Στις φωτοτυπίες μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα που είχαμε δημοσιεύσει στο
περιοδικό "Νέα Σελήνη" για την καλλιέργεια οπωρωφόρων
Zum Bearbeiten hier klicken .

Με ποιό τρόπο έχει μεθοδευτεί η μείωση των μικροκαλλιεργητών στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια;

Πως προωθήθηκαν συγκεκριμένα προϊόντα εις βάρος άλλων με μοναδικό γνώμονα την μεγιστοποίηση του κέρδους και της κατανάλωσης ανεξάρτητα από τις ανάγκες του πληθυσμού;

Πόσο επικίνδυνα είναι τα γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα και με ποιο τρόπο μπορούμε να ελέγξουμε την καθημερινή διατροφή μας;

Πόσο ανεπτυγμένα είναι τα οικοδίκτυα και ο κοινοτισμός; Είναι δυνατή η ανάπτυξη ενος μοντέλου ώστε να επανέλθει η διατροφική κυριαρχία στους καταναλωτές και η παράκαμψη των μεσαζόντων;
Ακούστε τη ραδιοφωνική εκπομπή που κάναμε στο ιντερνετικό ραδιόφωνο radiobubble:
http://liveradio.radiobubble.gr/2012/04/resistencias.html

Τα pellets (συσσωματώματα ή σύμπηκτα βιομάζας) παράγονται από ξύλο (υπολείμματα πριστηρίων, κλαδέματα και άλλα) ή από αγρωστώδη υλικά συνήθως χωρίς καθόλου πρόσθετα. Ως συγκολλητική ουσία χρησιμοποιείται η λιγνίνη που είναι δομικό στοιχείο των φυτών.
Αν χρειαστούν πρόσθετη συγκολλητική ουσία χρησιμοποιούνται φυτικά άλευρα (πχ πατατάλευρο). Αποτελούν επομένως βιομάζα, ανήκουν σαφώς στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και είναι ουδέτερα ως προς την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα κατά την καύση τους, με την έννοια ότι τα υπολείμματα της βιομάζας-αν αφεθούν για αποσύνθεση, χωρίς να καούν-τότε το ποσοστό τους που μετατρέπεται σε αέρια ισοδύναμα του διοξειδίου καταλήγουν έτσι και αλλιώς στην ατμόσφαιρα. Αν όμως αντί να καεί ή να αφεθεί για αποσύνθεση, μετατρέπεται η βιομάζα σε οργανική ουσία μέσω της κομποστοποίησης, τότε επιστρέφει στο έδαφος ο άνθρακας που περιέχει και έτσι όχι μόνο δεν έχουμε εκπομπές διοξειδίου, αλλά αποθηκεύεται στο έδαφος το διοξείδιο της ατμόσφαιρας που έχει ενσωματωθεί στη βλάστηση.
Προφανώς είναι καλύτερα η βιομάζα να μη καίγεται, αλλά να επιστρέφει στο έδαφος. Όμως αν πρόκειται με τη καύση της να αντικαταστήσει τη καύση πετρελαίου, τότε είναι προτιμητέα η καύση της με τη μορφή pellets.
Ήδη στην Ελλάδα η δυναμικότητα παραγωγής pellets υπερβαίνει τους 100.000 τόνους τον χρόνο και το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής εξάγεται ώστε να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο στον οικιακό τομέα. Τα pellets ξύλου χρησιμοποιούνται ευρέως ως καύσιμο οικιακής χρήσης σε πολλές χώρες της Ευρώπης ενώ η αγορά εξοπλισμού θέρμανσης με pellets ξύλου σε πολλές Χώρες επιδοτείται για περιβαλλοντικούς λόγους.
Χονδρικά ως προς το ενεργειακό περιεχόμενο αντιστοιχούν 2 κιλά pellets βιομάζας σε 1 λίτρο πετρελαίου ενώ οι τιμές διαμορφώνονται σήμερα περίπου στα 160-240 ευρώ ο τόνος για τα σύμπηκτα και στα 875 ευρώ το χιλιόλιτρο για το πετρέλαιο θέρμανσης. Η δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους σε συνδυασμό με μία φιλική προς το περιβάλλον στάση αποτελούν σημαντικά κίνητρα για τον οιοδήποτε ιδιοκτήτη κατοικίας να εξετάσει σοβαρά την εγκατάσταση και χρήση καυστήρα pellets βιομάζας στην κατοικία του.

Στην Ελλάδα η σχετική νομοθεσία είναι πεπαλαιωμένη, απαγορεύοντας τη χρήση βιομάζας σε κεντρική θέρμανση στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης με την ΚΥΑ 10315/93 «Ρύθμιση θεμάτων σχετικών με τη λειτουργία των σταθερών εστιών καύσης για τη θέρμανση κτιρίων και ζεστών νερών», όπου κατοικεί και η πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας.

Οι ΜΟ έχουν όλες τις δυνατότητες που χαρακτηρίζουν τη ζωή. Αντεπεξέρχονται
στις ίδιες απαιτήσεις, στις οποίες οι ανώτεροι οργανισμοί για να τα καταφέρουν,
τις κατανέμουν στα διαφορετικά εξειδικευμένα κύτταρά τους.
Ήταν οι πρώτοι οργανισμοί στη γη και έχουν πίσω τους , με απόσταση, την πιό μακροχρόνια περίοδο εξέλιξης. Είναι οι μικρότεροι και πιό πολυάριθμοι οργανισμοί στη βιόσφαιρα. Ο χρόνος αναπαραγωγής τους είναι πολύ πιό σύντομος απ'ό, τι στους άλλους
οργανισμούς.Υπάρχουν MO, οι οποίοι, υπό καλές προϋποθέσεις, μπορούν να
διπλασιαστούν κάθε δέκα λεπτά. Οι MO, σε σχέση με τη βιομάζα τους, επιτυγχάνουν
κατά 100-1000 φορές υψηλότερες αποδόσεις από τα φυτά και τα ζώα. Αυτό το
γεγονός δείχνει το τεράστιο δυναμικό, το οποίο έχουν οι MO.
Λόγω της δομής κυττάρων τους οι MO διαφοροποιούνται.
Οι μονοκύτταροι οργανισμοί με γνήσιο πυρήνα λέγονται ευκαρυώτες. Εδώ ανήκουν οι
άλγες, οι μύκητες και τα πρωτόζωα(βλέπε παρακάτω).
Οι μονοκύτταροι οργανισμοί χωρίς πυρήνα, καλούνται προκαρυώτες. Τέτοιοι είναι τα
ευβακτήρια-συνώνυμα (γενικά) των βακτηρίων ή ως "γνήσια βακτήρια"
ονομαζόμενα-και τα αρχαΪκά βακτήρια. Κανένας οργανισμός δεν αυξάνεται
γρηγορότερα ή μπορεί να περιμένει τόσο πολύ, μέχρι να γίνουν πάλι ευνοϊκές οι
συνθήκες, από τους προκαρυώτες. Οι ακραίες θερμοκρασίες, τα οξέα, οι αλισίβες,
τα άλατα, τα βαριά μέταλλα ή οι επιθετικές χημικές ουσίες μπορούν πολύ λίγο να
επιδράσουν πάνω τους. Οι προκαρυώτες είναι οι μόναδικοί οργανισμοί, οι οποίοι
μπορούν να αναπτυχθούν στο σκοτάδι και εν μέρει χωρίς οξυγόνο, με την παρουσία
μόνο οργανικών ενώσεων.

Η λειτουργία των ΜΟ:
Οι ΜΟ παίζουν αποφασιστικό ρόλο στους κλυκλους της ύλης στον πλανήτη. Είναι σε θέση να αποδομούν τα πιο διαφορετικά υλικά. Οι μαζικά σημαντικότερες βιολογικές και
χημικές μετατροπές στη γη πραγματοποιούνται από τους MO. Οι κύκλοι του
αζώτου, του άνθρακα και του θείου, που λαμβάνουν χώρα στη γη, δεν θα
πραγματοποιούνταν χωρίς MO. Κανένας άλλος οργανισμός στον πλανήτη δεν θα
μπορούσε να επιτύχει αυτήν την υλική μετατροπή.
Οι MO είναι αποσυνθετικοί και μετατρέπουν τα οργανικά υλικά σε μέταλλα , τα οποία μπορούν να απορροφηθούν από τα φυτά(παραγωγοί) και έτσι ο άνθρωπος και τα ζώα(καταναλωτές), μπορούν στη συνέχεια ξανά να τα έχουν στη διάθεσή τους σαν τροφή.
Είναι επίσης σε θέση να αποδομούν μερικά ή ολικά και συνθετικά υλικά, δηλαδή οργανικές ενώσεις, οι οποίες παράγονται συνθετικά από τους ανθρώπους και δεν υπάρχουν στη φύση(άγνωστα για αυτήν).
Με αυτόν τον τρόπο οι ΜΟ συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στον τομέα
Προστασίας του Περιβάλλοντος. Για να χρησιμοποιηθούν όμως σε αυτόν το τομέα(π.χ.
στην επεξεργασία αποβλήτων), πρέπει να είναι με ακρίβεια γνωστές οι
μικροβιολογικές αποσυνθετικές τους επιδόσεις. Ξένα προς τη φύση υλικά, των
οποίων όμως η δομή έχει ομοιότητες με φυσικά υλικά, μπορούν να αποδομηθούν
πλήρως. Αν όμως έχουν πολύ διαφορετικές δομές, τότε αποδομούνται πολύ αργά απο
αυτούς και παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον.
Οι περισσότερες διαδικασίες αποδόμησης των υλικών λαμβάνουν χώρα με την παρουσία Οξυγόνου(αερόβια). Οι αερόβιοι ΜΟ λοιπόν χρειάζονται Οξυγόνο, για να κάνουν τη “δουλειά” τους. Άλλες διαδικασίες αποδόμησης επιτυγχάνονται κάτω από αναερόβιες συνθήκες και ονομάζονται ζυμώσεις.

Μικροοργανισμοί και άνθρωπος:
Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τους ΜΟ στοχευμένα, σε διάφορους
τομείς της ανθρώπινης κοινωνίας, όπως για παράδειγμα στην Υγεία, στη Διατροφή
και στη Προστασία Περιβάλλοντος(Πίν.2). Ο διαχωρισμός των ΜΟ σε χρήσιμους και σε
επιζήμιους, έχει να κάνει με την ανθρώπινη οπτική.
ΜΟ οι οποίοι σαπίζουν είδη διατροφής στη κουζίνα μας, αποκαλούνται από την κοινωνία ζημιογόνοι. Στη φύση όμως αυτοί οι ζημιογόνοι ΜΟ, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλλο στις διαδικασίες αποδόμησης των οργανικών υλικών.
Η μικροβιολογία ασχολείται με τους τρόπους που δρουν οι ΜΟ. Η θεώρηση ωφέλιμων και ζημιογόνων ΜΟ, θα πρέπει να επαναεξετασθεί και να αντικατασταθεί από μια αντικειμενική οικολογική θεώρηση.
Καταρχήν γίνεται πολύ λίγη χρήση των δυνατοτήτων των ΜΟ. Γιαυτό
είναι απαραίτητο ο τομέας της μικροβιολογίας να προχωρήσει παραπέρα. Στους ΜΟ
ενυπάρχει ένα τέτοιο μεγάλο δυναμικό, που μπορεί να λύσει παγκόσμια προβλήματα,
όπως π.χ. ασθένειες(εμβόλια), ενέργεια(βιοαέριο) και ρύπανση του περιβάλλοντος.
Πρέπει να σταθμίσουμε το γεγονός οτι η φύση με τους αφάνταστα μεγάλους αριθμούς
ΜΟ μπορεί να είναι τόσο ευέλικτη και να προσαρμόζεται στις υπάρχουσες κάθε φορά
συνθήκες.
Ανάλογα με το περιβάλλον και την τροφή, αναλαμβάνουν συγκεκριμένα
είδη την αποδόμηση και πολλαπλασιάζονται αντίστοιχα εις βάρος άλλων ειδών.
Η γεωργία είναι μια επέμβαση στους φυσικούς κύκλους. Στη γαλατο-κρεατοπαραγωγή,
όπως επίσης στις καλλιέργειες έχουμε να κάνουμε τοπικά, με διεκδίκηση τροφής, με
εμπλουτισμό ή μεταφορά της. Αυτό έχει μια επίδραση στους πληθυσμούς των ΜΟ. Στη
γεωργία λοιπόν πρόκειται για βελτιστοποίηση των μικροβιολογικών διαδικασιών υπέρ
ημών, των ανθρώπων(γονιμότητα εδάφους, αξιοποίηση της τροφής των ωφέλιμων ζώων). 

Ευκαρυώτες και ο τρόπος δράσης τους:
1. Άλγες:
Περιέχουν χλωροφύλλη και έχουν τη δυνατότητα να κάνουν
φωτοσύνθεση. Μαζί με τα κυανοβακτήρια(παλιότερα ονομάζονταν “κυανοπράσινες
άλγες”) κάνουν το πρώτο βήμα για το σχηματισμό οργανικών ουσιών, από ανόργανα
υλικά(πρωτοπαραγωγή)
2. Μύκητες:
Δεν περιέχουν χλωροφύλλη και δεν είναι έτσι σε θέση να κάνουν φωτοσύνθεση. Έχουν
ανάγκη από οργανικές ουσίες, σαν τροφή. Η μισή ποσότητα της βιομάζας του εδάφους
σχηματίζεται από τους μύκητες. Η περιεκτικότητά τους στο νερό είναι πολύ χαμηλή.
Αξιοποιούν σχετικά δύσκολα για επέμβαση υποστρώματα, όπως ξύλο, δέρμα ή
υδρογονάνθρακες. Ανώτερα φυτά εξαρτώνται από μύκητες, τα λεγόμενα μυκόριζα. Αυτά βοηθούν τα φυτά να προσλαμβάνουν ανόργανα συστατικά από το έδαφος και αντίστοιχα τροφοδοτούνται από τα φυτά με προϊόντα της φωτοσύνθεσής τους
(ριζοσυμβίωση)
3. Πρωτόζωα:
 Εμφανίζονται σε αερόβια και αναερόβια περιβάλλοντα και μπορούν να ζουν είτε ανεξάρτητα, είτε σαν παράσιτα. Συμμετέχουν στην αποδόμηση των οργανικών ουσιών.

Σύνοψη των δυνατοτήτων εφαρμογών των ΜΟ
(Περιοχή εφαρμογών -Τομέας οικονομίας -Παραδείγματα προϊόντων)
1. Υγεία: στη Φαρμακοβιομηχανία για
αντιβιοτικά, στεροειδή, ορμόνες, ρυθμιστές του ανοσιοποιητικού συστήματος,
αντισώματα, διαγνωστικά(διαδικασίες ανίχνευσης), ένζυμα π.χ. στον καθορισμό του
ζακχάρου του αίματος
2. Διατροφή: στη Βιομηχανία ποτών και
τροφίμων, βιομηχανία ζωοτροφών , αγροχημικών-γεωργίας για Ένζυμα (π.χ. ένζυμα
ενίσχυσης διάσπασης), αμινοξέα, αρωματικές ουσίες, καλλιέργειες εκκίνησης
ζυμώσεων(π.χ στη παραγωγή ψωμιού, κρασιού, γιαουρτιού, ξινολάχανου), πρωτεϊνες,
βιοφυτοφάρμακα, φυτικοί ρυθμιστές ανάπτυξης, αζωτοβακτιρίδια
3. Απόκτηση-ανάκτηση υλικών και ενέργειας: στη Χημική βιομηχανία και
τηνΑνακύκλωση: Αιθανόλη, οργανικά οξέα(π.χ. κιτρικό οξύ), βιοαέριο
4. Προστασία περιβάλλοντος: στον καθαρισμό αποβλήτων-στην εξυγείανση
εδάφους- στον καθαρισμό του αέρα και νερών με ανάκτηση φωσφόρου, ανάκτηση
μετάλλων και εξάλειψη νιτρικών. Επίσης στη κομποστοποίηση, ζύμωση σκουπιδιών,
εξυγείανση επιβαρυμένων χώρων, εξαερισμός βιομηχανικών χώρων και στάβλων


Για τη πιο σημαντική κατηγορία ΜΟ, τους αναγενητικούς ενεργούς
μικροοργανισμούς(ΕΜ), έχουμε γράψει σε προηγούμενες αναρτήσεις. Ειδικά για την
εφαρμογή τους σε καλλιέργειες, αλλά και σε άλλους τομείς βλέπετε στην ιστοσελίδα
της της ΟΙΚΟ-ΕΜ:
http://www.oiko-em.gr/index.phpoption=com_content&view=article&id=104&Itemid=111

Η συγκεκριμένη δράση έγινε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού
προγράμματος «NOVAGRIMED: γεωργικές καινοτομίες σε μεσογειακές περιοχές», ενώ το τεχνικό κομμάτι της παραγωγής βιομάζας από αγριοαγγινάρα κάλυψε ο Ν. Δαναλάτος Καθηγητής Γεωργίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Αντικείμενο η παρουσίαση των απαιτούμενων διαδικασιών που μπορούν να
υιοθετήσουν τα αγροτικά νοικοκυριά προκειμένου:
α) να καλλιεργήσουν ενεργειακά φυτά για την παραγωγή βιομάζας,
β) να τη μεταποιούν οι ίδιοι και
γ) να την αξιοποιήσουν για τη θέρμανσή τους, εξασφαλίζοντας πλήρη ενεργειακή αυτονομία και απεξάρτηση από το πετρέλαιο.
 Ο μόνος τρόπος
να αντισταθούμε στα παιχνίδια του εμπορίου είναι να γίνουμε εμείς παραγωγοί για να
συμπιέσουμε τους όρους που πάνε να επιβάλλουν τα εμπορικά δίκτυα.
 Η πρόταση εστιάζεται στην στήριξη στους αγρότες να ενσωματώσουν 5-10
στρέμματα σε κάθε εκμετάλλευση. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως 2 τόνοι
αγριοαγγινάρας αντιστοιχούν σε ένα τόνο πετρέλαιο, ενώ η παραγωγή εξαρτάται από
τις συνθήκες, ενώ μετρήσεις που έχουν γίνει στην Θεσσαλία δίνουν παραγωγές από
600 κιλά ως 4 τόνους/στρ ή αν μπορούσε να κάνουμε μια αντιστοιχία με το σιτάρι
4-5 φορές η απόδοση του σιταριού στην περιοχή.
Θα μπορούσαν να επικρατήσουν 3 σενάρια και το πέλετ να παράγεται  σε:
• ατομικό επίπεδο με pelletizer κόστους 1500 ευρώ
• γειτονιάς (10 οικογένειες) κόστους 4000
• μεγάλη επένδυση, όπου ο κάθε δημότης θα πάει τη βιομάζα και θα παίρνει
πελλέτα.

Τονίζεται η σημασία της παραγωγής πελλέτας σε τοπικό επίπεδο,
γιατί δεν μπορεί πχ να έρχεται από άλλη χώρα, να κουβαλάει ένα μεγάλο ενεργειακό
αποτύπωμα και να έχει κόστος μεταφοράς μεγαλύτερο από το κόστος παραγωγής.

Μελέτη που έγινε στον Δήμο Αλμυρού σχετικά με τα αποθέματα βιομάζας έδειξε
πως θα μπορούσε να γίνει μια επένδυση τόσο για την παραγωγή πελέτας όσο και για
την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και μάλιστα αυτό έχει μια κοινωνική διάσταση
με το Δήμο να κάνει την επένδυση και να τροφοδοτεί με ενέργεια – θέρμανση
σχολεία, κοινωνικές επιχειρήσεις κλπ.
Σε ένα άλλο επίπεδο
προτείνεται η δημιουργία ενός ενεργειακού συνεταιρισμού στα πρότυπα της ενεργειακής συνεταιριστικής στην Καρδίτσα. Θα πρέπει να γίνει σαφές πως το τρόπος που θα γίνουν οι χειρισμοί θα πρέπει να εστιάζονται σε τοπικό επίπεδο, ώστε παράλληλα να ενισχύεται η τοπική οικονομία. Επίσης οι πολίτες δεν πρέπει μόνο να βλέπουν τι χρήματα θα πάρουν πχ από τη νέα ΚΑΠ αλλά πως θα μειώσουν αυτά που ξοδεύουν.
Γιατί αν το κόστος αγοράς της πελλέτας είναι 250 -300 ευρώ ο τόνος, ενώ το
κόστος αν ο γεωργός την παράγει είναι 50-60 ευρώ, αντιλαμβανόμαστε το όφελος.
Επίσης ένα μέρος της παραγομένης βιομάζας μπορεί να διοχετευθεί
τοπικά π.χ. στις τουριστικές επιχειρήσεις του Πηλίου, ή της λίμνης Πλαστήρα
ενισχύοντας την τοπική οικονομία και αν αντίστοιχα οι κατασκευές των μηχανημάτων
γίνονται από κάποιες τοπικές επιχειρήσεις καταλαβαίνουμε πως το όφελος είναι
απείρως μεγαλύτερο.

Για την αγριοαγγινάρα λοιπόν η οποία αναφέρεται στην Ηλιάδα σαν
ενεργειακό μάλιστα φυτό (χρήση για καύση) η αφετηρία είναι πως παίρνουμε ένα
ζιζάνιο, ένα φυτό που οι αγρότες έμαθαν να το πολεμούν και το κάνουμε φίλο της
γεωργίας. Αναφορικά με τις συνθήκες καλλιέργειας είναι ένα φυτό που όταν
καλλιεργείται για ενέργεια δεν απαιτεί εισροές, λιπάσματα και φυτοφάρμακα ενώ
μπορεί να δώσει λύσεις σε περιοχές που έχουν μεγάλο πρόβλημα νιτρορύπανσης. 
Μάλιστα έγινε μια πιο συγκεκριμένη πρόταση για εκτεταμένη καλλιέργεια
αγριοαγγκινάρας σε τέτοιες περιοχές φέρνοντας σε αντιπαραβολή το τεράστιο κόστος
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κυρίως στα νησιά όπου η παραγωγή στηρίζεται στο
πετρέλαιο. Η πρόταση μάλιστα της χρήσης βιομάζας σύμφωνα με τον εισηγητή είναι
πολλαπλά πιο συμφέρουσα από την επένδυση στην αιολική ενέργεια .
Τέλος αναφορικά με τον καλλιεργητικό κύκλο να πούμε πως μιλάμε για πολυετή
καλλιέργεια, η οποία συγκομίζεται Ιούλιο – Αύγουστο και μπορούν να
χρησιμοποιηθούν και μηχανήματα από άλλες καλλιέργειες για τη συλλογή της.