τους σπόρους σε: διάλυμα ξυδιού (1 κουταλιά ξίδι σε 1 λίτρο νερό) ή άλμη (1 κούπα αλάτι σε 1 λίτρο) νερό ή διάλυμα ασβέστη και στάχτης ξύλων (1 κούπα ασβέστη και στάχτη ξύλων σε 1 λίτρο νερό).

Μετά το βύθισμα σ’ένα από τα διαλύματα στεγνώνουμε τους σπόρους στην αποθήκη απλώνοντας τους πάνω σε εφημερίδα ή απορροφητικό χαρτί. Οταν βεβαιωθούμε ότι είναι εντελώς στεγνοί τους αποθηκεύουμε.

2.   Βυθίζουμε τους σπόρους σε ζεστό νερό. Αυτή η μέθοδος θέλει προσοχή. Μεγάλη θερμοκρασία μπορεί να βλάψει τους σπόρους μειώνοντας τη βλαστικότητά τους. Είναι ασφαλέστερο να χρησιμοποιήσουμε μεγάλες ποσό­τητες νερού για να μειώσουμε τις πιθανότητες ξαφνικής ανόδου της θερμοκρασίας. Βράζουμε νερό σε μεγάλη
κατσαρόλα μέχρι να πετύχoυμε τη σωστή θερμοκρασία. Τοποθετούμε τους σπόρους όπως και πριν σε υφα­σμάτινο σακουλάκι και τους βυθίζου­με στο νερό. Το σακουλάκι πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο της κατσαρό­λας. Το βουτάμε και το ξαναβουτάμε χωρίς να πλησιάζουμε τον πάτο και φροντίζουμε να ανακατεύουμε το νε­ρό. Χρησιμοποιούμε ένα καλό θερμό­μετρο για να μετράμε τη θερμοκρα­σία του νερού και μετράμε προσεκτι­κά το χρόνο που βυθίζουμε κάθε φορά τους σπόρους.

Προβλήματα του φυτού

Τα φύλλα των φυταρίων είναι πορφυρά:

Πιθανή έλλειψη φωσφόρου. Ο φώ­σφορος δεν είναι προσλήψιμος στα κρύα εδάφη. Ψεκάζουμε τα φυτά με εκχύλισμα φυκιών για να καλύψουμε την έλλειψη.

Τα φύλλα κιτρινίζουν και τα φυτά δεν αναπτύσσονται:

Πιθανή έλλειψη αζώτου. Οταν έ­χουμε τροφοπενία αζώτου τα φύλλα κιτρινίζουν ξεκινώντας από τα πα- λαιότερα. Για να καλύψουμε τις ανά­γκες των φυτών ψεκάζουμε ή κάνου­με ριζοπότισμα με ιχθυογαλακτώματα ή υδρολυμένα δέρματα ζώων. (Στη διεθνή αγορά κυκλοφορούν σκευάσματα όπως το Hynite).

Τα φύλλα εμφανίζουν καστανά άκρα:

Πιθανές αιτίες η υπερβολική θερ­μοκρασία ή η έλλειψη ασβεστίου. Το καφέτιασμα των άκρων των εξωτερι­κών φύλλων οφείλεται συνήθως στις υψηλές θερμοκρασίες. Τα λάχανα είναι ευαίσθητα στον πολύ ήλιο και σε θερμοκρασίες πάνω από 27ο C. Αντίθετα καστανές άκρες στα εσω­τερικά φύλλα οφείλονται στην έλλει­ψη ασβεστίου. Για να προλάβουμε το πρόβλημα φροντίζουμε να έχου­με σταθερή εδαφική υγρασία και προσθέτουμε κόμποστ στο έδαφος για ισορροπημένη θρέψη.

Τα φύλλα εμφανίζονται ραγισμέ­να και φελοποιημένα, οι βλαστοί είναι υδαρείς, τα λάχανα είναι κού­φια εσωτερικά:

Πιθανή έλλειψη βορίου. Τα φυτά της οικογένειας των σταυρανθών χρειάζονται πολύ βόριο. Ψεκάζουμε με εκχύλισμα φυκιών, κατά τη μετα φύτευση και επαναλαμβάνουμε μέ­χρι να σχηματιστούν τα κεφάλια, προληπτικά.
Αυξάνουμε τα επίπεδα βορίου στο έδαφος προσθέτοντας 1 κουταλιά βόρακα διαλυμένο σε 4 λίτρα νερό ή 5 κιλά τρίματα ξερών φυκιών σε κάθε 10 τετραγωνικά μέτρα.

Τα κεφάλια του λάχανου είναι μαλακά και μικρά, τα φύλλα περι­φερειακά χαλκόχρωμα και καψαλι­σμένα:

Πιθανή έλλειψη καλίου. Ελέγχου­με με ανάλυση εδάφους πιθανή έλ­λειψη καλίου και αν χρειάζεται προσ­θέτουμε ιχθυογλακτώματα, στάχτες ξύλου, γρανίτη ή λιθοθάμνο (σκόνη από απολιθωμένα φύκια του Ατλα­ντικού).

Τα φύλλα κιτρινίζουν, τα φυτά δεν αναπτύσσονται και μαραίνο­νται τις πολύ φωτεινές και ζεστές μέρες:

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται σε:
α) Καρκίνο (γάγγραινα)
β) Νηματώδεις
γ) Μύγα του λάχανου.

Αν υποψιαζόμαστε κάποιο απ’ ό­λα αυτά ξεριζώνουμε ένα φυτό και εξετάζουμε τις ρίζες του. Αν οι ρίζες έχουν εξογκώματα, καρκινώματα και τα φυτά μαραίνονται τις θερινές μέ­ρες ή νεκρώνονται, τότε έχουμε προ­σβολή από γάγγραινα. Αυτό το πρό­βλημα παρουσιάζεται κυρίως στα όξινα εδάφη. Αν το ΡΗ του εδάφους είναι πολύ χαμηλό, προσθέτουμε α­σβέστη για να φτάσει στο 7,2. Τα λάχανα δεν αγαπούν αυτή την οξύτητα, ο μύκητας όμως γίνεται λιγότερο δραστήριος. Θα πρέπει να ε­φαρμόσουμε αμειψισπορά (7 έτη) και να βελτιώσουμε την αποστράγγι­ση του εδάφους. Καταστρέφουμε τα προσβεβλημένα φυτά.

Οταν οι ρίζες του λάχανου καλύ­πτονται από ανώμαλα ογκίδια τότε έχουμε προσβολή από νηματώδεις. Καταστρέφουμε τα προσβεβλημένα φυτά. Εφαρμόζουμε ηλιοαπολύμανση (βλέπε παρακάτω), κρατάμε το χωράφι καθαρό από φυτά και αγριό­χορτα για ένα καλοκαίρι ή καλλιερ­γούμε σίκαλη. Γ ια πιο άμεση αντιμε­τώπιση διασπείρουμε ωφέλιμους - παρασιτικούς - νηματώδεις ή χιτίνη στο έδαφος.

Αν οι ρίζες είναι τρυπημένες και σχηματίζονται στενές περιστρεφό­μενες στοές έχουμε προσβολή από τη μύγα του λάχανου (εικόνα 1,7). Το ακμαίο μοιάζει με τη σπιτική μύγα. Τα αβγά της είναι άσπρα και τα γεννά κοντά στο φυτό στο έδαφος. Εμφα­νίζονται πολλές γενιές το χρόνο από νωρίς την Ανοιξη έως το Φθινόπωρο. Η λάρβα της είναι άσπρη και πολύ μικρή. Διαχειμάζει σαν πούπα στο έδαφος. Η μύγα του λάχανου προ­σβάλλει επίσης μπρόκολα, λαχανά­κια Βρυξελλών, κουνουπίδια, ραδί­κια, γογγύλια. Οι στοές που δη­μιουργεί στις ρίζες και στο στέλεχος κάνουν το φυτό να μαραίνεται και βοηθά στην ανάπτυξη βακτηριακών και μυκητολογικών ασθενειών. Για να αποφύγουμε προσβολές καλλιερ­γούμε ή πολύ νωρίς ή μόνο Φθινοπω­ρινά λάχανα. Επειδή το έντομο ενο­χλείται από αλκαλικό περιβάλλον μπορούμε να σκονίσουμε με στά­χτες ξύλων ή να ψεκάσουμε με α­σβέστη (1 κούπα ασβέστη σε 1 λίτρο νερό) ή να θάψουμε σε 3 cm βάθος και ακτίνα 15 cm, από μισή ή μια κούπα Μείγματος που αποτελείται από 1 μέρος ασβέστη, 4 μέρη στά­χτη ξύλων και 1 μέρος ορυκτό φώ­σφορο.

Σε μικρούς λαχανόκηπους μπο­ρούμε να τοποθετήσουμε εμπόδιο από πισσαρισμένο χαρτί (δίσκο) γύ­ρω από το στέλεχος του φυτού με σκοπό να αποτρέψουμε τα ακμαία να τοποθετήσουν τα αβγά τους. Συχ­νά, ελαφριά καλλιέργεια του εδά­φους όταν τα φυτά είναι ακόμη μι­κρά, μπορεί να ελέγξει του πληθυ­σμούς της λάρβας. Κατά τη μεταφύ- τευση μπορούμε να χρησιμοποιή­σουμε παρασιτικούς νηματώδεις. Α­κόμη μπορούμε να χρησιμοποιήσου­με φυτά παγίδες, όπως ραδίκια και γογγύλια και να τα καταστρέψουμε όταν θα έχουν προσβληθεί. Αρπακτι- κό της μύγας του λάχανου είναι η ψαλίδα. (Forticula auricularia)

Με τη μύγα του λάχανου τρέφο­νται τα ψαρόνια, τα σπουργίτια και οι φρύνοι ενώ παρασιτείται από ένα είδος σφήκας.

Κιτρινισμένα και μαραμένα φύλ­λα. Τα φυτά δεν αναπτύσσονται και οι βλαστοί συστρέφονται:

Τα φυτά πιθανόν έχουν προσβλη­θεί από φουζαρίωση. Τα προσβε­βλημένα φύλλα πέφτουν ξεκινώντας από τα παλαιότερα μέχρι να αφήσουν το στέλεχος γυμνό. Κόβοντας το στέλεχος αποκαλύπτεται σκοτει­νόχρωμος δακτύλιος (εικόνα 1,6). Καταστρέφουμε τα προσβεβλημένα φυτά. Εφαρμόζουμε 5 έτη αμειψι­σπορά για να προλάβουμε το πρό­βλημα και χρησιμοποιούμε ανθεκτι­κές ποικιλίες. Η ηλιοαπολύμανση βοηθά.

Τα φύλλα καρουλιάζουν και κι­τρινίζουν τα φυτά δεν αναπτύσσο­νται:

Ψάχνουμε για αφίδες, μικρά πρά­σινα ροζ, γκρι, μαύρα μικρά έντομα. Ψεκάζουμε με πίεση νερό νωρίς το πρωί 3 φορές μέρα παρά μέρα ή εντομοκτόνα σαπούνια. Σε μεγάλες προσβολές ψεκάζουμε με πύρεθρο και ροτενόνη μαζί.

Τα στελέχη των φυτών σκουραί­νουν και συστρέφονται κοντά στη γραμμή του εδάφους:

Πιθανό πρόβλημα η ριζοκτονία ση. Τα φυτά είναι αδύναμα, παρά­γουν μικρά κεφάλια και μερικές φο­ρές σαπίζουν. Σκοτεινόχρωμα ηλιο­καμένα στίγματα αναπτύσσονται στα κάτω φύλλα κοντά στο έδαφος. Σε υγρές συνθήκες το σάπισμα προχωράει σε όλα τα φύλλα και το κεφάλι σαπίζει εντελώς. Η ριζοκτονίαση δεν ελέγχεται. Απομακρύνουμε και κα­ταστρέφουμε τα προσβεβλημένα φυτά. Για προληπτι­κούς λόγους δεν καλλιεργούμε λά­χανα αν πρόκειται να κάνουμε μικρού κύκλου αμειψισπο­ρά όπου είχε ανα­πτυχθεί φυτοφθόρα ή πύθιο. Προλη­πτικά επίσης πα­στεριώνουμε το χώμα του σπο­ρείου. Κάνουμε η­λιοαπολύμανση στο χωράφι.

Φύλλα με κίτρινα στίγματα σε σχήμα V:

Ισως τα φυτά έχουν προσβληθεί από βακτηριακό μαύρισμα νευρώ­σεων. Αυτή η βακτηριακή αρρώστια προκαλεί κίτρινες περιοχές που με­γαλώνουν κάνοντας μαύρα τα νεύρα τα οποία τελικά σαπίζουν και μυρί­ζουν άσχημα. Τα προσβεβλημένα φύλλα νεκρώνονται και πέφτουν, τα στελέχη εσωτερικά έχουν μαύρες ραβδώσεις, ενώ τα νεαρά φυτά μπο­ρεί να μην σχηματίσουν κεφάλια και αν σχηματίσουν γίνονται νάνα, ανα­πτύσσονται μονόπλευρα και σαπί­ζουν, (εικόνα 1,3). Καταστρέφουμε τα φυτά που έχουν προβληθεί καθώς και τα γειτονικά τους. Ψεκάζουμε με χαλκό αν ο καιρός είναι υγρός και είχαμε προβλήματα στο παρελθόν. Ψεκασμοί με βρέψιμο θειάφι κάθε 7 μέρες έως τη συγκομιδή βοηθούν στην προφύλαξη των υγιειών φυτών. Χρησιμοποιούμε ανθεκτικές ποικι­λίες.

Φύλλα με κίτρινο - καφέ δακτυλιωτές κηλίδες:

Πιθανή αιτία η αλτεναρίωση. Αυτή η μυκητολογική αρρώστια “χτυπά” πρώτα τα κατώτερα φύλλα. Τα φυτά συνήθως νεκρώνονται. Ψεκάζουμε με χαλκό μόλις δούμε τα πρώτα συμπτώματα. Καλλιεργούμε ανθε­κτικές ποικιλίες.

Οι βλαστοί των νεαρών φυτών εμφανίζονται κατεστραμμένοι:

Μάλλον έχουμε επίθεση από κο- φτοσκούληκα (ή σταχτοσκούληκα ή καραφατμέ ή αγρότιδες). Η λάρβα είναι γκρίζα ή καφέ και κουλουριάζεται όταν ενοχληθεί. Κατά τη διάρ­κεια της μέρας κρύβεται στο έδα­φος και τρέφεται τη νύχτα με στελέ­χη φυτών. Τα ακμαία είναι πεταλού­δες γκρίζες ή καφέ που έλκονται από το φως (εικόνα 2). Τα αβγά τους τα αφήνουν στο έδαφος. Διαχειμά­ζουν στο στάδιο της πούπας ή της νεαρής λάρβας. Η παρασιτική σφή­κα είναι αρπακτικό των κοφτοσκούληκων. Για να τα εμποδίσουμε δη­μιουργούμε φράγματα σκορπώντας καλαμποκάλευρο ή πίτουρα γύρω από κάθε φυτό ή τοποθετώντας κο­λάρα γύρω από το λαιμό. Ο βάκιλος θουριγκιένσις σκοτώνει τις λάρβες.

Φύλλα με κιτρινωπά στίγματα στο πάνω μέρος και λευκή εξάνθηση στο κάτω:

Τα φυτά έχουν προσβληθεί από ωϊδιο. Καθώς η αρρώστια προχωρά οι προσβεβλημένες περιοχές μαυρί­ζουν και θρυμματίζονται (εικόνα 1,1). Το ελέγχουμε ψεκάζοντας με μαγει­ρική σόδα και σαπούνι (1 κουταλιά σόδα και 1 κουταλάκι σαπούνι σε 1 λίτρο νερό) με θειάφι ή με χαλκό.

Φύλλα με άσπρα - χαλκόχρωμα στίγματα:

Ψάχνουμε για θρίπα. Αυτό το μι- κροσκοπικό έντομο μοιάζει με σπό­ρο πιπεριάς. Οταν οι προσβολή είναι σοβαρή σαπίζουν τα φύλλα του λάχανου. Τα ελέγχουμε με κολλώδεις παγίδες μπλε χρώματος και ψεκασμούς με εντομοκτόνα σαπούνια. Φροντίζου­με να γίνεται καλή διαβροχή της κάτω πλευράς των φύλλων γιατί εκεί συγκεντρώνονται οι θρίπες.

Φύλλα με καφέ - γκρι στίγματα και στελέχη με βυθισμένες μελά­νες κηλίδες στο λαιμό:

Μάλλον έχουμε προσβολή από φόμα ή άνθρακα του λάχανου. Κα­θώς οι κηλίδες στα στελέχη μεγα­λώνουν αυτά συστρέφομαι προκαλώντας μάρανση στα φυτά που τελι­κά νεκρώνονται. Τα νεκρά φύλλα παραμένουν κολλημένα στο φυτό (εικόνα 1,5) Για να αντιμετωπίσουμε την αρρώστια, ψεκάζουμε τα στελέ­χη με χαλκό (αποφεύγουμε να κατα­βρέχουμε το έδαφος γιατί είναι τοξικός για πολλούς οργανισμούς του εδάφους συμπεριλαμβανομένου και του γαιωσκώληκα). Προλαβαίνουμε την αρρώστια εφαρμόζοντας 4/έτη αμειψισπορά και φροντίζοντας για την καλή αποστράγγιση του εδά­φους. Είναι απαραίτητη η χρήση απολυμασμένου σπόρου.

Διάτρητα φύλλα με μικρές τρύ­πες:

Ψάχνουμε για τον άλτη των σταυ­ρανθών. Είναι μικρά λεπτά μαύρα σκαθάρια με δύο κίτρινες ή λευκές ρίγες. Οταν ενοχλούνται πηδάνε, (ει­κόνα 1,8) Είναι επικίνδυνα γιατί μετα­δίδουν ιούς και βακτήρια. Τα αβγά τους είναι πολύ μικρά, λευκά και τα γεννούν στο έδαφος. Εχουν 2 γενιές το χρόνο και τα ενήλικα διαχειμά­ζουν σε αγριόχορτα και υπολείμμα­τα του κήπου. Προσβάλλουν επίσης τα μπρόκολα και τα κουνουπίδια.
Μπορούμε να δημιουργήσουμε φράγματα καλύπτοντας τα φυτάρια με πίτουρα και οργανικά υπολείμμα­τα για να εμποδίσουμε το ακμαίο να αφήσει τα αβγά του και φροντίζουμε να είναι καλυμμένα μέχρι τα φυτάρια να αποκτήσουν τουλάχιστον 6 φύλ­λα.
Σκονίζουμε με γη διατομών τα φυτά, (εικόνα 3) (είναι πιθανότατα το πιο αποτελεσματικό εντομοκτόνο ε­παφής, αλλά είναι αρκετά ακριβό. Προέρχεται από απολιθωμένα κατακρη­μνίσματα μικροσκοπικών φυκιών (διάτομα).

Φύλλα κουρελιασμένα με μεγά­λες τρύπες:
Αιτία οι κάμπιες
1.  Ψάχνουμε για την πιερίδα του λάχανου. Είναι μια βελουδένια στην αφή ανοιχτοπράσινη κάμπια με κί­τρινη ρίγα. Αφήνει σκούρα πράσινα περιττώματα στα φύλλα. Σαν ενήλι­κο είναι άσπρη πεταλούδα με 2 ή 3 μαύρα στίγματα στα φτερά της (ει­κόνα 1,4). Τα αβγά της είναι κιτρινω­πά σφαιρικά με κορυφή και τα αφή­νει πάνω στα φύλλα. Εχει 2-3 γενιές το χρόνο και διαχειμάζει στο έδα­φος ή κοντά στο φυτό σαν πούπα ή λάρβα. Προσβάλει ακόμη κουνουπί­δια, ρέβες, σινάπι, ραδίκια, παντζά­ρια.

Βοηθά στην αντιμετώπιση της αν στο τέλος της καλλιεργητικής πε­ριόδου γίνει καλλιέργεια του εδά­φους σε βάθος 18-20 cm αφού έχου­με απομακρύνει όλα τα φυτικά υπο­λείμματα τα οποία κομποστοποιούμε. Στην περίπτωση που δεν αναπτυ­χθούν υψηλές θερμοκρασίες κατά την κομποστοποίηση θα είναι σαν να βοηθάμε τα έντομα να διαχειμάσουν. Στη φύση υπάρχει ένας ιός ο οποίος σκοτώνει την κάμπια προς το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου. Οι προσβεβλημένες απ’ αυτόν κάμπιες κι­νούνται αργά, κιτρινίζουν και πεθαί­νουν (πιθανόν να πρόκειται για τον Nuclear Polyhedrosis Virus NPV). Μα­ζεύοντας μια ντουζίνα και παραπάνω κάμπιες απ’ αυτές, μπορούμε να φτιάξουμε ένα εντομοκτόνο. Λιώ­νουμε τι κάμπιες και αραιώνουμε το ζουμί με νερό. Στραγγίζουμε και ψε­κάζουμε με το υγρό. Αυτό το σκεύα­σμα δρα πιο αργά από τον Βάκιλο θουριγκιένσις αλλά για μεγαλύτερο διάστημα. Χρειάζονται 3-4 μέρες για να πεθάνουν οι κάμπιες. Ενας ψεκα­σμός αρκεί για όλη την καλλιεργητι­κή περίοδο. Δεν επηρεάζει έδαφος, νερό και περιβάλλον. Οι κάμπιες επί­σης παρασιτούνται από τη σφήκα Vespula sρ (εικόνα 4), αν λοιπόν δούμε “κολλημένα” επάνω τους μι­κρά άσπρα κουκούλια (εικόνα 5), δε βιαζόμαστε να τις μαζέψουμε ή να ψεκάσουμε. Αφήνουμε τη φύση να δουλέψει για μας. Ο βάκιλος θουρι γκίενσις μπορεί να χρησιμοποιηθεί αν έχουμε μεγάλη προσβολή, πρώ­τα όμως δοκιμάζουμε να σκονίσου­με ή να ψεκάσουμε με ξυνόγαλα ή με έκχυμα σκόρδου.
Ακόμη μπορούμε να καλύψουμε τα λάχανα με υλικά που επιτρέπουν στον ήλιο, στον αέρα και στη βροχή να περάσουν αλλά εμποδίζουν τα ενήλικα να αποθέσουν τα αβγά τους. Αν τελικά ψεκάσουμε με βάκιλο θου ριγκιενσις μπορούμε να κάνουμε πιο αποτελεσματικό τον ψεκασμό, προσ­θέτοντας εντομοκτόνο σαπούνι και εκχύλισμα φυκιών. Ψεκάζουμε 3 φο­ρές κάθε 2 εβδομάδες.

2.  Η τριχοπλούζια μπορεί να είναι η άλλη κάμπια που μας προξενεί ζημιές. Είναι πράσινη με απαλές ρί­γες στα πλάγια και κάνει ένα χαρα­κτηριστικό λουπ (εικόνα 1,2) όταν κινείται. Το ενήλικο είναι μια καφετιά πεταλούδα με ασημένια στίγματα στη μέση του κάθε φτερού και πετάει τη νύχτα. Τα αβγά της είναι πρασινόλευκα στρογγυλά και τ’ α­φήνει στην πάνω πλευρά των φύλ­λων του λάχανου. Διαχειμάζει σαν πούπα κολλημένη σ’ ένα φύλλο και νοτιότερα σαν ενήλικο. Προσβάλλει ακόμη φασολάκια, μπρόκολα, κου­νουπίδια, σέλινο, μαρούλια, μαϊντα­νό, αρακά, πατάτες, ραδίκια, σπανά­κια ντομάτα. Η συγκαλλιέργεια με χρυσάνθεμα μειώνει τους εχθρούς του λάχανου αλλά παρατηρήθηκε ότι γίνονται μικρά τα κεφάλια. Επί­σης βοηθά η συγκαλλιέργεια με καυ­τερή πιπεριά, ύσσωπο, κρεμμύδι, δεντρολίβανο, άνηθο, θυμάρι. Μπο­ρούμε κάθε 3 cm να φυτέψουμε σέλι­νο ή άνηθο που έλκει το έντομο, (σαν παγίδα) για να μας δώσει “σινιάλο” για πρώιμες προσβολές.

Και η τριχοπλούζια παρασιτείται από ένα είδος σφήκας καθώς και από άλλα αρπακτικά τα οποία ζουν στα αγριόχορτα, γι’ αυτό καλό είναι να υπάρχει ένας φυσικά κήπος δίπλα στο λαχανόκηπο.

Σε μικρές προσβολές μπορεί να έχουμε καλά αποτελέσματα ψεκά­ζοντας με καυτερή πιπεριά (μισή κούπα αλεσμένη καυτ. πιπεριά σε μισό λίτρο νερό, στραγγίζουμε και ψεκάζουμε 2 φορές κάθε 2,3 μέ­ρες). Προληπτικά μπορούμε να ψε­κάσουμε με Βάκιλο θουριγκιένσις (ποικ. Kurstaki) + εντομοκτόνα σα­πούνια + εκχύλισμα φυκιών κάθε 2 βδομάδες από τη μεταφύτευση μέ­χρι να σχηματιστούν τα κεφάλια, συγχρόνως μπορούμε να δημιουρ­γήσουμε φράγματα γύρω από τα φυτά με πίτουρα. Σκονίζουμε με γη διατομών καλύπτοντας τους βλα­στούς και τα φύλλα εσωτερικά, σκο­νίζουμε τη νύχτα για να μην βλάψου­με τα ωφέλιμα. Ακόμη μπορούμε να ψεκάσουμε με πύρεθρο 2 φορές κάθε 3-4 μέρες ή με ροτενόνη (1% διάλυμα) σε σοβαρές προσβολές. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η ροτε­νόνη σκοτώνει και τα ωφέλιμα. Αν έχουμε σημάδια προσβολής στην κάμπια από τον ιό N.P.V. μπορούμε να ψεκάσουμε όπως και για την πιερίδα.

Κουρελιασμένα φύλλα - κατε­στραμμένα στελέχη:

Ψάχνουμε για ίχνη γυμνοσάλιαγκων. Για την αντιμετώπισή τους βλέπε τεύχος 2 σελίδα 20, 21.

Συγκαλιέργεια:

Τα λάχανα ταιριάζουν με τον αρα­κά και τα μαρούλια. Ακόμη μοιράζο­νται καλά το χώρο με πιπεριές, ντο­μάτες, καρότα και σπανάκι. Παρα­δοσιακά συγκαλιεργούνται με κρεμ­μύδια, σκόρδα, πράσα, δεντρολίβα­νο, φασκόμηλο και θυμάρι . Διαδοχικές καλλιέργειες

Καλλιεργούμε πρώιμες μεσοπρώϊ μες και όψιμες ποικιλίες για να συ­γκομίζουμε για μεγάλη περίοδο. Μπορεί να ακολουθήσει την καλ­λιέργεια του αρακά, φασολιού και μαρουλιού στο χωράφι. Στις νοτιό­τερες περιοχές ακολουθεί το γλυκό καλαμπόκι και το αγγούρι.

Συγκομιδή

Συγκομίζουμε τα άσπρα λάχανα όταν σκληρύνουντα κεφάλια, τα φύλ­λα τους είναι τεντωμένα, συμπαγή, αρκετά βαριά για το μέγεθος τους και το χρώμα τους πράσινο - άσπρο. Τα κόκκινα λάχανα συγκομίζονται όταν αποκτήσουν τα ίδια χαρακτηρι­στικά και το χρώμα τους είναι κόκκι­νο - πορφυρό. Τα λάχανα Savoy θα πρέπει να έχουν ρυτιδωμένα φύλλα και σκουροπράσινο χρώμα.
Σχισμένα κεφάλια έχουν ξεπερά σει την ακμή τους.
Η περίοδος συγκομιδής για τα λάχανα μπορεί να διαρκέσει 4-6 βδο­μάδες ανάλογα με την ποικιλία.

Συντήρηση


Σε πλαστικές σακούλες μέσα στο ψυγείο, θερμοκρασία 1 - 3 ο C και σχετική υγρασία 92 - 95% τα λάχανα μπορεί να κρατήσουν 1-2 βδομάδες.

Οι όψιμες ποικιλίες με σκληρό και κλειστό κεφάλι αν αποθηκευτούν σε υπόγειο με τα κεφάλια κάτω και τις ρίζες επάνω ή αν θαφτούν έξω σε στρώμα άχυρου ή φύλλων ή χώμα­τος μπορούν να συντηρηθούν 4 μή­νες. Στις ψυχρές περιοχές μετά το πέρασμα των παγετών του Φθινοπώ­ρου μπορούν να διατηρηθούν στην ύπαιθρο. Επίσης το λάχανο μπορεί να γίνει τουρσί.

Ηλιοαπολύμανση

Τα έντομα που γεννιούνται στο έδα­φος αποτελούν ένα σοβαρό πρόβλημα για το λαχανόκηπο. Μπορούμε να τα αντι­μετωπίσουμε με ηλιοαπολύμανση. Η ηλιοαπολύμανση γίνεται καλύπτοντας το έδαφος με ένα καθαρό πλαστικό. Η θερ­μοκρασία που αναπτύσσεται κάτω απ’ αυ­τό καταστρέφει τους οργανισμούς του εδάφους και σπόρους αγριόχορτων. Δε θα πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι η ηλιοπαλύμανση καταστρέφει και ωφέλιμα έντο­μα και μικροοργανισμούς του εδάφους γι’ αυτό την χρησιμοποιούμε αυτή την πρακτική μόνο όταν έχουμε ένα σοβαρό εντομολογικό πρόβλημα ή αρρώστια.
Έχουμε καλύτερα αποτελέσματα αν την εφαρμόσουμε στη μέση του καλοκαι­ριού.
Είναι απαραίτητες μακριές - ζεστές ηλιόλουστες μέρες. Αν διακόπτονται από βροχερές μέρες, η θερμοκρασία του εδά­φους δεν παραμένει σταθερή και αρκετά υψηλή για να σκοτώσει τα παθογόνα.

Προετοιμάζουμε το έδαφος όπως θα κάναμε πριν καλλιεργήσουμε. Απομακρύνουμε όλα τα φυτικά υπολείμματα, ισοπε­δώνουμε το έδαφος και ποτίζουμε καλά την έκταση που θα καλύψουμε. Σκάβουμε περιφερειακά ένα αυλάκι βάθους 10-15 cm, καλύπτουμε την περιοχή με νάιλον πάχους 1 - 4 μικρά και θάβουμε τις άκρες του στο αυλάκι. Το αφήνουμε απλωμένο 3-4 βδομάδες.

Μετά το πέρασμα αυτών των εβδομά­δων απομακρύνουμε το νάιλον και εγκαθιστούμε τις καλλιέργειες μας “ενοχλώ­ντας” το έδαφος όσο λιγότερο γίνεται. Η ηλιοαπολύμανση μπορεί να επηρεάσει μόνο 7-12 cm του εδάφους, έτσι βαθύτε­ρη κατεργασία μπορεί να φέρει στην επι­φάνεια σπόρους και παθογόνα που έχουν επιβιώσει. Με την ηλιοαπολύμανση βλά­πτουμε και τους μικροοργανισμούς που βοηθούν στην αποδέσμευση των θρεπτι­κών στοιχείων από την οργανική ουσία, γι’ αυτό το λόγο μετά την εφαρμογή θα πρέπει να προσθέσουμε στο έδαφος ένα εμπλουτισμένο με μικροοργανισμούς υλικό όπως ένα καλοφτιαγμένο κόμποστ.

Κάποια παρασκευάσματα φυτοπρο­στασίας και οργανικά λιπάσματα πιθα­νόν να μην υπάρχουν ακόμη στην Ελλη­νική αγορά, διατίθενται όμως στο εξωτερικό.

Βιβλιογραφία

-  Γενική και ειδική λαχανοκομία, ΘΡΑ­ΣΥΒΟΥΛΟΥ Δ. ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΥ

-  GARDEN PROBLEM SOLVER, JEFF BALL

- HIGH - YIELD GARDENING, HUNT and BORTZ

-  Φυτοπροστασία χωρίς χημικά φυτο­φάρμακα ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΑΝ ΑΓΟΣ Β


Bild
Bild
0 Comments



Leave a Reply.

    ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΕΜΠΑΣ

    Πρώην εκπαιδευτικός ΜΕ(Μαθηματικός)και οικο-γεωργός στο Πήλιο. Από το 1990, που "επανατοπικοποιήθηκε", προσπαθεί δια του "παραδείγματος" να συμβάλει στη διαμόρφωση της κατεύθυνσης της τοπικοποίησης 

    Επικοινωνία: gkolempas@yahoo.gr 

    Αρχείο

    January 2023
    December 2022
    November 2022
    October 2022
    September 2022
    August 2022
    July 2022
    June 2022
    May 2022
    April 2022
    February 2022
    January 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    July 2021
    June 2021
    May 2021
    April 2021
    March 2021
    January 2021
    December 2020
    November 2020
    October 2020
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    January 2020
    July 2019
    April 2019
    February 2019
    January 2019
    November 2018
    September 2018
    August 2018
    May 2018
    December 2017
    November 2017
    August 2017
    May 2017
    March 2017
    February 2017
    December 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    April 2016
    March 2016
    February 2016
    January 2016
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    May 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    September 2012

    RSS Feed

    Bild
    Συμμετέχετε στην εκστρατεία για την ελευθερία των σπόρων

    Η νέα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για την “Εμπορία των σπόρων” είναι μια απειλή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τη Δημοκρατία.

    Συμμετέχετε στη Δήλωση των Ευρωπαίων Πολιτών για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ.
    http://www.seedfreedom.eu/gr/

Powered by Create your own unique website with customizable templates.