10. Η κοινοτική φυλή: η καρδιά του Χωριού
Το πρωί ξυπνήσαμε από τους οδηγούς, οι οποίοι μας ζήτησαν αμέσως να μοιραστούμε κάποια από τα όνειρα που είδαμε, ότι θυμόμαστε. Αυτή είναι μια πρακτική που ακολουθούν τα περισσότερα από τα σπίτια των παιδιών, όπως και οι οικογένειες, εμπνευσμένη από την παράδοση των φυλών της Μαλαισίας. Όπως έχουν έθιμο, μας είπαν να εμπιστευόμαστε τα όνειρα μας, ότι κάθε ένα από αυτά είναι εξαιρετικό και πολύ σημαντικό, καθώς και να επισημαίνουμε πάντα την θετική διδασκαλία που μπορεί να αναδείξει κάθε όνειρο.
Στη συνέχεια, ακολουθώντας το έθιμο του Χωριού, συγκεντρωθήκαμε πριν από το πρωινό σε ένα κυκλικό εξοχικό κτίσμα (μια πλατφόρμα με μια στέγη πάνω σε κολώνες, χωρίς τοίχους, και παγκάκια τοποθετημένα γύρω-γύρω, τα οποία μπορούμε να μετακινήσουμε έτσι ώστε να είμαστε ο ένας κοντά στον άλλο καθώς ο κύκλος μας είναι μικρός). Είμαστε η δικιά μας κοινοτική φυλή για το Σαββατοκύριακο και μας συμβουλεύουν γυρνάμε μεταξύ μας το "ραβδί που μιλάει" και να ακούμε με προσοχή και σεβασμό κάθε έναν που κρατάει το ραβδί κατά τη διάρκεια της επόμενης ώρας. Υπάρχουν έξι από εμάς, οπότε αποφασίσαμε να βάλουμε ένα συντονιστή να μας ενημερώνει μετά από εννέα λεπτά ομιλίας, ώστε να μπορούμε να τελειώσουμε τις σκέψεις μας μέσα σε δέκα λεπτά και ο καθένας μας να έχει ίσο χρόνο. Οι μόνες οδηγίες που μας έδωσαν είναι να μιλάμε με ειλικρίνεια και από την καρδιά μας. Με τη διαβεβαίωση ότι αυτά που θα πούμε δεν θα επαναληφθούν έξω από τον κύκλο, και χωρίς να διακόψουμε ή να σχολιάσουμε ως ακροατές πέρα από το να δείξουμε με εκφράσεις, αμέριστη κατανόηση και εκτίμηση για τα συναισθήματα των άλλων.
Αργότερα η οδηγός μας λέει ότι κοινοτικές φυλές όπως η δική μας συναντιόνται με αυτό το τρόπο από πολύ παλιά, αλλά ακόμα και σήμερα, κάθε πρωί, με τον ίδιο τρόπο. Οι κοινοτικές φυλές, όπως μας λένε, είναι η καρδιά του χωριού, η ψυχή του Χωριού σε Κύκλο.
"Ξεκινάμε τη μέρα", μας λέει, "με την ανασκόπηση των σημαντικότερων εμπειριών, των ανακαλύψεων και των επιτυχιών της προηγούμενης ημέρας, καθαρίζοντας τα συναισθήματά μας και διερευνώντας νέες σκέψεις. Αυτή η ιδέα των κοινοτικών φυλών καταπολεμήθηκε κατά τις πρώτες ημέρες του κινήματος. Στους παλιούς καιρούς των ιθαγενών κοινοτήτων, σε όποια κοινοτική φυλή γεννιόσουν παρέμενες σε αυτή όλη σου τη ζωή, αλλά στα πρώτα μας πειράματα οι κοινοτικές φυλές ήταν προσωρινές μέχρι που πραγματικά δεσμευτήκαμε με τη Γη και ο ένας με τον άλλο. Στην πράξη ανακαλύψαμε ότι πέντε έως δέκα άτομα ήταν αρκετά για να μπορέσουν όλοι να είναι σε θέση να ακουστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οπότε μεγαλώνοντας οι κοινοτικές φυλές μας τις χωρίζαμε σε μικρότερες ομάδες για τη συζήτηση σε κύκλο. Ερωτήσεις σχετικά με αυτό;"
"Είσαι πάντα στην ίδια κοινοτική φυλή;"
"Βασικά ναι. θεωρητικά είμαστε πάντα ελεύθεροι να αλλάξουμε φυλή, αν το θελήσουμε. Αλλά δεν αλλάζουμε. Αφού γνωριζόμαστε με τους ανθρώπους στη φυλή μας, αρχίζουμε να αναπτύσσουμε δεσμούς που είναι τόσο ισχυροί όπως σε μια οικογένεια και κανείς μας δεν θέλει να φύγει. Όπως τον παλιό καιρό, η κοινοτική φυλή είναι μέρος της ταυτότητάς μας, όπως η οικογένειά σας, η γενετική φυλή ή το έθνος σας. Αυτό φάνηκε να λειτουργεί καλά για τους προγόνους μας, και τώρα θεωρούμε ότι είναι πολύ όμορφο για εμάς.
"Η δική μας ανάπτυξη, από τα αρχικά συνέδρια και εργαστήρια, περιελάμβανε ένα στάδιο με κατασκηνώσεις όπου ανακαλύψαμε μια νέα μορφή κοινοτικής διαβίωσης, αφού ζούσαμε όλοι μαζί για μια εβδομάδα ή περισσότερο. Από τη στιγμή που οι κατασκηνώσεις είχαν από τρεις έως πεντακόσιους ανθρώπους, οι κοινοτικές φυλές ανέλαβαν ουσιαστικό ρόλο. Στην αρχή των κατασκηνώσεων οι συμμετέχοντες τοποθετούνταν τυχαία στις κοινοτικές φυλές. Ακόμα κι αν οι άνθρωποι δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους και μπορεί να ήταν επιφυλακτικοί στην αρχή, ο πρωινός κύκλος ομιλίας τους έφερνε τόσο κοντά τον ένα στον άλλο που αισθάνονταν πολλές φορές την ομάδα τους να είναι ευλογημένη από κάποια θεία νοημοσύνη ή κάποιο θεϊκό σχεδιασμό πέρα από μας. Συχνά αυτές οι κοινοτικές φυλές ήθελαν να συναντιούνται μετά την κατασκήνωση κατά τη διάρκεια του έτους. Ορισμένοι μετακόμισαν μαζί σε φάρμες, ή έκτισαν μαζί σπίτια, και πολλοί αποφάσισαν να σμίγουν εκ νέου τη κοινοτική φυλή τους σε κάθε κατασκήνωση.
"Έτσι, όταν αρχίσαμε να χτίζουμε το πρώτο Χωριό σε Κύκλο είχαμε μερικές έτοιμες κοινοτικές φυλές. Επινοήσαμε στη πορεία συστήματα για τη δημιουργία νέων φυλών και αναθέταμε ανθρώπους σε αυτές.
Ζητήσαμε από το κόσμο να συμφωνήσουν να μείνουν με τη φυλή τους για τουλάχιστον τρεις μήνες πριν το σκεφτούν να αλλάξουν. Αλλά κανείς τους δεν ήθελε να αλλάξει μετά από μερικές εβδομάδες που είχε έρθει τόσο κοντά με τους υπόλοιπους.
"Υπάρχει μια εγγύτητα, ένας δεσμός, που δημιουργείται καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να εγκαταλείπουν τις προστατευτικές μάσκες και τις πανοπλίες τους και έχουν αναλαμπές του αθώου, αγαπησιάρικου, χαρούμενου παιδιού που είναι η αμετάβλητη ουσία μας. Αυτός ο δεσμός με τους άλλους είναι συχνά η ισχυρότερη, πιο αγαπητή και πιο ελπιδοφόρα σχέση που οι άνθρωποι έχουν γνωρίσει ποτέ. Ελπιδοφόρα γιατί μέσα από αυτούς τους δεσμούς μπορούμε να δούμε την ίδια μας την ουσία με σαφήνεια, μέσα από αυτούς μπορούμε να γνωρίσουμε πόσο αξιαγάπητοι είμαστε και να δώσουμε από βαθιά μέσα μας τη μεγάλη αγάπη ελεύθερα. Μπορούμε να εργαστούμε μέσα μας και να απελευθερωθούμε από παλιά πρότυπα που εμποδίζουν τις ενέργειές μας και στρεβλώνουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, μπορούμε να απελευθερώσουμε τη δύναμη της δημιουργικότητας μας και γενικά να περνάμε πιο όμορφα σε όλες τις στιγμές της ζωής μας."
"Αυτό ακούγεται πάρα πολύ εύκολο. Πολύ καλό για να είναι αληθινό. Δεν ζωγραφίζεις μόνο την ρόδινη εικόνα, έτσι; "
"Ίσως. Αν νομίζετε ότι αυτό είναι όλο και όλο. Δεν είναι ένας μαγικός κύκλος όπου μεταμορφωνόμαστε αμέσως. Απαιτεί εργασία και θέλει χρόνο. Όμως έχουμε κληρονομήσει κάποια καλά εργαλεία για να μας βοηθήσουν και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο σε σημεία που έχουμε κολλήσει, δίνοντάς μας ώθηση να προχωρήσουμε προς τα εμπρός και προς τα πάνω μαζί. Η διαδικασία, ενώ δεν είναι στιγμιαία και μπορεί να πάρει λίγο χρόνο, ίσως περισσότερο απ' ότι περιμένουμε και επιθυμούμε, δεν είναι οδυνηρή. Καθώς κινούμαστε μαζί, στενά ο ένας στη ζωή του άλλου, ευχαριστιόμαστε και γιορτάζουμε μαζί τη πρόοδό μας."
"Πώς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για τη διαδικασία σας;"
"Το χρονικό διάστημα που είστε εδώ τώρα είναι πάρα πολύ σύντομο για να μεταδώσει κανείς όλα αυτά που συμβαίνουν εδώ. Θα μπορούσατε να επιστρέψετε για τη κατασκήνωση που έχουμε εδώ το καλοκαίρι για δύο εβδομάδες και να μάθετε πολλά - να διασκεδάσετε επίσης.
Υπάρχουν επίσης πολλά που έχουν γραφτεί - θα σας δώσουμε μια λίστα με τις δημοσιεύσεις, τα περισσότερα από αυτά διατίθενται στο βιβλιοπωλείο του Χωριού. Θα μπορούσατε επίσης να μείνετε περισσότερο, να συμμετέχετε σε κάποιο από τα μαθήματά και σε μια κοινοτική φυλή για τρεις μήνες. Ή θα μπορούσατε να βρείτε έναν δάσκαλο στην περιοχή όπου ζείτε. Ή να κάνετε μια σειρά μαθημάτων μέσω του διαδικτύου."
"Ενδιαφέρομαι να μάθω για το πώς λειτουργεί για εσάς αυτή η έννοια της
εγγύτητας μεταξύ των ανθρώπων, που φαίνεται να παίζει κεντρικό ρόλο εδώ."
"Εντάξει - αλλά πρώτα, ποια είναι η δικιά σου γνώμη για αυτή την έννοια?"
"Λοιπόν, νομίζω ότι θα ήταν καλό να είμαι σε μια κοινότητα που συνεργάζεται και βοηθά ο ένας τον άλλον. Αλλά η εμπειρία μου με τους ανθρώπους είναι ότι οι περισσότεροι ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους. Δεν θέλω να είμαι τόσο κοντά όλη την ώρα με όλους τους ανθρώπους. Μου αρέσει να έχω τον χώρο μου."
"Όλοι τον θέλουν. Αλλά όλοι έχουμε διαφορετικές ιδέες για το πόσο χώρο και για πόσο χρόνο ή πόσο συχνά θέλουμε να είμαστε μόνοι. Όπως και σε κάθε χωριό έτσι κι εδώ οι άνθρωποι βρίσκουν το στυλ που τους ταιριάζει. Μόνο που εδώ κάποιος απλά θα ελέγξει αν δεν είσαι κατά τη συνεδρίασή της κοινοτικής φυλής σου, μόνο και μόνο για να σιγουρευτούμε ότι είναι όλα εντάξει και δεν χρειάζεσαι κάποια βοήθεια."
"Λοιπόν αυτό είναι πολύ ωραίο. Μερικές φορές θα ήθελα να είχα περισσότερους φίλους, αλλά ειλικρινά δεν βρίσκω πάρα πολλούς ανθρώπους που μου αρέσουν και μου εμπνέουν εμπιστοσύνη."
"Καταλαβαίνω. Αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος που απομονώνει τους ανθρώπους και τους κάνει να ανταγωνίζονται για να επιβιώσουν. Μερικοί από τους ιδρυτές μας είχαν την εμπειρία των παλαιότερων αγροτικών και ιθαγενικών κοινοτήτων, όπου όλοι γνώριζαν τα πάντα για όλους από τη γέννηση τους και όλοι δούλευαν και έπαιζαν μαζί. Ήρθαν στο συμπέρασμα ότι όταν οι άνθρωποι ζουν σε στενή σχέση μεταξύ τους και δεν απειλούν αλλά υποστηρίζουν ο ένας τον άλλο, είναι από φυσικού τους χαλαροί, φιλικοί, παιχνιδιάρηδες και με χιούμορ. Προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε μόνο την φυσική εγγύτητα των ανθρώπων και ανακαλύπτουμε ότι πράγματι αυτό το σύστημα δουλεύει για μας. Δεν ερωτευόμαστε ο ένας τον άλλον με την πρώτη ματιά, αλλά θυμόμαστε πόσο όμορφα ξεκινήσαμε όλοι μας ως μωρά. Ότι δεν μας αρέσει στον εαυτό μας και στους άλλους είναι πρότυπα που διαμορφώθηκαν από ένα σύστημα που είχε την ανάγκη να μας ελέγχει. Γι' αυτό παίρνουμε το χρόνο μας για να ακούσουμε με σεβασμό και προσοχή, ώστε να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε τόσο περισσότερο αντιλαμβανόμαστε τον άλλο, και όταν καταλαβαίνουμε τον άλλο, αρχίζουμε να τον/την αγαπάμε. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι ανθρώπινο."
"Το σύστημά που ζούμε μέχρι σήμερα, ισχυρίζεται ότι είναι το πιο προηγμένο και έξυπνο σύστημα που επινοήθηκε ποτέ."
"Τόσο ευφυές που μόλις το έξι τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει τους περισσότερους από τους πόρους του πλανήτη και ζουν σε ευμάρεια, ενώ το ενενήντα τέσσερα τοις εκατό ζουν σε συνθήκες φτώχειας, υποσιτίζονται και έχουν κακή στέγαση χωρίς επαρκή ιατρική φροντίδα. Τόσο έξυπνο που καταστρέφει το ίδιο του το περιβάλλον, ρυπαίνοντας τον αέρα και το νερό μας, διαβρώνοντας το έδαφος της γης και αλλάζοντας επικίνδυνα, για πρώτη φορά, την ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στη γη και τον ήλιο. Τόσο ευφυές που οι άνθρωποι βιώνουν όλο και περισσότερο στρες, περισσότερη απομόνωση, μειωμένη αίσθηση της ικανοποίησης και της ευημερίας, λιγότερο αγάπη, περισσότερη βία, λιγότερη χαρά, περισσότερη αγωνία."
"Ο Δρόμος του Χωριού σε Κύκλο προέρχεται από τα κοινωνικά συστήματα της ισότητας και της αλληλεξάρτησης που αναπτύχθηκαν, χρησιμοποιήθηκαν και βελτιώθηκαν σε περισσότερο από δύο εκατομμύρια χρόνια κατά την ανθρώπινη εξέλιξη. Όλοι οι πρόγονοί μας κάποια στιγμή έζησαν σε ένα τέτοιο σύστημα αμοιβαίας φροντίδας και συνεργασίας ειρηνικά και ικανοποιητικά έως ότου το σύστημα όπως το ξέρουμε τώρα τους απέσπασε τον παλιό τρόπο με την επιβολή και τη βία. Η αλλαγή από τη συνεργασία και τη φροντίδα στην κυριαρχία και την εκμετάλλευση άρχισε σιγά-σιγά σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, περίπου πριν από δέκα χιλιάδες χρόνια, πριν από την εφεύρεση της γραφής και της γραπτής ιστορίας.
"Οι παλιές ιθαγενικές φυλές φρόντιζαν για το κάθε μέλος τους από τη γέννηση μέχρι το θάνατο του και παρείχαν την απαραίτητη εγγύτητα που χρειάζεται για την άνθιση της ανθρώπινης φροντίδας και αγάπης. Φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της επαναστατικής στροφής στη γεωργία, σε ορισμένες από τις πιο εύφορες περιοχές άρχισε να αναπτύσσεται ο πληθυσμός και να απομακρύνεται από τους παλιούς μικρούς κύκλους και τις κοινοτικές φυλές των χωριών. Η εγγύτητα και φροντίδα έπεσαν θύματα αυτής της αλλαγής. Χωρίς μια κοινοτική φυλή για να τους φροντίζει και να έχουν οι ίδιοι να φροντίσουν, οι άνθρωποι έπρεπε να βασίζονται μόνο στον εαυτό τους. Έτσι γεννήθηκε ο ατομικισμός και μαζί με αυτόν η ανασφάλεια, η μοναξιά και ο φόβος. Ο φόβος προκαλεί εγωισμό, ανεντιμότητα, απληστία, εκμετάλλευση και βία - τα κύρια χαρακτηριστικά της εξέλιξης ενός πολιτισμού που αναπτύχθηκε για να κατακτήσει τον κόσμο και όλες τις ειρηνικές ιθαγενικές φυλές και διατηρήθηκε στην ίδια θέση με αυτό το φόβο και τη βία για δέκα χιλιάδες χρόνια.
"Γνωρίζετε την ιστορία. Όλοι οι πόλεμοι και οι κατακτήσεις, η δουλεία, η καταπίεση και η εκμετάλλευση της φτωχής πλειοψηφίας ενορχηστρωνόταν από τη πλούσια και ισχυρή μειοψηφία, που προσλάμβανε και είχε τον έλεγχο των πολεμιστών. Υπήρξαν εξεγέρσεις ενάντια στην κυριαρχία από την εποχή του Σπάρτακου, μέχρι τους βαρόνους της Μάγκνα Κάρτα και την αμερικανική, γαλλική, ρωσική, κινεζική και όλες τις άλλες επαναστάσεις που το μόνο που πέτυχαν είναι να αλλάξουν τους κυρίαρχους, όχι τα συστήματα ανισότητας και κυριαρχίας.
"Μέχρι που τον δέκατο ένατο και ειδικότερα το τελευταίο μισό του εικοστού αιώνα μερικοί άνθρωποι άρχισαν να μην αγωνίζονται ενάντια στο σύστημα, αλλά να το αφήνουν. Νέα κοινότητες τέθηκαν σε λειτουργία, εκ προθέσεως κοινότητες με συγκεκριμένο σκοπό και φιλοσοφία. Δεδομένου ότι δεν είχε κανείς από αυτούς καμία εμπειρία κοινοβιακής ζωής οι περισσότερες από αυτές τις κοινότητες άρχισαν να διαλύονται σε σύγχυση, αλλά με κάθε ένα από αυτά τα πειράματα κάτι μαθεύτηκε.
"Οι άνθρωποι μελέτησαν την ιστορία των κοινωνικών συστημάτων και των κοινοτήτων. Τα άτομα με εμπειρία κοινοβιακών φυλών άρχισαν να έρχονται στο προσκήνιο και η νέα πνευματική λαχτάρα για ένταξη, εγγύτητα, συνεργασία και αγάπη μεγάλωνε. Σεμινάρια, εργαστήρια και συνέδρια πραγματοποιήθηκαν για να εξερευνηθούν οι κοινότητες. Οι άνθρωποι άρχισαν να διοργανώνουν καλοκαιρινές κατασκηνώσεις για να πειραματιστούν με κοινόβια φυλών, να ζήσουν σε κύκλο, δημιουργώντας μια νέα κουλτούρα που θα ταίριαζε στις δικές τους ανάγκες.
"Οι κατασκηνώσεις που συνεχίζουμε και κάνουμε κάθε καλοκαίρι σε αρκετά Χωριά σε Κύκλο όπως αυτό εδώ, δίνουν σε όλους την εμπειρία της κοινοτικής διαβίωσης σαν μια φυλή, την οικοδόμηση μιας νέας κουλτούρας και ενός νέου κοινωνικού μοντέλου βασισμένα στη κοινή μας κληρονομιά, που διακόπηκε για χιλιετίες. Στο τέλος της κάθε κατασκήνωσης οι συμμετέχοντες εκφράζουν την απροθυμία τους να επιστρέψουν στο παλιό τους τρόπο ζωής, τη καθημερινή εργασιακή ρουτίνα και το άγχος, αλλά και τον πόθο τους να συμμετέχουν στην κατασκήνωση του επόμενου καλοκαιριού. Δεν πέρασε πολύς χρόνος μέχρι κάποιος από αυτούς τόλμησε να αγοράσει το οικόπεδο για ένα νέο Χωριό που λειτουργούσε σαν μια κατασκήνωση σε Κύκλο."
"Πώς ξεκίνησε;"
"Υπήρξαν πολλές συναντήσεις τα Σαββατοκύριακα για αρκετό διάστημα, καθώς οι κύκλοι είχαν πολλά θέματα που έπρεπε να λύσουν. Πρώτα, μια σαφής γραπτή δήλωση της αποστολής και των προθέσεων τους. Πώς θα ήθελαν να ζήσουν και να σχετίζονται μεταξύ τους, με άλλους ανθρώπους και θεσμούς, με τα παιδιά τους, τις επόμενες γενιές, καθώς και με τα άλλα πλάσματα και τη Γη. Εν τω μεταξύ, η αναζήτηση για τη γη και την αύξηση των χρημάτων για το εγχείρημα συνεχιζόταν. Ήταν δύσκολο, λένε, γιατί ήταν όλα καινούρια, δεν είχαν οδηγό για ότι έκαναν. Αλλά θα πρέπει να ήταν και συναρπαστική συγχρόνως, η ιδέα να δημιουργήσουν πραγματικά τον δικό τους κόσμο και πιθανώς αυτή η ιδέα τους διατηρούσε και συνέχιζαν το έργο τους."
"Ήταν δύσκολο όταν τελικά απέκτησαν τη γη και μετακόμισαν εκεί;"
"Φυσικά και ήταν επίπονο, επειδή κατασκήνωναν στη φύση και έχτιζαν τα πάντα από το μηδέν. Αλλά είπαν ότι ήταν ταυτόχρονα και μεγάλη χαρά, διότι ότι είχαν να κάνουν ήταν απλό και σαφές. Είχαν ήδη κάνει σχέδια και μελέτες για όλες τις βασικές τους ανάγκες, τη στέγαση και τα τρόφιμα, τα καύσιμα και τα φάρμακα τους και το μόνο που έμενε να κάνουν ήταν να αρχίσει η εργασία για την κατασκευή του ονείρου τους."
"Πώς λειτούργησε οικονομικά; "
"Μερικοί κάτοικοι είχαν επικερδή επαγγέλματα εντός συστήματος και συνέχιζαν να εργάζονται εκτός του Χωριού για λίγα χρόνια για να βοηθήσουν τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος. Μερικοί ήταν σε θέση να πάρουν δωρεές από ενδιαφερόμενα άτομα και χρηματοδοτήσεις από οργανισμούς. Καθώς το έργο πήρε μεγαλύτερη δημοσιότητα και προσέλκυσε την προσοχή πολλών περισσότερων ανθρώπων στάλθηκαν αρκετές δωρεές, άλλοι συνέβαλαν υλικά και άλλοι συνέβαλαν εθελοντικά με το χρόνο τους. Μετά το πρώτο στάδιο των κατασκευών ήταν σε θέση να χτίσουν οικοτεχνίες και αγροικίες με αγροτικά κτίσματα, να παράγουν χειροτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα, καθώς και να παρέχουν επαγγελματικές υπηρεσίες.
"Ελάτε, επιτρέψτε μου να σας δείξω."
Το πρωί ξυπνήσαμε από τους οδηγούς, οι οποίοι μας ζήτησαν αμέσως να μοιραστούμε κάποια από τα όνειρα που είδαμε, ότι θυμόμαστε. Αυτή είναι μια πρακτική που ακολουθούν τα περισσότερα από τα σπίτια των παιδιών, όπως και οι οικογένειες, εμπνευσμένη από την παράδοση των φυλών της Μαλαισίας. Όπως έχουν έθιμο, μας είπαν να εμπιστευόμαστε τα όνειρα μας, ότι κάθε ένα από αυτά είναι εξαιρετικό και πολύ σημαντικό, καθώς και να επισημαίνουμε πάντα την θετική διδασκαλία που μπορεί να αναδείξει κάθε όνειρο.
Στη συνέχεια, ακολουθώντας το έθιμο του Χωριού, συγκεντρωθήκαμε πριν από το πρωινό σε ένα κυκλικό εξοχικό κτίσμα (μια πλατφόρμα με μια στέγη πάνω σε κολώνες, χωρίς τοίχους, και παγκάκια τοποθετημένα γύρω-γύρω, τα οποία μπορούμε να μετακινήσουμε έτσι ώστε να είμαστε ο ένας κοντά στον άλλο καθώς ο κύκλος μας είναι μικρός). Είμαστε η δικιά μας κοινοτική φυλή για το Σαββατοκύριακο και μας συμβουλεύουν γυρνάμε μεταξύ μας το "ραβδί που μιλάει" και να ακούμε με προσοχή και σεβασμό κάθε έναν που κρατάει το ραβδί κατά τη διάρκεια της επόμενης ώρας. Υπάρχουν έξι από εμάς, οπότε αποφασίσαμε να βάλουμε ένα συντονιστή να μας ενημερώνει μετά από εννέα λεπτά ομιλίας, ώστε να μπορούμε να τελειώσουμε τις σκέψεις μας μέσα σε δέκα λεπτά και ο καθένας μας να έχει ίσο χρόνο. Οι μόνες οδηγίες που μας έδωσαν είναι να μιλάμε με ειλικρίνεια και από την καρδιά μας. Με τη διαβεβαίωση ότι αυτά που θα πούμε δεν θα επαναληφθούν έξω από τον κύκλο, και χωρίς να διακόψουμε ή να σχολιάσουμε ως ακροατές πέρα από το να δείξουμε με εκφράσεις, αμέριστη κατανόηση και εκτίμηση για τα συναισθήματα των άλλων.
Αργότερα η οδηγός μας λέει ότι κοινοτικές φυλές όπως η δική μας συναντιόνται με αυτό το τρόπο από πολύ παλιά, αλλά ακόμα και σήμερα, κάθε πρωί, με τον ίδιο τρόπο. Οι κοινοτικές φυλές, όπως μας λένε, είναι η καρδιά του χωριού, η ψυχή του Χωριού σε Κύκλο.
"Ξεκινάμε τη μέρα", μας λέει, "με την ανασκόπηση των σημαντικότερων εμπειριών, των ανακαλύψεων και των επιτυχιών της προηγούμενης ημέρας, καθαρίζοντας τα συναισθήματά μας και διερευνώντας νέες σκέψεις. Αυτή η ιδέα των κοινοτικών φυλών καταπολεμήθηκε κατά τις πρώτες ημέρες του κινήματος. Στους παλιούς καιρούς των ιθαγενών κοινοτήτων, σε όποια κοινοτική φυλή γεννιόσουν παρέμενες σε αυτή όλη σου τη ζωή, αλλά στα πρώτα μας πειράματα οι κοινοτικές φυλές ήταν προσωρινές μέχρι που πραγματικά δεσμευτήκαμε με τη Γη και ο ένας με τον άλλο. Στην πράξη ανακαλύψαμε ότι πέντε έως δέκα άτομα ήταν αρκετά για να μπορέσουν όλοι να είναι σε θέση να ακουστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οπότε μεγαλώνοντας οι κοινοτικές φυλές μας τις χωρίζαμε σε μικρότερες ομάδες για τη συζήτηση σε κύκλο. Ερωτήσεις σχετικά με αυτό;"
"Είσαι πάντα στην ίδια κοινοτική φυλή;"
"Βασικά ναι. θεωρητικά είμαστε πάντα ελεύθεροι να αλλάξουμε φυλή, αν το θελήσουμε. Αλλά δεν αλλάζουμε. Αφού γνωριζόμαστε με τους ανθρώπους στη φυλή μας, αρχίζουμε να αναπτύσσουμε δεσμούς που είναι τόσο ισχυροί όπως σε μια οικογένεια και κανείς μας δεν θέλει να φύγει. Όπως τον παλιό καιρό, η κοινοτική φυλή είναι μέρος της ταυτότητάς μας, όπως η οικογένειά σας, η γενετική φυλή ή το έθνος σας. Αυτό φάνηκε να λειτουργεί καλά για τους προγόνους μας, και τώρα θεωρούμε ότι είναι πολύ όμορφο για εμάς.
"Η δική μας ανάπτυξη, από τα αρχικά συνέδρια και εργαστήρια, περιελάμβανε ένα στάδιο με κατασκηνώσεις όπου ανακαλύψαμε μια νέα μορφή κοινοτικής διαβίωσης, αφού ζούσαμε όλοι μαζί για μια εβδομάδα ή περισσότερο. Από τη στιγμή που οι κατασκηνώσεις είχαν από τρεις έως πεντακόσιους ανθρώπους, οι κοινοτικές φυλές ανέλαβαν ουσιαστικό ρόλο. Στην αρχή των κατασκηνώσεων οι συμμετέχοντες τοποθετούνταν τυχαία στις κοινοτικές φυλές. Ακόμα κι αν οι άνθρωποι δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους και μπορεί να ήταν επιφυλακτικοί στην αρχή, ο πρωινός κύκλος ομιλίας τους έφερνε τόσο κοντά τον ένα στον άλλο που αισθάνονταν πολλές φορές την ομάδα τους να είναι ευλογημένη από κάποια θεία νοημοσύνη ή κάποιο θεϊκό σχεδιασμό πέρα από μας. Συχνά αυτές οι κοινοτικές φυλές ήθελαν να συναντιούνται μετά την κατασκήνωση κατά τη διάρκεια του έτους. Ορισμένοι μετακόμισαν μαζί σε φάρμες, ή έκτισαν μαζί σπίτια, και πολλοί αποφάσισαν να σμίγουν εκ νέου τη κοινοτική φυλή τους σε κάθε κατασκήνωση.
"Έτσι, όταν αρχίσαμε να χτίζουμε το πρώτο Χωριό σε Κύκλο είχαμε μερικές έτοιμες κοινοτικές φυλές. Επινοήσαμε στη πορεία συστήματα για τη δημιουργία νέων φυλών και αναθέταμε ανθρώπους σε αυτές.
Ζητήσαμε από το κόσμο να συμφωνήσουν να μείνουν με τη φυλή τους για τουλάχιστον τρεις μήνες πριν το σκεφτούν να αλλάξουν. Αλλά κανείς τους δεν ήθελε να αλλάξει μετά από μερικές εβδομάδες που είχε έρθει τόσο κοντά με τους υπόλοιπους.
"Υπάρχει μια εγγύτητα, ένας δεσμός, που δημιουργείται καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να εγκαταλείπουν τις προστατευτικές μάσκες και τις πανοπλίες τους και έχουν αναλαμπές του αθώου, αγαπησιάρικου, χαρούμενου παιδιού που είναι η αμετάβλητη ουσία μας. Αυτός ο δεσμός με τους άλλους είναι συχνά η ισχυρότερη, πιο αγαπητή και πιο ελπιδοφόρα σχέση που οι άνθρωποι έχουν γνωρίσει ποτέ. Ελπιδοφόρα γιατί μέσα από αυτούς τους δεσμούς μπορούμε να δούμε την ίδια μας την ουσία με σαφήνεια, μέσα από αυτούς μπορούμε να γνωρίσουμε πόσο αξιαγάπητοι είμαστε και να δώσουμε από βαθιά μέσα μας τη μεγάλη αγάπη ελεύθερα. Μπορούμε να εργαστούμε μέσα μας και να απελευθερωθούμε από παλιά πρότυπα που εμποδίζουν τις ενέργειές μας και στρεβλώνουν την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, μπορούμε να απελευθερώσουμε τη δύναμη της δημιουργικότητας μας και γενικά να περνάμε πιο όμορφα σε όλες τις στιγμές της ζωής μας."
"Αυτό ακούγεται πάρα πολύ εύκολο. Πολύ καλό για να είναι αληθινό. Δεν ζωγραφίζεις μόνο την ρόδινη εικόνα, έτσι; "
"Ίσως. Αν νομίζετε ότι αυτό είναι όλο και όλο. Δεν είναι ένας μαγικός κύκλος όπου μεταμορφωνόμαστε αμέσως. Απαιτεί εργασία και θέλει χρόνο. Όμως έχουμε κληρονομήσει κάποια καλά εργαλεία για να μας βοηθήσουν και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο σε σημεία που έχουμε κολλήσει, δίνοντάς μας ώθηση να προχωρήσουμε προς τα εμπρός και προς τα πάνω μαζί. Η διαδικασία, ενώ δεν είναι στιγμιαία και μπορεί να πάρει λίγο χρόνο, ίσως περισσότερο απ' ότι περιμένουμε και επιθυμούμε, δεν είναι οδυνηρή. Καθώς κινούμαστε μαζί, στενά ο ένας στη ζωή του άλλου, ευχαριστιόμαστε και γιορτάζουμε μαζί τη πρόοδό μας."
"Πώς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για τη διαδικασία σας;"
"Το χρονικό διάστημα που είστε εδώ τώρα είναι πάρα πολύ σύντομο για να μεταδώσει κανείς όλα αυτά που συμβαίνουν εδώ. Θα μπορούσατε να επιστρέψετε για τη κατασκήνωση που έχουμε εδώ το καλοκαίρι για δύο εβδομάδες και να μάθετε πολλά - να διασκεδάσετε επίσης.
Υπάρχουν επίσης πολλά που έχουν γραφτεί - θα σας δώσουμε μια λίστα με τις δημοσιεύσεις, τα περισσότερα από αυτά διατίθενται στο βιβλιοπωλείο του Χωριού. Θα μπορούσατε επίσης να μείνετε περισσότερο, να συμμετέχετε σε κάποιο από τα μαθήματά και σε μια κοινοτική φυλή για τρεις μήνες. Ή θα μπορούσατε να βρείτε έναν δάσκαλο στην περιοχή όπου ζείτε. Ή να κάνετε μια σειρά μαθημάτων μέσω του διαδικτύου."
"Ενδιαφέρομαι να μάθω για το πώς λειτουργεί για εσάς αυτή η έννοια της
εγγύτητας μεταξύ των ανθρώπων, που φαίνεται να παίζει κεντρικό ρόλο εδώ."
"Εντάξει - αλλά πρώτα, ποια είναι η δικιά σου γνώμη για αυτή την έννοια?"
"Λοιπόν, νομίζω ότι θα ήταν καλό να είμαι σε μια κοινότητα που συνεργάζεται και βοηθά ο ένας τον άλλον. Αλλά η εμπειρία μου με τους ανθρώπους είναι ότι οι περισσότεροι ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους. Δεν θέλω να είμαι τόσο κοντά όλη την ώρα με όλους τους ανθρώπους. Μου αρέσει να έχω τον χώρο μου."
"Όλοι τον θέλουν. Αλλά όλοι έχουμε διαφορετικές ιδέες για το πόσο χώρο και για πόσο χρόνο ή πόσο συχνά θέλουμε να είμαστε μόνοι. Όπως και σε κάθε χωριό έτσι κι εδώ οι άνθρωποι βρίσκουν το στυλ που τους ταιριάζει. Μόνο που εδώ κάποιος απλά θα ελέγξει αν δεν είσαι κατά τη συνεδρίασή της κοινοτικής φυλής σου, μόνο και μόνο για να σιγουρευτούμε ότι είναι όλα εντάξει και δεν χρειάζεσαι κάποια βοήθεια."
"Λοιπόν αυτό είναι πολύ ωραίο. Μερικές φορές θα ήθελα να είχα περισσότερους φίλους, αλλά ειλικρινά δεν βρίσκω πάρα πολλούς ανθρώπους που μου αρέσουν και μου εμπνέουν εμπιστοσύνη."
"Καταλαβαίνω. Αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα ενός συστήματος που απομονώνει τους ανθρώπους και τους κάνει να ανταγωνίζονται για να επιβιώσουν. Μερικοί από τους ιδρυτές μας είχαν την εμπειρία των παλαιότερων αγροτικών και ιθαγενικών κοινοτήτων, όπου όλοι γνώριζαν τα πάντα για όλους από τη γέννηση τους και όλοι δούλευαν και έπαιζαν μαζί. Ήρθαν στο συμπέρασμα ότι όταν οι άνθρωποι ζουν σε στενή σχέση μεταξύ τους και δεν απειλούν αλλά υποστηρίζουν ο ένας τον άλλο, είναι από φυσικού τους χαλαροί, φιλικοί, παιχνιδιάρηδες και με χιούμορ. Προσπαθούμε να ενθαρρύνουμε μόνο την φυσική εγγύτητα των ανθρώπων και ανακαλύπτουμε ότι πράγματι αυτό το σύστημα δουλεύει για μας. Δεν ερωτευόμαστε ο ένας τον άλλον με την πρώτη ματιά, αλλά θυμόμαστε πόσο όμορφα ξεκινήσαμε όλοι μας ως μωρά. Ότι δεν μας αρέσει στον εαυτό μας και στους άλλους είναι πρότυπα που διαμορφώθηκαν από ένα σύστημα που είχε την ανάγκη να μας ελέγχει. Γι' αυτό παίρνουμε το χρόνο μας για να ακούσουμε με σεβασμό και προσοχή, ώστε να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε τόσο περισσότερο αντιλαμβανόμαστε τον άλλο, και όταν καταλαβαίνουμε τον άλλο, αρχίζουμε να τον/την αγαπάμε. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι ανθρώπινο."
"Το σύστημά που ζούμε μέχρι σήμερα, ισχυρίζεται ότι είναι το πιο προηγμένο και έξυπνο σύστημα που επινοήθηκε ποτέ."
"Τόσο ευφυές που μόλις το έξι τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει τους περισσότερους από τους πόρους του πλανήτη και ζουν σε ευμάρεια, ενώ το ενενήντα τέσσερα τοις εκατό ζουν σε συνθήκες φτώχειας, υποσιτίζονται και έχουν κακή στέγαση χωρίς επαρκή ιατρική φροντίδα. Τόσο έξυπνο που καταστρέφει το ίδιο του το περιβάλλον, ρυπαίνοντας τον αέρα και το νερό μας, διαβρώνοντας το έδαφος της γης και αλλάζοντας επικίνδυνα, για πρώτη φορά, την ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στη γη και τον ήλιο. Τόσο ευφυές που οι άνθρωποι βιώνουν όλο και περισσότερο στρες, περισσότερη απομόνωση, μειωμένη αίσθηση της ικανοποίησης και της ευημερίας, λιγότερο αγάπη, περισσότερη βία, λιγότερη χαρά, περισσότερη αγωνία."
"Ο Δρόμος του Χωριού σε Κύκλο προέρχεται από τα κοινωνικά συστήματα της ισότητας και της αλληλεξάρτησης που αναπτύχθηκαν, χρησιμοποιήθηκαν και βελτιώθηκαν σε περισσότερο από δύο εκατομμύρια χρόνια κατά την ανθρώπινη εξέλιξη. Όλοι οι πρόγονοί μας κάποια στιγμή έζησαν σε ένα τέτοιο σύστημα αμοιβαίας φροντίδας και συνεργασίας ειρηνικά και ικανοποιητικά έως ότου το σύστημα όπως το ξέρουμε τώρα τους απέσπασε τον παλιό τρόπο με την επιβολή και τη βία. Η αλλαγή από τη συνεργασία και τη φροντίδα στην κυριαρχία και την εκμετάλλευση άρχισε σιγά-σιγά σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, περίπου πριν από δέκα χιλιάδες χρόνια, πριν από την εφεύρεση της γραφής και της γραπτής ιστορίας.
"Οι παλιές ιθαγενικές φυλές φρόντιζαν για το κάθε μέλος τους από τη γέννηση μέχρι το θάνατο του και παρείχαν την απαραίτητη εγγύτητα που χρειάζεται για την άνθιση της ανθρώπινης φροντίδας και αγάπης. Φαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της επαναστατικής στροφής στη γεωργία, σε ορισμένες από τις πιο εύφορες περιοχές άρχισε να αναπτύσσεται ο πληθυσμός και να απομακρύνεται από τους παλιούς μικρούς κύκλους και τις κοινοτικές φυλές των χωριών. Η εγγύτητα και φροντίδα έπεσαν θύματα αυτής της αλλαγής. Χωρίς μια κοινοτική φυλή για να τους φροντίζει και να έχουν οι ίδιοι να φροντίσουν, οι άνθρωποι έπρεπε να βασίζονται μόνο στον εαυτό τους. Έτσι γεννήθηκε ο ατομικισμός και μαζί με αυτόν η ανασφάλεια, η μοναξιά και ο φόβος. Ο φόβος προκαλεί εγωισμό, ανεντιμότητα, απληστία, εκμετάλλευση και βία - τα κύρια χαρακτηριστικά της εξέλιξης ενός πολιτισμού που αναπτύχθηκε για να κατακτήσει τον κόσμο και όλες τις ειρηνικές ιθαγενικές φυλές και διατηρήθηκε στην ίδια θέση με αυτό το φόβο και τη βία για δέκα χιλιάδες χρόνια.
"Γνωρίζετε την ιστορία. Όλοι οι πόλεμοι και οι κατακτήσεις, η δουλεία, η καταπίεση και η εκμετάλλευση της φτωχής πλειοψηφίας ενορχηστρωνόταν από τη πλούσια και ισχυρή μειοψηφία, που προσλάμβανε και είχε τον έλεγχο των πολεμιστών. Υπήρξαν εξεγέρσεις ενάντια στην κυριαρχία από την εποχή του Σπάρτακου, μέχρι τους βαρόνους της Μάγκνα Κάρτα και την αμερικανική, γαλλική, ρωσική, κινεζική και όλες τις άλλες επαναστάσεις που το μόνο που πέτυχαν είναι να αλλάξουν τους κυρίαρχους, όχι τα συστήματα ανισότητας και κυριαρχίας.
"Μέχρι που τον δέκατο ένατο και ειδικότερα το τελευταίο μισό του εικοστού αιώνα μερικοί άνθρωποι άρχισαν να μην αγωνίζονται ενάντια στο σύστημα, αλλά να το αφήνουν. Νέα κοινότητες τέθηκαν σε λειτουργία, εκ προθέσεως κοινότητες με συγκεκριμένο σκοπό και φιλοσοφία. Δεδομένου ότι δεν είχε κανείς από αυτούς καμία εμπειρία κοινοβιακής ζωής οι περισσότερες από αυτές τις κοινότητες άρχισαν να διαλύονται σε σύγχυση, αλλά με κάθε ένα από αυτά τα πειράματα κάτι μαθεύτηκε.
"Οι άνθρωποι μελέτησαν την ιστορία των κοινωνικών συστημάτων και των κοινοτήτων. Τα άτομα με εμπειρία κοινοβιακών φυλών άρχισαν να έρχονται στο προσκήνιο και η νέα πνευματική λαχτάρα για ένταξη, εγγύτητα, συνεργασία και αγάπη μεγάλωνε. Σεμινάρια, εργαστήρια και συνέδρια πραγματοποιήθηκαν για να εξερευνηθούν οι κοινότητες. Οι άνθρωποι άρχισαν να διοργανώνουν καλοκαιρινές κατασκηνώσεις για να πειραματιστούν με κοινόβια φυλών, να ζήσουν σε κύκλο, δημιουργώντας μια νέα κουλτούρα που θα ταίριαζε στις δικές τους ανάγκες.
"Οι κατασκηνώσεις που συνεχίζουμε και κάνουμε κάθε καλοκαίρι σε αρκετά Χωριά σε Κύκλο όπως αυτό εδώ, δίνουν σε όλους την εμπειρία της κοινοτικής διαβίωσης σαν μια φυλή, την οικοδόμηση μιας νέας κουλτούρας και ενός νέου κοινωνικού μοντέλου βασισμένα στη κοινή μας κληρονομιά, που διακόπηκε για χιλιετίες. Στο τέλος της κάθε κατασκήνωσης οι συμμετέχοντες εκφράζουν την απροθυμία τους να επιστρέψουν στο παλιό τους τρόπο ζωής, τη καθημερινή εργασιακή ρουτίνα και το άγχος, αλλά και τον πόθο τους να συμμετέχουν στην κατασκήνωση του επόμενου καλοκαιριού. Δεν πέρασε πολύς χρόνος μέχρι κάποιος από αυτούς τόλμησε να αγοράσει το οικόπεδο για ένα νέο Χωριό που λειτουργούσε σαν μια κατασκήνωση σε Κύκλο."
"Πώς ξεκίνησε;"
"Υπήρξαν πολλές συναντήσεις τα Σαββατοκύριακα για αρκετό διάστημα, καθώς οι κύκλοι είχαν πολλά θέματα που έπρεπε να λύσουν. Πρώτα, μια σαφής γραπτή δήλωση της αποστολής και των προθέσεων τους. Πώς θα ήθελαν να ζήσουν και να σχετίζονται μεταξύ τους, με άλλους ανθρώπους και θεσμούς, με τα παιδιά τους, τις επόμενες γενιές, καθώς και με τα άλλα πλάσματα και τη Γη. Εν τω μεταξύ, η αναζήτηση για τη γη και την αύξηση των χρημάτων για το εγχείρημα συνεχιζόταν. Ήταν δύσκολο, λένε, γιατί ήταν όλα καινούρια, δεν είχαν οδηγό για ότι έκαναν. Αλλά θα πρέπει να ήταν και συναρπαστική συγχρόνως, η ιδέα να δημιουργήσουν πραγματικά τον δικό τους κόσμο και πιθανώς αυτή η ιδέα τους διατηρούσε και συνέχιζαν το έργο τους."
"Ήταν δύσκολο όταν τελικά απέκτησαν τη γη και μετακόμισαν εκεί;"
"Φυσικά και ήταν επίπονο, επειδή κατασκήνωναν στη φύση και έχτιζαν τα πάντα από το μηδέν. Αλλά είπαν ότι ήταν ταυτόχρονα και μεγάλη χαρά, διότι ότι είχαν να κάνουν ήταν απλό και σαφές. Είχαν ήδη κάνει σχέδια και μελέτες για όλες τις βασικές τους ανάγκες, τη στέγαση και τα τρόφιμα, τα καύσιμα και τα φάρμακα τους και το μόνο που έμενε να κάνουν ήταν να αρχίσει η εργασία για την κατασκευή του ονείρου τους."
"Πώς λειτούργησε οικονομικά; "
"Μερικοί κάτοικοι είχαν επικερδή επαγγέλματα εντός συστήματος και συνέχιζαν να εργάζονται εκτός του Χωριού για λίγα χρόνια για να βοηθήσουν τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος. Μερικοί ήταν σε θέση να πάρουν δωρεές από ενδιαφερόμενα άτομα και χρηματοδοτήσεις από οργανισμούς. Καθώς το έργο πήρε μεγαλύτερη δημοσιότητα και προσέλκυσε την προσοχή πολλών περισσότερων ανθρώπων στάλθηκαν αρκετές δωρεές, άλλοι συνέβαλαν υλικά και άλλοι συνέβαλαν εθελοντικά με το χρόνο τους. Μετά το πρώτο στάδιο των κατασκευών ήταν σε θέση να χτίσουν οικοτεχνίες και αγροικίες με αγροτικά κτίσματα, να παράγουν χειροτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα, καθώς και να παρέχουν επαγγελματικές υπηρεσίες.
"Ελάτε, επιτρέψτε μου να σας δείξω."