Διακήρυξη των "πολιτών στο προσκήνιο" για τον συμμετοχικό προϋπολογισμό
Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερο στα προγράμματα που αναφέρονται στην αυτοδιοίκηση κάνουν την εμφάνιση τους οι 2 αυτές λέξεις.Συμμετοχικός προϋπολογισμός. Με αρκετή καθυστέρηση οι Έλληνες πολίτες ξαναανακαλύπτουμε την αξία της συμμετοχής στα κοινά όχι μόνο δια μέσου της αντιπροσώπευσης αλλά και δια μέσου μορφών άμεσης δημοκρατίας. Δυστυχώς τα φαινόμενα αδιαφάνειας, ρεμούλας, μικροπολιτικής, κομματοκρατίας, έχουν για τα καλά θρονιαστεί στους Δήμους. Αποδείχτηκε πως δεν αρκεί η παρουσία η η καταγγελία της όποιας αντιπολίτευσης, για να σταματήσουν τέτοιες πρακτικές. Αντίθετα. Η αντιπολίτευση συνήθως εξαντλεί τα περιθώρια δράσης της διαχειριζόμενη την κακοδιοίκηση με μοναδικό σκοπό να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη και να συνεχίσει με μικροδιαφορές και μικροδιορθώσεις στο «ίδιο έργο θεατές». Η όπως λέει και ο Λαμπεντούζα στον Γατόπαρδο « να αλλάξουν όλα προκειμένου να μένουν όλα ίδια».
Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός σαν αντίληψη και ενέργεια, έχει τη ρίζα του στην εκκλησία του δήμου. Στην αρχαία Αθήνα τα σημαντικότερα ζητήματα, ακόμη και προβλήματα που είχαν να κάνουν με την εξωτερική πολιτική της Αθηναϊκής δημοκρατίας αποφασίζονταν συλλογικά από τους πολίτες της πόλης. Ήταν δε τέτοια η σημασία που έδιναν οι Αθηναίοι στη συνέλευση του δήμου ώστε θεωρούνταν στίγμα για όποιον πολίτη δεν συμμετείχε.
Σήμερα, 2500 χρόνια μετά, ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός, έρχεται σαν ένα επίκαιρο εγχείρημα που μπορεί να αντιμετωπίσει άμεσα τις κρίσιμες προκλήσεις στη σύγχρονη δημοκρατία, η οποία όλο και περισσότερο ρέπει στην ολιγαρχία. Αν θέλουμε να τον ορίσουμε με σύντομο τρόπο, θα λέγαμε ότι είναι η «μέθοδος» εκείνη που μπορεί να μετατρέψει τη διοίκηση σε αυτοδιοίκηση. Να δώσει αν θέλετε νόημα και περιεχόμενο στο δημοτικό γίγνεσθαι και όχι μόνο.
Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός (Σ.Π) είναι μια διαδικασία συμμετοχής και εμπλοκής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων που έχουν να κάμουν με τους στόχους, την κατανομή, τις προτεραιότητες των επενδύσεων σε τοπικό επίπεδο. Άλλωστε η έντονη καχυποψία, διαπλοκή, και ρεμούλα σε αυτό το τομέα είναι διάχυτη. Η διαδικασία αυτή αναπτύσσεται σε όλη τη διάρκεια ενός έτους ώστε να καταρτιστεί αφενός μια πρόταση προϋπολογισμού βάσει των αιτημάτων των πολιτών, και αφετέρου μια διαδικασία ανοιχτού ελέγχου της ποιότητας και ποσότητας του αποτελέσματος.
Στη πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο Σ.Π. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, διαφορετικά μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση ο Σ.Π δεν είναι μια τελειωμένη κλειστή υπόθεση αλλά μια ανοιχτή διαδικασία , μια συνιστώσα ενός συστήματος συμμετοχής των πολιτών εναρμονισμένο με τις ιδιαιτερότητες την προϊστορία και την ιστορία του τόπου.
Η μέχρι τώρα εμπειρία μιλά για 2 κατηγορίες Σ.Π.
1. Αυτή που διαμορφώθηκε σε περιοχές της Βραζιλίας, του Περού και γενικά σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και που γενικά προβλέπει μεγαλύτερα περιθώρια αυτονομίας στη λήψη αποφάσεων, και
2. Αυτή που επικρατεί στη Β. Ευρώπη και τη Ν. Ζηλανδία αλλά και στις ΗΠΑ & Καναδά, η οποία αντιλαμβάνεται τη συμμετοχή με μια συμβουλευτική έννοια έχοντας σαν πρωταρχικό στόχο την αύξηση της διαφάνειας και αποτελεσματικότητας στη διαχείριση των δημοσίων πόρων.
Την αρμοδιότητα διαβούλευσης με τους πολίτες έχουν προφανώς ο δήμαρχος και η δημοτική αρχή σε επίπεδο δήμου, καθώς και ο περιφερειάρχης και η περιφερειακή αρχή σε επίπεδο περιφέρειας.
Οι δαπάνες που διαχειρίζεται ο ΣΠ δεν είναι κάτι παγιωμένο. Στο Πόρτο Αλέγκρε οι πολίτες συζητούν για το 100% των δαπανών που αφορούν επενδύσεις σε έργα και υπηρεσίες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 15-25% του συνόλου των ετήσιων δημοτικών δαπανών. Εξαιρούνται συνήθως έξοδα προσωπικού, αν και σε άλλες περιπτώσεις όχι.
Πως λειτουργεί ο Σ.Π
Δεν υπάρχουν κοινοί κανόνες. Οι τρόποι συζήτησης με τους πολίτες μπορεί να είναι είτε άτυποι πχ ανοιχτές συγκεντρώσεις, ερωτηματολόγια, συζητήσεις η περισσότερο θεσμικοί πχ δημοψηφίσματα . Σε κάθε περίπτωση στα πλαίσια του Σ.Π πρέπει να υπάρχουν 2 παράλληλες διαδικασίες. Συζήτηση στις συνοικίες ενός δήμου και συζήτηση φορέων σε θεματική βάση. Άλλες οι προτεραιότητες του εμπορικού κέντρου μιας πόλεως και άλλες σένα χωριό που ερημώνει. Άλλες οι ανάγκες των ανέργων και υποαπασχολούμενων και άλλες των βιοτεχνών μιας περιοχής.
Ο Σ.Π συνδυάζει στοιχεία άμεσης δημοκρατίας και στοιχεία αντιπροσωπευτικής, όπου οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι συζητούν και εγκρίνουν με «δέσμευση εντολής» . Ο Σ.Π είναι μια διαδικασία ενίσχυσης της δημοκρατικής παρέμβασης, τα μοντέλα του συμμετοχικού προϋπολογισμού, απέδειξαν ότι αυτός διαθέτει σημαντική δυνατότητα κινητοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού στη κατεύθυνση διαφάνειας και αποτελεσματικότητας.
Η δημοτική κίνηση «ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» φέρνει κυριολεκτικά στο προσκήνιο το συμμετοχικό προϋπολογισμό. Για πρώτη φορά στο Δήμο γίνεται συζήτηση για ζητήματα δημοκρατίας, συμμετοχής, συνελεύσεων φορέων κτλ. Φυσικά για εμάς, δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μια δυναμική διαδικασία η οποία μπορεί να εξελίσσεται στο βαθμό που το γενικότερο εργατικό κίνημα ανασυγκροτείται και διευρύνεται η βάση λειτουργίας και διεκδίκησης του. Σε δεύτερη μορφή η αυτοδιαχείριση στη μορφή συγκρότησης συνελεύσεων, λήψης αποφάσεων αλλά και η μη θεσμική λειτουργία πχ συνέλευση γειτονιάς – συνέλευση ανέργων υποαπασχολούμενων περιοχής- ανεξάρτητα από τη θέληση του δημάρχου είναι στις προτεραιότητες μας.
Για τους «ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι η μέθοδος να περάσουν από το παρασκήνιο στο προσκήνιο για διεκδίκηση και λύση τα σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την κοινωνική ανταποδοτικότητα των έργων, τη δημοκρατική ανέλιξη , την προοδευτική στροφή στη διακυβέρνηση του τόπου.
Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότερο στα προγράμματα που αναφέρονται στην αυτοδιοίκηση κάνουν την εμφάνιση τους οι 2 αυτές λέξεις.Συμμετοχικός προϋπολογισμός. Με αρκετή καθυστέρηση οι Έλληνες πολίτες ξαναανακαλύπτουμε την αξία της συμμετοχής στα κοινά όχι μόνο δια μέσου της αντιπροσώπευσης αλλά και δια μέσου μορφών άμεσης δημοκρατίας. Δυστυχώς τα φαινόμενα αδιαφάνειας, ρεμούλας, μικροπολιτικής, κομματοκρατίας, έχουν για τα καλά θρονιαστεί στους Δήμους. Αποδείχτηκε πως δεν αρκεί η παρουσία η η καταγγελία της όποιας αντιπολίτευσης, για να σταματήσουν τέτοιες πρακτικές. Αντίθετα. Η αντιπολίτευση συνήθως εξαντλεί τα περιθώρια δράσης της διαχειριζόμενη την κακοδιοίκηση με μοναδικό σκοπό να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη και να συνεχίσει με μικροδιαφορές και μικροδιορθώσεις στο «ίδιο έργο θεατές». Η όπως λέει και ο Λαμπεντούζα στον Γατόπαρδο « να αλλάξουν όλα προκειμένου να μένουν όλα ίδια».
Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός σαν αντίληψη και ενέργεια, έχει τη ρίζα του στην εκκλησία του δήμου. Στην αρχαία Αθήνα τα σημαντικότερα ζητήματα, ακόμη και προβλήματα που είχαν να κάνουν με την εξωτερική πολιτική της Αθηναϊκής δημοκρατίας αποφασίζονταν συλλογικά από τους πολίτες της πόλης. Ήταν δε τέτοια η σημασία που έδιναν οι Αθηναίοι στη συνέλευση του δήμου ώστε θεωρούνταν στίγμα για όποιον πολίτη δεν συμμετείχε.
Σήμερα, 2500 χρόνια μετά, ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός, έρχεται σαν ένα επίκαιρο εγχείρημα που μπορεί να αντιμετωπίσει άμεσα τις κρίσιμες προκλήσεις στη σύγχρονη δημοκρατία, η οποία όλο και περισσότερο ρέπει στην ολιγαρχία. Αν θέλουμε να τον ορίσουμε με σύντομο τρόπο, θα λέγαμε ότι είναι η «μέθοδος» εκείνη που μπορεί να μετατρέψει τη διοίκηση σε αυτοδιοίκηση. Να δώσει αν θέλετε νόημα και περιεχόμενο στο δημοτικό γίγνεσθαι και όχι μόνο.
Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός (Σ.Π) είναι μια διαδικασία συμμετοχής και εμπλοκής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων που έχουν να κάμουν με τους στόχους, την κατανομή, τις προτεραιότητες των επενδύσεων σε τοπικό επίπεδο. Άλλωστε η έντονη καχυποψία, διαπλοκή, και ρεμούλα σε αυτό το τομέα είναι διάχυτη. Η διαδικασία αυτή αναπτύσσεται σε όλη τη διάρκεια ενός έτους ώστε να καταρτιστεί αφενός μια πρόταση προϋπολογισμού βάσει των αιτημάτων των πολιτών, και αφετέρου μια διαδικασία ανοιχτού ελέγχου της ποιότητας και ποσότητας του αποτελέσματος.
Στη πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μοντέλο Σ.Π. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, διαφορετικά μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση ο Σ.Π δεν είναι μια τελειωμένη κλειστή υπόθεση αλλά μια ανοιχτή διαδικασία , μια συνιστώσα ενός συστήματος συμμετοχής των πολιτών εναρμονισμένο με τις ιδιαιτερότητες την προϊστορία και την ιστορία του τόπου.
Η μέχρι τώρα εμπειρία μιλά για 2 κατηγορίες Σ.Π.
1. Αυτή που διαμορφώθηκε σε περιοχές της Βραζιλίας, του Περού και γενικά σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και που γενικά προβλέπει μεγαλύτερα περιθώρια αυτονομίας στη λήψη αποφάσεων, και
2. Αυτή που επικρατεί στη Β. Ευρώπη και τη Ν. Ζηλανδία αλλά και στις ΗΠΑ & Καναδά, η οποία αντιλαμβάνεται τη συμμετοχή με μια συμβουλευτική έννοια έχοντας σαν πρωταρχικό στόχο την αύξηση της διαφάνειας και αποτελεσματικότητας στη διαχείριση των δημοσίων πόρων.
Την αρμοδιότητα διαβούλευσης με τους πολίτες έχουν προφανώς ο δήμαρχος και η δημοτική αρχή σε επίπεδο δήμου, καθώς και ο περιφερειάρχης και η περιφερειακή αρχή σε επίπεδο περιφέρειας.
Οι δαπάνες που διαχειρίζεται ο ΣΠ δεν είναι κάτι παγιωμένο. Στο Πόρτο Αλέγκρε οι πολίτες συζητούν για το 100% των δαπανών που αφορούν επενδύσεις σε έργα και υπηρεσίες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 15-25% του συνόλου των ετήσιων δημοτικών δαπανών. Εξαιρούνται συνήθως έξοδα προσωπικού, αν και σε άλλες περιπτώσεις όχι.
Πως λειτουργεί ο Σ.Π
Δεν υπάρχουν κοινοί κανόνες. Οι τρόποι συζήτησης με τους πολίτες μπορεί να είναι είτε άτυποι πχ ανοιχτές συγκεντρώσεις, ερωτηματολόγια, συζητήσεις η περισσότερο θεσμικοί πχ δημοψηφίσματα . Σε κάθε περίπτωση στα πλαίσια του Σ.Π πρέπει να υπάρχουν 2 παράλληλες διαδικασίες. Συζήτηση στις συνοικίες ενός δήμου και συζήτηση φορέων σε θεματική βάση. Άλλες οι προτεραιότητες του εμπορικού κέντρου μιας πόλεως και άλλες σένα χωριό που ερημώνει. Άλλες οι ανάγκες των ανέργων και υποαπασχολούμενων και άλλες των βιοτεχνών μιας περιοχής.
Ο Σ.Π συνδυάζει στοιχεία άμεσης δημοκρατίας και στοιχεία αντιπροσωπευτικής, όπου οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι συζητούν και εγκρίνουν με «δέσμευση εντολής» . Ο Σ.Π είναι μια διαδικασία ενίσχυσης της δημοκρατικής παρέμβασης, τα μοντέλα του συμμετοχικού προϋπολογισμού, απέδειξαν ότι αυτός διαθέτει σημαντική δυνατότητα κινητοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού στη κατεύθυνση διαφάνειας και αποτελεσματικότητας.
Η δημοτική κίνηση «ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» φέρνει κυριολεκτικά στο προσκήνιο το συμμετοχικό προϋπολογισμό. Για πρώτη φορά στο Δήμο γίνεται συζήτηση για ζητήματα δημοκρατίας, συμμετοχής, συνελεύσεων φορέων κτλ. Φυσικά για εμάς, δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μια δυναμική διαδικασία η οποία μπορεί να εξελίσσεται στο βαθμό που το γενικότερο εργατικό κίνημα ανασυγκροτείται και διευρύνεται η βάση λειτουργίας και διεκδίκησης του. Σε δεύτερη μορφή η αυτοδιαχείριση στη μορφή συγκρότησης συνελεύσεων, λήψης αποφάσεων αλλά και η μη θεσμική λειτουργία πχ συνέλευση γειτονιάς – συνέλευση ανέργων υποαπασχολούμενων περιοχής- ανεξάρτητα από τη θέληση του δημάρχου είναι στις προτεραιότητες μας.
Για τους «ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ» ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι η μέθοδος να περάσουν από το παρασκήνιο στο προσκήνιο για διεκδίκηση και λύση τα σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την κοινωνική ανταποδοτικότητα των έργων, τη δημοκρατική ανέλιξη , την προοδευτική στροφή στη διακυβέρνηση του τόπου.
RSS Feed
