Τον τελευταίο καιρό, το πρόβλημα της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας είναι στο προσκήνιο των συζητήσεων παντού. Στην ελληνική κοινωνία και ΜΜΕ και για έναν επιπλέον λόγο. Όλοι ασχολούνται με την απαίτηση της Τρόικας για την «απελευθέρωση» της ενέργειας και την πώληση εργοστασίων ή μέρους της ισχύος της ΔΕΗ ή και μέρους των δικτύων, σε ιδιώτες επενδυτές. Το ΥΠΕΚΑ ετοιμάζει νομοσχέδιο για αυτό το σκοπό(δημιουργία και ιδιωτικοποίηση της «μικρής ΔΕΗ»), που όμως δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό στις λεπτομέρειές του.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση στον τομέα της ενέργειας είναι η λύση για να μην λειτουργεί η ΔΕΗ σαν μονοπώλιο. Η δημιουργία όμως ιδιωτικών εταιρειών στο χώρο, όπου και αν έγινε αυτό σε άλλα κράτη, δεν απέβη υπέρ του «κοινωνικού συνόλου», αλλά σχεδόν πάντα υπέρ των εταιρειών. Για παράδειγμα στη Γερμανία. Με την απελευθέρωση στη δεκαετία του `90, πολλοί δήμοι προχώρησαν στην πώληση των δημοτικών τους επιχειρήσεων και ένα μεγάλο μέρος των τοπικών δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ( δίκτυα Μέσης Τάσης / Μ.Τ. και Χαμηλής Τάσης / Χ.Τ. ) και διανομής αερίου βρίσκεται στα χέρια των 4 μεγάλων εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ( E.ΟΝ, RWE, EnBW, Vattenfall ) και περιφερειακών θυγατρικών τους.
Αποτέλεσμα: ραγδαία αύξηση του κόστους παροχής των υπηρεσιών χωρίς απαραίτητα την ποιοτική αναβάθμισή τους. Απομάκρυνση από τον δημότη, αγνόηση της ανάγκης συμβολής στην αντιμετώπιση των οξυνόμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων, έλλειψη από τα ταμεία των ΟΤΑ σημαντικών οικονομικών πόρων από τη λειτουργία των ενεργειακών δικτύων, οι οποίοι πόροι κατέληγαν στα ταμεία των ιδιωτικών ενεργειακών κολοσσών που τα διαχειρίζονταν.
Δέκα – δεκαπέντε χρόνια μετά, πολλοί ΟΤΑ στη Γερμανία το ξανασκέφθηκαν. Εξετάζουν σήμερα την επιστροφή τους στους τομείς παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, με πρόταγμα τον ΄΄Πράσινο΄΄ και ΄΄Αποκεντρωμένο΄΄ χαρακτήρα παροχής τους. Η συζήτηση περί Επαναδημοτικοποίησης (Rekommunalisierung) παίρνει τα τελευταία χρόνια μία ώθηση. Οι ΟΤΑ δεν ανανεώνουν τις Συμβάσεις με τις εταιρείες και αναλαμβάνουν οι ίδιοι δράση στους τομείς του εφοδιασμού ( με ενέργεια και νερό ύδρευσης ) και της διαχείρισης των απορριμμάτων και των λυμάτων, και μάλιστα συχνά με ευνοїκότερες τιμές. Η πρόσφατη απόφαση του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία μία εταιρεία ενεργειακού εφοδιασμού πρέπει, με τη λήξη της Σύμβασης Παραχώρησης, να πωλεί και να μεταβιβάζει τα τοπικά δίκτυα στον οικείο ΟΤΑ, έρχεται να ενισχύσει αποφασιστικά τις διαθέσεις πολλών δήμων, ώστε να τολμήσουν την Επαναδημοτικοποίηση των ενεργειακών δικτύων στις περιοχές τους.
Το πρώτο βήμα λοιπόν για τη λύση του ενεργειακού προβλήματος και της χώρας μας θα ήταν-με την ευκαιρία της απελευθέρωσης- η μεταβίβαση της υποχρέωσης του ενεργειακού εφοδιασμού των πολιτών στους ΟΤΑ και η δημοτικοποίηση-κοινωνικοποίηση της παραγωγής της ενέργειας και των τοπικών ενεργειακών δικτύων.
Οι ΟΤΑ είναι η πλέον κατάλληλη σημερινή δομή για τον ενεργειακό σχεδιασμό στην περιοχής τους. Ο ενεργειακός εφοδιασμός μπορεί και αξίζει να γίνει το αποφασιστικό πεδίο επιχειρηματικής δράσης των δημοτικών-διαδημοτικών επιχειρήσεων. Με την προϋπόθεση φυσικά ότι η δημοτική-διαδημοτική επιχείρηση θα έχει ως στόχο την ικανοποιητική παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών στους πολίτες της περιοχής και δεν θα μοιάζει στην επιχειρηματική της πολιτική με το ενεργειακό μονοπώλιο της ΔΕΗ ή των άλλων ιδιωτικών εταιρειών.
Η λειτουργία των τοπικών ενεργειακών δικτύων μπορεί να εξασφαλίσει ένα, χαμηλό μεν, αλλά καθαρό οικονομικό όφελος για τους δήμους. Αυτό μπορεί να είναι λίγο για μία μεγάλη εταιρεία, αρκετό όμως για έναν δήμο. Υψηλότερες αποδόσεις προέρχονται από τη λειτουργία ιδίων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Επιπλέον, ένα μεγαλύτερο μερίδιο συναφών οικονομικών δραστηριοτήτων και προστιθέμενης αξίας παραμένουν στην ίδια την περιοχή.
Με την απελευθέρωση των αγορών, οι δήμοι και οι δημότες -χωρίς δικές τους μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας- είναι εκτεθειμένοι στη διαμόρφωση των τιμών απ΄ τα ενεργειακά μονοπώλια. Με την ανάληψη της λειτουργίας των δικτύων από μία δημοτική επιχείρηση αναμένονται πάντα φθηνότερες τιμές ρεύματος για τους δημότες. Επιπλέον, πόροι από τη λειτουργία των δικτύων μπορούν να καλύψουν τα έξοδα σε άλλους τομείς παροχής υπηρεσιών εκ μέρους του δήμου, οι οποίοι θα είναι ελλειμματικοί, όπως συνήθως ο τομέας της πρόνοιας κ.ά.
Ένας ΟΤΑ, ο οποίος έχει στην κυριότητά του τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα, έχει πλέον αυξημένες δυνατότητες να σχεδιάσει και να ξεκινήσει τον ενεργειακό αναπροσανατολισμό στην περιοχή του, ο οποίος θα στηρίζεται στην αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ( ΑΠΕ: τεράστιο δυναμικό με τις καιρικές συνθήκες της χώρας ), καθώς και στην αποτελεσματική χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας ( ΕΕ ), με την οικοδόμηση αποκεντρωμένων ενεργειακών υποδομών. Δήμοι οι οποίοι δημοτικοποιούν τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα καθώς και τον ενεργειακό εφοδιασμό με δικές τους ενεργειακές μονάδες παραγωγής, με δικές τους δια-δημοτικές επιχειρήσεις, είναι η πλέον κατάλληλη βαθμίδα κοινωνικής οργάνωσης και δημόσιας διοίκησης, προκειμένου να επιτευχθεί η κοινωνικοποίηση της ενέργειας .
Αν η Κυβέρνηση πιεζόταν να ακολουθήσει αυτό το δρόμο «απελευθέρωσης» της ενέργειας, τότε η ΔΕΗ αναγκαστικά θα προχωρούσε και αυτή σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής, καθώς και στο κλείσιμο των λιγνητικών εργοστασίων της[1].
Συνοπτικά η πρόταση[2] για την κοινωνικοποίηση της παραγωγής-διανομής ενέργειας είναι η εξής:
α) Προς τους πολίτες-δημότες:
Εγκατάσταση φ/β συστημάτων στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Δημιουργία μη κερδοσκοπικών εταιρειών, εταιρειών λαϊκής βάσης, συνεταιρισμών κοινωνικής οικονομίας για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.
β) Προς τους ΟΤΑ:
Επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου Υψηλής Τάσης( ΥΤ) το ποσοστό της ενέργειας που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους.
γ) Προς τον διαχειριστή του δικτύου ΥΤ
Ένα αποκεντρωμένο, βασισμένο στα μικρής κλίμακας ενεργειακά συστήματα, κοινωνικά-κοινοτικά ελεγχόμενο μοντέλο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πρέπει να είναι το επιδιωκόμενο μοντέλο. Ο ρόλος του κράτους θα ανάγεται στον συντονισμό των περιφερειακών, δημοτικών και των συνεταιριστικών μορφών παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας, στον εκσυγχρονισμό του δίκτυου μεταφοράς, διανομής και εξαγωγής ενέργειας και στην επίβλεψη της απο-εμπορευματικοποίησης της ενέργειας.
Ο ΑΔΜΗΕ να δεσμευτεί για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων( να μη θεωρεί και να μην επιδοτεί το φυσικό αέριο σαν «πράσινη ενέργεια»), ώστε να είναι συνεπής σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τη προστασία του περιβάλλοντος, να δεσμευτεί για την ανάπτυξη και την προώθηση της ηλιακής, αιολικής, και ίσως γεωθερμικής ενέργειας, τη στήριξη της ενεργειακής διαφοροποίησης και της εξοικονόμισης ενέργειας, την επίτευξη ενεργειακής αυτάρκειας.
Διαβάστε επίσης τα κείμενα των αναρτήσεών μας:
http://www.topikopoiisi.com/kappaomicroniotanuomeganuiotakappa942---alphalambdalambdaetalambda941gammagammaupsilonalpha-omicroniotakappaomicronnuomicronmu943alpha/8
και http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/471
http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/469
[1] Την πιο «βρώμικη» κιλοβατώρα της Ευρώπης την παράγει η ΔΕΗ
[2] Η ολοκληρωμένη πρόταση στο βιβλίο μας: Κοινωνικοποίση, η διέξοδος από τις συμπληγάδες του κρατισμού και της ιδιωτικοποίησης, εκδόσεις των συναδέλφων 2012
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση στον τομέα της ενέργειας είναι η λύση για να μην λειτουργεί η ΔΕΗ σαν μονοπώλιο. Η δημιουργία όμως ιδιωτικών εταιρειών στο χώρο, όπου και αν έγινε αυτό σε άλλα κράτη, δεν απέβη υπέρ του «κοινωνικού συνόλου», αλλά σχεδόν πάντα υπέρ των εταιρειών. Για παράδειγμα στη Γερμανία. Με την απελευθέρωση στη δεκαετία του `90, πολλοί δήμοι προχώρησαν στην πώληση των δημοτικών τους επιχειρήσεων και ένα μεγάλο μέρος των τοπικών δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ( δίκτυα Μέσης Τάσης / Μ.Τ. και Χαμηλής Τάσης / Χ.Τ. ) και διανομής αερίου βρίσκεται στα χέρια των 4 μεγάλων εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ( E.ΟΝ, RWE, EnBW, Vattenfall ) και περιφερειακών θυγατρικών τους.
Αποτέλεσμα: ραγδαία αύξηση του κόστους παροχής των υπηρεσιών χωρίς απαραίτητα την ποιοτική αναβάθμισή τους. Απομάκρυνση από τον δημότη, αγνόηση της ανάγκης συμβολής στην αντιμετώπιση των οξυνόμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων, έλλειψη από τα ταμεία των ΟΤΑ σημαντικών οικονομικών πόρων από τη λειτουργία των ενεργειακών δικτύων, οι οποίοι πόροι κατέληγαν στα ταμεία των ιδιωτικών ενεργειακών κολοσσών που τα διαχειρίζονταν.
Δέκα – δεκαπέντε χρόνια μετά, πολλοί ΟΤΑ στη Γερμανία το ξανασκέφθηκαν. Εξετάζουν σήμερα την επιστροφή τους στους τομείς παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, με πρόταγμα τον ΄΄Πράσινο΄΄ και ΄΄Αποκεντρωμένο΄΄ χαρακτήρα παροχής τους. Η συζήτηση περί Επαναδημοτικοποίησης (Rekommunalisierung) παίρνει τα τελευταία χρόνια μία ώθηση. Οι ΟΤΑ δεν ανανεώνουν τις Συμβάσεις με τις εταιρείες και αναλαμβάνουν οι ίδιοι δράση στους τομείς του εφοδιασμού ( με ενέργεια και νερό ύδρευσης ) και της διαχείρισης των απορριμμάτων και των λυμάτων, και μάλιστα συχνά με ευνοїκότερες τιμές. Η πρόσφατη απόφαση του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία μία εταιρεία ενεργειακού εφοδιασμού πρέπει, με τη λήξη της Σύμβασης Παραχώρησης, να πωλεί και να μεταβιβάζει τα τοπικά δίκτυα στον οικείο ΟΤΑ, έρχεται να ενισχύσει αποφασιστικά τις διαθέσεις πολλών δήμων, ώστε να τολμήσουν την Επαναδημοτικοποίηση των ενεργειακών δικτύων στις περιοχές τους.
Το πρώτο βήμα λοιπόν για τη λύση του ενεργειακού προβλήματος και της χώρας μας θα ήταν-με την ευκαιρία της απελευθέρωσης- η μεταβίβαση της υποχρέωσης του ενεργειακού εφοδιασμού των πολιτών στους ΟΤΑ και η δημοτικοποίηση-κοινωνικοποίηση της παραγωγής της ενέργειας και των τοπικών ενεργειακών δικτύων.
Οι ΟΤΑ είναι η πλέον κατάλληλη σημερινή δομή για τον ενεργειακό σχεδιασμό στην περιοχής τους. Ο ενεργειακός εφοδιασμός μπορεί και αξίζει να γίνει το αποφασιστικό πεδίο επιχειρηματικής δράσης των δημοτικών-διαδημοτικών επιχειρήσεων. Με την προϋπόθεση φυσικά ότι η δημοτική-διαδημοτική επιχείρηση θα έχει ως στόχο την ικανοποιητική παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών στους πολίτες της περιοχής και δεν θα μοιάζει στην επιχειρηματική της πολιτική με το ενεργειακό μονοπώλιο της ΔΕΗ ή των άλλων ιδιωτικών εταιρειών.
Η λειτουργία των τοπικών ενεργειακών δικτύων μπορεί να εξασφαλίσει ένα, χαμηλό μεν, αλλά καθαρό οικονομικό όφελος για τους δήμους. Αυτό μπορεί να είναι λίγο για μία μεγάλη εταιρεία, αρκετό όμως για έναν δήμο. Υψηλότερες αποδόσεις προέρχονται από τη λειτουργία ιδίων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Επιπλέον, ένα μεγαλύτερο μερίδιο συναφών οικονομικών δραστηριοτήτων και προστιθέμενης αξίας παραμένουν στην ίδια την περιοχή.
Με την απελευθέρωση των αγορών, οι δήμοι και οι δημότες -χωρίς δικές τους μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας- είναι εκτεθειμένοι στη διαμόρφωση των τιμών απ΄ τα ενεργειακά μονοπώλια. Με την ανάληψη της λειτουργίας των δικτύων από μία δημοτική επιχείρηση αναμένονται πάντα φθηνότερες τιμές ρεύματος για τους δημότες. Επιπλέον, πόροι από τη λειτουργία των δικτύων μπορούν να καλύψουν τα έξοδα σε άλλους τομείς παροχής υπηρεσιών εκ μέρους του δήμου, οι οποίοι θα είναι ελλειμματικοί, όπως συνήθως ο τομέας της πρόνοιας κ.ά.
Ένας ΟΤΑ, ο οποίος έχει στην κυριότητά του τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα, έχει πλέον αυξημένες δυνατότητες να σχεδιάσει και να ξεκινήσει τον ενεργειακό αναπροσανατολισμό στην περιοχή του, ο οποίος θα στηρίζεται στην αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ( ΑΠΕ: τεράστιο δυναμικό με τις καιρικές συνθήκες της χώρας ), καθώς και στην αποτελεσματική χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας ( ΕΕ ), με την οικοδόμηση αποκεντρωμένων ενεργειακών υποδομών. Δήμοι οι οποίοι δημοτικοποιούν τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα καθώς και τον ενεργειακό εφοδιασμό με δικές τους ενεργειακές μονάδες παραγωγής, με δικές τους δια-δημοτικές επιχειρήσεις, είναι η πλέον κατάλληλη βαθμίδα κοινωνικής οργάνωσης και δημόσιας διοίκησης, προκειμένου να επιτευχθεί η κοινωνικοποίηση της ενέργειας .
Αν η Κυβέρνηση πιεζόταν να ακολουθήσει αυτό το δρόμο «απελευθέρωσης» της ενέργειας, τότε η ΔΕΗ αναγκαστικά θα προχωρούσε και αυτή σε αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής, καθώς και στο κλείσιμο των λιγνητικών εργοστασίων της[1].
Συνοπτικά η πρόταση[2] για την κοινωνικοποίηση της παραγωγής-διανομής ενέργειας είναι η εξής:
α) Προς τους πολίτες-δημότες:
Εγκατάσταση φ/β συστημάτων στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Δημιουργία μη κερδοσκοπικών εταιρειών, εταιρειών λαϊκής βάσης, συνεταιρισμών κοινωνικής οικονομίας για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.
β) Προς τους ΟΤΑ:
Επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου Υψηλής Τάσης( ΥΤ) το ποσοστό της ενέργειας που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους.
γ) Προς τον διαχειριστή του δικτύου ΥΤ
Ένα αποκεντρωμένο, βασισμένο στα μικρής κλίμακας ενεργειακά συστήματα, κοινωνικά-κοινοτικά ελεγχόμενο μοντέλο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές πρέπει να είναι το επιδιωκόμενο μοντέλο. Ο ρόλος του κράτους θα ανάγεται στον συντονισμό των περιφερειακών, δημοτικών και των συνεταιριστικών μορφών παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας, στον εκσυγχρονισμό του δίκτυου μεταφοράς, διανομής και εξαγωγής ενέργειας και στην επίβλεψη της απο-εμπορευματικοποίησης της ενέργειας.
Ο ΑΔΜΗΕ να δεσμευτεί για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων( να μη θεωρεί και να μην επιδοτεί το φυσικό αέριο σαν «πράσινη ενέργεια»), ώστε να είναι συνεπής σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τη προστασία του περιβάλλοντος, να δεσμευτεί για την ανάπτυξη και την προώθηση της ηλιακής, αιολικής, και ίσως γεωθερμικής ενέργειας, τη στήριξη της ενεργειακής διαφοροποίησης και της εξοικονόμισης ενέργειας, την επίτευξη ενεργειακής αυτάρκειας.
Διαβάστε επίσης τα κείμενα των αναρτήσεών μας:
http://www.topikopoiisi.com/kappaomicroniotanuomeganuiotakappa942---alphalambdalambdaetalambda941gammagammaupsilonalpha-omicroniotakappaomicronnuomicronmu943alpha/8
και http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/471
http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/469
[1] Την πιο «βρώμικη» κιλοβατώρα της Ευρώπης την παράγει η ΔΕΗ
[2] Η ολοκληρωμένη πρόταση στο βιβλίο μας: Κοινωνικοποίση, η διέξοδος από τις συμπληγάδες του κρατισμού και της ιδιωτικοποίησης, εκδόσεις των συναδέλφων 2012
RSS Feed