Του Γιώργου Σταματόπουλου
Όταν νιώθεις ότι εξευτελίζεσαι ως προσωπικότητα, ως πολίτης, αρχίζει μέσα σου -το 'χουν ισχυριστεί σπουδαίοι διανοητές- η έκκριση δηλητηριωδών συναισθημάτων: οργή, ανήμπορος πόθος αλλά και δίψα για εκδίκηση και πολλά άλλα, κακά και αρρωστημένα, που, όμως, εξαντλούν τον εξ αυτών κατειλημμένο. Εχουν βλαβερές συνέπειες και για τον οργανισμό, και για τη σκέψη αλλά και για την ενέργεια, ειδικά τη νευρική επειδή αυτή καταναλώνεται γρήγορα· επιφέρουν επίσης εσωτερική δυσλειτουργία, όπως αύξηση των επιβλαβών εκκρίσεων, που τραυματίζουν τα όργανα. Παύει έτσι η καλή λειτουργία του οργανισμού, κυρίως η πέψη. Με αχώνευτο το φαγητό, το στομάχι διαμαρτύρεται, προκαλεί αναστάτωση και αϋπνία· η αγρύπνια είναι αφόρητη, μπορούν να μας το επιβεβαιώσουν αυτό οι καλοί βασανιστές που διαθέτει ακόμη (πάντα) η κρατική εξουσία.
Ανάγκη πάσα (;) λοιπόν να μάθουμε να ελέγχουμε αυτά τα κακά συναισθήματα και όλες τις επιβλαβείς εκκρίσεις του οργανισμού. Δεν υπάρχει, δυστυχώς, μέθοδος διδασκαλίας, άρα καλείται ο καθείς μόνος του να αυτοδιδαχτεί· τότε, όμως, καταλαβαίνει ότι αυτό είναι δύσκολο και ότι χρειάζεται να το επεξεργαστεί με άλλους συμπάσχοντες. Δύσκολη δουλειά, αφού είναι διαφορετική για τον κάθε ένα ξεχωριστά η πρόσληψη του εξευτελισμού, παρ' ότι τα βδελυρά αποτελέσματα είναι κοινά για όλους που υποφέρουν.
Κινδυνεύουμε άπαντες εάν δεν μπορέσουμε να βρούμε μία δίοδο ώστε να διοχετεύσουμε εκεί τα δηλητηριασμένα μας συναισθήματα, σε κάτι μεταρσιωτικό, κάτι δημιουργικό. Για να γίνει αυτό προαπαιτείται μια ολιστική παραίτηση από την κοντή μας μνήμη, μια επαναφορά στη συνείδηση της συλλογικής μνήμης, των συλλογικών αγώνων· παραίτηση επίσης από κάθε χθαμαλό θέλω, από κάθε φιλελεύθερη και ανταγωνιστική ιδεολογία. Δεν γίνεται διαφορετικά, χρειάζεται μια ριζική ανατροπή του έως τούδε ανθρωπολογικού τύπου και ας κατηγορηθούμε ότι ψάχνουμε ψύλλους στ' άχυρα και ας ξέρουμε κατά βάθος ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε εαυτούς, να παραιτηθούμε από κάθε τι περιττό, διότι όλα μάς φαντάζουν -τι κρίμα- αναγκαία. Αντί να δούμε στην άρνηση των υλικών αγαθών την απελευθέρωση και την ευθυμία, εμείς βλέπουμε την ανεπάρκεια ή τη φτώχεια και τη μιζέρια, ιδιοκτήτες όντες διαμερισμάτων, εξοχικών και λοιπών συναφειών ύλης. Έχουν εξαφανιστεί αντιεξουσιαστικές ροπές και συστολές ήθους – πραγματικότητας. Η τελευταία είναι αμιγώς ανήθικη, φασιστική σχεδόν.
Τον νέο ανθρωπολογικό τύπο δεν θα τον ανακαλύψουμε στην Αριστερά, ούτε καν στην επαναστατική, ριζοσπαστική (τώρα τελευταία οι αναρχικοί υποτονθορύζουν την άμεση δημοκρατία…) αλλά σ' εκείνα τα κινήματα που ευαγγελίζονται ότι η απεριόριστη ανάπτυξη είναι αδύνατη σ' έναν πεπερασμένο πλανήτη. Ας επισκεφθούμε τους μεγάλους Κυνικούς, έστω για λίγο: τον Αντισθένη, τον Διογένη, τον Κράτητα ή ακόμη πιο πριν τον Ηράκλειτο, που μέσα στην αγορά της Εφέσου απέδειξε στους τρυφηλούς συμπολίτες του ότι μπορούν να ζήσουν με σκέτο κριθάρι. Σε εποχές παρακμής και δηλητηριασμένων συναισθημάτων μπορούν να βοηθήσουν, να προβληματίσουν, έστω, τα δύο παραδείγματα από την αρχαιοελληνική γραμματεία. (Υπάρχουν αμέτρητα άλλα…)
Να απαγορεύσουμε στη χολή να ξεχυθεί και διαχυθεί στα σωθικά μας· το πώς το είπαμε: εαυτοσκοπούμενοι, ακούγοντας αφιλοκερδώς τον συμπάσχοντα, μαθαίνοντας -σκληρά- να ακούμε, ακόμη και τις μεγάλες ανοησίες των κομματικών φερεφώνων. Επιτέλους θα εκδιώξουμε τη μοιρολατρία και ίσως στη θέση της ενθρονίσουμε τον στοχασμό και το σθένος· την αλληλεγγύη και λοιπά. Και ίσως ακόμη ξεχειλίσει η υγεία και η σοβαρότητα που θα χαρακτηρίζονται από την ορθία στάση μας (τέλος οι υποκύψεις) και το χιούμορ, που είναι πάντα επαναστατικό. Κι ας μη γίνουμε αύριο ακόμη πιο απλοί· θα έχουμε, όμως, κάνει ένα βήμα προς την αγία απλότητα.
gstamatopoulos@efsyn.gr
Όταν νιώθεις ότι εξευτελίζεσαι ως προσωπικότητα, ως πολίτης, αρχίζει μέσα σου -το 'χουν ισχυριστεί σπουδαίοι διανοητές- η έκκριση δηλητηριωδών συναισθημάτων: οργή, ανήμπορος πόθος αλλά και δίψα για εκδίκηση και πολλά άλλα, κακά και αρρωστημένα, που, όμως, εξαντλούν τον εξ αυτών κατειλημμένο. Εχουν βλαβερές συνέπειες και για τον οργανισμό, και για τη σκέψη αλλά και για την ενέργεια, ειδικά τη νευρική επειδή αυτή καταναλώνεται γρήγορα· επιφέρουν επίσης εσωτερική δυσλειτουργία, όπως αύξηση των επιβλαβών εκκρίσεων, που τραυματίζουν τα όργανα. Παύει έτσι η καλή λειτουργία του οργανισμού, κυρίως η πέψη. Με αχώνευτο το φαγητό, το στομάχι διαμαρτύρεται, προκαλεί αναστάτωση και αϋπνία· η αγρύπνια είναι αφόρητη, μπορούν να μας το επιβεβαιώσουν αυτό οι καλοί βασανιστές που διαθέτει ακόμη (πάντα) η κρατική εξουσία.
Ανάγκη πάσα (;) λοιπόν να μάθουμε να ελέγχουμε αυτά τα κακά συναισθήματα και όλες τις επιβλαβείς εκκρίσεις του οργανισμού. Δεν υπάρχει, δυστυχώς, μέθοδος διδασκαλίας, άρα καλείται ο καθείς μόνος του να αυτοδιδαχτεί· τότε, όμως, καταλαβαίνει ότι αυτό είναι δύσκολο και ότι χρειάζεται να το επεξεργαστεί με άλλους συμπάσχοντες. Δύσκολη δουλειά, αφού είναι διαφορετική για τον κάθε ένα ξεχωριστά η πρόσληψη του εξευτελισμού, παρ' ότι τα βδελυρά αποτελέσματα είναι κοινά για όλους που υποφέρουν.
Κινδυνεύουμε άπαντες εάν δεν μπορέσουμε να βρούμε μία δίοδο ώστε να διοχετεύσουμε εκεί τα δηλητηριασμένα μας συναισθήματα, σε κάτι μεταρσιωτικό, κάτι δημιουργικό. Για να γίνει αυτό προαπαιτείται μια ολιστική παραίτηση από την κοντή μας μνήμη, μια επαναφορά στη συνείδηση της συλλογικής μνήμης, των συλλογικών αγώνων· παραίτηση επίσης από κάθε χθαμαλό θέλω, από κάθε φιλελεύθερη και ανταγωνιστική ιδεολογία. Δεν γίνεται διαφορετικά, χρειάζεται μια ριζική ανατροπή του έως τούδε ανθρωπολογικού τύπου και ας κατηγορηθούμε ότι ψάχνουμε ψύλλους στ' άχυρα και ας ξέρουμε κατά βάθος ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε εαυτούς, να παραιτηθούμε από κάθε τι περιττό, διότι όλα μάς φαντάζουν -τι κρίμα- αναγκαία. Αντί να δούμε στην άρνηση των υλικών αγαθών την απελευθέρωση και την ευθυμία, εμείς βλέπουμε την ανεπάρκεια ή τη φτώχεια και τη μιζέρια, ιδιοκτήτες όντες διαμερισμάτων, εξοχικών και λοιπών συναφειών ύλης. Έχουν εξαφανιστεί αντιεξουσιαστικές ροπές και συστολές ήθους – πραγματικότητας. Η τελευταία είναι αμιγώς ανήθικη, φασιστική σχεδόν.
Τον νέο ανθρωπολογικό τύπο δεν θα τον ανακαλύψουμε στην Αριστερά, ούτε καν στην επαναστατική, ριζοσπαστική (τώρα τελευταία οι αναρχικοί υποτονθορύζουν την άμεση δημοκρατία…) αλλά σ' εκείνα τα κινήματα που ευαγγελίζονται ότι η απεριόριστη ανάπτυξη είναι αδύνατη σ' έναν πεπερασμένο πλανήτη. Ας επισκεφθούμε τους μεγάλους Κυνικούς, έστω για λίγο: τον Αντισθένη, τον Διογένη, τον Κράτητα ή ακόμη πιο πριν τον Ηράκλειτο, που μέσα στην αγορά της Εφέσου απέδειξε στους τρυφηλούς συμπολίτες του ότι μπορούν να ζήσουν με σκέτο κριθάρι. Σε εποχές παρακμής και δηλητηριασμένων συναισθημάτων μπορούν να βοηθήσουν, να προβληματίσουν, έστω, τα δύο παραδείγματα από την αρχαιοελληνική γραμματεία. (Υπάρχουν αμέτρητα άλλα…)
Να απαγορεύσουμε στη χολή να ξεχυθεί και διαχυθεί στα σωθικά μας· το πώς το είπαμε: εαυτοσκοπούμενοι, ακούγοντας αφιλοκερδώς τον συμπάσχοντα, μαθαίνοντας -σκληρά- να ακούμε, ακόμη και τις μεγάλες ανοησίες των κομματικών φερεφώνων. Επιτέλους θα εκδιώξουμε τη μοιρολατρία και ίσως στη θέση της ενθρονίσουμε τον στοχασμό και το σθένος· την αλληλεγγύη και λοιπά. Και ίσως ακόμη ξεχειλίσει η υγεία και η σοβαρότητα που θα χαρακτηρίζονται από την ορθία στάση μας (τέλος οι υποκύψεις) και το χιούμορ, που είναι πάντα επαναστατικό. Κι ας μη γίνουμε αύριο ακόμη πιο απλοί· θα έχουμε, όμως, κάνει ένα βήμα προς την αγία απλότητα.
gstamatopoulos@efsyn.gr
RSS Feed
