Καταρχήν είναι απαραίτητο σήμερα να εξασκηθούμε στην τέχνη του να μην είμαστε εγωιστές!
Ο εγωισμός και η αποδοχή του τα τελευταία χρόνια, σαν κυρίαρχο χαρακτηριστικό του ανθρώπου και μέθοδο διάκρισης, λειτούργησε μόνο για κάποιους λίγους. Για τους «από πάνω»! Η κρίση μετά το 2007-08 έκανε καθαρό και ορατό στη πλειοψηφία των «από κάτω» ότι ο εγωισμός, το ίδιο-συμφέρον και η βουλιμία αυτών των λίγων στάθηκε η αιτία για την οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και οικολογική κατάρρευση των κοινωνιών και του πλανήτη. Και αυτό το παραδέχονται και πολλοί εκφραστές του υπάρχοντος συστήματος αξιών, είτε οικονομολόγοι, είτε πολιτικοί. Αρχίζουν και μιλούν πια για την ανάγκη μιας «νέας ηθικής» για το ξεπέρασμα της συνολικής κρίσης του καπιταλισμού. Στα ΜΜΕ, στις συζητήσεις που γίνονται στην τηλεόραση κ.λπ. Έχουν αντιληφθεί ότι η μέχρι τώρα συνταγή του νεοφιλελεύθερου συστήματος προς το άτομο: «να είσαι εγωιστής», «να μην ενδιαφέρεσαι για τους άλλους», «να είσαι πετυχημένος», «να εκμεταλλεύεσαι τις αδυναμίες του άλλου, για να είσαι ο καλύτερος», «κατανάλωνε, και αν δεν έχεις δεν πειράζει, μπορείς να δανειστείς» κ.λπ., έχει γίνει μπούμερανκ για το ίδιο το σύστημα. Είναι μια παγίδα που έστησε ο καπιταλισμός στον εαυτό του και κινδυνεύει τώρα να πέσει μέσα, γιατί οι κατεξοχήν «πετυχημένοι» της προηγούμενης 35ετίας-οι τραπεζίτες, χρηματιστές, επενδυτές κ.λπ., γενικά η χρηματοπιστωτική ελίτ, που εκμεταλλεύθηκε καλύτερα την ηθική που είχε επικρατήσει αυτό το διάστημα-ξεπέρασαν τα όρια και έγιναν οι καθοριστικοί «παίκτες» των συστημικών εξελίξεων.
Στην περίοδο όπου δεν είναι δυνατή πια η «ανάπτυξη» του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2-3% και η «αύξηση της πίτας» ώστε να αντιστοιχεί μεγαλύτερο κομμάτι για τον καθένα, στην περίοδο κοινωνικών συγκρούσεων και περιφερειακών πολέμων, κλιματικής αλλαγής, επακόλουθης διατροφικής κρίσης και οικολογικής καταστροφής, είναι πραγματικά αναγκαίο να αναπτύξουμε –όλοι οι «από κάτω» αυτού του κόσμου-ένα νέο αξιακό σύστημα, μια νέα ηθική, ένα νέο πολιτιστικό πρότυπο. Ένα πρότυπο με βάση το οποίο θα αλλάξει ο κυρίαρχος μέχρι τώρα ανθρωπολογικός τύπος του καπιταλισμού. Βασικά να αναπτύξουμε την «τέχνη του να μην είμαστε εγωιστές».
Πώς; Μέσα από τη δημιουργία και τη συμμετοχή σε κατάλληλους συλλογικούς θεσμούς και δομές:
Αυτές οι συλλογικές δομές πέρα από το γεγονός ότι μας βοηθούν να επιβιώνουμε τον καιρό της κρίσης, μας διαπαιδαγωγούν και στη συνεργατικότητα, την αλληλεγγύη, τη συνδιαβούλευση και στην κριτική της ιδιοτέλειας και του εγωισμού. Σύνθημα αυτών των δομών θα πρέπει να είναι: «όποιος φροντίζει για όλους και την κοινότητα, φροντίζει και για τον εαυτό του. Το αντίστροφο δεν ισχύει»
Με την καθημερινή μας δραστηριότητα οι κοινοτιστές να συνεισφέρουμε στην ανάπτυξη κοινοτικού κοινωνικού πνεύματος με καθιέρωση νέου αξιακού συστήματος, νέας ηθικής, νέου πολιτιστικού προτύπου, ξεπερνώντας τον κοινωνικό δαρβινισμό. Βασικά να αναπτύξουμε την «τέχνη του να μην είμαστε εγωιστές».
H Δημοκρατία σε μια Koινότητα μετάβασης . Ένας 10λογος:
1. Στο οικονομικό επίπεδο: διαδικασία διαμόρφωσης και απόφασης για ένα πρόγραμμα διαβαθμισμένης προτεραιότητας στην ικανοποίηση των αποδεκτών από όλους βιοτικών αναγκών με βάση τους πόρους και τις δυνατότητες της κοινότητας.
2. Διαβαθμισμένη απομείωση των υπαρχουσών στο πρώτο στάδιο καταναλωτικών αναγκών, ώστε αυτές να καταλήξουν σε αποδεχόμενες από όλους πραγματικές ανάγκες που εξασφαλίζουν την ευζωία-και όχι την κακώς εννοούμενη «ευμαρεια»- της κοινότητας.
3. Διαδικασία επιδίωξης ριζοσπαστικών –πνευματικών κυρίως- επιθυμιών, οι οποίες θα ενεργοποιούν απελευθερωτικές δυνάμεις της δημιουργικότητας των μελών σε όλα τα πεδία.
4. Αμφισβήτηση της «έξω» από την κοινότητα οικονομικής-πολιτικής καπιταλιστικής εξουσίας, της αγοράς και της αναγκαιότητας του κεντρικού κράτους, αλλά και παραδοχή ότι δεν υπάρχει το ιδεώδες της αρμονικής-χωρίς αντιθέσεις-κοινότητας «μέσα».
5. Είναι αναγκαίο ένα δυναμικό ήθος ελευθερίας, αλλά όχι οπωσδήποτε της ατομικής-προέχει η από κοινού ελευθερία και ο ενάρετος αγώνας για επιτευξή της σε μεγαλύτερο βαθμό κάθε φορά.
6. Οι κοινοτίστικες σχέσεις: αναστοχαστικές με την έννοια ότι κανένας δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια και η εξέλιξη και των κοινωνικών σχέσεων είναι ενδεχομενική και δεν υπακούει σε αναγκαιότητες, ηθικά διαμορφωμένες σχέσεις με κοινά αποδεκτά κριτήρια, με περιορισμένη αντιπαράθεση, μετριοπαθή διεκδίκηση, με αμοιβαίο σεβασμό και γενναιοδωρία, με διαπραγμάτευση κυρίως, ώστε να είναι δυνατόν να επιτυγχάνεται η διατήρηση πολλαπλών αλληλοεξαρτώμενων διαφορών(«ένας κόσμος από πολλούς μικρούς συνδεδεμένους –και όχι παράλληλους-κόσμους»). Η διαπραγμάτευση πάντα και παντού θα οδηγεί στην ανταπόκριση της κοινότητας σε δίκαια νέα αιτήματα των μελών, στη δημιουργία πιο ελεύθερων και ισότιμων σχέσεων, στη μη αποδοχή του οριστικού και του τέλειου, αλλά και στην επιδίωξη της αρμονίας των διαφορών.
7. Συγκρουόμενες διαφορές: οι διαφορές που δεν είναι δυνατόν να αλληλοσυμπληρώνονται, θα χρειασθεί να ελεγχθούν με τέτοιο τρόπο από την κοινότητα-μέσω της συνέλευσής της-ώστε να υπάρχει περίπου ισοβαρής αντιμετώπιση και αποδοχή τους ώσπου να μετατραπούν από συγκρουσιακές σε αλληλοσυμπληρούμενες. Μέχρι να γίνει αυτό να θεωρούνται «ισοδύναμες συνιστώσες», οι οποίες να εκφράζονται στην «συνισταμένη» εξουσία της κοινότητας
8. Οι σχέσεις εξουσίας: θα είναι εγγενείς και όχι καθορισμένες απο «έξω»-ετερογενείς. Να εξασφαλίζουν τον πολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ των διαφορετικών απόψεων πριν από τις σημαντικές αποφάσεις για τους κοινούς στόχους της ελευθερίας, της ισότητας, του μικρότερου οικολογικού-κοινωνικού αποτυπώματος και της ισορροπίας με τη φύση και τις άλλες κοινότητες. Η πολιτική διαπάλη που αφορά σε ανταγωνιστικά πολιτικά σχέδια τα οποία δε μπορούν να υλοποιούνται ταυτόχρονα, θα χρειασθεί να οδηγηθεί σε επιλογή με πλειοψηφικό τρόπο. Αλλά τα μειοψηφούντα σχέδια να έχουν πάντα τη δυνατότητα να εκφράζονται και να συνεχίζουν να προβάλλονται, έως ότου είτε θα κατορθώσουν να γίνουν πλειοφηφικά, είτε θα αναθεωρηθούν από τα μέλη που είναι οι φορείς τους.
9. Ευέλικτη ανταπόκριση των επιμέρους θεσμοθετημένων δομών της κοινότητας σε νέα αιτήματα για αλλαγές, σε διαφωνίες, σε αντιπαράθεση κ.λπ., με στόχο τη νέα δημιουργία νέας ποιότητας στις δομές της.
10. Φιλελευθερισμός: από τη φύση του ο άνθρωπος είναι εγωιστής(«εγωιστικό γονίδιο»). Κοινοτισμός: από τη φύση του επίσης ο άνθρωπος μπορεί να συνεργάζεται, να συναποφασίζει, να δρα συλλογικά(«μάνα φύση, μάνα ομάδα»)
Ο εγωισμός και η αποδοχή του τα τελευταία χρόνια, σαν κυρίαρχο χαρακτηριστικό του ανθρώπου και μέθοδο διάκρισης, λειτούργησε μόνο για κάποιους λίγους. Για τους «από πάνω»! Η κρίση μετά το 2007-08 έκανε καθαρό και ορατό στη πλειοψηφία των «από κάτω» ότι ο εγωισμός, το ίδιο-συμφέρον και η βουλιμία αυτών των λίγων στάθηκε η αιτία για την οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και οικολογική κατάρρευση των κοινωνιών και του πλανήτη. Και αυτό το παραδέχονται και πολλοί εκφραστές του υπάρχοντος συστήματος αξιών, είτε οικονομολόγοι, είτε πολιτικοί. Αρχίζουν και μιλούν πια για την ανάγκη μιας «νέας ηθικής» για το ξεπέρασμα της συνολικής κρίσης του καπιταλισμού. Στα ΜΜΕ, στις συζητήσεις που γίνονται στην τηλεόραση κ.λπ. Έχουν αντιληφθεί ότι η μέχρι τώρα συνταγή του νεοφιλελεύθερου συστήματος προς το άτομο: «να είσαι εγωιστής», «να μην ενδιαφέρεσαι για τους άλλους», «να είσαι πετυχημένος», «να εκμεταλλεύεσαι τις αδυναμίες του άλλου, για να είσαι ο καλύτερος», «κατανάλωνε, και αν δεν έχεις δεν πειράζει, μπορείς να δανειστείς» κ.λπ., έχει γίνει μπούμερανκ για το ίδιο το σύστημα. Είναι μια παγίδα που έστησε ο καπιταλισμός στον εαυτό του και κινδυνεύει τώρα να πέσει μέσα, γιατί οι κατεξοχήν «πετυχημένοι» της προηγούμενης 35ετίας-οι τραπεζίτες, χρηματιστές, επενδυτές κ.λπ., γενικά η χρηματοπιστωτική ελίτ, που εκμεταλλεύθηκε καλύτερα την ηθική που είχε επικρατήσει αυτό το διάστημα-ξεπέρασαν τα όρια και έγιναν οι καθοριστικοί «παίκτες» των συστημικών εξελίξεων.
Στην περίοδο όπου δεν είναι δυνατή πια η «ανάπτυξη» του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2-3% και η «αύξηση της πίτας» ώστε να αντιστοιχεί μεγαλύτερο κομμάτι για τον καθένα, στην περίοδο κοινωνικών συγκρούσεων και περιφερειακών πολέμων, κλιματικής αλλαγής, επακόλουθης διατροφικής κρίσης και οικολογικής καταστροφής, είναι πραγματικά αναγκαίο να αναπτύξουμε –όλοι οι «από κάτω» αυτού του κόσμου-ένα νέο αξιακό σύστημα, μια νέα ηθική, ένα νέο πολιτιστικό πρότυπο. Ένα πρότυπο με βάση το οποίο θα αλλάξει ο κυρίαρχος μέχρι τώρα ανθρωπολογικός τύπος του καπιταλισμού. Βασικά να αναπτύξουμε την «τέχνη του να μην είμαστε εγωιστές».
Πώς; Μέσα από τη δημιουργία και τη συμμετοχή σε κατάλληλους συλλογικούς θεσμούς και δομές:
Αυτές οι συλλογικές δομές πέρα από το γεγονός ότι μας βοηθούν να επιβιώνουμε τον καιρό της κρίσης, μας διαπαιδαγωγούν και στη συνεργατικότητα, την αλληλεγγύη, τη συνδιαβούλευση και στην κριτική της ιδιοτέλειας και του εγωισμού. Σύνθημα αυτών των δομών θα πρέπει να είναι: «όποιος φροντίζει για όλους και την κοινότητα, φροντίζει και για τον εαυτό του. Το αντίστροφο δεν ισχύει»
Με την καθημερινή μας δραστηριότητα οι κοινοτιστές να συνεισφέρουμε στην ανάπτυξη κοινοτικού κοινωνικού πνεύματος με καθιέρωση νέου αξιακού συστήματος, νέας ηθικής, νέου πολιτιστικού προτύπου, ξεπερνώντας τον κοινωνικό δαρβινισμό. Βασικά να αναπτύξουμε την «τέχνη του να μην είμαστε εγωιστές».
H Δημοκρατία σε μια Koινότητα μετάβασης . Ένας 10λογος:
1. Στο οικονομικό επίπεδο: διαδικασία διαμόρφωσης και απόφασης για ένα πρόγραμμα διαβαθμισμένης προτεραιότητας στην ικανοποίηση των αποδεκτών από όλους βιοτικών αναγκών με βάση τους πόρους και τις δυνατότητες της κοινότητας.
2. Διαβαθμισμένη απομείωση των υπαρχουσών στο πρώτο στάδιο καταναλωτικών αναγκών, ώστε αυτές να καταλήξουν σε αποδεχόμενες από όλους πραγματικές ανάγκες που εξασφαλίζουν την ευζωία-και όχι την κακώς εννοούμενη «ευμαρεια»- της κοινότητας.
3. Διαδικασία επιδίωξης ριζοσπαστικών –πνευματικών κυρίως- επιθυμιών, οι οποίες θα ενεργοποιούν απελευθερωτικές δυνάμεις της δημιουργικότητας των μελών σε όλα τα πεδία.
4. Αμφισβήτηση της «έξω» από την κοινότητα οικονομικής-πολιτικής καπιταλιστικής εξουσίας, της αγοράς και της αναγκαιότητας του κεντρικού κράτους, αλλά και παραδοχή ότι δεν υπάρχει το ιδεώδες της αρμονικής-χωρίς αντιθέσεις-κοινότητας «μέσα».
5. Είναι αναγκαίο ένα δυναμικό ήθος ελευθερίας, αλλά όχι οπωσδήποτε της ατομικής-προέχει η από κοινού ελευθερία και ο ενάρετος αγώνας για επιτευξή της σε μεγαλύτερο βαθμό κάθε φορά.
6. Οι κοινοτίστικες σχέσεις: αναστοχαστικές με την έννοια ότι κανένας δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια και η εξέλιξη και των κοινωνικών σχέσεων είναι ενδεχομενική και δεν υπακούει σε αναγκαιότητες, ηθικά διαμορφωμένες σχέσεις με κοινά αποδεκτά κριτήρια, με περιορισμένη αντιπαράθεση, μετριοπαθή διεκδίκηση, με αμοιβαίο σεβασμό και γενναιοδωρία, με διαπραγμάτευση κυρίως, ώστε να είναι δυνατόν να επιτυγχάνεται η διατήρηση πολλαπλών αλληλοεξαρτώμενων διαφορών(«ένας κόσμος από πολλούς μικρούς συνδεδεμένους –και όχι παράλληλους-κόσμους»). Η διαπραγμάτευση πάντα και παντού θα οδηγεί στην ανταπόκριση της κοινότητας σε δίκαια νέα αιτήματα των μελών, στη δημιουργία πιο ελεύθερων και ισότιμων σχέσεων, στη μη αποδοχή του οριστικού και του τέλειου, αλλά και στην επιδίωξη της αρμονίας των διαφορών.
7. Συγκρουόμενες διαφορές: οι διαφορές που δεν είναι δυνατόν να αλληλοσυμπληρώνονται, θα χρειασθεί να ελεγχθούν με τέτοιο τρόπο από την κοινότητα-μέσω της συνέλευσής της-ώστε να υπάρχει περίπου ισοβαρής αντιμετώπιση και αποδοχή τους ώσπου να μετατραπούν από συγκρουσιακές σε αλληλοσυμπληρούμενες. Μέχρι να γίνει αυτό να θεωρούνται «ισοδύναμες συνιστώσες», οι οποίες να εκφράζονται στην «συνισταμένη» εξουσία της κοινότητας
8. Οι σχέσεις εξουσίας: θα είναι εγγενείς και όχι καθορισμένες απο «έξω»-ετερογενείς. Να εξασφαλίζουν τον πολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ των διαφορετικών απόψεων πριν από τις σημαντικές αποφάσεις για τους κοινούς στόχους της ελευθερίας, της ισότητας, του μικρότερου οικολογικού-κοινωνικού αποτυπώματος και της ισορροπίας με τη φύση και τις άλλες κοινότητες. Η πολιτική διαπάλη που αφορά σε ανταγωνιστικά πολιτικά σχέδια τα οποία δε μπορούν να υλοποιούνται ταυτόχρονα, θα χρειασθεί να οδηγηθεί σε επιλογή με πλειοψηφικό τρόπο. Αλλά τα μειοψηφούντα σχέδια να έχουν πάντα τη δυνατότητα να εκφράζονται και να συνεχίζουν να προβάλλονται, έως ότου είτε θα κατορθώσουν να γίνουν πλειοφηφικά, είτε θα αναθεωρηθούν από τα μέλη που είναι οι φορείς τους.
9. Ευέλικτη ανταπόκριση των επιμέρους θεσμοθετημένων δομών της κοινότητας σε νέα αιτήματα για αλλαγές, σε διαφωνίες, σε αντιπαράθεση κ.λπ., με στόχο τη νέα δημιουργία νέας ποιότητας στις δομές της.
10. Φιλελευθερισμός: από τη φύση του ο άνθρωπος είναι εγωιστής(«εγωιστικό γονίδιο»). Κοινοτισμός: από τη φύση του επίσης ο άνθρωπος μπορεί να συνεργάζεται, να συναποφασίζει, να δρα συλλογικά(«μάνα φύση, μάνα ομάδα»)