Είναι ο κόσμος ενός μικρού - προς το παρόν κινήματος «διαφορετικών» πολιτών-προσώπων- που την προηγούμενη 30ετία προσπαθούσαν "δια του παραδείγματος" να αναδείξουν ένα άλλο τρόπο ζωής και να προτείνουν μια διαφορετική κοινωνικοπολιτική πράξη και δράση, πέρα από το κυρίαρχο νεοελληνικό κοινωνικό παράδειγμα και την πολιτική-κομματική στάση.
Σήμερα στα πλαίσια της συνολικής κρίσης και του "ναυαγίου" του μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθήθηκε στη χώρα, θεωρούμε ότι η στροφή προς την "επανατοπικοποιημένη" κοινωνία μπορεί να αφορά σε ένα ευρύτερο σύνολο στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας.
Περισσότεροι πολίτες της βλέπουν ότι είναι αναγκαίο να ξεπερασθεί το παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό μοντέλο "ανάπτυξης" που μας οδηγεί σε οικονομικές και οικολογικές καταστροφές. Από την άλλη αντιλαμβάνονται όλο και περισσότεροι, ότι για να είναι αυτό δυνατό, θα χρειασθεί ένα σημαντικό μέρος της νεολαίας και των ανέργων των πόλεων να μετεγκατασταθεί με δημιουργικό τρόπο στην περιφέρεια. Για να την αναζωογονήσουν και να στραφούν στην ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με εφαλτήρα τον αγροδιατροφικό τομέα και την μεταποίηση και όχι μόνο με τις υπηρεσίες και τον υπερδιογκωμένο μέχρι σήμερα τριτογενή τομέα και τον τουρισμό.
Η νέα ριζοσπαστική πολιτική που προτείνουμε, θα χρειασθεί να αγνοήσει όλα τα μέχρι τώρα ανυπόστατα για την ευζωία μας κριτήρια, όπως τα χρήματα που κατέχουμε, το ατομικό ή συνολικό ΑΕΠ, τα χρέη κ.λπ., και να νοηματοδοτήσει με νέες έννοιες και αξίες, την καθημερινότητα του "μέσου" πολίτη. Να δημιουργήσει μια νέα ατομική και κοινωνική συνείδηση, η οποία συνδέοντας το παλιό με το καινούργιο θα κατανοήσει ότι επιτέλους θα χρειασθεί να αλλάξουμε πορεία και αντί να τρέχουμε σήμερα όλο και πιο γρήγορα και να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα επιφανειακά, να πηγαίνουμε πιο αργά και σε βάθος, όπως παλιότερα. Αντί να επιδιώκουμε όλο και περισσότερα, να στραφούμε στην ποιότητα και την επάρκεια, γιατί τα λιγότερα είναι συνήθως αρκετά. Αντί να συμπεριφερόμαστε όλο και πιο ανταγωνιστικά, να αρχίζουμε να συνεργαζόμαστε με αλληλοστήριξη και αλληλεγγύη. Αντί να τα κάνουμε όλα πιο μεγάλα και να ταξιδεύουμε όλο και πιο μακριά, να γλυκοκοιτάξουμε τα πιο μικρά που είναι συνήθως όμορφα, τα πιο κοντινά και τοπικά που μας είναι γνώριμα. Αντί να αγοράζουμε και να χρησιμοποιούμε πράγματα μιας χρήσης και με ημερομηνία λήξης, να προτιμάμε τα πιο γερά και να τα επισκευάζουμε για επανάχρηση, όπως το κάνανε οι παλιότεροι, ίσως από ανάγκη τότε, αλλά από ανάγκη δε θα το κάνουμε και στο μέλλον; Αντί για τα απρόσωπα και ομογενοποιημένα αντικείμενα της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής, να αναπτύξουμε τα πιο όμορφα που θα ταιριάζουν στον καθένα χωριστά και προσωπικά, χρηστικά κατασκευάσματα της μεταβιομηχανικής εποχής. Και το πιο βασικό: Αντί μόνο για όποιον έχει χρήματα να τα εξασφαλίζει μέσω της αγοράς, να διανέμονται πιο δίκαια, για τον καθένα που το έχει ανάγκη, από τον καθένα που μπορεί!
Όλα αυτά τα χρόνια κάποιοι προσπαθούσαμε να υλοποιήσουμε κάποιες πλευρές αυτής της πρότασης, σαν επιλογή, και σαν τρόπο ζωής. Επιλέξαμε και επιδιώξαμε την ευζωία αντί την «ευημερία». Δεν ισχυριζόμαστε ότι το πετύχαμε σε μεγάλο βαθμό στην πράξη. Κάποια στοιχεία της όμως μπορέσαμε να βιώσουμε και κυρίως να τα διαμορφώσαμε και στη θεωρία.
Χρησιμοποιούμε τον όρο «ευζωία» (ευ ζωή, καλή ζωή) για να τον ξεχωρίσουμε από τον όρο «ευημερία» (ευ ημέρα, καλή ημέρα) που χρησιμοποιείται σήμερα από όλους σαν στόχος της «ανάπτυξης». Άλλο να περνάς τη μέρα σου καλά, και άλλο να έχεις μια ποιότητα συνολικά σε όλη τη ζωή σου. Άλλο να νομίζεις ότι ήλθες στη ζωή για να τρέχεις, να δουλεύεις όσο γίνεται περισσότερο, να αποκτάς περισσότερα χρήματα για να καταναλώνεις όσο γίνεται περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες-εμπορεύματα, θεωρώντας-χωρίς να έχεις το χρόνο να σκεφθείς- ότι «ευημερείς» και άλλο να περιορίζεις τις καταναλωτικές σου ανάγκες υιοθετώντας ένα μοντέλο «εθελούσιας ολιγάρκειας», να καταναλώνεις δηλαδή λιγότερους αλλά επαρκείς πόρους και ενέργεια, ζώντας μια καλύτερη συνολική ζωή, ανακαλύπτοντας την ποιότητα και την αξία χρήσης των προϊόντων και έχοντας επαρκή χρόνο στη διάθεσή σου για αυτοανάπτυξη, αυτοπραγμάτωση και εμβάθυνση στα νοήματα της ζωής.
Κατευθυντήρια γραμμή για την ευζωία -αξιοβίωτη ζωή προτείνουμε τα οκτώ Ε:
- Επιβράδυνση στον χρόνο: Όχι όλο και πιο γρήγορα και επιφανειακά, αλλά πιο αργά και σε βάθος!
- Εγγύτητα στον χώρο: Όχι όλο και πιο μεγάλα, όλο και πιο μακριά και παγκοσμιοποιημένα, αλλά πιο μικρά, πιο κοντά και τοπικά!
- Επάρκεια στην ιδιοκτησία, στα μέσα και τους πόρους διαβίωσης: Όχι όλο και περισσότερα, αλλά ποιότητα, επάρκεια, τα λιγότερα είναι συνήθως αρκετά! Όχι μιας χρήσης και με ημερομηνία λήξης, αλλά καλύτερα και πιο γερά! Όχι απρόσωπα και ομογενοποιημένα, αλλά πιο όμορφα και προσωπικά !
- Ενσυναίσθηση στις διανθρώπινες σχέσεις και στις σχέσεις με τις άλλες μορφές ζωής: Όχι εμπορευματοποίηση και ωφελιμισμός, αλλά αναγνώριση της διαφορετικότητας και συμπάθεια-αλληλοστήριξη!
- Έξοδος από την αγορά: Όχι μόνον για όποιον έχει χρήματα μέσω της αγοράς, αλλά πιο δίκαια, για τον καθένα που το χρειάζεται, από τον καθένα που μπορεί!
- Επαναοικειοποίηση τόπων, Κοινών συλλογικών αγαθών και χρόνου: Όχι καταστροφή τόπων και Κοινών με «ανάπτυξή» τους και αύξηση του εργάσιμου χρόνου, αλλά αποκατάσταση, επανάκτηση, υποστήριξή τους και αύξηση του ελεύθερου προσωπικού χρόνου για αυτοπραγμάτωση-αυτοανάπτυξη!
- Ευρύτητα στη γνώση και τις δεξιότητες: Όχι εξειδίκευση και προώθηση του μονοδιάστατου οικονομικού ατόμου, αλλά ολιστική πολύπλευρη γνώση και ολοκληρωμένα πρόσωπα!
- Επανανοηματοδότηση στη συνείδηση και τη ζωή: Όχι όλο και πιο ανταγωνιστικά, αλλά συνεργατικά και αλληλέγγυα! όποιος φροντίζει για όλους, φροντίζει και για τον εαυτό του!
Διακατεχόμαστε μάλλον από την αθεράπευτη ελπίδα ότι ο άνθρωπος θα επιλέξει- ή τελικά θα αναγκασθεί- να στραφεί πάλι προς τις δύο «μάνες» που τον έφεραν σαν είδος ως εδώ. Την πρωταρχική μάνα γαία που τον γέννησε και τον τρέφει, και τη δεύτερη μάνα του που είναι η ομάδα, η κοινότητα, η κοινωνία, στα πλαίσια των οποίων μπορεί να εξασφαλίσει όχι μόνο την επιβίωση, αλλά και το ευ ζειν που λέγανε οι αρχαίοι μας, το buen vivir που λένε σήμερα οι ιθαγενείς λαοί.
Η επιστροφή προς αυτές τις δύο μάνες δεν θα είναι προς τα πίσω, αλλά… προς τα εμπρός. Οι κόρες και οι γιοί, τα παιδιά και τα εγγόνια της σημερινής γενιάς των ανθρώπων, θα χρειασθεί, όχι μόνο να παίρνουν από αυτές τις μάνες και να τις εξαντλήσουν, όπως το κάνανε οι μέχρι τώρα γενιές. Θα χρειασθεί να τις φροντίσουν κιόλας, για να μπορούν να πορεύονται μαζί και στο μέλλον. Επιστροφή σημαίνει να ρίχνουμε ματιές προς τα πίσω για να ξαναπιάσουμε κάποια θετικά νοήματα του παρελθόντος, να τα αναδείξουμε στο παρόν, να τα πλέξουμε με καινούργια νοήματα και αξίες, ώστε να έχουμε ξανά το νήμα που θα μας οδηγήσει στην ευζωία των σημερινών και των μελλοντικών γενιών. Το προς τα εμπρός έχει να κάνει επομένως με τη διαμόρφωση του ευτοπικού μας μέλλοντος υπό τις νέες συνθήκες που υπάρχουν και που απαιτούν αποκατάσταση των μέχρι τώρα καταστροφών και επαναφορά της οικολογικής ισορροπίας. Η ελπίδα μας στηρίζεται ακριβώς εκεί, ότι δηλαδή κάποια στιγμή ο σημερινός homo oeconomicus θα ξαναγίνει ο homo sapiens sapiens, ο «σοφός μοντέρνος άνθρωπος», και θα παραιτηθεί από την επέκταση της κυριαρχίας του σε όλο τον πλανήτη και θα αποφασίσει να ενταχθεί με ισορροπία στο φυσικό και κοινωνικό οικοσύστημα.
Να επιστρέψουμε λοιπόν στον κάθε Τόπο, για να δημιουργήσουμε τις Ευτοπίες των διαφορετικών κόσμων μας, την πολυνησία της νέας Ατλαντίδας μας!
Να δημιουργήσουμε τον νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα βάλει σε κίνηση όλη την κοινωνία, ώστε να βρεθεί σε περίοδο μετάβασης προς έναν μετακαπιταλιστικό πολιτισμό, αφήνοντας πίσω τη δυστοπία του σημερινού κόσμου, που έχει βάλει στόχο «να αυτοκτονήσει με το κουστούμι και το πυρούνι»(Γιάννης Μακριδάκης).
Nα αναβιώσουμε το κοινοτικό πνεύμα για να ξεπεράσουμε όχι μόνο την κρίση, αλλά και για να αποχαιρετήσουμε τον καπιταλισμό.
Θα χρειασθεί να στηριχθούμε στις κοινότητες κάθε είδους- αστικές ή της υπαίθρου, αλλά και επαγγελματικές, κοινωνικής ή συνεργατικής οικονομίας, τις κοινότητες ενδιαφερόντων ή του διαδικτύου(π.χ. κοινότητες «κοινής χρήσης» κατοικιών, αυτοκινήτων κ.λπ) -σαν κύτταρα της νέας κοινωνίας που θα επιδιώξουμε. Μιας κοινωνίας της δημοκρατικής αυτονομίας και του ομοσπονδιακού κοινοτισμού.