Ιστορικά στοιχεία:
1) Πέρα από τον αρχαιοελληνικό «οίκο», που εξασφάλιζε τα προς το "ζειν", η σλαυϊκή πατριά που επιβίωσε επί αιώνες στον βαλκανικό και εν μέρει και στον ελλαδικό χώρο, ήταν σχεδόν αυτάρκης.
2) Το σαρακατσανέικο ή βλάχικο τσελιγκάτο του ελληνικού χώρου ήταν σε μεγάλο βαθμό κλειστή οικονομία και αυτάρκες, αλλά σε στενή σχέση με τις κοινότητες των γεωργών για τη διαχείρηση της χορτονομής και τη λίπανση των καλλιεργούμενων εδαφών από τα αιγοπρόβατα.
3) Ο γεωργικός παραδοσιακός ελληνικός οικογενειακός τύπος δε μπορούσε να να εξασφαλίσει αυτάρκεια-εκτός των άλλων-γιατί ο κλήρος του ήταν μικρός. Είχε λοιπόν πάντα την τάση για ανταλλαγή και συνεργασία, καθώς και να αποτείνεται ταυτόχρονα στην τοπική αγορά, ιδίως όταν αποσυντέθηκε σε μικρές ή πυρηνικές οικογένειες και ο κλήρος μοιράσθηκε σε «αδερφομοίρια».
4) Με την «αστυφιλία»(που δεν ήταν μόνο αστυφιλία, αλλά και ανάγκη μετά τον εμφύλιο)και στις νέες αστικές χωρικά οικογένειες(κοινωνιολογικά βασικά μικροαστικές), διατηρήθηκε ένας βαθμός αλληλοστήριξης μεταξύ των μελών τους(οι γονείς μέσω π.χ. του συστήματος της αντιπαροχής έκτισαν σπίτια και για τα παιδιά τους, πράγμα που δε συνέβαινε αντίστοιχα στη δυτικοευρωπαϊκή οικογένεια).
Σήμερα όπου δεν υπάρχουν πολλά αδέλφια στη μέση ελληνική οικογένεια δε μπορούμε να μιλάμε για αυτάρκεια-ούτε καν για αυτοδυναμία- σε σχέση με την φυλετική οικογένεια. Μπορούμε όμως να μιλάμε ξανά-λόγω και της κρίσης που φθάνει μέχρι τον κίνδυνο επιβίωσης και μη δυνατότητας αναπαραγωγής της πυρηνικής οικογένειας-για «διευρυμένες οικογένειες». Ευρύτερες οπωσδήποτε των πυρηνικών και με στόχο την επιβίωση καταρχήν. Με τη μορφή συνεργατικών-κολλεκτιβίστικων ομάδων(όλων των ηλικιών), που θα έχουν όσο γίνεται μεγαλύτερη ιδεολογική συγγένεια.
Για τη μορφοποίησή τους υπάρχουν διαφορετικές δυνατότητες:
1) Αν τα μέλη διαθέτουν διαφορετικές δεξιότητες και εξειδικεύσεις θα μπορέσουν να ικανοποιούν και περισσότερες ανάγκες, αντίστοιχες των προϊόντων-υπηρεσιών που μπορούν να παράγουν, εκ των ενόντων. Χωρίς τη μεσολάβηση της αγοράς δηλαδή. Με κοινό ταμείο αγοράζουν ό,τι επιπλέον τους χρειάζεται συμπληρωματικά και δεν παράγουν οι ίδιες. Η εξάρτησή τους από την αγορά θα είναι επόμενα δευτερεύουσας σημασίας(ακόμα και από το είδος της αγοράς που θα υπάρχει μετά το πέρασμα σε μετακαπιταλιστική κοινωνία και την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής).
2) Αν τα μέλη τους έχουν την ίδια δεξιότητα-εξειδίκευση και η συνένωσή τους θα βοηθήσει να αναπτυχθεί καλύτερα αυτή η εξειδίκευση, τότε θα παράγουν ποιοτικότερα, μη ενεργοβόρα και μεγάλης διάρκειας προϊόντα ή υπηρεσίες για την εσωτερική τους οικονομία και για τη γενικότερη κοινωνική οικονομία των αναγκών και της εγγύτητας(μέσω βέβαια είτε αχρήματων ανταλλαγών, είτε της όσο γίνεται πιο τοπικής αγοράς με κοινό ταμείο φυσικά).
3) Αν αποφασίσουν έστω και πυρηνικές οικογένειες και νοικοκυριά, που δε ζουν στον ίδιο χώρο αλλά στα πλαίσια μιας χωρικής κοινότητας ή αστικής γειτονιάς, να οργανωθούν με τη μορφή συνεταιριστικών –συνεργατικών ή συλλογικών οικονομικών-πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Με κοινό ταμείο και αντίστοιχες των δυνατοτήτων τους μερίδες συμμετοχής για το σκοπό της αυτοδυναμίας και όχι οπωσδήποτε της αυτάρκειας. Μπορούν να εξειδικεύονται σε έναν ή περισσότερους τομείς, συμπληρωματικούς μεταξύ τους, από την παραγωγή μέχρι τη μεταποίηση και διάθεση. Αφού με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουν τη δική τους οικονομική βελτίωση-όχι οπωσδήποτε μέσω της αύξησης της αγοραστικής τους δύναμης- μπορούν να συνεισφέρουν με τα τυχόν πλεονάσματά τους στην κοινωνική και οικολογική βελτίωση.
Οι παραπάνω δομές μπορούν να έχουν σα βάση την σε ένα βαθμό παραγωγή της αναγκαίας τροφής(το βασικότερο για την επιβίωση), με κοινά περιβόλια-μπαχτσέδες, είτε πρόκειται για αγροτική περιοχή με περισσότερες δυνατότητες αυτοτροφοδοσίας, είτε αφορά σε αστικές-περιαστικές καλλιέργειες-εκτροφές με λιγότερες δυνατότητες(μέρος μόνο της τροφής). Το περιβόλι-μπαχτσές ήταν πάντα μια παραγωγική δομή, με την οποία-όπως γράφει και ο νεοέλληνας κοινοτιστής Καραβίδας-επιβίωσαν και αντιστάθηκαν παραδοσιακά οι Έλληνες, ακόμα και στις πιο δύσκολες περιόδους πολέμων, εισβολών, κατοχής και οικονομικών κρίσεων.
Αυτή η εμπειρία έχει περάσει και μέσα από την τάση και τη βαθύτερη ανάγκη που έχουν οι παλιότερες γενιές των Ελλήνων να αγοράζουν γη-πέρα από οικόπεδα και σπίτια-για να διαθέτουν στοιχειώδη εναλλακτική λύση για τους «δύσκολους καιρούς» που μπορούν να έρθουν. Και σήμερα που ήρθαν οι «δύσκολοι καιροί» για να μείνουν για πολύ καιρό στο μέλλον, οι νέες γενιές των Ελλήνων θα χρειασθεί να συνδέσουν το έδαφος, όχι μόνο με τη λειτουργία του σαν συντελεστής παραγωγής για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων, αλλά και σαν λύση για την αποφυγή της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής. Τη μετατροπή του δηλαδή πάλι σε αποθήκη για την περίσσεια του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας. Με τη μετατροπή του διοξειδίου -μέσω της φωτοσύνθεσης των καλλιεργούμενων φυτών-σε βιομάζα και εν συνεχεία σε εδαφολογικό άνθρακα για να αποθηκευθεί στο έδαφος.
Tο 2014 έχει ανακηρυχθεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνές Έτος Οικογενειακής Γεωργίας. Η οικονομική κρίση στη χώρα μας και τα προβλήματα που δημιούργησε είναι η αφορμή να αναδειχθούν πολλές κρυμμένες δυνατότητες της αγροτικής οικογενειακής οικονομίας για την αντιμετώπιση πιεστικών προβλημάτων, όπως της ανάγκης κάλυψης βασικών διατροφικών αναγκών του πληθυσμού. Οι νέες μορφές των διευρυμένων οικογενειών που προτείνουμε όταν ασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα θα δώσουν λύση στο διατροφικό πρόβλημα και κατά τη παρούσα κρίση και δεν αποτελούν μόνο δομές με προβολή στο μέλλον.
Αυτές οι δομές μπορούν να εξελίσσονται και σε κύτταρα των ευρύτερων χωρικών κοινοτήτων-αστικών ή αγροτικών-αναβιώνοντας τον κοινοτισμό σαν τρόπο οργάνωσης και ζωής. Διαμορφώνοντας και τον αντίστοιχο ανθρωπολογικό τύπο που θα αναδείξει με τη σειρά του και πάλι την σημαντικότητα των «κοινών» στα ανθρώπινα. Που θα βάλει στο επίκεντρο τη «κοινή χρήση» και την ποιότητα(ουκ εν τω πολλώ το ευ) , σε αντιδιαστολή με τα νοήματα που παρήγαγε η «ατομική κτήση» και που σήμερα είναι κοινωνικά κυρίαρχα και έχουν αναδείξει τον υπερκαταναλωτικό τρόπο ζωής. Ταυτόχρονα μπορούν να εξελίσσονται και σαν παραδείγματα κυττάρων του νέου κόσμου που θέλουμε να δημιουργήσουμε, πέρα από τον καπιταλιστικό κόσμο.
Περισσότερα για τη διευρυμένη οικογένεια διαβάστε και στις σχετικές αναρτήσεις μας:
http://www.topikopoiisi.com/1/post/2013/04/350.html
http://www.topikopoiisi.com/1/post/2012/11/175.html
1) Πέρα από τον αρχαιοελληνικό «οίκο», που εξασφάλιζε τα προς το "ζειν", η σλαυϊκή πατριά που επιβίωσε επί αιώνες στον βαλκανικό και εν μέρει και στον ελλαδικό χώρο, ήταν σχεδόν αυτάρκης.
2) Το σαρακατσανέικο ή βλάχικο τσελιγκάτο του ελληνικού χώρου ήταν σε μεγάλο βαθμό κλειστή οικονομία και αυτάρκες, αλλά σε στενή σχέση με τις κοινότητες των γεωργών για τη διαχείρηση της χορτονομής και τη λίπανση των καλλιεργούμενων εδαφών από τα αιγοπρόβατα.
3) Ο γεωργικός παραδοσιακός ελληνικός οικογενειακός τύπος δε μπορούσε να να εξασφαλίσει αυτάρκεια-εκτός των άλλων-γιατί ο κλήρος του ήταν μικρός. Είχε λοιπόν πάντα την τάση για ανταλλαγή και συνεργασία, καθώς και να αποτείνεται ταυτόχρονα στην τοπική αγορά, ιδίως όταν αποσυντέθηκε σε μικρές ή πυρηνικές οικογένειες και ο κλήρος μοιράσθηκε σε «αδερφομοίρια».
4) Με την «αστυφιλία»(που δεν ήταν μόνο αστυφιλία, αλλά και ανάγκη μετά τον εμφύλιο)και στις νέες αστικές χωρικά οικογένειες(κοινωνιολογικά βασικά μικροαστικές), διατηρήθηκε ένας βαθμός αλληλοστήριξης μεταξύ των μελών τους(οι γονείς μέσω π.χ. του συστήματος της αντιπαροχής έκτισαν σπίτια και για τα παιδιά τους, πράγμα που δε συνέβαινε αντίστοιχα στη δυτικοευρωπαϊκή οικογένεια).
Σήμερα όπου δεν υπάρχουν πολλά αδέλφια στη μέση ελληνική οικογένεια δε μπορούμε να μιλάμε για αυτάρκεια-ούτε καν για αυτοδυναμία- σε σχέση με την φυλετική οικογένεια. Μπορούμε όμως να μιλάμε ξανά-λόγω και της κρίσης που φθάνει μέχρι τον κίνδυνο επιβίωσης και μη δυνατότητας αναπαραγωγής της πυρηνικής οικογένειας-για «διευρυμένες οικογένειες». Ευρύτερες οπωσδήποτε των πυρηνικών και με στόχο την επιβίωση καταρχήν. Με τη μορφή συνεργατικών-κολλεκτιβίστικων ομάδων(όλων των ηλικιών), που θα έχουν όσο γίνεται μεγαλύτερη ιδεολογική συγγένεια.
Για τη μορφοποίησή τους υπάρχουν διαφορετικές δυνατότητες:
1) Αν τα μέλη διαθέτουν διαφορετικές δεξιότητες και εξειδικεύσεις θα μπορέσουν να ικανοποιούν και περισσότερες ανάγκες, αντίστοιχες των προϊόντων-υπηρεσιών που μπορούν να παράγουν, εκ των ενόντων. Χωρίς τη μεσολάβηση της αγοράς δηλαδή. Με κοινό ταμείο αγοράζουν ό,τι επιπλέον τους χρειάζεται συμπληρωματικά και δεν παράγουν οι ίδιες. Η εξάρτησή τους από την αγορά θα είναι επόμενα δευτερεύουσας σημασίας(ακόμα και από το είδος της αγοράς που θα υπάρχει μετά το πέρασμα σε μετακαπιταλιστική κοινωνία και την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής).
2) Αν τα μέλη τους έχουν την ίδια δεξιότητα-εξειδίκευση και η συνένωσή τους θα βοηθήσει να αναπτυχθεί καλύτερα αυτή η εξειδίκευση, τότε θα παράγουν ποιοτικότερα, μη ενεργοβόρα και μεγάλης διάρκειας προϊόντα ή υπηρεσίες για την εσωτερική τους οικονομία και για τη γενικότερη κοινωνική οικονομία των αναγκών και της εγγύτητας(μέσω βέβαια είτε αχρήματων ανταλλαγών, είτε της όσο γίνεται πιο τοπικής αγοράς με κοινό ταμείο φυσικά).
3) Αν αποφασίσουν έστω και πυρηνικές οικογένειες και νοικοκυριά, που δε ζουν στον ίδιο χώρο αλλά στα πλαίσια μιας χωρικής κοινότητας ή αστικής γειτονιάς, να οργανωθούν με τη μορφή συνεταιριστικών –συνεργατικών ή συλλογικών οικονομικών-πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Με κοινό ταμείο και αντίστοιχες των δυνατοτήτων τους μερίδες συμμετοχής για το σκοπό της αυτοδυναμίας και όχι οπωσδήποτε της αυτάρκειας. Μπορούν να εξειδικεύονται σε έναν ή περισσότερους τομείς, συμπληρωματικούς μεταξύ τους, από την παραγωγή μέχρι τη μεταποίηση και διάθεση. Αφού με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουν τη δική τους οικονομική βελτίωση-όχι οπωσδήποτε μέσω της αύξησης της αγοραστικής τους δύναμης- μπορούν να συνεισφέρουν με τα τυχόν πλεονάσματά τους στην κοινωνική και οικολογική βελτίωση.
Οι παραπάνω δομές μπορούν να έχουν σα βάση την σε ένα βαθμό παραγωγή της αναγκαίας τροφής(το βασικότερο για την επιβίωση), με κοινά περιβόλια-μπαχτσέδες, είτε πρόκειται για αγροτική περιοχή με περισσότερες δυνατότητες αυτοτροφοδοσίας, είτε αφορά σε αστικές-περιαστικές καλλιέργειες-εκτροφές με λιγότερες δυνατότητες(μέρος μόνο της τροφής). Το περιβόλι-μπαχτσές ήταν πάντα μια παραγωγική δομή, με την οποία-όπως γράφει και ο νεοέλληνας κοινοτιστής Καραβίδας-επιβίωσαν και αντιστάθηκαν παραδοσιακά οι Έλληνες, ακόμα και στις πιο δύσκολες περιόδους πολέμων, εισβολών, κατοχής και οικονομικών κρίσεων.
Αυτή η εμπειρία έχει περάσει και μέσα από την τάση και τη βαθύτερη ανάγκη που έχουν οι παλιότερες γενιές των Ελλήνων να αγοράζουν γη-πέρα από οικόπεδα και σπίτια-για να διαθέτουν στοιχειώδη εναλλακτική λύση για τους «δύσκολους καιρούς» που μπορούν να έρθουν. Και σήμερα που ήρθαν οι «δύσκολοι καιροί» για να μείνουν για πολύ καιρό στο μέλλον, οι νέες γενιές των Ελλήνων θα χρειασθεί να συνδέσουν το έδαφος, όχι μόνο με τη λειτουργία του σαν συντελεστής παραγωγής για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων, αλλά και σαν λύση για την αποφυγή της επερχόμενης κλιματικής αλλαγής. Τη μετατροπή του δηλαδή πάλι σε αποθήκη για την περίσσεια του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας. Με τη μετατροπή του διοξειδίου -μέσω της φωτοσύνθεσης των καλλιεργούμενων φυτών-σε βιομάζα και εν συνεχεία σε εδαφολογικό άνθρακα για να αποθηκευθεί στο έδαφος.
Tο 2014 έχει ανακηρυχθεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνές Έτος Οικογενειακής Γεωργίας. Η οικονομική κρίση στη χώρα μας και τα προβλήματα που δημιούργησε είναι η αφορμή να αναδειχθούν πολλές κρυμμένες δυνατότητες της αγροτικής οικογενειακής οικονομίας για την αντιμετώπιση πιεστικών προβλημάτων, όπως της ανάγκης κάλυψης βασικών διατροφικών αναγκών του πληθυσμού. Οι νέες μορφές των διευρυμένων οικογενειών που προτείνουμε όταν ασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα θα δώσουν λύση στο διατροφικό πρόβλημα και κατά τη παρούσα κρίση και δεν αποτελούν μόνο δομές με προβολή στο μέλλον.
Αυτές οι δομές μπορούν να εξελίσσονται και σε κύτταρα των ευρύτερων χωρικών κοινοτήτων-αστικών ή αγροτικών-αναβιώνοντας τον κοινοτισμό σαν τρόπο οργάνωσης και ζωής. Διαμορφώνοντας και τον αντίστοιχο ανθρωπολογικό τύπο που θα αναδείξει με τη σειρά του και πάλι την σημαντικότητα των «κοινών» στα ανθρώπινα. Που θα βάλει στο επίκεντρο τη «κοινή χρήση» και την ποιότητα(ουκ εν τω πολλώ το ευ) , σε αντιδιαστολή με τα νοήματα που παρήγαγε η «ατομική κτήση» και που σήμερα είναι κοινωνικά κυρίαρχα και έχουν αναδείξει τον υπερκαταναλωτικό τρόπο ζωής. Ταυτόχρονα μπορούν να εξελίσσονται και σαν παραδείγματα κυττάρων του νέου κόσμου που θέλουμε να δημιουργήσουμε, πέρα από τον καπιταλιστικό κόσμο.
Περισσότερα για τη διευρυμένη οικογένεια διαβάστε και στις σχετικές αναρτήσεις μας:
http://www.topikopoiisi.com/1/post/2013/04/350.html
http://www.topikopoiisi.com/1/post/2012/11/175.html
RSS Feed
