Topikopoiisi
Σελίδες στα Social Media
  • Αρχική
  • Βιογραφικό
  • Θέσεις
  • Άρθρα
  • Οικο-γεωργία
  • Κοινωνική - αλληλέγγυα οικονομία
  • Εκδηλώσεις
  • Βίντεο
  • Ενδιαφέροντα Ιστολόγια
  • Εικόνες
  • Βιβλία
  • Επικοινωνία

Ατομική αυτονομία κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη

5/11/2013

0 Comments

 
Bild
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΝΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΙΣΜΕΝΟΣ, Η ανθρώπινη τρικυμία, εκδόσεις Εξάρχεια, Αθήνα, σελ. 117

Στο πόνημά του ο Α. Σχισμένος παρουσιάζει συνοπτικά την οντολογία του Κ. Καστοριάδη επικεντρώνοντας στην έννοια της ψυχής και του εκκοινωνισμού της. Η μεθοδική πορεία του συγγραφέα επιτυγχάνει στον σκοπό της παρά τη δυσκολία του θέματος. Το ζήτημα που πραγματεύεται είναι σημαντικό για την κατανόηση τόσο της κοινωνικής  συγκρότησης του ατόμου όσο και των δυνατοτήτων για την επίτευξη της ατομικής και κοινωνικής αυτονομίας. Η τελευταία είναι ακρογωνιαίος λίθος του καστοριαδικού οικοδομήματος, και το πόνημα του Α. Σχισμένου διανοίγει γόνιμες σκέψεις γι’ αυτήν.

Ένα σημαντικό ερώτημα που αφορά την ατομική αυτονομία είναι ο τρόπος πραγματοποίησής της στις σημερινές συνθήκες. Πώς, δηλαδή, το άτομο εντός του καπιταλιστικού και κοινοβουλευτικού συστήματος μπορεί να επιδιώξει την αυτονομία του, δεδομένου ότι αυτή συναρτάται με την κοινωνική θέσμιση, η οποία αποτρέπει από αυτήν και αλλοτριώνει το άτομο. Εδώ συμπλέκεται αναγκαστικώς η πολιτική διάσταση του ζητήματος. Εφ’ όσον αυτο-νομία σημαίνει πως το ίδιο το άτομο είναι η πηγή του νόμου και όχι κάποια εξωτερική πηγή, τότε αυτονομία δεν νοείται χωρίς αυτοκαθορισμό και ανεξαρτησία από καταπιεστικές και αλλοτριωτικές εξουσίες. Είναι  βαθύτατα συναρτημένη με την άρνηση κάθε άλλης αρχής του νοήματος έξω από το υποκείμενο. Είναι ξένη με αναθέσεις σε άλλους των αποφάσεων και των νόμων που αφορούν το βίο του. Η αυτονομία έγκειται λοιπόν στο γεγονός πως το άτομο δεν αναζητά λύσεις έξω από αυτό το ίδιο, δεν αναθέτει την επιθυμία και τη θέλησή του σε άλλον, σε κάποιον αντιπρόσωπο, σε κάποιο κόμμα.

Έτσι η αυτονομία μπορεί να προκύψει μόνο από αυτόνομες πράξεις και κινήσεις, από αγώνα και υπέρβαση του δεδομένου κοινωνικοπολιτικού, θεσμικού και διανοητικού ορίζοντα, από έμπρακτη αμφισβήτηση των υφιστάμενων κυρίαρχων φαντασιακών σημασιών και θεσμών, όπως είναι η αντιπροσώπευση, τα κόμματα και οι εκλογές. Η αμφισβήτησή τους απαιτεί και προϋποθέτει αλλαγή του ανθρωπολογικού τύπου που κυριαρχεί στις σημερινές κοινωνίες: του ψηφοφόρου και κομματικού οπαδού, του καταναλωτή και θεατή κομματικών λύσεων. Τα αντιπροσωπευτικά πολιτεύματα της ετερονομίας σε αυτόν τον ανθρωπολογικό τύπο στηρίζονται. αυτό που θέλουν πάση θυσία  είναι ψηφοφόρους, ακόμα και αν αυτοί είναι αντιεξουσιαστές και αναρχικοί. Αυτό ο ανθρωπολογικός τύπος αποτελεί εμπόδιο στην άμεση δημοκρατία, που είναι κατά τον Καστοριάδη απαραίτητη πρϋπόθεση για την αυτονομία.

Υπάρχει όμως η αγοραία αντίληψη πως επειδή η δημοκρατία δεν είναι εφικτή προς το παρόν, επιβάλλεται ή επιτρέπεται η ανάθεση της διακυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης σε κάποιο κόμμα, μεταθέτοντας έτσι το όραμα για τη δημοκρατία στο απώτερο μέλλον. Η αντίληψη αυτή είναι βαθύτατα αλλοτριωτική και αντιδημοκρατική, αφού ενισχύοντας τα κόμματα ενισχύεται η ολιγαρχία και η πολιτική ετερονομία. Διότι, μπορεί οι ψηφοφόροι να δίνουν το δικό τους νόημα στην ψήφο τους, όμως οι «αντιπρόσωποι» ούτε γνωρίζουν αυτό το νόημα ούτε θέλουν να το γνωρίσουν, άρα δεν το λαμβάνουν υπ’ όψιν τους. Τελικώς η ψήφος λαμβάνει ένα και μόνο νόημα: την κατάφαση στην αντιπροσώπευση και στο κομματικό σύστημα.

Από την άλλη, η δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει στο μέλλον αν κάποιοι δεν προσπαθήσουν στο παρόν. Το μέλλον που ονειρευόμαστε υπάρχει στο παρόν, στην πράξη μας. Εάν δεν υπάρχει τώρα δεν υπάρχει ούτε αύριο. Όταν το σκέφτεσαι  θεωρητικώς και το εγκαταλείπεις πρακτικώς, αναθέτοντάς το σε «αντιπροσώπους», τότε ουσιαστικώς  το καταργείς – ακυρώνεις την επιθυμία σου. Δεν είναι αποτέλεσμα μόνο σκέψης, αλλά κυρίως δράσης, κυοφορείται στις πράξεις του παρόντος. Το μέλλον δεν είναι για να το σκέφτεσαι αλλά για να το πράττεις, τονίζει ο Κ. Καστοριάδης (L’ avenir n’ est pas à penser mais à faire). Πράττουμε σήμερα αυτό που θέλουμε να υπάρξει αύριο – αυτή είναι η απαραίτητη συνθήκη κάθε δημιουργίας, άρα και της δημοκρατίας. Συνεπώς, ο στρατηγικός στόχος της αυτονομίας δεν μπορεί να υποτάσσεται σε τακτικισμούς που εξυπηρετούν την ετερονομία της αντιπροσώπευσης. Η αυτονομία δεν μπορεί να υπάρξει κάνοντας υποχωρήσεις και παραχωρήσεις στην ετερονομία. Αν ίσχυε το αντίθετο τότε θα ζούσαμε σε μία διαρκή  χαρούμενη κατάσταση. Όσο δηλαδή δεν θα μπορούμε να πραγματοποιούμε εμείς οι ίδιοι την ιστορία μας, να δημιουργούμε ελεύθερα τους νόμους, η ανάθεσή τους σε «αντιπροσώπους» απομακρύνει ακόμη πιο πολύ τον στόχο.

Επομένως, οι επιλογές του ατόμου για την αυτονομία πρέπει να είναι σαφείς και ακριβείς, όπως επίσης οι στόχοι της κριτικής θεωρίας, της πολιτικής πράξεως και του «κινήματος» να είναι συγκεκριμένοι και σταθεροί, όχι γενικόλογοι «υλικοϊστορικοί» ούτε αόριστοι «αντιεξουσιαστικοί» ή νεφελώδεις «σοσιαλιστικοί» και «αντισυστημικοί». Αναγκαία προϋπόθεση είναι η αυτόνομη δράση των ατόμων, δηλαδή αγώνες, ατομικοί και συλλογικοί, που δεν  υποστηρίζουν με κανένα τρόπο το υπάρχον κοινοβουλευτικό ολιγαρχικό σύστημα και τους φορείς του, τα κόμματα. Τότε μόνο λαμβάνει νόημα η πολιτική πράξη του ατόμου, ως εργαλείο της αυτονομίας του, την οποία ο Α. Σχισμένος σωστά θεωρεί, στα πλαίσια της καστοριαδικής αντίληψης, ως απαραίτητη προϋπόθεση και αποτέλεσμα της κοινωνικής αυτονομίας.

Ο Γιώργος Οικονόμου είναι δρ Φιλοσοφίας


0 Comments



Leave a Reply.

    RSS Feed

    ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΕΜΠΑΣ

    Επικοινωνία: gkolempas@gmail.com


    Για να δείτε παλαιότερα άρθρα μεταφερθείτε στον παρακάτω 
    σύνδεσμο
    Αποανάπτυξη-Κοινοτισμός

    Ομιλία του Γιώργου Κολέμπα για την "αποανάπτυξη και τον κοινοτισμό" στα μέλη του Τομέα Ενέργειας του ΜΕΡΑ25
    Δείτε ένα animation για την "ευτυχία":
    https://youtu.be/e9dZQelULDk
    Uni4sse – Ημερίδα: Τα παιδία Κ.Αλ.Ο. παίζει
    https://open.tube/videos/watch/bf2fd4a2-0a89-46c2-a3fa-c69a5141a0f5?fbclid=IwAR0SDEErwdjE1xvCEalGyG15U7xjowCIOplDI7qL5N9DkJMIZhCHsmyDAro

    Ένα καταπληκτικό βίντεο για την σημερινή "καταναλωτική ευτυχία"

    Pursuit of Happiness, The Rat Race - A Short Film Animation By Steve Cutts | World King:

    https://www.youtube.com/watch?v=MZZz1XrNnO8
    Το πρόταγμα της αποανάπτυξης και η επανανοηματοδότηση της ζωής ως ζητούμενο
    https://www.youtube.com/watch?v=wactd4Y5Wk4&feature=youtu.be

    Αποανάπτυξη - Τοπικοποίηση - Κοινοτισμός
    Θέατρο Ροές - 23 Οκτωβρίου 2018
    Συζητούν:
    -Δημήτρης Αποστολάκης (Χαϊνης)
    -Γιώργος Κολέμπας
    -Δημήτρης Κορνάρος
    -Γιάννης Μπίλλας
    Δείτε το βίντεο:


    Διεθνής Συμμαχία για την Τοπικοποίηση-International Alliance for Localization (IAL)
    Η Διεθνής Συμμαχία για τον Τοπικοποίηση (IAL) είναι ένα διαπολιτισμικό δίκτυο διανοούμενων, ακτιβιστών και ΜΚΟ αφιερωμένων στην διερεύνηση ριζικά νέων οραμάτων κοινωνικής εξέλιξης. Μέχρι τώρα έχουν συνευρεθεί άτομα και ομάδες από 58 διαφορετικές χώρες.
    https://www.localfutures.org/programs/global-to-local/international-alliance-localization/

    ΠΑΓΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΤ ΧΑΝΙΩΝ: μια συζήτηση με τον Γιώργο Κολέμπα​
    ​​Μια συζήτηση στα πλαίσια της εκδήλωσης:  “Η Κοινωνική Οικονομία Αγαθό για Όλη την Κοινωνία”. 

    ​Όλη η συζήτηση εδώ
    O συγγραφέας και βιοκαλλιεργητής Γιώργος Κολέμπας στον 958fm του ΡΣΜ ...
    http://webtv.ert.gr/ert3/radiofonikes-sinentefxis/o-singrafeas-ke-viokalliergitis-giorgos-kolempas-ston-958fm-tou-rsm-tis-ert3/
    ​
    Περιμπανού "Η Κοινωνική Οικονομία Αγαθό για Όλη την Κοινωνία"
    ΕΔΩ
    "Η ΕΡΤ στην Περιφέρεια":  Συζήτηση για την Τοπικοποίηση- Αποανάπτυξη, την Αμεσοδημοκρατία, την Οικολογική Κοινωνία της Ισοκατανομής
    "Επιστροφή ... προς τα μπρος", στους 90,1 της Λάρισας
    Αντιδραστήριο της Ερτ 3: Η δύναμη της κοινότητας
    http://webtv.ert.gr/ert3/28sep2016-antidrastirio/
    ΕΡΤ3 - Θεματική συζήτηση : Αποανάπτυξη - Τοπικοποίηση:
    https://www.youtube.com/watch?v=hTzh9DooEoU&feature=c4-overview&list=UUqrgAOkMe5fpHqeebbWI-3w
    Συνεργατικές εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας:
    https://www.youtube.com/watch?v=8kK8aFqO-JQ
    Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης:
    https://www.youtube.com/watch?v=unjCjXh8gNc
    Συζήτηση: Τοπικοποίηση, κοινωνικοποίηση, αποανάπτυξη:
    http://www.dailymotion.com/video/xuld8b

    RSS Feed

Powered by Create your own unique website with customizable templates.