Αρθρογράφος: Γιώργος Παπανικολάου,
Διαφορετική στάση ζωής. Συγγραφέας. Ακτιβιστής. Ζει μόνιμα στη Χίο. Ασχολείται με τη γη. Αγαπά το γράψιμο και τον αγαπά το αναγνωστικό κοινό. Σε μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση, ο Γιάννης Μακριδάκης στο MySalonika… συνέντευξη στο Γιώργο Παπανικολάου
Μικρός ήσουν πολύ άτακτο παιδί, τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι. Αυτόνομος από μικρός κι…ολίγον ανεξέλεγκτος. Πού το αποδίδεις όλο αυτό;
Προφανώς στην καταπίεση της εκπαίδευσης, η οποία είναι σχεδιασμένη για να παράγει αμόρφωτους σπουδαγμένους που θα γίνουν γρανάζια του συστήματος. Οπότε το σχολείο, το οποίο θα μπορούσαμε να αποκαλούμε και “ευνουχιστήριο” ασκεί βία στην ελεύθερη παιδική ψυχή και την καλεί καθημερινά σε συμβιβασμούς επώδυνους. Κι αν η οικογένεια είναι προσανατολισμένη στο να γίνει το παιδί της “καλός μαθητής”, η βία συνεχίζεται και στο σπίτι. Προφανώς όλη αυτή η βία φέρνει αντίδραση. Προσωπικά τα χαίρομαι τα άτακτα παιδιά και σε όσα σχολεία πήγα ως τώρα για γνωριμία και συζήτηση με τους μαθητές, διαπίστωσα ότι στο τέλος της εκδήλωσής μας, με πλησίασαν οι καθηγητές και μου είπαν ότι οι χειρότεροι και πιο αδιάφοροι μαθητές τους, ήταν αυτοί που έκαναν τις πιο ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και ερωτήσεις σε μένα.
Μπήκες στο Μαθηματικό Πάτρας. Μπήκες για μάθημα και ο καθηγητής είπε «τι λέτε ρε παιδιά, τόσοι πολλοί; Αν το ελληνικό κράτος είχε λεφτά να σας σπουδάζει όλους, στο Μαθηματικό θα ήταν υποχρεωτικές οι παρακολουθήσεις και όχι προαιρετικές. Να μη ξανάρθετε!». Έκτοτε, δεν ξαναπάτησες σε παρακολούθηση μαθήματος και πήγαινες μοναχά στις εξεταστικές, και πήρες πτυχίο μέσα σε πέντε χρόνια. Είσαι σαν άνθρωπος τόσο απόλυτος στις επιλογές σου; Πεισμώνεις και εμμένεις; Άσε που έχω απορία, πώς τα κατάφερες να περάσεις τα μαθήματα….
Πείσμα έχω και εμμονή έχω όταν νιώθω πως κάνω κάτι δίκαιο και αληθινό. Στις ίδιες περιπτώσεις είμαι και τελείως απόλυτος, δίχως εκπτώσεις και με πολύ αυστηρά κριτήρια, πρώτα απ’ όλα για τον εαυτό μου αλλά και για τους γύρω μου. Τα μαθήματα τα πέρασα διαβάζοντας μόνος, αλλά κι εγώ την ίδια απορία με σένα έχω, δεδομένης της τεράστιας δυσκολίας του Μαθηματικού. Δεν θα ήθελα με τίποτα να ξαναμπώ σε αυτή τη διαδικασία ακόμα και αν αυτό σήμαινε ότι θα ξαναγινόμουν είκοσι χρονών.
Τί σε έκανε να ασχοληθείς με το γράψιμο; Πώς ξεκίνησε αυτό το συγγραφικό ταξίδι;
Η προφορική λογοτεχνία που άκουγα γύρω μου και με συγκινούσε βαθιά, με έκανε να ασχοληθώ με το να την γράψω. Γύρω μας υπάρχουν χιλιάδες λογοτέχνες αλλά πολύ λίγοι συγγραφείς. Δεν είμαι συγγραφέας που δημιουργήθηκε διαβάζοντας αλλά ζώντας και κυρίως ακούγοντας.
“Η Άλωση της Κωνσταντίας”, νουβέλα σου, έγινε και θεατρική παράσταση φέτος, από την Άννα Βαγενά, την Ελένη Γερασιμίδου και τον Βασίλη Παλαιολόγο, σε σκηνοθεσία-διασκευή του Χρήστου Βαλαβανίδη. Πώς σου φάνηκε αυτή η θεατρική μεταφορά;
Ωραία διασκευή, με σεβασμό στα πολιτικά μηνύματα του κειμένου, όλα τα βιβλία μου είναι πολιτικά με την έννοια της στάσης ζωής. Ένιωσα σαν Θεός που έπλασε ανθρώπους όταν την παρακολούθησα
Και πριν λίγες μέρες, βρέθηκες στη Κωνσταντινούπολη, με τη παράσταση να παίζεται εκεί, παρουσία Αρχιεπισκόπου. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία; Συγκινητική εμπειρία η επιστροφή της Κωσταντίας στην Πόλη που γεννήθηκε. Κι ακόμα πιο συγκινητική επειδή συνάντησα στην παράσταση και την Λουτβιέ, την τούρκισσα κυρία, η οποία μου διηγήθηκε την οικογενειακή της ιστορία κατά την διάρκεια της έρευνάς μου πριν τέσσερα χρόνια, ιστορία που αποτέλεσε την ραχοκοκαλιά και το έναυσμα της μυθοπλασίας του βιβλίου
Το Κέντρο Χιακών Μελετών πώς αποφάσισες να το ιδρύσεις και ποιά είναι τα όνειρα σου γι αυτό;
Το ΚΧΜ το ίδρυσα επειδή η Χίος είναι υπέροχο και πλούσιο σε πολιτιστική κληρονομιά και φυσικό κεφάλαιο νησί αλλά παντελώς άγνωστη ακόμη και στους κατοίκους της. Η Ελλάδα όλη είναι έτσι. Ο μόνος μας πλούτος, διαρκής και αμύθητος, είναι το φυσικό και το πολιτισμικό μας κεφάλαιο, το οποίο με διαχείριση προσανατολισμένη στον σεβασμό του, μπορεί να μας αποφέρει διαρκώς χρήμα. Η Ελλάδα είναι ένα άθροισμα μικρών παραδείσων αλλά εμείς την ξεπουλάμε στο όνομα μιας “ανάπτυξης” γιγαντισμού και καταστροφής. Οπότε το όραμά μου για το ΚΧΜ είναι να γίνει ένα τέτοιο Κέντρο σε κάθε μεριά της πατρίδας μας και να αλλάξουμε επιτέλους προσέγγιση απέναντί της.
Ακτιβιστής Γιάννη και μελετώντας σε, εντόπισα ότι έχεις κινηθεί ενάντια στην οικοδόμηση τεράστιων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων στη Χίο, ενάντια στη δημιουργία χώρου απόθεσης κοντέινερ σε παραλίες της, ενάντια στην «πράσινη ανάπτυξη» που υπόσχεται μια ισπανική πολυεθνική εταιρεία με αιολικά πάρκα στις κορυφογραμμές του νησιού, αλλά και υπέρ της βελτίωσης των χώρων «φιλοξενίας» των προσφύγων «που είναι στην πραγματικότητα κέντρα κράτησης». Όσο το παλεύεις, καθημερινά, πιστεύεις ότι μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος;
Ο λόγος είναι σπόρος και τίποτα δεν πάει χαμένο. Οι αλλαγές χρειάζονται βεβαίως κάποιον ιστορικό χρόνο για να επέλθουν και η ζωή ενός ανθρώπου ίσως να μην αρκεί για να τις δει αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνουν. Τώρα, με την οικονομική κρίση, τα μηνύματα ακούγονται και χωνεύονται ευκολότερα από τους ανθρώπους. Τα ίδια έλεγα και 15 χρόνια πριν αλλά ήμουν γραφικός, παράξενος, κατάσκοπος κλπ. Τώρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι είμαστε μαζί στον ίδιο αγώνα και όλο και περισσότερους φέρνουμε κοντά μας μέρα με τη μέρα.
Θέλω την άποψη σου για τη σημερινή πολιτική κατάσταση και τα κόμματα….
Τα πολιτικά κόμματα που υπάρχουν σήμερα είναι οι πυλώνες του στρεβλού, διεφθαρμένου και ανήθικου πολιτικού συστήματος που καταστρέφει την Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά τώρα έχει αρχίσει να πνέει τα λοίσθια. Οπότε, όλα ανεξαιρέτως τα σημερινά πολιτικά κόμματα θα καταρρεύσουν μαζί του, εντός του επόμενου σύντομου ιστορικού χρόνου, διότι η ανθρωπότητα μετά από την καταστροφή που επέρχεται, θα αλλάξει ρότα. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η πορεία αλλά δυστυχώς μόνο με καταστροφή έχει μάθει να αλλάζει ο άνθρωπος
Ο Έλληνας έχεις πει, ότι πρέπει να προσπαθήσει μόνος του να αλλάξει, για να τα καταφέρουμε. Πού χωλαίνει; Πώς μπορεί κάποιος σε ένα αστικό κέντρο όπου έχει οικογένεια, μικρά παιδιά, υποχρεώσεις και διαρκές άγχος, να καταφέρει να αλλάξει; Πού πρέπει να εστιάσει;
Το ότι η αστική ζωή, η οποία καταναλώνει συνεχώς φυσικούς πόρους δίχως να νοιάζεται ούτε καν να σκέφτεται για την αναπλήρωσή τους, είναι αδιέξοδη, είναι οφθαλμοφανές. Το ότι ο άνθρωπος – αστός – καταναλωτής – γρανάζι του συστήματος είναι μεταλλαγμένος και καταπιεσμένος στο μεγαλύτερο μέρος της αναλώσιμης ζωής του, κι αυτό είναι πλέον αισθητό από όλους. Ζούμε τις συνέπειες της αστυφιλίας των περασμένων δεκαετιών, φτιάξαμε ένα πλανήτη με 60% κατοίκους αστούς καταναλωτές των πόρων του, οδηγούμαστε σε αδιέξοδο και κατάρρευση με κρότο και η μόνη πρόταση είναι η ανάστροφη πορεία και η αποσυμπίεση, η επιστροφή στις αξίες, στη γη, στην παραγωγή, στην αναπλήρωση των φυσικών πόρων που χρειαζόμαστε για να ζούμε.
“Του Θεού το μάτι”, η καινούργια σου νουβέλα, πώς προέκυψε; Τι αποτέλεσε κινητήριο δύναμη έμπνευσης, γι αυτό το νέο συγγραφικό πόνημα;
Η έμπνευση ήταν το μπέρδεμα του σύγχρονου Έλληνα, ο οποίος από νοικοκύρης έγινε νοικοκυραίος, έφτιαξε ένα κράτος πελατειακό, δανείστηκε και ξόδεψε χρήμα ανερυθρίαστα, απαξίωσε τις αξίες και έκανε Θεό το χρήμα και τώρα ήρθε η ώρα της επανάστασης, σύμφωνα με τον ορισμό του αείμνηστου Β. Ραφαηλίδη, το ξαναστήσιμο δηλαδή των πραγμάτων στην πραγματική τους θέση. Το χρήμα επανέρχεται στην ευτέλειά του και οι πρωταρχικές και πραγματικές αξίες ξαναβρίσκονται στο προσκήνιο.
Διαφορετική στάση ζωής. Συγγραφέας. Ακτιβιστής. Ζει μόνιμα στη Χίο. Ασχολείται με τη γη. Αγαπά το γράψιμο και τον αγαπά το αναγνωστικό κοινό. Σε μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση, ο Γιάννης Μακριδάκης στο MySalonika… συνέντευξη στο Γιώργο Παπανικολάου
Μικρός ήσουν πολύ άτακτο παιδί, τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι. Αυτόνομος από μικρός κι…ολίγον ανεξέλεγκτος. Πού το αποδίδεις όλο αυτό;
Προφανώς στην καταπίεση της εκπαίδευσης, η οποία είναι σχεδιασμένη για να παράγει αμόρφωτους σπουδαγμένους που θα γίνουν γρανάζια του συστήματος. Οπότε το σχολείο, το οποίο θα μπορούσαμε να αποκαλούμε και “ευνουχιστήριο” ασκεί βία στην ελεύθερη παιδική ψυχή και την καλεί καθημερινά σε συμβιβασμούς επώδυνους. Κι αν η οικογένεια είναι προσανατολισμένη στο να γίνει το παιδί της “καλός μαθητής”, η βία συνεχίζεται και στο σπίτι. Προφανώς όλη αυτή η βία φέρνει αντίδραση. Προσωπικά τα χαίρομαι τα άτακτα παιδιά και σε όσα σχολεία πήγα ως τώρα για γνωριμία και συζήτηση με τους μαθητές, διαπίστωσα ότι στο τέλος της εκδήλωσής μας, με πλησίασαν οι καθηγητές και μου είπαν ότι οι χειρότεροι και πιο αδιάφοροι μαθητές τους, ήταν αυτοί που έκαναν τις πιο ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και ερωτήσεις σε μένα.
Μπήκες στο Μαθηματικό Πάτρας. Μπήκες για μάθημα και ο καθηγητής είπε «τι λέτε ρε παιδιά, τόσοι πολλοί; Αν το ελληνικό κράτος είχε λεφτά να σας σπουδάζει όλους, στο Μαθηματικό θα ήταν υποχρεωτικές οι παρακολουθήσεις και όχι προαιρετικές. Να μη ξανάρθετε!». Έκτοτε, δεν ξαναπάτησες σε παρακολούθηση μαθήματος και πήγαινες μοναχά στις εξεταστικές, και πήρες πτυχίο μέσα σε πέντε χρόνια. Είσαι σαν άνθρωπος τόσο απόλυτος στις επιλογές σου; Πεισμώνεις και εμμένεις; Άσε που έχω απορία, πώς τα κατάφερες να περάσεις τα μαθήματα….
Πείσμα έχω και εμμονή έχω όταν νιώθω πως κάνω κάτι δίκαιο και αληθινό. Στις ίδιες περιπτώσεις είμαι και τελείως απόλυτος, δίχως εκπτώσεις και με πολύ αυστηρά κριτήρια, πρώτα απ’ όλα για τον εαυτό μου αλλά και για τους γύρω μου. Τα μαθήματα τα πέρασα διαβάζοντας μόνος, αλλά κι εγώ την ίδια απορία με σένα έχω, δεδομένης της τεράστιας δυσκολίας του Μαθηματικού. Δεν θα ήθελα με τίποτα να ξαναμπώ σε αυτή τη διαδικασία ακόμα και αν αυτό σήμαινε ότι θα ξαναγινόμουν είκοσι χρονών.
Τί σε έκανε να ασχοληθείς με το γράψιμο; Πώς ξεκίνησε αυτό το συγγραφικό ταξίδι;
Η προφορική λογοτεχνία που άκουγα γύρω μου και με συγκινούσε βαθιά, με έκανε να ασχοληθώ με το να την γράψω. Γύρω μας υπάρχουν χιλιάδες λογοτέχνες αλλά πολύ λίγοι συγγραφείς. Δεν είμαι συγγραφέας που δημιουργήθηκε διαβάζοντας αλλά ζώντας και κυρίως ακούγοντας.
“Η Άλωση της Κωνσταντίας”, νουβέλα σου, έγινε και θεατρική παράσταση φέτος, από την Άννα Βαγενά, την Ελένη Γερασιμίδου και τον Βασίλη Παλαιολόγο, σε σκηνοθεσία-διασκευή του Χρήστου Βαλαβανίδη. Πώς σου φάνηκε αυτή η θεατρική μεταφορά;
Ωραία διασκευή, με σεβασμό στα πολιτικά μηνύματα του κειμένου, όλα τα βιβλία μου είναι πολιτικά με την έννοια της στάσης ζωής. Ένιωσα σαν Θεός που έπλασε ανθρώπους όταν την παρακολούθησα
Και πριν λίγες μέρες, βρέθηκες στη Κωνσταντινούπολη, με τη παράσταση να παίζεται εκεί, παρουσία Αρχιεπισκόπου. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία; Συγκινητική εμπειρία η επιστροφή της Κωσταντίας στην Πόλη που γεννήθηκε. Κι ακόμα πιο συγκινητική επειδή συνάντησα στην παράσταση και την Λουτβιέ, την τούρκισσα κυρία, η οποία μου διηγήθηκε την οικογενειακή της ιστορία κατά την διάρκεια της έρευνάς μου πριν τέσσερα χρόνια, ιστορία που αποτέλεσε την ραχοκοκαλιά και το έναυσμα της μυθοπλασίας του βιβλίου
Το Κέντρο Χιακών Μελετών πώς αποφάσισες να το ιδρύσεις και ποιά είναι τα όνειρα σου γι αυτό;
Το ΚΧΜ το ίδρυσα επειδή η Χίος είναι υπέροχο και πλούσιο σε πολιτιστική κληρονομιά και φυσικό κεφάλαιο νησί αλλά παντελώς άγνωστη ακόμη και στους κατοίκους της. Η Ελλάδα όλη είναι έτσι. Ο μόνος μας πλούτος, διαρκής και αμύθητος, είναι το φυσικό και το πολιτισμικό μας κεφάλαιο, το οποίο με διαχείριση προσανατολισμένη στον σεβασμό του, μπορεί να μας αποφέρει διαρκώς χρήμα. Η Ελλάδα είναι ένα άθροισμα μικρών παραδείσων αλλά εμείς την ξεπουλάμε στο όνομα μιας “ανάπτυξης” γιγαντισμού και καταστροφής. Οπότε το όραμά μου για το ΚΧΜ είναι να γίνει ένα τέτοιο Κέντρο σε κάθε μεριά της πατρίδας μας και να αλλάξουμε επιτέλους προσέγγιση απέναντί της.
Ακτιβιστής Γιάννη και μελετώντας σε, εντόπισα ότι έχεις κινηθεί ενάντια στην οικοδόμηση τεράστιων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων στη Χίο, ενάντια στη δημιουργία χώρου απόθεσης κοντέινερ σε παραλίες της, ενάντια στην «πράσινη ανάπτυξη» που υπόσχεται μια ισπανική πολυεθνική εταιρεία με αιολικά πάρκα στις κορυφογραμμές του νησιού, αλλά και υπέρ της βελτίωσης των χώρων «φιλοξενίας» των προσφύγων «που είναι στην πραγματικότητα κέντρα κράτησης». Όσο το παλεύεις, καθημερινά, πιστεύεις ότι μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος;
Ο λόγος είναι σπόρος και τίποτα δεν πάει χαμένο. Οι αλλαγές χρειάζονται βεβαίως κάποιον ιστορικό χρόνο για να επέλθουν και η ζωή ενός ανθρώπου ίσως να μην αρκεί για να τις δει αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνουν. Τώρα, με την οικονομική κρίση, τα μηνύματα ακούγονται και χωνεύονται ευκολότερα από τους ανθρώπους. Τα ίδια έλεγα και 15 χρόνια πριν αλλά ήμουν γραφικός, παράξενος, κατάσκοπος κλπ. Τώρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι είμαστε μαζί στον ίδιο αγώνα και όλο και περισσότερους φέρνουμε κοντά μας μέρα με τη μέρα.
Θέλω την άποψη σου για τη σημερινή πολιτική κατάσταση και τα κόμματα….
Τα πολιτικά κόμματα που υπάρχουν σήμερα είναι οι πυλώνες του στρεβλού, διεφθαρμένου και ανήθικου πολιτικού συστήματος που καταστρέφει την Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά τώρα έχει αρχίσει να πνέει τα λοίσθια. Οπότε, όλα ανεξαιρέτως τα σημερινά πολιτικά κόμματα θα καταρρεύσουν μαζί του, εντός του επόμενου σύντομου ιστορικού χρόνου, διότι η ανθρωπότητα μετά από την καταστροφή που επέρχεται, θα αλλάξει ρότα. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η πορεία αλλά δυστυχώς μόνο με καταστροφή έχει μάθει να αλλάζει ο άνθρωπος
Ο Έλληνας έχεις πει, ότι πρέπει να προσπαθήσει μόνος του να αλλάξει, για να τα καταφέρουμε. Πού χωλαίνει; Πώς μπορεί κάποιος σε ένα αστικό κέντρο όπου έχει οικογένεια, μικρά παιδιά, υποχρεώσεις και διαρκές άγχος, να καταφέρει να αλλάξει; Πού πρέπει να εστιάσει;
Το ότι η αστική ζωή, η οποία καταναλώνει συνεχώς φυσικούς πόρους δίχως να νοιάζεται ούτε καν να σκέφτεται για την αναπλήρωσή τους, είναι αδιέξοδη, είναι οφθαλμοφανές. Το ότι ο άνθρωπος – αστός – καταναλωτής – γρανάζι του συστήματος είναι μεταλλαγμένος και καταπιεσμένος στο μεγαλύτερο μέρος της αναλώσιμης ζωής του, κι αυτό είναι πλέον αισθητό από όλους. Ζούμε τις συνέπειες της αστυφιλίας των περασμένων δεκαετιών, φτιάξαμε ένα πλανήτη με 60% κατοίκους αστούς καταναλωτές των πόρων του, οδηγούμαστε σε αδιέξοδο και κατάρρευση με κρότο και η μόνη πρόταση είναι η ανάστροφη πορεία και η αποσυμπίεση, η επιστροφή στις αξίες, στη γη, στην παραγωγή, στην αναπλήρωση των φυσικών πόρων που χρειαζόμαστε για να ζούμε.
“Του Θεού το μάτι”, η καινούργια σου νουβέλα, πώς προέκυψε; Τι αποτέλεσε κινητήριο δύναμη έμπνευσης, γι αυτό το νέο συγγραφικό πόνημα;
Η έμπνευση ήταν το μπέρδεμα του σύγχρονου Έλληνα, ο οποίος από νοικοκύρης έγινε νοικοκυραίος, έφτιαξε ένα κράτος πελατειακό, δανείστηκε και ξόδεψε χρήμα ανερυθρίαστα, απαξίωσε τις αξίες και έκανε Θεό το χρήμα και τώρα ήρθε η ώρα της επανάστασης, σύμφωνα με τον ορισμό του αείμνηστου Β. Ραφαηλίδη, το ξαναστήσιμο δηλαδή των πραγμάτων στην πραγματική τους θέση. Το χρήμα επανέρχεται στην ευτέλειά του και οι πρωταρχικές και πραγματικές αξίες ξαναβρίσκονται στο προσκήνιο.