Γιώργος Σταματόπουλος
Πολλοί άνθρωποι γαντζώνονται από γωνιές ψευδαισθήσεων απλώς για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και τον χείμαρρο της ζωής, ειδικά όταν αυτή δεν τους δείχνει την καλύτερη πλευρά της. Αδαείς μπροστά στην απεραντοσύνη του σύμπαντος οι περισσότεροι, φέρνουμε το σύμπαν στα μέτρα μας· άλλος με ερμηνευτικό εργαλείο τον νου του, άλλος με τον φόβο του, άλλος με τον θαυμασμό του ή τη ραθυμία του και πάει λέγοντας. Και να, σωρηδόν πέφτουν από τους ουρανούς θεοί και δαίμονες, ορθός λόγος και εμπειρισμός, αισθησιοκρατία, νοησιαρχία· το νόημα επέρχεται άλλοτε κι άλλοτε πάει περίπατο.
Ουδείς είναι βέβαιος εξάλλου τι σημαίνει νόημα· όλοι, όμως, γι’ αυτό μιλάμε, θρησκεύοντες και αγνωστικιστές, ταπεινόφρονες και άθεοι.
Τα θρησκευτικά σύμβολα ουδέποτε εξέλιπαν από τις χρονικές εμπειρίες της ανθρωπότητας.
Λάβαρα, σταυροί, κύκλοι, μαίανδροι, τοτέμ και τόσα άλλα μάς συντροφεύουν αδιάλειπτα, ακόμη και μετά τον Διαφωτισμό, την επικράτεια του ορθού λόγου, τον κρατικό αθεϊσμό κ.λπ.
Ειδικά μετά την πτώση του σοσιαλισμού ο νεκρός θεός του Νίτσε φαίνεται να αναστήθηκε για τα καλά, εάν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν ότι το 90% των πρωτοπόρων (!), κερδοσκόπων, κυνικών, πραγματιστών κ.λπ. Αμερικανών θρησκεύουν μετά μανίας. Το θρησκευτικό συναίσθημα οφείλει να αφήνεται να εκδηλώνεται ελεύθερα, όποια κι αν είναι η πηγή του, διότι ουδείς μπορεί να το καθορίσει· ούτε ο λόγος ούτε οι θεσμοί ούτε το Σύνταγμα.
Εάν μερικοί θιγόμαστε από τις στρατιές των πιστών, που ξενυχτάνε για να πιάσουν θέση ώστε να προσκυνήσουν τα λείψανα της Αγίας Βαρβάρας, αυτό αφορά τους θιγομένους και όχι βεβαίως τους προσκυνητές· προσωπικώς δεν θίγομαι, βλέπω, όμως, ότι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για επαναστοχασμό πάνω στην πίστη, μα κυρίως πάνω στην κοινωνία, αλλά και στον φιλοσοφικό λόγο.
Τι σημαίνει πίστη, τι σημαίνει θρησκεία; Στο πρώτο δεν μπορεί να δοθεί απάντηση διότι απουσιάζει ο ορθός λόγος· στο δεύτερο μπορεί διότι θρησκεία σημαίνει εξουσία· δεν έχει σχέση με την πίστη, εκμεταλλεύεται όμως αφελείς πιστούς. Η θρησκεία - εξουσία εμπορεύεται τον πόνο και τον φόβο, την ανασφάλεια και τον τρόμο που νιώθουν πολλοί μπροστά στις οδύνες της πραγματικότητας.
Τότε μπορεί να στηλιτευτεί ή να γίνει στόχος ανελέητης κριτικής και πολεμικής από τον οποιονδήποτε θεωρεί εαυτόν πολίτη.
Ουρές πιστών παντού υπάρχουν, σ’ όλη την οικουμένη, όπως και θρησκευτικές τελετές και παράδοξες ιερουργίες, όσο κι αν δεν γίνονται κατανοητές από πολλούς εξ ημών, θιασώτες της (μίζερης, δυστυχώς) επιστήμης ή και της μετανεωτερικής σχετικότητας. (Το καθολικό το χάσαμε, ή αυτό εγκατέλειψε τ’ ανθρώπινα...)
Εχω καλούς φίλους, που πιστεύουν βαθιά στον θεό τους, που δεν είναι χριστιανικός, ισλαμικός, ινδουιστικός ή οτιδήποτε, τον θωπεύουν όμως με τον τρόπο τους καθημερινά· παίρνουν κουράγιο και δύναμη και περιμένουν το θαύμα.
Τα θαύματα δεν έχουν εξοριστεί από τον βίο μας· ενίοτε συμβαίνουν, εμφανίζονται, ακόμη και στα όνειρα των επαναστατών.
Ριγούμε όλοι τότε. Φίλαθλοι, θρησκεύοντες, κομματόφρονες. Πώς αλλιώς, αφού όλοι το ίδιο είμαστε;
Από κάπου -είπαμε- γραπωνόμαστε άπαντες· η αισθητική μάς μάρανε...
Πολλοί άνθρωποι γαντζώνονται από γωνιές ψευδαισθήσεων απλώς για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και τον χείμαρρο της ζωής, ειδικά όταν αυτή δεν τους δείχνει την καλύτερη πλευρά της. Αδαείς μπροστά στην απεραντοσύνη του σύμπαντος οι περισσότεροι, φέρνουμε το σύμπαν στα μέτρα μας· άλλος με ερμηνευτικό εργαλείο τον νου του, άλλος με τον φόβο του, άλλος με τον θαυμασμό του ή τη ραθυμία του και πάει λέγοντας. Και να, σωρηδόν πέφτουν από τους ουρανούς θεοί και δαίμονες, ορθός λόγος και εμπειρισμός, αισθησιοκρατία, νοησιαρχία· το νόημα επέρχεται άλλοτε κι άλλοτε πάει περίπατο.
Ουδείς είναι βέβαιος εξάλλου τι σημαίνει νόημα· όλοι, όμως, γι’ αυτό μιλάμε, θρησκεύοντες και αγνωστικιστές, ταπεινόφρονες και άθεοι.
Τα θρησκευτικά σύμβολα ουδέποτε εξέλιπαν από τις χρονικές εμπειρίες της ανθρωπότητας.
Λάβαρα, σταυροί, κύκλοι, μαίανδροι, τοτέμ και τόσα άλλα μάς συντροφεύουν αδιάλειπτα, ακόμη και μετά τον Διαφωτισμό, την επικράτεια του ορθού λόγου, τον κρατικό αθεϊσμό κ.λπ.
Ειδικά μετά την πτώση του σοσιαλισμού ο νεκρός θεός του Νίτσε φαίνεται να αναστήθηκε για τα καλά, εάν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν ότι το 90% των πρωτοπόρων (!), κερδοσκόπων, κυνικών, πραγματιστών κ.λπ. Αμερικανών θρησκεύουν μετά μανίας. Το θρησκευτικό συναίσθημα οφείλει να αφήνεται να εκδηλώνεται ελεύθερα, όποια κι αν είναι η πηγή του, διότι ουδείς μπορεί να το καθορίσει· ούτε ο λόγος ούτε οι θεσμοί ούτε το Σύνταγμα.
Εάν μερικοί θιγόμαστε από τις στρατιές των πιστών, που ξενυχτάνε για να πιάσουν θέση ώστε να προσκυνήσουν τα λείψανα της Αγίας Βαρβάρας, αυτό αφορά τους θιγομένους και όχι βεβαίως τους προσκυνητές· προσωπικώς δεν θίγομαι, βλέπω, όμως, ότι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για επαναστοχασμό πάνω στην πίστη, μα κυρίως πάνω στην κοινωνία, αλλά και στον φιλοσοφικό λόγο.
Τι σημαίνει πίστη, τι σημαίνει θρησκεία; Στο πρώτο δεν μπορεί να δοθεί απάντηση διότι απουσιάζει ο ορθός λόγος· στο δεύτερο μπορεί διότι θρησκεία σημαίνει εξουσία· δεν έχει σχέση με την πίστη, εκμεταλλεύεται όμως αφελείς πιστούς. Η θρησκεία - εξουσία εμπορεύεται τον πόνο και τον φόβο, την ανασφάλεια και τον τρόμο που νιώθουν πολλοί μπροστά στις οδύνες της πραγματικότητας.
Τότε μπορεί να στηλιτευτεί ή να γίνει στόχος ανελέητης κριτικής και πολεμικής από τον οποιονδήποτε θεωρεί εαυτόν πολίτη.
Ουρές πιστών παντού υπάρχουν, σ’ όλη την οικουμένη, όπως και θρησκευτικές τελετές και παράδοξες ιερουργίες, όσο κι αν δεν γίνονται κατανοητές από πολλούς εξ ημών, θιασώτες της (μίζερης, δυστυχώς) επιστήμης ή και της μετανεωτερικής σχετικότητας. (Το καθολικό το χάσαμε, ή αυτό εγκατέλειψε τ’ ανθρώπινα...)
Εχω καλούς φίλους, που πιστεύουν βαθιά στον θεό τους, που δεν είναι χριστιανικός, ισλαμικός, ινδουιστικός ή οτιδήποτε, τον θωπεύουν όμως με τον τρόπο τους καθημερινά· παίρνουν κουράγιο και δύναμη και περιμένουν το θαύμα.
Τα θαύματα δεν έχουν εξοριστεί από τον βίο μας· ενίοτε συμβαίνουν, εμφανίζονται, ακόμη και στα όνειρα των επαναστατών.
Ριγούμε όλοι τότε. Φίλαθλοι, θρησκεύοντες, κομματόφρονες. Πώς αλλιώς, αφού όλοι το ίδιο είμαστε;
Από κάπου -είπαμε- γραπωνόμαστε άπαντες· η αισθητική μάς μάρανε...
RSS Feed
