Μετά το σκάσιμο της φούσκας του Ίντερνετ το 2001-02, ο κόσμος φάνηκε να λογικεύεται, αλλά μετά το «πέταγμα» του Twitter στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το χρήμα φαίνεται ότι φυτρώνει πάνω στα δέντρα και πάλι. Η έκρηξη της χρηματιστηριακής αγοράς δημιουργεί νέες «χρυσές» ευκαιρίες για τους κάθε είδους «επενδυτές». Να δούμε για πόσο καιρό.
Ο πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Twitter έκανε πρεμιέρα τη περασμένη Πέμπτη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Η μετοχή ξεκίνησε με τιμή εισαγωγής 26 δολάρια, εκτινάχθηκε όμως στα 45 δολάρια λίγο πριν από τα μέσα της συνεδρίασης. Η μετοχή έκλεισε στα 44,9 δολάρια.Αυτό σημαίνει ότι η χρηματιστηριακή αξία της υπηρεσίας ξεπέρασε τα 31 δισ. δολάρια(βλέπε: http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=538266)
Η τιμή εισαγωγής του Twitter στην Wall Street ήταν πολύ υψηλή συγκρινόμενη με τις μετοχές ομοειδών εταιρειών όπως του Facebook, της Υahoo και της Google. Αποτιμήθηκε με πολύ υψηλότερους πολλαπλασιαστές: ξεκίνησε με μια αποτίμηση-την οποία κάνανε ένα κονσόρτσιουμ τραπεζών υπό την καθοδήγηση της Goldman Sachs- της αξίας του γύρω στα 18 δις. δολ.(σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung : http://www.sueddeutsche.de/wirtschaft/boersengang-von-twitter-geld-waechst-wieder-auf-den-baeumen-1.1813377).
Οι χρηματιστές, οι τράπεζες και οι επενδυτές είναι ενθουσιασμένοι. Αλλά αν το έβλεπαν πιο ψύχραιμα, θα διαπίστωναν ότι το Twitter δε μπορεί να είναι μια πολυεθνική του μεγέθους που επιθυμούν. Είναι μια «κοινωνική δικτύωση» με ζωή 7 ετών και 2000 απασχολούμενους, που το 2013 ίσως έχει ένα τζίρο γύρω στα 600 εκατομ. δολ. Ίσως, γιατί ακόμα δεν έχει κλείσει το 2013, αλλά και αυτό να συμβεί, δεν είναι κάτι το τρομερό. Εξάλλου δεν κάνει κέρδη. Απλά έχει κάπου 200 εκατομ. χρήστες. Αυτό οδηγεί πολλούς να πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν «κολοσσό» της οικονομίας.
Όλοι αυτοί έχουν ξεχάσει ή δεν έχουν την εμπειρία του 2001-02 και της Ιντερνετικής φούσκας που έσπασε τότε. Πριν το 2001 είχαν πέσει στη λούμπα του «δρόμου ταχύτητας». Αρκούσε ότι μια καινούργια επιχείρηση του κλάδου έμπαινε στο χρηματιστήριο. Δε λαμβάνανε καν υπόψη τους νόμους της κλασσικής καπιταλιστικής οικονομίας. Οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις είχαν ζημιές, αλλά αυτό δεν ενδιέφερε τους χρηματιστηριακούς «γκουρού». Αυτό που έπαιζε ρόλο ήταν το γεγονός αν αναδεικνύονταν «πρωταθλητές» από τους επενδυτές, που επένδυαν με τη βουλιμία του γρήγορου κέρδους, αφού όλο και υπήρχαν αγοραστές των μετοχών τους, όσο ακριβά και να πουλιόταν στα χρηματιστήρια.
Ήταν η περίοδος του «μπουμ» όχι μόνο της «εικονικής» οικονομίας, αλλά και της χρηματοπιστωτικής-μη ξεχνάμε και το μπουμ του ελληνικού χρηματιστηρίου την ίδια περίοδο. Όμως ήρθε και η στιγμή της περισυλλογής και της λογικής και τότε έσπασε η παγκόσμια αυτή φούσκα της εικονικής οικονομίας.
Τώρα όμως φαίνεται ότι «άνοιξε και πάλι το Καζίνο» και περιμένει τους μικρούς και μεγάλους παίκτες. Οι κάθε είδους επενδυτές, που έχουν κεφάλαια στα αζήτητα ή οικονομίες στις τράπεζες με σχεδόν μηδενικούς τόκους, είναι «πεινασμένοι» για γρήγορες αποδόσεις, μετά την παρούσα κρίση που επιμένει από το 2008-09. Βλέπουν ότι μπορεί να επαναληφθεί το ίδιο παιγνίδι για γρήγορα κέρδη.
Το Twitter μπήκε στις «αγορές» ήδη «παραφουσκωμένο» από τα «τα ρα τα ταμ» των διεθνών Μ. Μ. Ε. Τα «γεράκια» των χρηματιστηρίων είδαν την ευκαιρία να «ρουφήξουν νέο αίμα» και το αποτιμούν κατά 20 φορές περισσότερο από τον αναμενόμενο τζίρο του. Είναι μια «τρέλα» αυτό! Ένα παράδειγμα: Η Πολυεθνική παραγωγής software SAP αποτιμάται στα χρηματιστήρια με μια αξία 4-5 φορές πάνω από το τζίρο της. Φαίνεται λοιπόν ότι «το πνεύμα της βουλιμίας» επανέρχεται στις τράπεζες και τους επενδυτές με τη βοήθεια των ίδιων συμβούλων που τους είχαν οδηγήσει στα βράχια.
Η αξία των ιντερνετικών επιχειρήσεων-δικτύων στηρίζεται στην αξία που δημιουργούν οι χρήστες τους, σε σχέση με τη πραγματική οικονομία. Αυτό αυξάνει τον «επενδυτικό κίνδυνο», γιατί οι «δουλειές» τους έρχονται και παρέρχονται γρήγορα. Και δεν υπάρχει αντίστοιχη ανάπτυξη στη πραγματική καπιταλιστική οικονομία, για να είναι βιώσιμη και η δική τους εικονική ανάπτυξη(είναι το ίδιο με τη δική μας περίπτωση, όπου η κυβέρνηση και οι έμποροι νομίζουν ότι θα τα καταφέρουν οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις αν περιμένουν του πελάτες τους με ανοικτά μαγαζιά και την Κυριακή, αλλά το πρόβλημα είναι ότι πελάτες-καταναλωτές τους δεν έχουν χρήματα για να ξοδέψουν). Έτσι η είσοδος του facebook στο Χρηματιστήριο το 2012 ήταν το μεγάλο γεγονός. Αλλά ενώ οι δημιουργοί-διαχειριστές του μάζεψαν πολλά λεφτά στην αρχή από τη διαπραγμάτευση των μετοχών, οι επενδυτές του έχασαν σχεδόν τα μισά λεφτά τους στη συνέχεια. Βέβαια, μετά από ανακοίνωση καλών επιδόσεων το 1ο τέταρτο του 2013 οι μετοχές αυξήθηκαν κατά 50% πάλι τον Ιούλιο. Είναι δυνατόν να συμβαίνουν στη πραγματικότητα τέτοιες αυξομειώσεις της αξίας τους;
Σε μια βιώσιμη οικονομία δε μπορεί να υπάρχουν τέτοια σκαμπανεβάσματα, αλλά και στην πραγματική καπιταλιστική οικονομία δεν είναι δυνατόν. Στην εικονική όμως είναι. Σε αυτό βοηθά και η αμερικάνικη κεντρική τράπεζα(FED) με το καινούργιο χρήμα και τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού στις άλλες τράπεζες, αλλά πρόσφατα και η ευρωπαϊκή ΚΤΕ, που έσπασε το ρεκόρ των χαμηλών επιτοκίων στο 0,25%. Οι εμπορικές τράπεζες-ακόμα και των νοτίων χωρών της Ε.Ε.-έχουν στη διάθεσή τους φθηνό χρήμα και έτσι μπορούν να επενδύσουν ακόμα περισσότερο στους «πρωταθλητές» της εικονικής οικονομίας-αλλά και της πραγματικής. Το ίδιο και οι μικροεπενδυτές, αφού δε θα έχουν καθόλου τόκους από τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες και θα τις επενδύσουν σε μετοχές ή στην οικοδομή, οδηγώντας σε αντίστοιχες φούσκες.
Τα χρηματιστήρια λοιπόν μπαίνουν πάλι σε διαδικασία «εξεύρεσης χρυσού». Άρχισαν πάλι το ράλλυ ξεκινώντας από τη Ν. Υόρκη και συνεχίζοντας στη Φρανκφούρτη. Ακόμα και στην Αθήνα έχει πάρει το «απάνω του» το χρηματιστήριο, περιμένοντας την υλοποίηση του saccess story της κυβέρνησης του Σαμαροβενιζέλου. Ο κάθε επενδυτής θέλει να γίνει πάλι «κυνηγός χρυσού» και να μπει στο παιγνίδι. Ανεξάρτητα αν ο χρυσός αυτή τη φορά δεν βρίσκεται στο υπέδαφος-στην παραγματική οικονομία δηλαδή-αλλά κρέμεται από τα δέντρα και τα κλαδιά των «κοινωνικών δικτύων», σαν ώριμο φρούτο ή ψεύτικα κοσμήματα και μπιχλιμπίδια.
Για μια ακόμα φορά όμως, όταν πέσει ο αρχικός ενθουσιασμός και η βουλιμία των επενδυτών. Όταν επικρατήσει και πάλι η λογική, θα ξανασπάσει η χρηματιστηριακή φούσκα. Αλλά τότε θα είναι αργά, κυρίως για τους μικροεπενδυτές. Οι ιδρυτές των επιχειρήσεων, όπως το Twitter, αλλά και τα διάφορα «γεράκια»των χρηματιστηρίων, θα έχουν «καθήσει» πάνω στους σωρούς των χρημάτων, που θα έχουν μαζέψει από τους μικροεπενδυτές και αυτοί θα «ψάχνονται» και δε θα το πιστεύουν.
Και τι μας ενδιαφέρει εμάς-θα μου πείτε-όσοι τέλος πάντων είμαστε κατά της χρηματοπιστωτικής καπιταλιστικής οικονομίας και υπέρ της τοπικής και κοινωνικής-αλληλέγγυας-συνεργατικής τέτοιας και το εκφράζουμε από αυτή την ιστοσελίδα; Μας ενδιαφέρει. Γιατί αν οι έλληνες μικρομεσαίοι της προηγούμενης περιόδου του «μπουμ» δεν είχαν επενδύσει τις οικονομίες τους στο ελληνικό χρηματιστήριο-όπου τα χάσανε από τα κοράκια-ή δεν τις τοποθετούσαν σε μεγάλα σπίτια και αυτοκίνητα-που τώρα δε μπορούν να αποπληρώσουν ή να συντηρήσουν-θα μπορούσαν π.χ. να τις έχουν τοποθετήσει είτε σε πολύ χρήσιμη πάντα παραγωγική γη, είτε σε μικρά τοπικά συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Θα μπορούσαν να έχουν π.χ. τσάμπα ρεύμα με φωτοβολταϊκά στις σκεπές τώρα που -μετά τη φτωχοποίησή τους -δε μπορούν ούτε να το πληρώσουν. Και αυτή τους η τότε στάση, σήμερα θα μπορούσε να αποδειχθεί και το εφαλτήριο για το πέρασμα σε μια νέα κοινωνία που προσδοκούμε.
Ο πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Twitter έκανε πρεμιέρα τη περασμένη Πέμπτη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Η μετοχή ξεκίνησε με τιμή εισαγωγής 26 δολάρια, εκτινάχθηκε όμως στα 45 δολάρια λίγο πριν από τα μέσα της συνεδρίασης. Η μετοχή έκλεισε στα 44,9 δολάρια.Αυτό σημαίνει ότι η χρηματιστηριακή αξία της υπηρεσίας ξεπέρασε τα 31 δισ. δολάρια(βλέπε: http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=538266)
Η τιμή εισαγωγής του Twitter στην Wall Street ήταν πολύ υψηλή συγκρινόμενη με τις μετοχές ομοειδών εταιρειών όπως του Facebook, της Υahoo και της Google. Αποτιμήθηκε με πολύ υψηλότερους πολλαπλασιαστές: ξεκίνησε με μια αποτίμηση-την οποία κάνανε ένα κονσόρτσιουμ τραπεζών υπό την καθοδήγηση της Goldman Sachs- της αξίας του γύρω στα 18 δις. δολ.(σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung : http://www.sueddeutsche.de/wirtschaft/boersengang-von-twitter-geld-waechst-wieder-auf-den-baeumen-1.1813377).
Οι χρηματιστές, οι τράπεζες και οι επενδυτές είναι ενθουσιασμένοι. Αλλά αν το έβλεπαν πιο ψύχραιμα, θα διαπίστωναν ότι το Twitter δε μπορεί να είναι μια πολυεθνική του μεγέθους που επιθυμούν. Είναι μια «κοινωνική δικτύωση» με ζωή 7 ετών και 2000 απασχολούμενους, που το 2013 ίσως έχει ένα τζίρο γύρω στα 600 εκατομ. δολ. Ίσως, γιατί ακόμα δεν έχει κλείσει το 2013, αλλά και αυτό να συμβεί, δεν είναι κάτι το τρομερό. Εξάλλου δεν κάνει κέρδη. Απλά έχει κάπου 200 εκατομ. χρήστες. Αυτό οδηγεί πολλούς να πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν «κολοσσό» της οικονομίας.
Όλοι αυτοί έχουν ξεχάσει ή δεν έχουν την εμπειρία του 2001-02 και της Ιντερνετικής φούσκας που έσπασε τότε. Πριν το 2001 είχαν πέσει στη λούμπα του «δρόμου ταχύτητας». Αρκούσε ότι μια καινούργια επιχείρηση του κλάδου έμπαινε στο χρηματιστήριο. Δε λαμβάνανε καν υπόψη τους νόμους της κλασσικής καπιταλιστικής οικονομίας. Οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις είχαν ζημιές, αλλά αυτό δεν ενδιέφερε τους χρηματιστηριακούς «γκουρού». Αυτό που έπαιζε ρόλο ήταν το γεγονός αν αναδεικνύονταν «πρωταθλητές» από τους επενδυτές, που επένδυαν με τη βουλιμία του γρήγορου κέρδους, αφού όλο και υπήρχαν αγοραστές των μετοχών τους, όσο ακριβά και να πουλιόταν στα χρηματιστήρια.
Ήταν η περίοδος του «μπουμ» όχι μόνο της «εικονικής» οικονομίας, αλλά και της χρηματοπιστωτικής-μη ξεχνάμε και το μπουμ του ελληνικού χρηματιστηρίου την ίδια περίοδο. Όμως ήρθε και η στιγμή της περισυλλογής και της λογικής και τότε έσπασε η παγκόσμια αυτή φούσκα της εικονικής οικονομίας.
Τώρα όμως φαίνεται ότι «άνοιξε και πάλι το Καζίνο» και περιμένει τους μικρούς και μεγάλους παίκτες. Οι κάθε είδους επενδυτές, που έχουν κεφάλαια στα αζήτητα ή οικονομίες στις τράπεζες με σχεδόν μηδενικούς τόκους, είναι «πεινασμένοι» για γρήγορες αποδόσεις, μετά την παρούσα κρίση που επιμένει από το 2008-09. Βλέπουν ότι μπορεί να επαναληφθεί το ίδιο παιγνίδι για γρήγορα κέρδη.
Το Twitter μπήκε στις «αγορές» ήδη «παραφουσκωμένο» από τα «τα ρα τα ταμ» των διεθνών Μ. Μ. Ε. Τα «γεράκια» των χρηματιστηρίων είδαν την ευκαιρία να «ρουφήξουν νέο αίμα» και το αποτιμούν κατά 20 φορές περισσότερο από τον αναμενόμενο τζίρο του. Είναι μια «τρέλα» αυτό! Ένα παράδειγμα: Η Πολυεθνική παραγωγής software SAP αποτιμάται στα χρηματιστήρια με μια αξία 4-5 φορές πάνω από το τζίρο της. Φαίνεται λοιπόν ότι «το πνεύμα της βουλιμίας» επανέρχεται στις τράπεζες και τους επενδυτές με τη βοήθεια των ίδιων συμβούλων που τους είχαν οδηγήσει στα βράχια.
Η αξία των ιντερνετικών επιχειρήσεων-δικτύων στηρίζεται στην αξία που δημιουργούν οι χρήστες τους, σε σχέση με τη πραγματική οικονομία. Αυτό αυξάνει τον «επενδυτικό κίνδυνο», γιατί οι «δουλειές» τους έρχονται και παρέρχονται γρήγορα. Και δεν υπάρχει αντίστοιχη ανάπτυξη στη πραγματική καπιταλιστική οικονομία, για να είναι βιώσιμη και η δική τους εικονική ανάπτυξη(είναι το ίδιο με τη δική μας περίπτωση, όπου η κυβέρνηση και οι έμποροι νομίζουν ότι θα τα καταφέρουν οι μικρές εμπορικές επιχειρήσεις αν περιμένουν του πελάτες τους με ανοικτά μαγαζιά και την Κυριακή, αλλά το πρόβλημα είναι ότι πελάτες-καταναλωτές τους δεν έχουν χρήματα για να ξοδέψουν). Έτσι η είσοδος του facebook στο Χρηματιστήριο το 2012 ήταν το μεγάλο γεγονός. Αλλά ενώ οι δημιουργοί-διαχειριστές του μάζεψαν πολλά λεφτά στην αρχή από τη διαπραγμάτευση των μετοχών, οι επενδυτές του έχασαν σχεδόν τα μισά λεφτά τους στη συνέχεια. Βέβαια, μετά από ανακοίνωση καλών επιδόσεων το 1ο τέταρτο του 2013 οι μετοχές αυξήθηκαν κατά 50% πάλι τον Ιούλιο. Είναι δυνατόν να συμβαίνουν στη πραγματικότητα τέτοιες αυξομειώσεις της αξίας τους;
Σε μια βιώσιμη οικονομία δε μπορεί να υπάρχουν τέτοια σκαμπανεβάσματα, αλλά και στην πραγματική καπιταλιστική οικονομία δεν είναι δυνατόν. Στην εικονική όμως είναι. Σε αυτό βοηθά και η αμερικάνικη κεντρική τράπεζα(FED) με το καινούργιο χρήμα και τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού στις άλλες τράπεζες, αλλά πρόσφατα και η ευρωπαϊκή ΚΤΕ, που έσπασε το ρεκόρ των χαμηλών επιτοκίων στο 0,25%. Οι εμπορικές τράπεζες-ακόμα και των νοτίων χωρών της Ε.Ε.-έχουν στη διάθεσή τους φθηνό χρήμα και έτσι μπορούν να επενδύσουν ακόμα περισσότερο στους «πρωταθλητές» της εικονικής οικονομίας-αλλά και της πραγματικής. Το ίδιο και οι μικροεπενδυτές, αφού δε θα έχουν καθόλου τόκους από τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες και θα τις επενδύσουν σε μετοχές ή στην οικοδομή, οδηγώντας σε αντίστοιχες φούσκες.
Τα χρηματιστήρια λοιπόν μπαίνουν πάλι σε διαδικασία «εξεύρεσης χρυσού». Άρχισαν πάλι το ράλλυ ξεκινώντας από τη Ν. Υόρκη και συνεχίζοντας στη Φρανκφούρτη. Ακόμα και στην Αθήνα έχει πάρει το «απάνω του» το χρηματιστήριο, περιμένοντας την υλοποίηση του saccess story της κυβέρνησης του Σαμαροβενιζέλου. Ο κάθε επενδυτής θέλει να γίνει πάλι «κυνηγός χρυσού» και να μπει στο παιγνίδι. Ανεξάρτητα αν ο χρυσός αυτή τη φορά δεν βρίσκεται στο υπέδαφος-στην παραγματική οικονομία δηλαδή-αλλά κρέμεται από τα δέντρα και τα κλαδιά των «κοινωνικών δικτύων», σαν ώριμο φρούτο ή ψεύτικα κοσμήματα και μπιχλιμπίδια.
Για μια ακόμα φορά όμως, όταν πέσει ο αρχικός ενθουσιασμός και η βουλιμία των επενδυτών. Όταν επικρατήσει και πάλι η λογική, θα ξανασπάσει η χρηματιστηριακή φούσκα. Αλλά τότε θα είναι αργά, κυρίως για τους μικροεπενδυτές. Οι ιδρυτές των επιχειρήσεων, όπως το Twitter, αλλά και τα διάφορα «γεράκια»των χρηματιστηρίων, θα έχουν «καθήσει» πάνω στους σωρούς των χρημάτων, που θα έχουν μαζέψει από τους μικροεπενδυτές και αυτοί θα «ψάχνονται» και δε θα το πιστεύουν.
Και τι μας ενδιαφέρει εμάς-θα μου πείτε-όσοι τέλος πάντων είμαστε κατά της χρηματοπιστωτικής καπιταλιστικής οικονομίας και υπέρ της τοπικής και κοινωνικής-αλληλέγγυας-συνεργατικής τέτοιας και το εκφράζουμε από αυτή την ιστοσελίδα; Μας ενδιαφέρει. Γιατί αν οι έλληνες μικρομεσαίοι της προηγούμενης περιόδου του «μπουμ» δεν είχαν επενδύσει τις οικονομίες τους στο ελληνικό χρηματιστήριο-όπου τα χάσανε από τα κοράκια-ή δεν τις τοποθετούσαν σε μεγάλα σπίτια και αυτοκίνητα-που τώρα δε μπορούν να αποπληρώσουν ή να συντηρήσουν-θα μπορούσαν π.χ. να τις έχουν τοποθετήσει είτε σε πολύ χρήσιμη πάντα παραγωγική γη, είτε σε μικρά τοπικά συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Θα μπορούσαν να έχουν π.χ. τσάμπα ρεύμα με φωτοβολταϊκά στις σκεπές τώρα που -μετά τη φτωχοποίησή τους -δε μπορούν ούτε να το πληρώσουν. Και αυτή τους η τότε στάση, σήμερα θα μπορούσε να αποδειχθεί και το εφαλτήριο για το πέρασμα σε μια νέα κοινωνία που προσδοκούμε.