Με το μεγάλο κοινωνικοπολιτικό πείραμα της Ροζάβα στη Συρία τα τελευταία χρόνια, έχουμε ασχοληθεί από την αρχή και επισταμένα σε αυτή την ιστοσελίδα. Ήταν για μας ένα παράδειγμα εφαρμογής του οράματος μιας αμεσοδημοκρατικής –κοινοτικής-οικολογικής-αποαναπτυξιακής- ισότητας φύλων κοινωνίας, στις δύσκολες συνθήκες εμφυλίου και γεωπολιτικού πολέμου, καθώς και οικονομικού εμπάργκο από όλες τις πλευρές που αναμειγνύονται ακόμα στην περιοχή. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις και τις επιθέσεις κυρίως της Τουρκίας στα μεθόρια και την κατοχή της στο καντόνι του Αφρίν, επικρατεί η εντύπωση ότι το εγχείρημα της Δημοκρατικής Αυτονομίας «πνέει τα λοίσθια». Παρακάτω, μέσα από μια ιστορική αναδρομή των όσων διαδραματίσθηκαν στη Ροζάβα τα τελευταία χρόνια, θα προσπαθήσουμε να διαυγάσουμε τις δυνατότητες για ένα ευτοπικό, εφικτό και επιθυμητό μέλλον, όχι μόνο για τη Ροζάβα, αλλά για όλη τη Συρία και τη Μέση Ανατολή.
Μέχρι το 2015 το ριζοσπαστικό αυτό πολικοκοινωνικό πείραμα στη Ροζάβα είχε αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, παρά τις αντίξοες συνθήκες στις οποίες λάμβανε χώρα. Πολλά κινήματα –Κοινοτισμού και Κοινών, Αποανάπτυξης , Άμεσης Δημοκρατίας, Οικολογίας κ.λπ.-σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρούσαν τη Δημοκρατική Αυτονομία να εξελίσσεται ως μια ριζικά δημοκρατική πολιτική εναλλακτική λύση στη Μέση Ανατολή. Οι θρυλικές Μονάδες YPG και YPJ είχαν αποκρούσει τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στο Kobanî και αυτό κυρίως το γεγονός έβαλε τη Ροζάβα στο κέντρο του ενδιαφέροντος του διεθνούς αντιαυταρχικού –αντιεξουσιαστικού- αποαναπτυξιακού κινήματος . Οι διεθνιστές εθελοντές ταξίδευαν στην περιοχή για να βοηθήσουν στα οικολογικά εγχειρήματα και να ενταχθούν στον κλιμακωτό πόλεμο κατά του ISIS. Η Ροζάβα δεν ήταν ουτοπία, αλλά ένα κοινωνικοπολιτικό πείραμα σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.
Μετά και την απώθηση του ISIS- προς το τέλος του 2015- από ολόκληρη την περιοχή, με τη βοήθεια βέβαια και της αεροπορικής υποστήριξης του διεθνούς συνασπισμού κατά του ISIS, υπήρξε μετασχηματισμός των YPG στις λεγόμενες Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) και της πολιτικής πτέρυγάς τους, δηλαδή το Συριακό Δημοκρατικό Συμβούλιο (SDC)- με τη στήριξη και τον στρατιωτικό εφοδιασμό των ΗΠΑ. Αυτό προανάγγειλε την αρχή μιας νέας εποχής, η οποία κορυφώθηκε με την εξάρθρωση του ISIS από το τελευταίο προμαχώνα του στο Bāghūz στις αρχές του 2019. Όμως τότε η Τουρκία και οι πληρεξούσιοί της Τζιχαντιστές εισέβαλαν στο Afrin. Οι τοπικές δυνάμεις YPG δεν ήταν μέρος της συμφωνίας ΗΠΑ-SDF και δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν την περιοχή από μόνες τους, ενάντια στον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ.
Κατά τη διάρκεια της άμυνας στο Afrin, τα λαϊκά εγχειρήματα των οικολογικών και των γυναικείων κινημάτων μεταφέρθηκαν σε άλλες περιοχές της Rojava, αλλά η λήψη πολιτικών και στρατηγικών αποφάσεων της Επανάστασης μετατοπίσθηκε -όλο και πιο συγκεντρωτικά- στο πλαίσιο των SDF και σύμφωνα με τις προτεραιότητες της συνεργασίας τους με τις ΗΠΑ. Υπήρξε επανασχεδίαση και επαναξιολόγηση των στόχων και πρακτικών της Δημοκρατικής Αυτονομίας υπό το πρίσμα της διεξαγωγής του πολέμου κατά του ISIS. Αυτή η μετατόπιση της εξουσίας από το πολυεπίπεδο Συμβουλιακό Σύστημα του Λαού προς το στρατιωτικό βραχίονα των SDF, συνέπεσε με την αναπαραγωγή των κρατικών θεσμών στο εσωτερικό της αυτοδιοικούμενης Rojava, προκειμένου να ανταποκριθεί στις υλικοτεχνικές απαιτήσεις μιας ιστορικής στρατιωτικής εκστρατείας που καμία άλλη γεωπολιτική δύναμη στην περιοχή δεν είχε τη θέληση να εκτελέσει επί εδάφους.
Με την επίθεση της Τουρκίας στην Rojava τον Οκτώβριο του 2019, οι SDF έπρεπε να αντιμετωπίσουν το δίλημμα της ίδιας της θεσμικής τους επιβίωσης από τη μια, και της κύριας αποστολής τους που ήταν η υπεράσπιση των αρχικών θυλάκων της επανάστασης κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Τουρκίας, από την άλλη. Οι Αμερικανοί είχαν εκμεταλλευτεί από τη μια τις τουρκικές φοβίες για το πείραμα της Ροζάβα, και από την άλλη τις δυνάμεις και τις αδυναμίες των SDF ως εμπροσθοφυλακή της Δημοκρατικής Αυτονομίας, για να τις αναγκάσουν σε αυτή τη διπλή δέσμευση, όλη την προηγούμενη περίοδο. Οι εξελίξεις όμως μετά την επίθεση της Τουρκίας ανάγκασε τις SDF να επιλέξουν μάλλον την επιβίωσή τους και δευτερευόντως την προστασία των κουρδικών εδαφών, θέτοντας σε κίνδυνο το μέλλον της Δημοκρατικής Αυτονομίας.
2. Το πισωγύρισμα: από τη Δημοκρατική Αυτονομία των Συνελεύσεων και Συμβουλίων, στη στρατιωτικοποίηση κοινωνίας και οικονομίας
Ο σχηματισμός των SDF ήταν εν μέρει απάντηση στο ρόλο που έπαιξε η Τουρκία στη γιγάντωση του ISIS ως πληρεξούσιού της για την εξάλειψη των Κούρδικων πληθυσμών στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία. Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ είχαν χρηματοδοτήσει μια αναποτελεσματική και αντικουρδική συριακή αντιπολίτευση. Αφού οι Ρώσοι μπήκαν στον συριακό εμφύλιο πόλεμο το 2016, οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν πλέον να επιμένουν στη χαμένη πλευρά του εμφυλίου. Το σχέδιο των SDF ήταν να εξαλείψουν το ISIS στο σύνολό του, προκειμένου να εξουδετερώσουν τις τουρκικές προσπάθειες να χρησιμοποιήσουν το Ισλαμικό Κράτος ως αντικουρδικό πληρεξούσιο στην περιοχή. Εάν η Τουρκία επρόκειτο να επιτεθεί στη Rojava από το Βορρά και το ISIS από το νότο, οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές. Το ISIS έλεγχε τη πλούσια σε πετρέλαιο επαρχία Deir EZ-Ζορ, στην Ανατολική Συρία, και με το εμπόριο του πετρελαίου της χρηματοδοτούσε τις στρατιωτικές του μονάδες στο Ιράκ και τη Συρία.
Αλλά οι ανάγκες αυτής της επίθεσης-όπως προαναφέρθηκε- απαίτησαν παραπέρα στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας και της οικονομίας, και την συγκεντρωποίηση και εδραίωση της λήψη στρατηγικών αποφάσεων σε στρατιωτικά όργανα που συνδέονται με τις ΗΠΑ, δηλαδή τις SDF. Το νέο αυτό καθεστώς ανέβασε μεν το επίπεδο ασφαλείας που παρείχαν οι YPG- σαν πλειοψηφική κουρδική ραχοκοκαλιά των SDF- όμως η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρεί -και το τονίζει έναντι του ΝΑΤΟ, των Αμερικάνων και των Ρώσσων-τις SDF ως «τρομοκρατική οργάνωση». Το καθεστώς του Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε το πρόσχημα της φερόμενης «Κουρδικής Κυριαρχίας» στη βόρεια Συρία και έβαλε μπροστά μια σταδιακή στρατηγική πολλαπλών βημάτων για την διάλυση, την απομόνωση και την εξάλειψη της Δημοκρατικής Αυτονομίας στη Rojava.
3. Το ντόμινο των αντεπαναστατικών εξελίξεων
Η επίθεση της Τουρκίας ξεκίνησε το 2016 με την λεγόμενη «ασπίδα του Ευφράτη» στη βόρεια Συρία για να διαχωριστούν τα καντόνια του Afrin και του Kobanî. Η κατάληψη και η εθνική κάθαρση του απομονωμένου καντονίου του Afrin ακολούθησαν. Η συμφωνία -το Σεπτέμβριο του 2019- για την «ασφαλή ζώνη» μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Τραμπ, ήταν να «εκκαθαριστεί» μια ευρεία λωρίδα -στα σύνορα της Rojava με την Τουρκία, 30 χιλιομέτρων βάθους και 120 χιλιομέτρων μήκους- από τις YPG και τις αμυντικές δομές τους. Αυτή η ζώνη χωρίζει τα καντόνια Kobanî και Jazira. Εβδομάδες αργότερα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέβηκε στο βάθρο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και υποσχέθηκε να επανεγκαταστήσει τα 3.000.000 των Σύριων προσφύγων που διαμένουν σήμερα στην Τουρκία[1] σε αυτή τη ζώνη, για να αλλάξει τη σύνθεση του πληθυσμού.
Οι SDF απάντησαν εκχωρώντας ένα στρατηγικό τμήμα πέντε χιλιομέτρων της προτεινόμενης «ασφαλούς ζώνης» στην Τουρκία ως ρυθμιστικό χώρο, αλλά αυτός ο συμβιβασμός οδήγησε μόνο σε μια προσωρινή και σταδιακή απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βορειοανατολική Συρία. Με τη διάλυση της άμυνάς τους, οι YPG δεν ήταν σε θέση για μια διαρκή αντίσταση κατά μήκος των συνόρων, ενάντια στα κοινά πλέον Αμερικανικά και Τουρκικά συμφέροντα στη Συρία-κοινά έναντι του Ασάντ-Ρωσίας και του Ιραν.
Στη συνέχεια, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (TAF) και οι μισθοφόροι της Τζιχαντιστές επιδόθηκαν σε βομβαρδισμούς και λεηλασίες των πόλεων και χωριών στη Rojava, εκτοπίζοντας 400.000 ανθρώπους, σκοτώνοντας και πληγώνοντας αμέτρητους αμάχους με αυτή την εκστρατεία. Λίγο μετά την πτώση των βασικών μεθοριακών πόλεων του Serê Kaniyê (Ras al-Ayn) και του Geri Spi (Tell Abyad), ο διοικητής των SDF Mazlum Abdi παρέδωσε τη Rojava στον Σύριο Πρόεδρο Bashar al-Assad.
Ο συριακός αραβικός στρατός του Ασάντ (SAA) μετακόμισε στις υπό επίθεση περιοχές και μαζί με τις SDF που υπερασπίστηκαν το Βορρά για λίγες μέρες -μέχρι να μεσολαβήσει ο Mike Pence για μια συμφωνία εκεχειρίας στην Άγκυρα. Η συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας ανάγκασε τις SDF να υποχωρήσουν 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα, ενώ παραβιάστηκε από τη μεριά του τουρκικού καθεστώτος με την έναρξη χημικού πολέμου. Οι SDF υποχωρώντας από τα σύνορα επαναλαμβάνουν τις εκκλήσεις τους για να μείνουν οι ΗΠΑ στη Συρία. Ο Ερντογάν συμφώνησε στη συνέχεια για μια άλλη μόνιμη κατάπαυση πυρός, αυτή τη φορά με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Λίγο μετά, οι Αμερικανοί επέστρεψαν στη βόρεια Συρία μετά από μια παύση στην περίοδο μεταξύ της πρώτης Τουρκικής επίθεσης και της Ρωσικής διαμεσολάβησης κατάπαυσης του πυρός. Διευκολύνοντας την αποσπασματική παράδοση της Rojava στον Ασάντ και την Τουρκία, οι ΗΠΑ κατόρθωσαν να υπονομεύσουν σοβαρά την Δημοκρατική Αυτονομία της Ροζάβα σαν ελπιδοφόρο παράδειγμα για τη Μέση Ανατολή, σε μόλις δύο εβδομάδες.
Η Ροζάβα βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση, επειδή η αμερικανική στρατηγική εξωτερικής πολιτικής και των δύο κυβερνήσεων- Ομπάμα πριν και Τραμπ μετά- ήταν να δημιουργήσει μια προσεκτική αντεπανάσταση στην περιοχή. Ο οπλισμός και ο μετασχηματισμός των SDF σε ένα «αντι-ISIS» όργανο, έπαιξε ένα κεντρικό ρόλο σε αυτήν την αποτρόπαια στρατηγική. Η Συμμαχία με τις SDF επέτρεψε στις ΗΠΑ για να γίνει συμπρωταγωνιστής των εξελίξεων στη Συρία, με λιγότερο από 1.000 αμερικανικές «μπότες στο έδαφος». Μόλις οι Αμερικανοί δημιουργήσουν βάσεις οπουδήποτε στον κόσμο, όπως έκαναν σε 21 διαφορετικές τοποθεσίες στη Rojava, κανένας στρατός από μόνος του δε μπορεί να έχει το σθένος να τους αναγκάσει να φύγουν.
Το φάντασμα των συνειδητοποιημένων υποτίθεται SDF υπηρέτησε επίσης τον αμερικανικό στόχο για περιορισμό και έλεγχο της στροφής της Τουρκίας προς στη Ρωσία, ενώ η αυξανόμενη δύναμη των SDF χτύπησε καμπανάκι στην Τουρκία, ώστε να προτιμήσει τη στρατιωτική δράση έναντι της διπλωματίας στη Rojava. Αυτός ο φαύλος κύκλος ανάγκασε τελικά τις SDF σε έναν αποφασιστικό πόλεμο με την Τουρκία. Θα ήταν από τις τελευταίες πάντα επιλογές των Αμερικανών να στηρίξουν την επανένταξη της Rojava στη Συρία ( εις βάρος των ξεπερασμένων πια συμφερόντων των ΗΠΑ) έναντι της διασφάλισης της ανεξαρτησίας της Rojava από τη Συρία (μια αρχειακή απόρριψη από τη μεριά της Τουρκίας). Αυτό ήταν μια αντίφαση που οι ΗΠΑ καλλιεργούσαν και εκμεταλλεύονταν και τις δύο πλευρές, το διάστημα που υπήρχε ακόμα ο ΙΣΙΣ. Επειδή όμως στη συνέχεια η Τουρκία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει καλύτερα τα μελλοντικά αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, από ότι οι SDF-από τις οποίες οι Αμερικανοί είχαν πάρει ήδη ότι ήθελαν- οι Αμερικανοί έγειραν περισσότερο προς την Τουρκία, αφού-παρά τις διακηρύξεις Τραμπ-δεν επρόκειτο ποτέ να αποσυρθούν από τη Συρία και δεν σχεδίαζαν ποτέ να χάσουν το βασικό έδαφος επιρροής της από τους Ρώσους και τους Ιρανούς.
Πραγματικά, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας της τουρκικής εισβολής, οι δεξαμενές σκέψης στην Ουάσιγκτον ψιθύριζαν ήσυχα για το αναπόφευκτο της υποχώρησης των SDF σε μια περιοχή νότια της Rojava-μια περιοχή με αραβική πλειοψηφία , γνωστή ως κοιλάδα του μέσου Ευφράτη. Τα πράγματα δεν πήγαν βέβαια εντελώς όπως τα σχεδιάσανε, αλλά καθώς ο μηχανισμός εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ είχε αντιδράσει πλήρως στο σύμφωνο SDF-Ασάντ, καταρτίστηκε μια λεγόμενη στρατηγική αντίστροφης πορείας (ως σχέδιο β) για να ωθήσει τις πρώην επαναστατικές SDF να ανασυγκροτηθούν ως πληρεξούσιος της αραβικής πλειοψηφίας και των Κούρδων της κοιλάδας του μέσου Ευφράτη. Ενώ αρχικά αρνήθηκαν αυτό το ρόλο, οι SDF τελικά αποφάσισαν ότι μια αμερικανική παρουσία στη κοιλάδα του μέσου Ευφράτη θα αντισταθμίσει τη Ρωσία και την πρωτόγνωρη θέση του Ασάντ στην κουρδική Rojava.
Με τις αμυντικές της δυνάμεις εξορισμένες από τη Ροζάβα και επανεγκαταστημένες προς το παρόν στην κατοικημένη από αραβική πλειοψηφία ανατολική Συρία, η μοίρα της επανάστασης στη Ροζάβα -μετά την εκ των πραγμάτων εκδίωξη των SDF από την περιοχή- κρέμεται από την ωμή ισορροπία των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και δυνάμεων:
4. Η Μετα-Ροζάβα
Σε τέτοιες στιγμές υπάρχει μια επιλογή που πρέπει να γίνει μεταξύ της εγκατάλειψης ενός ονείρου και της πίστης σε ένα συμβάν του μεγέθους της Ροζάβα. Με δύο ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ως φύλακες και με τους ομοίους τους Ασάντ και ENKS ως αντιπάλους, η δυνατότητα για μια ανθεκτική και πολιτική πρακτική διαδικής εξουσίας- ως ριζικό τρόπο για να σώσουμε τις ριζοσπαστικές πτυχές της επανάστασης στη Ροζάβα-θα πρέπει να διερευνηθεί με επιμονή και υπομονή. Οι SDF θα είναι καθοριστικές για την προστασία αυτών των πτυχών της-σε αυτό το πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί-εάν εξελιχθούν σε κάτι περισσότερο από στρατιωτική διοίκηση της επανάστασης. Αλλά θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας πάντα το Γκραμσιανό παιχνίδι στρατηγικής, σύμφωνα με το οποίο «ό, τι κάνει κανείς, παίζει πάντα το παιχνίδι κάποιου». Τα ιδεολογικά πλαίσια του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού και της Δημοκρατικής Αυτονομίας του Οτσαλάν, προέβλεπαν τα μέσα για ένα πολιτισμικό πόλεμο εν μέσω του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Η ιδέα του -πίσω από αυτό το πολύπλοκο πλαίσιο στη Συρία- ήταν να παιχθεί με επιδεξιότητα το παιχνίδι του Gramsci - ανατρέποντας τους κανόνες και το πλαίσιο των κυρίαρχων μέχρι τότε παικτών. Η απαραίτητη όμως αυτή επιδεξιότητα, απαιτούσε συνειδητούς και εξειδικευμένους πολιτικούς παίκτες από τη μεριά του κινήματος της Δημοκρατικής Αυτονομίας. Με τον Οτσαλάν στη Φυλακή και μια νοοτροπία «μεσιανισμού» παρούσα στο κουρδικό κίνημα αντίστασης, υπήρξε δυσκολία στο να αναδειχθούν στα πλαίσιά του κατάλληλοι επιδέξιοι τέτοιοι παίκτες. Για παράδειγμα, οι ηγέτες των SDF πίστευαν ότι ελέγχουν το παιχνίδι με τους Αμερικανούς και δήλωναν στη Le Monde(ο διοικητής Nasrin Abdullah): «Δεν έχουμε ξεχάσει το ρητό ότι οι μόνοι φίλοι των Κούρδων είναι τα βουνά, αυτό συνεχίζει να είναι αλήθεια. Θέλω να επισημάνω ότι εμείς δεν πήγαμε στην Αμερική, η Αμερική ήρθε σε εμάς, αυτή είναι η διαφορά. Εμείς έχουμε στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ για να πολεμήσουμε την τρομοκρατία του ISIS και τους υπόλοιπους τρομοκράτες, για αυτόν τον σκοπό είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τον οποιοδήποτε, είτε είναι οι ΗΠΑ είτε είναι η Ρωσία». Στο τέλος αποδείχθηκε όμως ότι το έχασαν το παιχνίδι.
Για να προβλέψουμε και στη συνέχεια ένα ριζοσπαστικό μέλλον για τη Ροζάβα θα πρέπει να κάνουμε μια παράκαμψη για να δούμε την προέλευση του εγχειρήματός της, στα πρώτα χρόνια του ΡΚΚ και της σκέψης του Αμπντουλάχ Οτσαλάν ή του «Apo»- όπως έμεινε γνωστός από αγάπη από τους οπαδούς του-που αναδείχθηκε ο πνευματικός πατέρας του κινήματος και στρατηγικός του εγκέφαλος. Στο κείμενό μας: «Από τoν Bookchin στον Öcalan: Δημοκρατικός Συνομοσπονδιακός Κοινοτισμός και η επανάσταση στη Rojava» κάνουμε μια προσπάθεια να συνδέσουμε τον Οτσαλάν με τον Συνομοσπονδιακό Κοινοτισμό του Μπούκτσιν, από τον οποίο επηρεάσθηκε η σκέψη του, παράλληλα με τον επηρεασμό από τους Ζαπατίστα.
Στα πλαίσια αυτής της σκέψης, σχεδιάστηκαν τα μέσα για μια σταδιακή μετατροπή της ζωής και της πολιτικής στη Συρία και τη Μέση Ανατολή, που όμως χρειαζόταν πολλές δεκαετίες για την εφαρμογή τους-και οι Αμερικανοί γνώριζαν αυτό το απαραίτητο μεγάλο χρονικό διάστημα για το ξεδίπλωμα της Δημοκρατικής Αυτονομίας και την ολοκλήρωσή της. Η ώθησή τους για την επιθετική νότια επέκταση των SDF ανάγκασε τα περιβάλλοντα κράτη- φορείς του συγκεντρωτισμού-να συνασπισθούν γύρω από τα κοινά τους συμφέροντα που απειλούνταν από τη συμμαχία ΗΠΑ-SDF και να τοποθετηθούν εχθρικά στο εγχείρημα της Δημοκρατικής Αυτονομίας. Αυτό αύξησε παραπέρα την εξάρτηση της Rojava από τις ΗΠΑ για προστασία. Όπως έκανε φανερό ο Mazlum Kobanî το 2017: «ο κύριος λόγος που οι σχέσεις μας με την Τουρκία χάλασαν... είναι η στρατηγική σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ ημών και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό επιδείνωσε τις ανησυχίες της Τουρκίας, τους φόβους της».
Ο αυξανόμενος επίσης ρόλος των ΗΠΑ στη Rojava, έφθασε στα ύψη την εχθρότητα των περιβαλλόντων εθνών-κρατών και των αριστερών κινημάτων της περιοχής, καθώς ενίσχυσε την αντίληψη για μια επανάσταση στη Rojava με ένα «κουρδικά-καθοδηγημένο» και «αμερικανικά-υποστηριγμένο» πρόγραμμα, που θα « διαιρέσει τη Μέση Ανατολή». Έτσι υποβαθμίσθηκε η δυνατότητα για περιφερειακή εξάπλωση και επιρροή της επανάστασης. Η δυναμική των SDF ως στρατιωτική εμπροσθοφυλακή διευκόλυνε αυτόν τον φαύλο κύκλο μεταξύ της εμπιστοσύνης και της απομόνωσης από τους πολίτες. Οι SDF υπέφεραν από μια κρίση νομιμότητας στη βορειοανατολική Συρία μετά από τη γρήγορη πρώτη επέκταση στο νότο στο πλαίσιο του συντηρητικού και φυλετικά διαφορετικού πληθυσμού της κοιλάδας του μέσου Ευφράτη. Στην πλειοψηφία τους, οι αραβικές παραστρατιωτικές οργανώσεις που σχημάτισαν –μαζί με τις YPG-τις SDF ήταν κυρίως φυλετικές και η υποταγή τους στις SDF ήταν προσανατολισμένη γύρω από τις τακτικές συμμαχίες που στάθηκαν δυνατές από τη συνεχιζόμενη αμερικανική παρουσία στη Rojava.
Εν τω μεταξύ στη Rojava, οι YPG και η πολιτική τους πτέρυγα, το κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), δεν απόκτησαν ποτέ την πολιτική κυριαρχία. Παρά την αυξανόμενη δημοτικότητά τους και την ηγεμονία, πολλοί Κούρδοι της Συρίας παρέμειναν συντηρητικοί και εμπιστεύτηκαν το ENKS. Όσο για τα σημαντικά μέλη της συριακής και Αρμενικής Κοινότητας, αποτελούν την παραδοσιακή αστική τάξη της περιοχής και τα ενδιαφέροντά τους υπόκεινται στη διατήρηση των ταξικών τους συμφερόντων. Μόνο η διαχείριση των κλιμακούμενων απειλών του ISIS και της Τουρκίας, επέτρεψε στις SDF να οικοδομήσουν τη δική τους ηγεμονία σε αυτό το νέο κλίμα.
Η λογική της κυριαρχίας εδαφών σε αυτές τις συγκρούσεις, και οι υλικοτεχνικές ανάγκες που επιβλήθηκαν στην πολιτική της Rojava από την εδαφικότητα, υπονόμευσαν τις ικανότητες της Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού και της Δημοκρατικής Αυτονομίας για την αντιμετώπιση των συγκεντρωτικών τάσεων του κράτους. Τον συγκεντρωτισμό της εξουσίας στη στρατιωτική διοίκηση της επανάστασης, τον διευκόλυναν οι Αμερικανικές προτεραιότητες στην περιοχή και αυτό πήγε προς τα πίσω το πρόγραμμα της πολιτιστικής εξέλιξης στην περιοχή. Πολιτισμικά, η ριζοσπαστική φαντασίωση μιας επανάστασης που είχε θέσει το καθήκον του τερματισμού της πατριαρχίας-ανδροκρατίας και του πολέμου στη Μέση Ανατολή με την αλλαγή κυρίως της ανδρικής νοοτροπίας, υποχώρησε. Μέσω των υπαγορεύσεων της Αμερικανικής στρατηγικής, που αντιμετώπιζαν τη Ροζάβα ως μέσο- επί του εδάφους-κατά της Νέμεσης του ISIS, οδηγήθηκε η επανάσταση σε άλλη διαλεκτική, πέρα της φυλετικής και κοινωνικής ισότητας, πέρα της ισότητας των πολιτών στις αποφάσεις για τη ζωή τους.
Είναι κατανοητό ότι τα τραύματα και οι θυσίες των μαχών κατά του ISIS, του τουρκικού στρατού και των πληρεξουσίων του, έχουν παγιοποιηθεί, αλλά το δημοφιλές φαντασιακό της Rojava διατηρείται στη συλλογική συνείδηση του παγκόσμιου κινήματος και οι εμπειρίες της μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποτροπή τέτοιων καταστροφών στο μέλλον. Το ISIS ήταν και δεν είναι φάντασμα ή δικαιολογία για τον πόλεμο, αλλά ένας πραγματικός εχθρός όλων των ανθρώπων της Μέσης Ανατολής και ιδίως των γυναικών. Η ύπαρξή του ενίσχυσε- από τη μια- την εντολή που πήραν οι SDF για να προστατεύσουν την περιοχή με όλα τα απαραίτητα μέσα, αλλά ενίσχυσε επίσης την ανησυχία για την αφήγηση των αμερικανικών συνασπισμών για να «νικήσουν τον τρόμο». Πίσω από τα παρασκήνια, παρά την εμφάνισή τους σαν υποστηρικτές της Rojava και της θέσης της στη Συρία, οι Αμερικανοί διεξήγαγαν στην πραγματικότητα ένα διαβρωτικό πόλεμο ελιγμών για τη διατήρηση των συμφερόντων τους.
Η εναλλακτική λύση στην «αυτονομία» που στηριζόταν από τις ΗΠΑ ήταν η επιστροφή στη ζωή υπό το καθεστώς του Ασάντ, στο οποίο όμως χρεώνεται το πρώην απαρτχάιντ κατά των Κούρδων της Συρίας. Το επιθυμητό σενάριο για τη Rojava ήταν μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του ΡΚΚ και της Τουρκίας με τη μεσολάβηση του Οτσαλάν, για να αμβλύνει τις τουρκικές πιέσεις από τα σύνορα. Το εφιαλτικό σενάριο ήταν η τουρκική κατοχή της Rojava. Γνωρίζοντας αυτά, οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Ρωσία, ο Άσαντ και το Ιράν συμμετείχαν στην ίδια αποτρόπαια προσέγγιση: να θέσουν τη Rojava προ δύσκολων καταστάσεων ώστε η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της να αναγκαστεί να δώσει προτεραιότητα στον συγκεντρωτισμό της εξουσίας για να μπορέσει να υπερασπιστεί τη Rojava.
Αυτή η ιμπεριαλιστική στρατηγική επιδείνωσε την αποσύνδεση μεταξύ της «Μπουκτσινοποίησης» της πολιτικής ζωής και πρακτικής εσωτερικά στη Rojava και της μαρξιστικής-ρεαλιστικής προσέγγισης των SDF σε αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί εξωτερική πολιτική της Rojava. Το επαναστατικό έργο στη βάση και από τη βάση μπορεί να συνεχιζόταν ανεμπόδιστα, αλλά η ίδια η βάση αποκλειόταν όλο και περισσότερο από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην κορυφή των SDF. Η αποσύνδεση της βάσης, δηλαδή των συνελεύσεων των Κοινοτήτων και των Τοπικών Λαϊκών Συμβουλίων, από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, οδήγησε στη λανθασμένη αντίληψη ότι η συνεργασία με τους Αμερικανούς ήταν απαραίτητη για να κάνει συνταγματικές παραχωρήσεις προς τη Ροζάβα το καθεστώς Ασάντ. Στην πραγματικότητα όμως οι Αμερικανοί αποθάρρυναν την είσοδο του SDF στην ειρηνευτική διαδικασία με τον Ασάντ . Μαζί με το Ιράν, την Τουρκία και τη Ρωσία, οι Αμερικανοί απέκλεισαν επίσης τη Rojava από τις συνομιλίες που υποστηρίζονται από τον ΟΗΕ σχετικά με το σύνταγμα της Συρίας.
Οι επίκαιρες δυσκολίες του Ασάντ στην κατάκτηση αντιπολιτευόμενων περιοχών στην επαρχία Ιντλίμπ –όπου επικρατούν οι τζιχαντιστές σύμμαχοι του Ερντογάν- είναι ένα σαφές σημάδι ότι στις συγκρούσεις ενδέχεται να απέχουν οι 100.000 μαχητές των SDF. Αν οι SDF είχαν διαπραγματευτεί με το καθεστώς από θέση ισχύος πολύ πριν από την τουρκική επίθεση, η προοπτική διατήρησης μιας αυτόνομης τοπικής πολιτοφυλακής για την προστασία της πολιτικής διοίκησης στη Rojava θα ήταν μια ισχυρή πιθανότητα.
Συμπερασματικά, η σημερινή δυναμική του αδιεξόδου μεταξύ Ασάντ και SDF δεν είναι μη αναστρέψιμη. Ρωγμές μπορεί να προκύψουν στην ηγεμονία των SDF στη κοιλάδα του μέσου Ευφράτη, εάν οι μεγαλύτερες φυλές της Μέσης Ανατολής που έχουν την έδρα τους εκεί επαναλαμβάνουν εκκλήσεις για συμφιλίωση με τον Ασάντ. Και αν οι Ρώσοι γίνουν λιγότερο ανεκτικοί στη συμμαχία των SDF με τις ΗΠΑ, μπορεί να επιλέξουν να αποδυναμώσουν τις SDF χρησιμοποιώντας το Κομπάνι ως μοχλό σε μια μελλοντική συμφωνία με την Τουρκία, και αντικαθιστώντας τα Τοπικά Συμβούλια τα οποία είναι ευθυγραμμισμένα με τις YPG και τις SDF στις παραμεθόριες περιοχές. Εάν καταφέρουν να ελέγξουν πλήρως την πόλη Ayn Issa , όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της πολιτικής πτέρυγας των SDF, δηλαδή το Συριακό Δημοκρατικό Συμβούλιο (SDC), οι Ρώσοι ενδέχεται επίσης να προσπαθήσουν να ενθαρρύνουν τις εξίσου κουρασμένες SDC να διαχωρισθούν στα εξ ων συντέθηκαν.
Σε κάθε περίπτωση, η αφοσίωση του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης προς τη Ροζάβα θα πρέπει να παραμείνει με εκείνους που μένουν πίσω για να υπερασπιστούν τα απομεινάρια της επανάστασης. Προκειμένου να οργανωθούν για την επόμενη φάση της. Που θα είναι η δημιουργία «ενός αμεσοδημοκρατικού συστήματος για όλους τους συριακούς λαούς και να διαδώσει αυτό το μοντέλο σε ολόκληρη τη Συρία». Η σύνδεση με την παραγκωνισμένη σουνιτική αντιπολίτευση της Συρίας παραμένει το πιο δύσκολο εγχείρημα, αλλά αξίζει τον κόπο για το κίνημα της Δημοκρατικής Αυτονομίας της Rojava.
Η Τουρκία θα πιέσει για παράταση της παραμονής της στην περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχό της στη βόρεια Συρία για όσο διάστημα συνεχίζεται η εταιρική σχέση ΗΠΑ-SDF, προκειμένου να αναγκάσει τις SDF να βασιστουν περαιτέρω στις ΗΠΑ και έτσι να αποτρέψει την ανάπτυξη μιας συμφωνίας μεταξύ του καθεστώτος Ασάντ και των SDF. Από ότι φαίνεται από τις διεθνείς εξελίξεις στην περιοχή της Μ.Ανατολής, τα αμερικανικά στρατεύματα θα παραμείνουν στις βάσεις Deir ez-Zor και al-Tanf στην ανατολική Συρία για ένα προβλέψιμο μέλλον. Για να κρατήσουν τη Ρωσία και τον Ασάντ υπό έλεγχο, αλλά κυρίως να μην επιτρέψουν την επέκταση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή, οι Αμερικανοί θα παραμείνουν γερά δεμένοι στη βόρεια Συρία και τα σύνορα με το Ιράκ, για όσο διάστημα η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν παραμένει προκλητική. Είναι πιθανό ότι μια συμφιλίωση μεταξύ του Ιράν και της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ νεοφιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης βρίσκεται στον ορίζοντα, σαν απάντηση στην περαιτέρω απομόνωση και τις διεθνείς κυρώσεις για το Ιράν. Η κατάργηση των επιδοτήσεων καυσίμων - η οποία πυροδότησε τον τελευταίο γύρο των διαδηλώσεων στο Ιράν - είναι πιθανά μέρος ενός μεγαλύτερου προγράμματος χειρουργικής οικονομικής λιτότητας που προετοιμάζει την κρατική οικονομία της χώρας για την «απορρύθμιση» και την ένταξή της στην «ελεύθερη αγορά». Αν γίνει αυτό, τότε δεν θα χρειάζεται πλέον να παραμένουν άλλο οι αμερικάνικες δυνάμεις στην περιοχή, ανεξάρτητα αν θα βρίσκεται ή όχι ο Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ.
Αυτό θα είναι και το παράθυρο ευκαιρίας των SDF για να βρουν μια εναλλακτική λύση στην αμερικανική προστασία, και να προετοιμάσουν την αυτοδιοίκηση-αυτοκυβέρνηση και την κοινωνία στη Rojava για την επιστροφή στην επικράτεια της Συρίας και την διεκδίκηση της Δημοκρατικής Αυτονομίας για όλη τη χώρα. Δεν θα είναι ανοιχτό για πολύ καιρό. Θα υπάρχει από τώρα και μέχρι του χρονικού ορίου όπου θα επιτευχθεί μια μετάβαση του Ιράν στη νεοφιλελεύθερη νομιμότητα — που θα σηματοδοτεί και το τέλος μιας εποχής «παριών κρατών». Από την άλλη, η αυστηροποίηση του ασφυκτικού ελέγχου του διεθνούς κρατικού συστήματος στις διάφορες εκδηλώσεις του κουρδικού αντιστασιακού κινήματος της διασποράς θα πρέπει να χρησιμεύσει ως αφύπνιση και έλεγχο πραγματικότητας για τη συμπαράταξη SDC/SDF. Αυτή η συμπαράταξη θα χρειασθεί να εξελιχθεί πολιτιστικά και στρατηγικά για να πλεύσει στο νέο κλίμα στη Συρία, όπου η κατάσταση είναι τόσο απρόβλεπτη που δε μπορεί να κάνει κανείς εικασίες πέρα από το ότι ήρθε η ώρα για μια άλλη επανάσταση στη Rojava.
Για να πάρει σάρκα και οστά κάτι τέτοιο, θα χρειασθεί, για παράδειγμα, να αρθεί η πρόσφατη μείωση των εκφράσεων διεθνούς αλληλεγγύης προς τη Rojava, θα χρειασθεί να την εμπνεύσει ξανά διατηρώντας τον εναλλακτικό λόγο και την πολιτική της Δημοκρατικής Αυτονομίας και του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού. Η μείωση της αλληλεγγύης οφειλόταν εν μέρει στην παρωδία του νεοφιλελεύθερου λόγου των καθιερωμένων πολιτικών εκφραστών των SDF/SDC, των εγκαταστημένων σε καπιταλιστικές μητροπόλεις. Εάν οι SDF/SDC δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συμμετάσχουν με τέτοιους πολιτικούς σε διάλογο, το κίνημα της Rojava θα πρέπει να αντιπροσωπευθεί σε αυτόν τον διάλογο που γίνεται στις καπιταλιστικές μητροπόλεις, από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του, τους εκλεγμένους από τη βάση που υλοποιεί τις ριζοσπαστικές πτυχές του εγχειρήματος.
Για την αντιμετώπιση αυτού του ελλείμματος, η ιεραρχία από πάνω προς τα κάτω θα πρέπει να αντιστραφεί: η λαϊκή βάση με τις συνελεύσεις και τα συμβούλιά της θα πρέπει να αποφασίζει για τα μακροπρόθεσμα ζητήματα και τους ηγέτες που θα εκφράζουν τις συλλογικές αποφάσεις τις σχετικές με τη διαχρονική τακτική και στρατηγική. Η ιδέα είναι να εκπαιδευθεί η επόμενη γενιά της Ροζάβα σχετικά με την τέχνη και την επιστήμη της στρατηγικής και τη χάραξη δρόμων και τρόπων έκφρασης και υλοποίησης αποτελεσματικών θετικών αλλαγών στην καθημερινότητα των ανθρώπων, καθώς και αποτελεσματικής οργάνωσης της έκφρασης διεθνούς αλληλεγγύης. Αυτά δεν είναι εύκολο να ολοκληρωθούν σε έναν θύλακα που καταλαμβάνεται από την Τουρκία και ελέγχεται από το Ιράν, τη Ρωσία, τον Άσαντ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η πιο αξιέπαινη πτυχή του σχεδίου της Rojava ήταν πάντα η βούληση να ωθήσει και να επεκτείνει τα όρια του πολιτικά δυνατού.
Ολοκληρώνοντας τις σκέψεις πάνω σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία του κινήματος της Rojava και του ευρύτερου Κουρδικού Αντιστασιακού Κινήματος, το οποίο-σύμφωνα με το σύνθημά του- δεν σταματά ποτέ να αντιστέκεται, θεωρούμε ότι είναι καιρός να δείξει την ανθεκτική του στάση και να εμπνεύσει με τη δική του βούληση και την ανάγκη των ανθρώπων γενικότερα για δημοκρατία και αυτοκυβέρνηση με ένα ομοσπονδιακό δημοκρατικό σύστημα συμβουλίων-σαν εναλλακτική στην έννοια του συγκεντρωτικού εθνικού κράτους- στα πλαίσια μιας παρατεταμένα απορυθμισμένης και ασταθούς Μέσης Ανατολής. Μια τέτοια προσέγγιση δεν απαιτεί έναν επιθετικό πόλεμο και επέκταση εδαφών στο όνομα της επιβίωσης ή κατά της τρομοκρατίας. «Το δικό μας σχέδιο δεν είναι να δημιουργήσουμε ένα εθνικό κράτος. Το σχέδιό μας είναι μια Ομοσπονδία για την περιοχή… Η Συρία, μην ξεχνάτε, ήταν εθνικό κράτος και είδατε τα αποτελέσματα. Η καταστροφή που έφερε το συριακό καθεστώς έναντι των ίδιων των πολιτών του είναι απείρως μεγαλύτερη από αυτή που προξένησε το Ισραήλ ή οποιοσδήποτε άλλος. Εμείς δεν επιμένουμε σε αυτό, στη συγκρότηση ανεξάρτητου Κουρδιστάν… θα συνεχίσουμε το μοντέλο που εφαρμόζουμε και θα αγωνιζόμαστε για μία συνομοσπονδία μεταξύ όλων των λαών», υποστηρίζει ο Siham Queryo, που ήταν πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων στο καντόνι της Τζαζίρα.
Μια τέτοια προσέγγιση, συνεπάγεται βασικά την επιστροφή στις ικανότητες του πλαισίου διαδικής εξουσίας. Επιστροφή στη δημοκρατική συνομοσπονδιακή εξουσία της πρώτης φάσης της Δημοκρατικής Αυτονομίας, μέσω και της θεωρητικής αναδιαμόρφωσης των πολιτών και της παραπέρα ανάπτυξης των ικανοτήτων τους για διαρκή, αποτελεσματική και δημοκρατική αυτοάμυνα των γυναικών και των ανδρών κατά της καπιταλιστικής και ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης. Στα διδάγματα της γλυκόπικρης κληρονομιάς της πρώτης φάσης της Ροζάβα, μπορεί να βρεθούν εκείνα τα βήματα και να χαραχθεί ο κατάλληλος δρόμος για μια Μετα-Ροζάβα, ενάντια στα αντιεπαναστατικά σχέδια για την περιοχή. Και αυτό θα χρειασθεί να επιδιωχθεί σε κάθε περιοχή της Συρίας από τους κατοίκους της, ανεξάρτητα αν είναι Κούρδοι ή από άλλες φυλές. Και σε κάθε περιοχή της Μέσης Ανατολής, ιδίως στις παλαιστινιακές περιοχές της.
Είναι βέβαια προφανές ότι και στην Τουρκία, το Κουρδικό Κίνημα Αντίστασης θα πρέπει να συνεχίσει την οικοδόμηση μιας οργάνωσης της πολιτικής ζωής βασισμένης στις κοινότητες και τους δήμους και στην ελεύθερη ένωση δήμων, κοινοτήτων, λαϊκών συνελεύσεων, ενώσεων γυναικών, συνεργατικών εργαζομένων και συνεταιρισμών ή φοιτητών κ.λπ, έστω και κάτω από συνθήκες διώξεων και κατατρομοκράτησης του τουρκικού καθεστώτος, ώστε κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον να είναι δυνατή και στην Τουρκία η Δημοκρατική Αυτονομία..
[1] Αυτούς τους πρόσφυγες, καθώς και τους νέους από την επαρχία Ιντλίπ-όπου η Τουρκία με τους πληρεξούσιούς της συγκρούεται πια με το καθεστώς Ασάντ- εργαλειοποιεί και χρησιμοποιεί στο γεωπολιτικό παιχνίδι του ο Ερντογάν και ενάντια στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Στα σύνορα βέβαια της Ελλάδας στέλνει κυρίως πρόσφυγες από άλλες χώρες και Σύριους που δεν θέλουν να επιστρέψουν στη Συρία, αλλά να περάσουν στην Ευρώπη.
- Από τις YPG, YPJ και MGRK στις SDF και SDC
Μέχρι το 2015 το ριζοσπαστικό αυτό πολικοκοινωνικό πείραμα στη Ροζάβα είχε αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, παρά τις αντίξοες συνθήκες στις οποίες λάμβανε χώρα. Πολλά κινήματα –Κοινοτισμού και Κοινών, Αποανάπτυξης , Άμεσης Δημοκρατίας, Οικολογίας κ.λπ.-σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρούσαν τη Δημοκρατική Αυτονομία να εξελίσσεται ως μια ριζικά δημοκρατική πολιτική εναλλακτική λύση στη Μέση Ανατολή. Οι θρυλικές Μονάδες YPG και YPJ είχαν αποκρούσει τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στο Kobanî και αυτό κυρίως το γεγονός έβαλε τη Ροζάβα στο κέντρο του ενδιαφέροντος του διεθνούς αντιαυταρχικού –αντιεξουσιαστικού- αποαναπτυξιακού κινήματος . Οι διεθνιστές εθελοντές ταξίδευαν στην περιοχή για να βοηθήσουν στα οικολογικά εγχειρήματα και να ενταχθούν στον κλιμακωτό πόλεμο κατά του ISIS. Η Ροζάβα δεν ήταν ουτοπία, αλλά ένα κοινωνικοπολιτικό πείραμα σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.
Μετά και την απώθηση του ISIS- προς το τέλος του 2015- από ολόκληρη την περιοχή, με τη βοήθεια βέβαια και της αεροπορικής υποστήριξης του διεθνούς συνασπισμού κατά του ISIS, υπήρξε μετασχηματισμός των YPG στις λεγόμενες Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) και της πολιτικής πτέρυγάς τους, δηλαδή το Συριακό Δημοκρατικό Συμβούλιο (SDC)- με τη στήριξη και τον στρατιωτικό εφοδιασμό των ΗΠΑ. Αυτό προανάγγειλε την αρχή μιας νέας εποχής, η οποία κορυφώθηκε με την εξάρθρωση του ISIS από το τελευταίο προμαχώνα του στο Bāghūz στις αρχές του 2019. Όμως τότε η Τουρκία και οι πληρεξούσιοί της Τζιχαντιστές εισέβαλαν στο Afrin. Οι τοπικές δυνάμεις YPG δεν ήταν μέρος της συμφωνίας ΗΠΑ-SDF και δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν την περιοχή από μόνες τους, ενάντια στον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ.
Κατά τη διάρκεια της άμυνας στο Afrin, τα λαϊκά εγχειρήματα των οικολογικών και των γυναικείων κινημάτων μεταφέρθηκαν σε άλλες περιοχές της Rojava, αλλά η λήψη πολιτικών και στρατηγικών αποφάσεων της Επανάστασης μετατοπίσθηκε -όλο και πιο συγκεντρωτικά- στο πλαίσιο των SDF και σύμφωνα με τις προτεραιότητες της συνεργασίας τους με τις ΗΠΑ. Υπήρξε επανασχεδίαση και επαναξιολόγηση των στόχων και πρακτικών της Δημοκρατικής Αυτονομίας υπό το πρίσμα της διεξαγωγής του πολέμου κατά του ISIS. Αυτή η μετατόπιση της εξουσίας από το πολυεπίπεδο Συμβουλιακό Σύστημα του Λαού προς το στρατιωτικό βραχίονα των SDF, συνέπεσε με την αναπαραγωγή των κρατικών θεσμών στο εσωτερικό της αυτοδιοικούμενης Rojava, προκειμένου να ανταποκριθεί στις υλικοτεχνικές απαιτήσεις μιας ιστορικής στρατιωτικής εκστρατείας που καμία άλλη γεωπολιτική δύναμη στην περιοχή δεν είχε τη θέληση να εκτελέσει επί εδάφους.
Με την επίθεση της Τουρκίας στην Rojava τον Οκτώβριο του 2019, οι SDF έπρεπε να αντιμετωπίσουν το δίλημμα της ίδιας της θεσμικής τους επιβίωσης από τη μια, και της κύριας αποστολής τους που ήταν η υπεράσπιση των αρχικών θυλάκων της επανάστασης κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Τουρκίας, από την άλλη. Οι Αμερικανοί είχαν εκμεταλλευτεί από τη μια τις τουρκικές φοβίες για το πείραμα της Ροζάβα, και από την άλλη τις δυνάμεις και τις αδυναμίες των SDF ως εμπροσθοφυλακή της Δημοκρατικής Αυτονομίας, για να τις αναγκάσουν σε αυτή τη διπλή δέσμευση, όλη την προηγούμενη περίοδο. Οι εξελίξεις όμως μετά την επίθεση της Τουρκίας ανάγκασε τις SDF να επιλέξουν μάλλον την επιβίωσή τους και δευτερευόντως την προστασία των κουρδικών εδαφών, θέτοντας σε κίνδυνο το μέλλον της Δημοκρατικής Αυτονομίας.
2. Το πισωγύρισμα: από τη Δημοκρατική Αυτονομία των Συνελεύσεων και Συμβουλίων, στη στρατιωτικοποίηση κοινωνίας και οικονομίας
Ο σχηματισμός των SDF ήταν εν μέρει απάντηση στο ρόλο που έπαιξε η Τουρκία στη γιγάντωση του ISIS ως πληρεξούσιού της για την εξάλειψη των Κούρδικων πληθυσμών στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία. Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ είχαν χρηματοδοτήσει μια αναποτελεσματική και αντικουρδική συριακή αντιπολίτευση. Αφού οι Ρώσοι μπήκαν στον συριακό εμφύλιο πόλεμο το 2016, οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν πλέον να επιμένουν στη χαμένη πλευρά του εμφυλίου. Το σχέδιο των SDF ήταν να εξαλείψουν το ISIS στο σύνολό του, προκειμένου να εξουδετερώσουν τις τουρκικές προσπάθειες να χρησιμοποιήσουν το Ισλαμικό Κράτος ως αντικουρδικό πληρεξούσιο στην περιοχή. Εάν η Τουρκία επρόκειτο να επιτεθεί στη Rojava από το Βορρά και το ISIS από το νότο, οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές. Το ISIS έλεγχε τη πλούσια σε πετρέλαιο επαρχία Deir EZ-Ζορ, στην Ανατολική Συρία, και με το εμπόριο του πετρελαίου της χρηματοδοτούσε τις στρατιωτικές του μονάδες στο Ιράκ και τη Συρία.
Αλλά οι ανάγκες αυτής της επίθεσης-όπως προαναφέρθηκε- απαίτησαν παραπέρα στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας και της οικονομίας, και την συγκεντρωποίηση και εδραίωση της λήψη στρατηγικών αποφάσεων σε στρατιωτικά όργανα που συνδέονται με τις ΗΠΑ, δηλαδή τις SDF. Το νέο αυτό καθεστώς ανέβασε μεν το επίπεδο ασφαλείας που παρείχαν οι YPG- σαν πλειοψηφική κουρδική ραχοκοκαλιά των SDF- όμως η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρεί -και το τονίζει έναντι του ΝΑΤΟ, των Αμερικάνων και των Ρώσσων-τις SDF ως «τρομοκρατική οργάνωση». Το καθεστώς του Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε το πρόσχημα της φερόμενης «Κουρδικής Κυριαρχίας» στη βόρεια Συρία και έβαλε μπροστά μια σταδιακή στρατηγική πολλαπλών βημάτων για την διάλυση, την απομόνωση και την εξάλειψη της Δημοκρατικής Αυτονομίας στη Rojava.
3. Το ντόμινο των αντεπαναστατικών εξελίξεων
Η επίθεση της Τουρκίας ξεκίνησε το 2016 με την λεγόμενη «ασπίδα του Ευφράτη» στη βόρεια Συρία για να διαχωριστούν τα καντόνια του Afrin και του Kobanî. Η κατάληψη και η εθνική κάθαρση του απομονωμένου καντονίου του Afrin ακολούθησαν. Η συμφωνία -το Σεπτέμβριο του 2019- για την «ασφαλή ζώνη» μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Τραμπ, ήταν να «εκκαθαριστεί» μια ευρεία λωρίδα -στα σύνορα της Rojava με την Τουρκία, 30 χιλιομέτρων βάθους και 120 χιλιομέτρων μήκους- από τις YPG και τις αμυντικές δομές τους. Αυτή η ζώνη χωρίζει τα καντόνια Kobanî και Jazira. Εβδομάδες αργότερα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέβηκε στο βάθρο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και υποσχέθηκε να επανεγκαταστήσει τα 3.000.000 των Σύριων προσφύγων που διαμένουν σήμερα στην Τουρκία[1] σε αυτή τη ζώνη, για να αλλάξει τη σύνθεση του πληθυσμού.
Οι SDF απάντησαν εκχωρώντας ένα στρατηγικό τμήμα πέντε χιλιομέτρων της προτεινόμενης «ασφαλούς ζώνης» στην Τουρκία ως ρυθμιστικό χώρο, αλλά αυτός ο συμβιβασμός οδήγησε μόνο σε μια προσωρινή και σταδιακή απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη βορειοανατολική Συρία. Με τη διάλυση της άμυνάς τους, οι YPG δεν ήταν σε θέση για μια διαρκή αντίσταση κατά μήκος των συνόρων, ενάντια στα κοινά πλέον Αμερικανικά και Τουρκικά συμφέροντα στη Συρία-κοινά έναντι του Ασάντ-Ρωσίας και του Ιραν.
Στη συνέχεια, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (TAF) και οι μισθοφόροι της Τζιχαντιστές επιδόθηκαν σε βομβαρδισμούς και λεηλασίες των πόλεων και χωριών στη Rojava, εκτοπίζοντας 400.000 ανθρώπους, σκοτώνοντας και πληγώνοντας αμέτρητους αμάχους με αυτή την εκστρατεία. Λίγο μετά την πτώση των βασικών μεθοριακών πόλεων του Serê Kaniyê (Ras al-Ayn) και του Geri Spi (Tell Abyad), ο διοικητής των SDF Mazlum Abdi παρέδωσε τη Rojava στον Σύριο Πρόεδρο Bashar al-Assad.
Ο συριακός αραβικός στρατός του Ασάντ (SAA) μετακόμισε στις υπό επίθεση περιοχές και μαζί με τις SDF που υπερασπίστηκαν το Βορρά για λίγες μέρες -μέχρι να μεσολαβήσει ο Mike Pence για μια συμφωνία εκεχειρίας στην Άγκυρα. Η συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας ανάγκασε τις SDF να υποχωρήσουν 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα, ενώ παραβιάστηκε από τη μεριά του τουρκικού καθεστώτος με την έναρξη χημικού πολέμου. Οι SDF υποχωρώντας από τα σύνορα επαναλαμβάνουν τις εκκλήσεις τους για να μείνουν οι ΗΠΑ στη Συρία. Ο Ερντογάν συμφώνησε στη συνέχεια για μια άλλη μόνιμη κατάπαυση πυρός, αυτή τη φορά με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Λίγο μετά, οι Αμερικανοί επέστρεψαν στη βόρεια Συρία μετά από μια παύση στην περίοδο μεταξύ της πρώτης Τουρκικής επίθεσης και της Ρωσικής διαμεσολάβησης κατάπαυσης του πυρός. Διευκολύνοντας την αποσπασματική παράδοση της Rojava στον Ασάντ και την Τουρκία, οι ΗΠΑ κατόρθωσαν να υπονομεύσουν σοβαρά την Δημοκρατική Αυτονομία της Ροζάβα σαν ελπιδοφόρο παράδειγμα για τη Μέση Ανατολή, σε μόλις δύο εβδομάδες.
Η Ροζάβα βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση, επειδή η αμερικανική στρατηγική εξωτερικής πολιτικής και των δύο κυβερνήσεων- Ομπάμα πριν και Τραμπ μετά- ήταν να δημιουργήσει μια προσεκτική αντεπανάσταση στην περιοχή. Ο οπλισμός και ο μετασχηματισμός των SDF σε ένα «αντι-ISIS» όργανο, έπαιξε ένα κεντρικό ρόλο σε αυτήν την αποτρόπαια στρατηγική. Η Συμμαχία με τις SDF επέτρεψε στις ΗΠΑ για να γίνει συμπρωταγωνιστής των εξελίξεων στη Συρία, με λιγότερο από 1.000 αμερικανικές «μπότες στο έδαφος». Μόλις οι Αμερικανοί δημιουργήσουν βάσεις οπουδήποτε στον κόσμο, όπως έκαναν σε 21 διαφορετικές τοποθεσίες στη Rojava, κανένας στρατός από μόνος του δε μπορεί να έχει το σθένος να τους αναγκάσει να φύγουν.
Το φάντασμα των συνειδητοποιημένων υποτίθεται SDF υπηρέτησε επίσης τον αμερικανικό στόχο για περιορισμό και έλεγχο της στροφής της Τουρκίας προς στη Ρωσία, ενώ η αυξανόμενη δύναμη των SDF χτύπησε καμπανάκι στην Τουρκία, ώστε να προτιμήσει τη στρατιωτική δράση έναντι της διπλωματίας στη Rojava. Αυτός ο φαύλος κύκλος ανάγκασε τελικά τις SDF σε έναν αποφασιστικό πόλεμο με την Τουρκία. Θα ήταν από τις τελευταίες πάντα επιλογές των Αμερικανών να στηρίξουν την επανένταξη της Rojava στη Συρία ( εις βάρος των ξεπερασμένων πια συμφερόντων των ΗΠΑ) έναντι της διασφάλισης της ανεξαρτησίας της Rojava από τη Συρία (μια αρχειακή απόρριψη από τη μεριά της Τουρκίας). Αυτό ήταν μια αντίφαση που οι ΗΠΑ καλλιεργούσαν και εκμεταλλεύονταν και τις δύο πλευρές, το διάστημα που υπήρχε ακόμα ο ΙΣΙΣ. Επειδή όμως στη συνέχεια η Τουρκία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει καλύτερα τα μελλοντικά αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, από ότι οι SDF-από τις οποίες οι Αμερικανοί είχαν πάρει ήδη ότι ήθελαν- οι Αμερικανοί έγειραν περισσότερο προς την Τουρκία, αφού-παρά τις διακηρύξεις Τραμπ-δεν επρόκειτο ποτέ να αποσυρθούν από τη Συρία και δεν σχεδίαζαν ποτέ να χάσουν το βασικό έδαφος επιρροής της από τους Ρώσους και τους Ιρανούς.
Πραγματικά, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας της τουρκικής εισβολής, οι δεξαμενές σκέψης στην Ουάσιγκτον ψιθύριζαν ήσυχα για το αναπόφευκτο της υποχώρησης των SDF σε μια περιοχή νότια της Rojava-μια περιοχή με αραβική πλειοψηφία , γνωστή ως κοιλάδα του μέσου Ευφράτη. Τα πράγματα δεν πήγαν βέβαια εντελώς όπως τα σχεδιάσανε, αλλά καθώς ο μηχανισμός εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ είχε αντιδράσει πλήρως στο σύμφωνο SDF-Ασάντ, καταρτίστηκε μια λεγόμενη στρατηγική αντίστροφης πορείας (ως σχέδιο β) για να ωθήσει τις πρώην επαναστατικές SDF να ανασυγκροτηθούν ως πληρεξούσιος της αραβικής πλειοψηφίας και των Κούρδων της κοιλάδας του μέσου Ευφράτη. Ενώ αρχικά αρνήθηκαν αυτό το ρόλο, οι SDF τελικά αποφάσισαν ότι μια αμερικανική παρουσία στη κοιλάδα του μέσου Ευφράτη θα αντισταθμίσει τη Ρωσία και την πρωτόγνωρη θέση του Ασάντ στην κουρδική Rojava.
Με τις αμυντικές της δυνάμεις εξορισμένες από τη Ροζάβα και επανεγκαταστημένες προς το παρόν στην κατοικημένη από αραβική πλειοψηφία ανατολική Συρία, η μοίρα της επανάστασης στη Ροζάβα -μετά την εκ των πραγμάτων εκδίωξη των SDF από την περιοχή- κρέμεται από την ωμή ισορροπία των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων και δυνάμεων:
- Όπως φαίνεται, η δημογραφική αλλαγή της κατεχόμενης από την Τουρκία « ζώνης ασφαλείας» βρίσκεται σε ευνοϊκή για αυτήν εξέλιξη. Οι δυνάμεις της και η ρωσική στρατιωτική αστυνομία περιπολούν στους θύλακες του Κομπάνι και Καμισλί και στις δύο πλευρές της ζώνης. Μέσω των tweets του Τραμπ, οι Αμερικανοί υποτίθεται ότι «εξασφαλίζουν τα πετρέλαια», αλλά στην πραγματικότητα εξασφαλίζουν τα σύνορα μεταξύ Συρίας-Ιράκ για την παρεμπόδιση της πρόσβασης της Ρωσίας στο Ιράκ και την περιοχή του κόλπου, αλλά και αντίστροφα, την παρεμπόδιση της επιρροής του Ιράν στη Συρία.
- Το Ιράν, το Ιράκ και ο Λίβανος κλονίζονται από διαμαρτυρίες και τα γεράκια του Ιράν ποντάρουν στη Συρία, η οποία είναι η χερσαία γέφυρα του Ιράν προς το Λίβανο και το Ισραήλ. Η διατήρηση αυτής της χερσαίας γέφυρας επιτρέπει επίσης στο Ιράν να κινητοποιήσει τους αλληλένδετους περιφερειακούς πληρεξούσιούς του για διαφορετικούς στόχους, όπως για παράδειγμα το πραξικόπημα ενάντια στο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του 2017 της περιφερειακής κυβέρνησης του Ιρακινού Κουρδιστάν (KRG).
- Η παρακράτηση των εσόδων πετρελαίου από τη Δαμασκό μέσω της επίβλεψης της λεγόμενης επιχείρησης «εξυπηρέτησης πετρελαίου» του Trump, είναι δίκοπο μαχαίρι για τις SDF και την εξασφάλιση του μέλλοντός τους και της Rojava. Από τη μια πλευρά, επειδή ο Ασάντ χρειάζεται πετρέλαιο για την ανοικοδόμηση της Συρίας μετά τον εμφύλιο πόλεμο, θα αναγκασθεί να είναι διαλλακτικός σε σχέση με την επιστροφή των ελευθεριών στις κουρδικές περιοχές που βρίσκονται πλέον υπό τον έλεγχό του. Και αν δεν συμμετάσχει σε αυτό το παιγνίδι ο Ασάντ, οι SDF μπορούν- υποστηριζόμενες και από τις ΗΠΑ –να διεκδικήσουν σχετική αυτονομία από τον Ασάντ, του τύπου της KRG στο Β. Ιράκ, αλλά αυτή τη φορά στη κοιλάδα του Ευφράτη της Συρίας. Από την άλλη πλευρά, οι SDF θα είναι εξαρτημένες από τους Αμερικανούς όσο ποτέ. Οι ΗΠΑ και η Γαλλία πιέζουν τις SDF να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με το νεοφιλελεύθερο Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα (KDP) που είναι αρμόδιο για την KRG. Η ιδέα είναι να λειτουργήσουν οι οικονομικές και υλικοτεχνικές γραμμές εφοδιασμού των SDF μέσω του Ιράκ, με αντάλλαγμα να δοθεί στο Κουρδικό Εθνικό Συμβούλιο (ENKS)- το αδερφό συριακό κόμμα του KDP- ένας ρόλος στη διαχείριση των περιοχών που παραδόθηκαν στον Ασάντ. Τα κόμματα KDP και ENKS έχουν καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Τουρκία και θα εργαστούν για να εξαλείψουν τις ριζοσπαστικές πτυχές της επανάστασης στη Rojava για να κατευνάσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
- Σε αντιδιαστολή με μια αρνητική τέτοια εξέλιξη, υπάρχει περίπτωση οι SDF προλάβουν την πιθανή έξοδο των Αμερικανών από τη Συρία με μια προσέγγισή τους στους Ρώσους. Τότε ίσως να είναι σε θέση να διατηρήσουν τη σανίδα σωτηρίας τους ως πληρεξούσιας δύναμης στην κεντρική Συρία και να σταματήσουν τόσο τον Assad, όσο και το ENKS να αναμειγνύονται πάρα πολύ στη Rojava. Τα σημάδια της πρόσφατης προσέγγισης με τους Ρώσους είναι ενθαρρυντικά, αλλά η πραγματοποίηση μιας τέτοιας μετάβασης είναι δύσκολη για πολλούς λόγους.
- Η απώλεια της Rojava ήταν επίσης πολύ κακή εξέλιξη για την ηγεσία του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ) στα όρη Καντίλ στο βορειοανατολικό Ιράκ, επειδή σήμαινε περιορισμό της πρόσβασής του σε μονοπάτια διαφυγής και προσέλκυσης αγωνιστών στην κουρδική Συρία. Ο τουρκικός στρατός ετοιμάζεται να αποτελειώσει την παλιά φρουρά του ΡΚΚ και να εκκαθαρίσει από τον έλεγχό της το-εχθρικό προς τον Erdoğan- Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), την πολιτική πτέρυγα του Κουρδικού Αντιστασιακού Κινήματος στην Τουρκία(έχει ήδη φυλακίσει τα περισσότερα σημαντικά στελέχη του, κυρίως αυτά που στέκονται με τη μεριά της Ροζάβα). Χωρίς το ένοπλο φάντασμα του ΡΚΚ, η μειονοτική κοινοβουλευτική πολιτική του HDP δεν έχει μέλλον σε μια όλο και πιο στρατιωτικοποιημένη, πιο απομακρυσμένη από Ευρώπη και όλο και περισσότερο στρεφόμενη προς τον ισλαμισμό Τουρκία. Επιλέγοντας μεταξύ της επιβίωσης και της έλλειψης ρεαλισμού, το Καντίλ εγκατέλειψε την προηγούμενη θέση του ενάντια στους Σύριους Κούρδους που εκχωρούν τα εδάφη τους στους κατακτητές. Εγκατέλειψε ακόμη και τη τονισμένη πάντα και κατανοητή από παλιά εχθρότητά του προς το μισητό KDP.
- Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το Κουρδικό Κίνημα Αντίστασης είναι στριμωγμένο από τις ιμπεριαλιστικές γεωπολιτικές δυνάμεις, τουλάχιστον προς το παρόν. Οι SDF θα διατηρήσουν πιθανά τις προοπτικές τους δουλεύοντας με τις ΗΠΑ και αναβάλλοντας την οριστική διευθέτηση με τον Ασάντ. Η διατήρηση της αμερικανικής παρουσίας στη κοιλάδα του μέσου Ευφράτη παρατείνει το αδιέξοδο στη βόρεια Συρία και επιτρέπει στις SDF να διατηρήσουν τον έλεγχο των συνόρων της Συρίας με το Ιράκ, προκειμένου να επιβάλουν τη δυνατότητα τερματισμού του πολέμου με την Τουρκία με τους όρους των SDF. Το PKK μπορεί να εκμεταλλευτεί τον δανεικό χρόνο για μια πιθανή αναμόχλευση της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Τουρκία, πιθανά μετά την αποπομπή του Ερντογάν από την εξουσία, αφού η επιδεινούμενη οικονομική και πολιτειακή κρίση του στερούν την μέχρι τώρα δημοφιλία του. Για μια τέτοια εξέλιξη βέβαια-ευνοϊκή για την Δημοκρατική Αυτονομία στην ίδια την Τουρκία- δεν υπάρχουν και πολλές ελπίδες, αφού δεν υπάρχουν για αυτήν σχέδια ούτε από την τουρκική αντιπολίτευση, εκτός του HDP.
4. Η Μετα-Ροζάβα
Σε τέτοιες στιγμές υπάρχει μια επιλογή που πρέπει να γίνει μεταξύ της εγκατάλειψης ενός ονείρου και της πίστης σε ένα συμβάν του μεγέθους της Ροζάβα. Με δύο ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ως φύλακες και με τους ομοίους τους Ασάντ και ENKS ως αντιπάλους, η δυνατότητα για μια ανθεκτική και πολιτική πρακτική διαδικής εξουσίας- ως ριζικό τρόπο για να σώσουμε τις ριζοσπαστικές πτυχές της επανάστασης στη Ροζάβα-θα πρέπει να διερευνηθεί με επιμονή και υπομονή. Οι SDF θα είναι καθοριστικές για την προστασία αυτών των πτυχών της-σε αυτό το πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί-εάν εξελιχθούν σε κάτι περισσότερο από στρατιωτική διοίκηση της επανάστασης. Αλλά θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας πάντα το Γκραμσιανό παιχνίδι στρατηγικής, σύμφωνα με το οποίο «ό, τι κάνει κανείς, παίζει πάντα το παιχνίδι κάποιου». Τα ιδεολογικά πλαίσια του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού και της Δημοκρατικής Αυτονομίας του Οτσαλάν, προέβλεπαν τα μέσα για ένα πολιτισμικό πόλεμο εν μέσω του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Η ιδέα του -πίσω από αυτό το πολύπλοκο πλαίσιο στη Συρία- ήταν να παιχθεί με επιδεξιότητα το παιχνίδι του Gramsci - ανατρέποντας τους κανόνες και το πλαίσιο των κυρίαρχων μέχρι τότε παικτών. Η απαραίτητη όμως αυτή επιδεξιότητα, απαιτούσε συνειδητούς και εξειδικευμένους πολιτικούς παίκτες από τη μεριά του κινήματος της Δημοκρατικής Αυτονομίας. Με τον Οτσαλάν στη Φυλακή και μια νοοτροπία «μεσιανισμού» παρούσα στο κουρδικό κίνημα αντίστασης, υπήρξε δυσκολία στο να αναδειχθούν στα πλαίσιά του κατάλληλοι επιδέξιοι τέτοιοι παίκτες. Για παράδειγμα, οι ηγέτες των SDF πίστευαν ότι ελέγχουν το παιχνίδι με τους Αμερικανούς και δήλωναν στη Le Monde(ο διοικητής Nasrin Abdullah): «Δεν έχουμε ξεχάσει το ρητό ότι οι μόνοι φίλοι των Κούρδων είναι τα βουνά, αυτό συνεχίζει να είναι αλήθεια. Θέλω να επισημάνω ότι εμείς δεν πήγαμε στην Αμερική, η Αμερική ήρθε σε εμάς, αυτή είναι η διαφορά. Εμείς έχουμε στρατιωτική συνεργασία με τις ΗΠΑ για να πολεμήσουμε την τρομοκρατία του ISIS και τους υπόλοιπους τρομοκράτες, για αυτόν τον σκοπό είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τον οποιοδήποτε, είτε είναι οι ΗΠΑ είτε είναι η Ρωσία». Στο τέλος αποδείχθηκε όμως ότι το έχασαν το παιχνίδι.
Για να προβλέψουμε και στη συνέχεια ένα ριζοσπαστικό μέλλον για τη Ροζάβα θα πρέπει να κάνουμε μια παράκαμψη για να δούμε την προέλευση του εγχειρήματός της, στα πρώτα χρόνια του ΡΚΚ και της σκέψης του Αμπντουλάχ Οτσαλάν ή του «Apo»- όπως έμεινε γνωστός από αγάπη από τους οπαδούς του-που αναδείχθηκε ο πνευματικός πατέρας του κινήματος και στρατηγικός του εγκέφαλος. Στο κείμενό μας: «Από τoν Bookchin στον Öcalan: Δημοκρατικός Συνομοσπονδιακός Κοινοτισμός και η επανάσταση στη Rojava» κάνουμε μια προσπάθεια να συνδέσουμε τον Οτσαλάν με τον Συνομοσπονδιακό Κοινοτισμό του Μπούκτσιν, από τον οποίο επηρεάσθηκε η σκέψη του, παράλληλα με τον επηρεασμό από τους Ζαπατίστα.
Στα πλαίσια αυτής της σκέψης, σχεδιάστηκαν τα μέσα για μια σταδιακή μετατροπή της ζωής και της πολιτικής στη Συρία και τη Μέση Ανατολή, που όμως χρειαζόταν πολλές δεκαετίες για την εφαρμογή τους-και οι Αμερικανοί γνώριζαν αυτό το απαραίτητο μεγάλο χρονικό διάστημα για το ξεδίπλωμα της Δημοκρατικής Αυτονομίας και την ολοκλήρωσή της. Η ώθησή τους για την επιθετική νότια επέκταση των SDF ανάγκασε τα περιβάλλοντα κράτη- φορείς του συγκεντρωτισμού-να συνασπισθούν γύρω από τα κοινά τους συμφέροντα που απειλούνταν από τη συμμαχία ΗΠΑ-SDF και να τοποθετηθούν εχθρικά στο εγχείρημα της Δημοκρατικής Αυτονομίας. Αυτό αύξησε παραπέρα την εξάρτηση της Rojava από τις ΗΠΑ για προστασία. Όπως έκανε φανερό ο Mazlum Kobanî το 2017: «ο κύριος λόγος που οι σχέσεις μας με την Τουρκία χάλασαν... είναι η στρατηγική σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ ημών και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αυτό επιδείνωσε τις ανησυχίες της Τουρκίας, τους φόβους της».
Ο αυξανόμενος επίσης ρόλος των ΗΠΑ στη Rojava, έφθασε στα ύψη την εχθρότητα των περιβαλλόντων εθνών-κρατών και των αριστερών κινημάτων της περιοχής, καθώς ενίσχυσε την αντίληψη για μια επανάσταση στη Rojava με ένα «κουρδικά-καθοδηγημένο» και «αμερικανικά-υποστηριγμένο» πρόγραμμα, που θα « διαιρέσει τη Μέση Ανατολή». Έτσι υποβαθμίσθηκε η δυνατότητα για περιφερειακή εξάπλωση και επιρροή της επανάστασης. Η δυναμική των SDF ως στρατιωτική εμπροσθοφυλακή διευκόλυνε αυτόν τον φαύλο κύκλο μεταξύ της εμπιστοσύνης και της απομόνωσης από τους πολίτες. Οι SDF υπέφεραν από μια κρίση νομιμότητας στη βορειοανατολική Συρία μετά από τη γρήγορη πρώτη επέκταση στο νότο στο πλαίσιο του συντηρητικού και φυλετικά διαφορετικού πληθυσμού της κοιλάδας του μέσου Ευφράτη. Στην πλειοψηφία τους, οι αραβικές παραστρατιωτικές οργανώσεις που σχημάτισαν –μαζί με τις YPG-τις SDF ήταν κυρίως φυλετικές και η υποταγή τους στις SDF ήταν προσανατολισμένη γύρω από τις τακτικές συμμαχίες που στάθηκαν δυνατές από τη συνεχιζόμενη αμερικανική παρουσία στη Rojava.
Εν τω μεταξύ στη Rojava, οι YPG και η πολιτική τους πτέρυγα, το κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), δεν απόκτησαν ποτέ την πολιτική κυριαρχία. Παρά την αυξανόμενη δημοτικότητά τους και την ηγεμονία, πολλοί Κούρδοι της Συρίας παρέμειναν συντηρητικοί και εμπιστεύτηκαν το ENKS. Όσο για τα σημαντικά μέλη της συριακής και Αρμενικής Κοινότητας, αποτελούν την παραδοσιακή αστική τάξη της περιοχής και τα ενδιαφέροντά τους υπόκεινται στη διατήρηση των ταξικών τους συμφερόντων. Μόνο η διαχείριση των κλιμακούμενων απειλών του ISIS και της Τουρκίας, επέτρεψε στις SDF να οικοδομήσουν τη δική τους ηγεμονία σε αυτό το νέο κλίμα.
Η λογική της κυριαρχίας εδαφών σε αυτές τις συγκρούσεις, και οι υλικοτεχνικές ανάγκες που επιβλήθηκαν στην πολιτική της Rojava από την εδαφικότητα, υπονόμευσαν τις ικανότητες της Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού και της Δημοκρατικής Αυτονομίας για την αντιμετώπιση των συγκεντρωτικών τάσεων του κράτους. Τον συγκεντρωτισμό της εξουσίας στη στρατιωτική διοίκηση της επανάστασης, τον διευκόλυναν οι Αμερικανικές προτεραιότητες στην περιοχή και αυτό πήγε προς τα πίσω το πρόγραμμα της πολιτιστικής εξέλιξης στην περιοχή. Πολιτισμικά, η ριζοσπαστική φαντασίωση μιας επανάστασης που είχε θέσει το καθήκον του τερματισμού της πατριαρχίας-ανδροκρατίας και του πολέμου στη Μέση Ανατολή με την αλλαγή κυρίως της ανδρικής νοοτροπίας, υποχώρησε. Μέσω των υπαγορεύσεων της Αμερικανικής στρατηγικής, που αντιμετώπιζαν τη Ροζάβα ως μέσο- επί του εδάφους-κατά της Νέμεσης του ISIS, οδηγήθηκε η επανάσταση σε άλλη διαλεκτική, πέρα της φυλετικής και κοινωνικής ισότητας, πέρα της ισότητας των πολιτών στις αποφάσεις για τη ζωή τους.
Είναι κατανοητό ότι τα τραύματα και οι θυσίες των μαχών κατά του ISIS, του τουρκικού στρατού και των πληρεξουσίων του, έχουν παγιοποιηθεί, αλλά το δημοφιλές φαντασιακό της Rojava διατηρείται στη συλλογική συνείδηση του παγκόσμιου κινήματος και οι εμπειρίες της μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποτροπή τέτοιων καταστροφών στο μέλλον. Το ISIS ήταν και δεν είναι φάντασμα ή δικαιολογία για τον πόλεμο, αλλά ένας πραγματικός εχθρός όλων των ανθρώπων της Μέσης Ανατολής και ιδίως των γυναικών. Η ύπαρξή του ενίσχυσε- από τη μια- την εντολή που πήραν οι SDF για να προστατεύσουν την περιοχή με όλα τα απαραίτητα μέσα, αλλά ενίσχυσε επίσης την ανησυχία για την αφήγηση των αμερικανικών συνασπισμών για να «νικήσουν τον τρόμο». Πίσω από τα παρασκήνια, παρά την εμφάνισή τους σαν υποστηρικτές της Rojava και της θέσης της στη Συρία, οι Αμερικανοί διεξήγαγαν στην πραγματικότητα ένα διαβρωτικό πόλεμο ελιγμών για τη διατήρηση των συμφερόντων τους.
Η εναλλακτική λύση στην «αυτονομία» που στηριζόταν από τις ΗΠΑ ήταν η επιστροφή στη ζωή υπό το καθεστώς του Ασάντ, στο οποίο όμως χρεώνεται το πρώην απαρτχάιντ κατά των Κούρδων της Συρίας. Το επιθυμητό σενάριο για τη Rojava ήταν μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του ΡΚΚ και της Τουρκίας με τη μεσολάβηση του Οτσαλάν, για να αμβλύνει τις τουρκικές πιέσεις από τα σύνορα. Το εφιαλτικό σενάριο ήταν η τουρκική κατοχή της Rojava. Γνωρίζοντας αυτά, οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Ρωσία, ο Άσαντ και το Ιράν συμμετείχαν στην ίδια αποτρόπαια προσέγγιση: να θέσουν τη Rojava προ δύσκολων καταστάσεων ώστε η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της να αναγκαστεί να δώσει προτεραιότητα στον συγκεντρωτισμό της εξουσίας για να μπορέσει να υπερασπιστεί τη Rojava.
Αυτή η ιμπεριαλιστική στρατηγική επιδείνωσε την αποσύνδεση μεταξύ της «Μπουκτσινοποίησης» της πολιτικής ζωής και πρακτικής εσωτερικά στη Rojava και της μαρξιστικής-ρεαλιστικής προσέγγισης των SDF σε αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί εξωτερική πολιτική της Rojava. Το επαναστατικό έργο στη βάση και από τη βάση μπορεί να συνεχιζόταν ανεμπόδιστα, αλλά η ίδια η βάση αποκλειόταν όλο και περισσότερο από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην κορυφή των SDF. Η αποσύνδεση της βάσης, δηλαδή των συνελεύσεων των Κοινοτήτων και των Τοπικών Λαϊκών Συμβουλίων, από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, οδήγησε στη λανθασμένη αντίληψη ότι η συνεργασία με τους Αμερικανούς ήταν απαραίτητη για να κάνει συνταγματικές παραχωρήσεις προς τη Ροζάβα το καθεστώς Ασάντ. Στην πραγματικότητα όμως οι Αμερικανοί αποθάρρυναν την είσοδο του SDF στην ειρηνευτική διαδικασία με τον Ασάντ . Μαζί με το Ιράν, την Τουρκία και τη Ρωσία, οι Αμερικανοί απέκλεισαν επίσης τη Rojava από τις συνομιλίες που υποστηρίζονται από τον ΟΗΕ σχετικά με το σύνταγμα της Συρίας.
Οι επίκαιρες δυσκολίες του Ασάντ στην κατάκτηση αντιπολιτευόμενων περιοχών στην επαρχία Ιντλίμπ –όπου επικρατούν οι τζιχαντιστές σύμμαχοι του Ερντογάν- είναι ένα σαφές σημάδι ότι στις συγκρούσεις ενδέχεται να απέχουν οι 100.000 μαχητές των SDF. Αν οι SDF είχαν διαπραγματευτεί με το καθεστώς από θέση ισχύος πολύ πριν από την τουρκική επίθεση, η προοπτική διατήρησης μιας αυτόνομης τοπικής πολιτοφυλακής για την προστασία της πολιτικής διοίκησης στη Rojava θα ήταν μια ισχυρή πιθανότητα.
Συμπερασματικά, η σημερινή δυναμική του αδιεξόδου μεταξύ Ασάντ και SDF δεν είναι μη αναστρέψιμη. Ρωγμές μπορεί να προκύψουν στην ηγεμονία των SDF στη κοιλάδα του μέσου Ευφράτη, εάν οι μεγαλύτερες φυλές της Μέσης Ανατολής που έχουν την έδρα τους εκεί επαναλαμβάνουν εκκλήσεις για συμφιλίωση με τον Ασάντ. Και αν οι Ρώσοι γίνουν λιγότερο ανεκτικοί στη συμμαχία των SDF με τις ΗΠΑ, μπορεί να επιλέξουν να αποδυναμώσουν τις SDF χρησιμοποιώντας το Κομπάνι ως μοχλό σε μια μελλοντική συμφωνία με την Τουρκία, και αντικαθιστώντας τα Τοπικά Συμβούλια τα οποία είναι ευθυγραμμισμένα με τις YPG και τις SDF στις παραμεθόριες περιοχές. Εάν καταφέρουν να ελέγξουν πλήρως την πόλη Ayn Issa , όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της πολιτικής πτέρυγας των SDF, δηλαδή το Συριακό Δημοκρατικό Συμβούλιο (SDC), οι Ρώσοι ενδέχεται επίσης να προσπαθήσουν να ενθαρρύνουν τις εξίσου κουρασμένες SDC να διαχωρισθούν στα εξ ων συντέθηκαν.
Σε κάθε περίπτωση, η αφοσίωση του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης προς τη Ροζάβα θα πρέπει να παραμείνει με εκείνους που μένουν πίσω για να υπερασπιστούν τα απομεινάρια της επανάστασης. Προκειμένου να οργανωθούν για την επόμενη φάση της. Που θα είναι η δημιουργία «ενός αμεσοδημοκρατικού συστήματος για όλους τους συριακούς λαούς και να διαδώσει αυτό το μοντέλο σε ολόκληρη τη Συρία». Η σύνδεση με την παραγκωνισμένη σουνιτική αντιπολίτευση της Συρίας παραμένει το πιο δύσκολο εγχείρημα, αλλά αξίζει τον κόπο για το κίνημα της Δημοκρατικής Αυτονομίας της Rojava.
Η Τουρκία θα πιέσει για παράταση της παραμονής της στην περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχό της στη βόρεια Συρία για όσο διάστημα συνεχίζεται η εταιρική σχέση ΗΠΑ-SDF, προκειμένου να αναγκάσει τις SDF να βασιστουν περαιτέρω στις ΗΠΑ και έτσι να αποτρέψει την ανάπτυξη μιας συμφωνίας μεταξύ του καθεστώτος Ασάντ και των SDF. Από ότι φαίνεται από τις διεθνείς εξελίξεις στην περιοχή της Μ.Ανατολής, τα αμερικανικά στρατεύματα θα παραμείνουν στις βάσεις Deir ez-Zor και al-Tanf στην ανατολική Συρία για ένα προβλέψιμο μέλλον. Για να κρατήσουν τη Ρωσία και τον Ασάντ υπό έλεγχο, αλλά κυρίως να μην επιτρέψουν την επέκταση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή, οι Αμερικανοί θα παραμείνουν γερά δεμένοι στη βόρεια Συρία και τα σύνορα με το Ιράκ, για όσο διάστημα η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν παραμένει προκλητική. Είναι πιθανό ότι μια συμφιλίωση μεταξύ του Ιράν και της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ νεοφιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης βρίσκεται στον ορίζοντα, σαν απάντηση στην περαιτέρω απομόνωση και τις διεθνείς κυρώσεις για το Ιράν. Η κατάργηση των επιδοτήσεων καυσίμων - η οποία πυροδότησε τον τελευταίο γύρο των διαδηλώσεων στο Ιράν - είναι πιθανά μέρος ενός μεγαλύτερου προγράμματος χειρουργικής οικονομικής λιτότητας που προετοιμάζει την κρατική οικονομία της χώρας για την «απορρύθμιση» και την ένταξή της στην «ελεύθερη αγορά». Αν γίνει αυτό, τότε δεν θα χρειάζεται πλέον να παραμένουν άλλο οι αμερικάνικες δυνάμεις στην περιοχή, ανεξάρτητα αν θα βρίσκεται ή όχι ο Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ.
Αυτό θα είναι και το παράθυρο ευκαιρίας των SDF για να βρουν μια εναλλακτική λύση στην αμερικανική προστασία, και να προετοιμάσουν την αυτοδιοίκηση-αυτοκυβέρνηση και την κοινωνία στη Rojava για την επιστροφή στην επικράτεια της Συρίας και την διεκδίκηση της Δημοκρατικής Αυτονομίας για όλη τη χώρα. Δεν θα είναι ανοιχτό για πολύ καιρό. Θα υπάρχει από τώρα και μέχρι του χρονικού ορίου όπου θα επιτευχθεί μια μετάβαση του Ιράν στη νεοφιλελεύθερη νομιμότητα — που θα σηματοδοτεί και το τέλος μιας εποχής «παριών κρατών». Από την άλλη, η αυστηροποίηση του ασφυκτικού ελέγχου του διεθνούς κρατικού συστήματος στις διάφορες εκδηλώσεις του κουρδικού αντιστασιακού κινήματος της διασποράς θα πρέπει να χρησιμεύσει ως αφύπνιση και έλεγχο πραγματικότητας για τη συμπαράταξη SDC/SDF. Αυτή η συμπαράταξη θα χρειασθεί να εξελιχθεί πολιτιστικά και στρατηγικά για να πλεύσει στο νέο κλίμα στη Συρία, όπου η κατάσταση είναι τόσο απρόβλεπτη που δε μπορεί να κάνει κανείς εικασίες πέρα από το ότι ήρθε η ώρα για μια άλλη επανάσταση στη Rojava.
Για να πάρει σάρκα και οστά κάτι τέτοιο, θα χρειασθεί, για παράδειγμα, να αρθεί η πρόσφατη μείωση των εκφράσεων διεθνούς αλληλεγγύης προς τη Rojava, θα χρειασθεί να την εμπνεύσει ξανά διατηρώντας τον εναλλακτικό λόγο και την πολιτική της Δημοκρατικής Αυτονομίας και του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού. Η μείωση της αλληλεγγύης οφειλόταν εν μέρει στην παρωδία του νεοφιλελεύθερου λόγου των καθιερωμένων πολιτικών εκφραστών των SDF/SDC, των εγκαταστημένων σε καπιταλιστικές μητροπόλεις. Εάν οι SDF/SDC δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συμμετάσχουν με τέτοιους πολιτικούς σε διάλογο, το κίνημα της Rojava θα πρέπει να αντιπροσωπευθεί σε αυτόν τον διάλογο που γίνεται στις καπιταλιστικές μητροπόλεις, από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του, τους εκλεγμένους από τη βάση που υλοποιεί τις ριζοσπαστικές πτυχές του εγχειρήματος.
Για την αντιμετώπιση αυτού του ελλείμματος, η ιεραρχία από πάνω προς τα κάτω θα πρέπει να αντιστραφεί: η λαϊκή βάση με τις συνελεύσεις και τα συμβούλιά της θα πρέπει να αποφασίζει για τα μακροπρόθεσμα ζητήματα και τους ηγέτες που θα εκφράζουν τις συλλογικές αποφάσεις τις σχετικές με τη διαχρονική τακτική και στρατηγική. Η ιδέα είναι να εκπαιδευθεί η επόμενη γενιά της Ροζάβα σχετικά με την τέχνη και την επιστήμη της στρατηγικής και τη χάραξη δρόμων και τρόπων έκφρασης και υλοποίησης αποτελεσματικών θετικών αλλαγών στην καθημερινότητα των ανθρώπων, καθώς και αποτελεσματικής οργάνωσης της έκφρασης διεθνούς αλληλεγγύης. Αυτά δεν είναι εύκολο να ολοκληρωθούν σε έναν θύλακα που καταλαμβάνεται από την Τουρκία και ελέγχεται από το Ιράν, τη Ρωσία, τον Άσαντ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η πιο αξιέπαινη πτυχή του σχεδίου της Rojava ήταν πάντα η βούληση να ωθήσει και να επεκτείνει τα όρια του πολιτικά δυνατού.
Ολοκληρώνοντας τις σκέψεις πάνω σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία του κινήματος της Rojava και του ευρύτερου Κουρδικού Αντιστασιακού Κινήματος, το οποίο-σύμφωνα με το σύνθημά του- δεν σταματά ποτέ να αντιστέκεται, θεωρούμε ότι είναι καιρός να δείξει την ανθεκτική του στάση και να εμπνεύσει με τη δική του βούληση και την ανάγκη των ανθρώπων γενικότερα για δημοκρατία και αυτοκυβέρνηση με ένα ομοσπονδιακό δημοκρατικό σύστημα συμβουλίων-σαν εναλλακτική στην έννοια του συγκεντρωτικού εθνικού κράτους- στα πλαίσια μιας παρατεταμένα απορυθμισμένης και ασταθούς Μέσης Ανατολής. Μια τέτοια προσέγγιση δεν απαιτεί έναν επιθετικό πόλεμο και επέκταση εδαφών στο όνομα της επιβίωσης ή κατά της τρομοκρατίας. «Το δικό μας σχέδιο δεν είναι να δημιουργήσουμε ένα εθνικό κράτος. Το σχέδιό μας είναι μια Ομοσπονδία για την περιοχή… Η Συρία, μην ξεχνάτε, ήταν εθνικό κράτος και είδατε τα αποτελέσματα. Η καταστροφή που έφερε το συριακό καθεστώς έναντι των ίδιων των πολιτών του είναι απείρως μεγαλύτερη από αυτή που προξένησε το Ισραήλ ή οποιοσδήποτε άλλος. Εμείς δεν επιμένουμε σε αυτό, στη συγκρότηση ανεξάρτητου Κουρδιστάν… θα συνεχίσουμε το μοντέλο που εφαρμόζουμε και θα αγωνιζόμαστε για μία συνομοσπονδία μεταξύ όλων των λαών», υποστηρίζει ο Siham Queryo, που ήταν πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων στο καντόνι της Τζαζίρα.
Μια τέτοια προσέγγιση, συνεπάγεται βασικά την επιστροφή στις ικανότητες του πλαισίου διαδικής εξουσίας. Επιστροφή στη δημοκρατική συνομοσπονδιακή εξουσία της πρώτης φάσης της Δημοκρατικής Αυτονομίας, μέσω και της θεωρητικής αναδιαμόρφωσης των πολιτών και της παραπέρα ανάπτυξης των ικανοτήτων τους για διαρκή, αποτελεσματική και δημοκρατική αυτοάμυνα των γυναικών και των ανδρών κατά της καπιταλιστικής και ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης. Στα διδάγματα της γλυκόπικρης κληρονομιάς της πρώτης φάσης της Ροζάβα, μπορεί να βρεθούν εκείνα τα βήματα και να χαραχθεί ο κατάλληλος δρόμος για μια Μετα-Ροζάβα, ενάντια στα αντιεπαναστατικά σχέδια για την περιοχή. Και αυτό θα χρειασθεί να επιδιωχθεί σε κάθε περιοχή της Συρίας από τους κατοίκους της, ανεξάρτητα αν είναι Κούρδοι ή από άλλες φυλές. Και σε κάθε περιοχή της Μέσης Ανατολής, ιδίως στις παλαιστινιακές περιοχές της.
Είναι βέβαια προφανές ότι και στην Τουρκία, το Κουρδικό Κίνημα Αντίστασης θα πρέπει να συνεχίσει την οικοδόμηση μιας οργάνωσης της πολιτικής ζωής βασισμένης στις κοινότητες και τους δήμους και στην ελεύθερη ένωση δήμων, κοινοτήτων, λαϊκών συνελεύσεων, ενώσεων γυναικών, συνεργατικών εργαζομένων και συνεταιρισμών ή φοιτητών κ.λπ, έστω και κάτω από συνθήκες διώξεων και κατατρομοκράτησης του τουρκικού καθεστώτος, ώστε κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον να είναι δυνατή και στην Τουρκία η Δημοκρατική Αυτονομία..
[1] Αυτούς τους πρόσφυγες, καθώς και τους νέους από την επαρχία Ιντλίπ-όπου η Τουρκία με τους πληρεξούσιούς της συγκρούεται πια με το καθεστώς Ασάντ- εργαλειοποιεί και χρησιμοποιεί στο γεωπολιτικό παιχνίδι του ο Ερντογάν και ενάντια στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Στα σύνορα βέβαια της Ελλάδας στέλνει κυρίως πρόσφυγες από άλλες χώρες και Σύριους που δεν θέλουν να επιστρέψουν στη Συρία, αλλά να περάσουν στην Ευρώπη.
RSS Feed
