Γιώργος Σταματόπουλος
Το ξεχωριστό στις συγκεντρώσεις του Παρισιού, αλλά και σε αυτές όλης της Γαλλίας και πολλών μεγάλων πόλεων στην Ευρώπη είναι η αυθόρμητη κάθοδος στους δρόμους και τις πλατείες. Το ότι περίπου εξήντα ηγέτες παρευρέθησαν στη διαδήλωση στη γαλλική πρωτεύουσα είναι άνευ σημασίας και εξαιρετικά υποκριτικό και αποκρουστικό συνάμα· εμετικό το χαρακτήρισαν σκιτσογράφοι που γλίτωσαν από την επίθεση και έχουν δίκιο.
Η αυθόρμητη κάθοδος δείχνει ότι η μάζα μπορεί να είναι και κοινωνία όταν ξεβολευτεί, έστω και ένεκα του φόβου της. Εγείρει, όμως, και πολλά ερωτήματα σε ό,τι αφορά τη συνοχή της, το «άνοιγμά» της, την ανεκτικότητα και πολυπολιτισμικότητά της· τη στροφή της στον φασισμό και σε εκκλησιαστικές, σκοταδιστικές εξουσίες, την εμπιστοσύνη που δείχνει σε ηγέτες που δρουν ανέλεγκτα και αυταρχικά. Η έως προχθές απάθεια και αδιαφορία μεγάλου κομματιού της γαλλικής κοινωνίας αφορά όλες τις δυτικές μητροπόλεις που πλέον τείνουν να γίνουν όμοιες, έχουν χάσει εξεγερσιακές ιδεολογίες και έχουν αποδεχτεί το μοντέλο της αγοράς και της σκληρής λιτότητας, επιτρέποντας σε γραφειοκράτες, τραπεζίτες, επιχειρηματίες και εφοπλιστές να συσσωρεύουν τον πλούτο εξωθώντας έτσι στην ανέχεια και την εξαθλίωση εκατομμύρια πολίτες.
Τι ακριβώς συνέβη και η Ευρώπη του Διαφωτισμού και των μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων ξέχασε τις αρχές και τις αξίες εκείνες που σέβονταν τον άνθρωπο και τοποθετούσαν τον πολίτη στο κέντρο του πολιτικού συστήματος; Γιατί αποδέχτηκαν με ευκολία τον αμερικανισμό (ο φτωχός είναι υπεύθυνος για τη φτώχεια του, ο φτωχός είναι ο μαλάκας της υφηλίου και λοιπά ανατριχιαστικά); Τι έφερε στο πολιτικό σκηνικό τους οπαδούς του Χίτλερ; Εχει η Αριστερά τις δικές της ευθύνες; Γιατί, παρ’ όλη τη σκληρή λιτότητα, οι κοινωνίες αντί να στρατευτούν στην αριστερή ιδεολογία στρέφονται προς τη Δεξιά; Γιατί ενώ ο Θεός πέθανε εδώ και δύο αιώνες δεν τον θάψαμε; Γιατί, αντιθέτως, τον αναστήσαμε; Γιατί αισθανόμαστε ακόμη την ανάγκη για μεταφυσική; Γιατί η τέχνη δεν καταφέρνει να εισχωρήσει βαθιά στην κοινωνία;
Εχουν δοθεί βεβαίως απαντήσεις σε όλα τούτα (και άλλα, προφανώς) τα ερωτήματα από σπουδαίους διανοητές, άλλοτε πειστικά, άλλοτε όχι. Απαντήσεις που δεν γίνονται όμως γνωστές παρά μόνο σε αναγνώστες μερικών εφημερίδων και επιστημονικών περιοδικών, σε φοιτητικούς κύκλους και γενικά σε μικρό πλαίσιο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στην κρίσιμη μάζα, που ζει γύρω από (πολλές φορές και μέσα!) την τηλοψία τα ερωτήματα και οι απαντήσεις δεν φτάνουν ποτέ· είναι άγνωστος τόπος. Βιώνουν μεν οι πολλοί τη φτώχεια και την ανεργία και προσπαθούν να αντιδράσουν είτε χρησιμοποιώντας χημικές ουσίες είτε στρεφόμενοι σε ακροδεξιές ιδεολογίες που τους αναμοχλεύουν τα πιο χαμηλά ένστικτα [εθνικισμό, φυλετική και πνευματική ανωτερότητα, μοναδικότητα (τοπίο - DNA) και λοιπά].
Τα αριστερής κοπής κόμματα οφείλουν να ομολογήσουν, αφού είναι φορείς ουσιαστικής ιδεολογίας, ότι κάπου απέτυχαν (θα ήταν κρίμα να πούμε ότι απέτυχαν οικτρά...).
Κι έτσι η μόνη ηθική είναι η έλλειψή της. Ελπιδοφόρα η συγκέντρωση στο Παρίσι και σε όλον τον κόσμο, μην υπερβάλλουμε όμως. Είναι πολύ μακριά μας η δημοκρατία· ενώ ο φασισμός; Το σύνθημα «Ποτέ πια φασισμός» στο οποίο συμφώνησαν όλοι οι λαοί του κόσμου μετά τη φρίκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε, δυστυχώς, σύνθημα· τίποτε άλλο.
Το ξεχωριστό στις συγκεντρώσεις του Παρισιού, αλλά και σε αυτές όλης της Γαλλίας και πολλών μεγάλων πόλεων στην Ευρώπη είναι η αυθόρμητη κάθοδος στους δρόμους και τις πλατείες. Το ότι περίπου εξήντα ηγέτες παρευρέθησαν στη διαδήλωση στη γαλλική πρωτεύουσα είναι άνευ σημασίας και εξαιρετικά υποκριτικό και αποκρουστικό συνάμα· εμετικό το χαρακτήρισαν σκιτσογράφοι που γλίτωσαν από την επίθεση και έχουν δίκιο.
Η αυθόρμητη κάθοδος δείχνει ότι η μάζα μπορεί να είναι και κοινωνία όταν ξεβολευτεί, έστω και ένεκα του φόβου της. Εγείρει, όμως, και πολλά ερωτήματα σε ό,τι αφορά τη συνοχή της, το «άνοιγμά» της, την ανεκτικότητα και πολυπολιτισμικότητά της· τη στροφή της στον φασισμό και σε εκκλησιαστικές, σκοταδιστικές εξουσίες, την εμπιστοσύνη που δείχνει σε ηγέτες που δρουν ανέλεγκτα και αυταρχικά. Η έως προχθές απάθεια και αδιαφορία μεγάλου κομματιού της γαλλικής κοινωνίας αφορά όλες τις δυτικές μητροπόλεις που πλέον τείνουν να γίνουν όμοιες, έχουν χάσει εξεγερσιακές ιδεολογίες και έχουν αποδεχτεί το μοντέλο της αγοράς και της σκληρής λιτότητας, επιτρέποντας σε γραφειοκράτες, τραπεζίτες, επιχειρηματίες και εφοπλιστές να συσσωρεύουν τον πλούτο εξωθώντας έτσι στην ανέχεια και την εξαθλίωση εκατομμύρια πολίτες.
Τι ακριβώς συνέβη και η Ευρώπη του Διαφωτισμού και των μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων ξέχασε τις αρχές και τις αξίες εκείνες που σέβονταν τον άνθρωπο και τοποθετούσαν τον πολίτη στο κέντρο του πολιτικού συστήματος; Γιατί αποδέχτηκαν με ευκολία τον αμερικανισμό (ο φτωχός είναι υπεύθυνος για τη φτώχεια του, ο φτωχός είναι ο μαλάκας της υφηλίου και λοιπά ανατριχιαστικά); Τι έφερε στο πολιτικό σκηνικό τους οπαδούς του Χίτλερ; Εχει η Αριστερά τις δικές της ευθύνες; Γιατί, παρ’ όλη τη σκληρή λιτότητα, οι κοινωνίες αντί να στρατευτούν στην αριστερή ιδεολογία στρέφονται προς τη Δεξιά; Γιατί ενώ ο Θεός πέθανε εδώ και δύο αιώνες δεν τον θάψαμε; Γιατί, αντιθέτως, τον αναστήσαμε; Γιατί αισθανόμαστε ακόμη την ανάγκη για μεταφυσική; Γιατί η τέχνη δεν καταφέρνει να εισχωρήσει βαθιά στην κοινωνία;
Εχουν δοθεί βεβαίως απαντήσεις σε όλα τούτα (και άλλα, προφανώς) τα ερωτήματα από σπουδαίους διανοητές, άλλοτε πειστικά, άλλοτε όχι. Απαντήσεις που δεν γίνονται όμως γνωστές παρά μόνο σε αναγνώστες μερικών εφημερίδων και επιστημονικών περιοδικών, σε φοιτητικούς κύκλους και γενικά σε μικρό πλαίσιο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Στην κρίσιμη μάζα, που ζει γύρω από (πολλές φορές και μέσα!) την τηλοψία τα ερωτήματα και οι απαντήσεις δεν φτάνουν ποτέ· είναι άγνωστος τόπος. Βιώνουν μεν οι πολλοί τη φτώχεια και την ανεργία και προσπαθούν να αντιδράσουν είτε χρησιμοποιώντας χημικές ουσίες είτε στρεφόμενοι σε ακροδεξιές ιδεολογίες που τους αναμοχλεύουν τα πιο χαμηλά ένστικτα [εθνικισμό, φυλετική και πνευματική ανωτερότητα, μοναδικότητα (τοπίο - DNA) και λοιπά].
Τα αριστερής κοπής κόμματα οφείλουν να ομολογήσουν, αφού είναι φορείς ουσιαστικής ιδεολογίας, ότι κάπου απέτυχαν (θα ήταν κρίμα να πούμε ότι απέτυχαν οικτρά...).
Κι έτσι η μόνη ηθική είναι η έλλειψή της. Ελπιδοφόρα η συγκέντρωση στο Παρίσι και σε όλον τον κόσμο, μην υπερβάλλουμε όμως. Είναι πολύ μακριά μας η δημοκρατία· ενώ ο φασισμός; Το σύνθημα «Ποτέ πια φασισμός» στο οποίο συμφώνησαν όλοι οι λαοί του κόσμου μετά τη φρίκη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε, δυστυχώς, σύνθημα· τίποτε άλλο.
RSS Feed
