Το μέλλον της Θεσσαλίας και η εκτροπή του Αχελώου ήταν το κεντρικό θέμα της ημερίδας που διοργάνωσαν στη Λάρισα η οργάνωση των Οικολόγων Πράσινων.
Στόχος της ημερίδας ήταν να φέρει κοντά επιστήμονες και πολιτικούς με διαφορετικές απόψεις για να συζητήσουν δημιουργικά γύρω από το ζήτημα, ενώ αφορμή της αποτέλεσαν τόσο οι νέες εξελίξεις γύρω με τις απαντήσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όσο και η συζήτηση για τα διαχειριστικά σχέδια των λεκανών απορροής που συζητώνται αυτή την περίοδο. Βασικό συμπέρασμα της ημερίδας ήταν η ανάγκη για ορθολογική διαχείριση των νερών στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής για την γεωργία στη Θεσσαλία προς όφελος των γεωργών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, λαμβάνοντας υπόψη και τις τάσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Βασικοί εισηγητές στην πολύ πετυχημένη και γόνιμη συζήτηση ήταν οι:
Ο Νικήτας Μυλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εξήγησε ότι το έργο της εκτροπής του Αχελώου λειτούργησε στο παρελθόν ως η μεγάλη, μυθικών διαστάσεων υπόσχεση, πάνω στην οποία στηρίχτηκε ιδεολογικά η αδιέξοδη αγροτική ανάπτυξη στη Θεσσαλία. Σήμερα όμως τόνισε ότι το συγκεκριμένο έργο όπως και τα παρόμοια γιγάντια υδραυλικά έργα παγκοσμίως, έχει ξεπεραστεί, τόσο ως φορέας μίας παρελθούσας πολιτικής αντίληψης για το περιβάλλον και την ανάπτυξη, όσο όμως και από τα ίδια τα στοιχεία. Αν υπάρχει λύση στο αδιέξοδο, αυτή δεν μπορεί παρά να αφορά συντονισμένες παρεμβάσεις και έργα ήπιου χαρακτήρα, με στόχο την προσαρμογή της ανάπτυξης στη φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος.
Ο Κίμων Χατζημπίρος, Αναπληρωτής Καθηγητής του ΕΜΠ υπογράμμισε ότι τα έργα εκτροπής του Αχελώου έχουν ήδη προκαλέσει μη αναστρέψιμη υποβάθμιση του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου μιας ευρείας ορεινής περιοχής. Ως σχέδιο διαχείρισης υδατικών πόρων αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Υπάρχει εκτεταμένη έλλειψη των πολυσύνθετων υδρολογικών, οικολογικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών και λοιπών δεδομένων που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν σοβαρές μελέτες. Οι αξεπέραστες εκκρεμότητες ως προς την χρηματοδότηση, τις κοινωνικές αντιδράσεις, την αγροτική πολιτική, την εφαρμογή του νομικού καθεστώτος, τις δυσλειτουργίες των μηχανισμών κ.λ.π. επιμηκύνουν επ' αόριστον τη διάρκεια εκτέλεσης του σχεδίου, ακυρώνοντας ουσιαστικά την όποια χρησιμότητα μπορεί να είχε την εποχή που ξεκίνησε.
Ο Ντίνος Διαμάντος, Πρόεδρος του ΤΕΕ Κεντρικής Δυτικής Θεσσαλίας είχε άλλη άποψη. Θεωρεί ότι η απομένουν να γίνουν λίγα για την ολοκλήρωσή των έργων της εκτροπής του Αχελώου. Η ΕΕ κατηγορηματικά, στην θεσμική της τεκμηρίωση και στην στρατηγική περιβαλλοντική πολιτική της, θεωρεί το νερό και την εξ' αυτού παραγόμενη ενέργεια, καθαρή και ανανεώσιμη. Ταμιευτήρες που, εξελίσσονται σε σημαντικούς υγροβιότοπους, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα αλλά, και με σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες ήπιας μορφής. Με το Αχελώο θα ικανοποιηθεί ο στόχος της «Πράσινης βίβλου» της ΕΕ (οδηγία 2001/77) για παραγωγή ΗΕ από ΑΠΕ σε ποσοστό 20% μέχρι το 2020 (από 8,6% το 1997), θα ενισχυθεί η ενεργειακή αυτονομία της χώρας, η μη εξάρτησή της από πυρηνικούς και Λιγνιτικούς σταθμούς των Βαλκανίων και, η μη οικονομική της αφαίμαξη. Επίσης είπε ότι είναι δεδομένη η «έλλειψη» στο υδατικό ισοζύγιο της Θεσσαλίας. Και στο παρελθόν και σήμερα, με επικαιροποιημένα στοιχεία, ακόμα και με τη «μετριοπαθή» εκδοχή των «Σχεδίων Διαχείρισης» που είναι προς έγκριση και, σύμφωνα με αυτά, απαιτείται μεταφορά νερού περί των 250 εκ m3, η Θεσσαλία πρέπει, όχι απλά, να μειώσει τα πλήρως ή μερικώς, 2,5 εκ περίπου, σήμερα, αρδευόμενα στρέμματα σε 1,5 εκ περίπου αλλά, και, να λύσει ταυτόχρονα, και το κορυφαίο ζήτημα της ύδρευσης αλλά, και του εμπλουτισμού των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών υποδοχέων ώστε, να πληρούν τους κανόνες οικολογικής παροχής και υγιεινής των υδάτων που η οδηγία 2000/60 και η προσαρμοσμένη σ' αυτήν, Εθνική νομοθεσία, έχει θεσπίσει. Η αναγκαιότητα για εξοικονόμηση νερού και αλλαγή νοοτροπιών, που τίθενται από κάθε πλευρά δεν αλλάζει την αναγκαιότητα κάλυψης του ελλείμματος. Δεν πρέπει να φρενάρουμε τον δυναμισμό της Γεωργίας, υποκύπτοντας σε δογματικές και ατεκμηρίωτες αντιλήψεις. Τέλος, έχει αποδειχθεί εδώ και πολλά χρόνια ότι είναι απολύτως αναγκαία η δημιουργία μιας «ενιαίας διοίκησης» των έργων διαχείρισης των Π.Ε. στην Θεσσαλία, που θα αποτελέσει την μετεξέλιξη του αναποτελεσματικού και γραφειοκρατικού υφιστάμενου διοικητικού συστήματος με την «πανσπερμία φορέων» που, όσο και φιλότιμες προσπάθειες να καταβάλλονται, αναδεικνύονται τελικά, αναποτελεσματικές.
Ο Σπύρος Δανέλης, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ επικεντρώθηκε στη σημασία που έχει η ορθολογική διαχείριση των πόρων και η προστασία τους για την εξασφάλιση μιας ανάπτυξης γεωργικής που να μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα, να είναι δηλαδή βιώσιμη. Το νερό, ως αποτέλεσμα μιας πάγιας πολιτικής που αρνείται να περάσει το πραγματικό του κόστος στην τιμολόγηση της κατανάλωσης για γεωργικές δραστηριότητες, έχει γίνει αντικείμενο ανεύθυνης διαχείρισης και κατασπατάλησης. Σήμερα, που το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι διογκούμενο και απειλητικό, θα έπρεπε να είναι μέλημα όλων μας να καταπολεμήσουμε την αντίληψη της ανέξοδης και ανεύθυνης χρήσης του αντί να εξακολουθούμε να μιλάμε για παρεμβάσεις περαιτέρω αφαίμαξής του, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την εξυπηρέτηση καλλιεργειών που δεν εξυπηρετούν τους σημερινούς και μελλοντικούς στόχους της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Η Νίκη Φούντα, βουλευτής της ΔΗΜΑΡ από την Αιτωλοακαρνανία τόνισε τη σημασία του να αποφασίσουμε πολιτικά τι θέλουμε για τη Θεσσαλία. Γιατί όλο και πιο συχνά λέμε ότι η ανάπτυξη πρέπει να βασιστεί στην πρωτογενή παραγωγή, αλλά δεν έχουμε αποφασίσει το πως θα έχουμε τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα, το τι ακριβώς θα καλλιεργήσουμε και επομένως τι ποσότητες υδάτινων πόρων χρειαζόμαστε, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τον παράγοντα περιβάλλον. Η ΔΗΜΑΡ ήταν και είναι αντίθετη στην εκτροπή. Είναι αντίθετη στη μεταφορά νερών από τη μια στην άλλη λεκάνη απορροής. Με απλά λόγια, όμως, υπάρχει το δεδομένο που προαναφέρθηκε : ήδη έχουν δοθεί πολλά εκατομμύρια ευρώ, ήδη έπεσαν εκατομμύρια τόνοι τσιμέντου στη Μεσοχώρα και τη Συκιά, ήδη είναι σχεδόν έτοιμα έργα που ρημάζουν πάνω στον Αχελώο. Αυτά δεν είναι δυνατό ούτε να τα ανατινάξουμε, ειδικά μέσα στις τωρινές συνθήκες κρίσης, ούτε να τα αφήσουμε στην τύχη τους. Χρειάζεται να δούμε πως θα τα εντάξουμε στο συνολικότερο σχέδιο και υπερβαίνοντας τις όποιες αγκυλώσεις, και να δώσουμε, θα επαναληφθούμε, μέσα από επικαιροποιημένες ολιστικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τις καλύτερες λύσεις για την Θεσσαλία και την Αιτωλοακαρνανία.
Ο Γιώργος Χονδρός, μέλος της Γραμματείας του τομέα Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ υπογράμμισε ότι πρέπει να σταματήσουν οι μεγάλοι μύθοι της χώρας, όπως οι Ολυμπιακοί και Μεσογειακοί Αγώνες και φυσικά το έργο της εκτροπής. Σήμερα οποιαδήποτε συζήτηση για ένα έργο που έχει δαπανήσει μεγάλα εθνικά και κοινοτικά ποσά, σε συνδυασμό με την οικονομική και περιβαλλοντική κρίση που βιώνουμε είναι παράλογη. Ακόμη και άλλες παράμετροι του έργου, όπως το φράγμα της Μεσοχώρας που υποτίθεται πως μπορεί να λειτουργήσει για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ανέφικτες. Λύση στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας δεν είναι η εκτροπή του Αχελώου, αλλά η ορθολογική χρήση των νερών και η χρήση των υφιστάμενων νερών για τη δημιουργία μικρών έργων, συμβατά με το περιβάλλον και βιώσιμα οικονομικά.
Ο Νίκος Χρυσόγελος υπογράμμισε την αντίθεση των Οικολόγων Πράσινων στην εκτροπή του Αχελώου καθώς το έργο είναι οικονομικά ασύμφορο, περιβαλλοντικά παράλογο και αντίκειται στο πνεύμα και στο γράμμα της Οδηγίας-Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα νερά, όπως άλλωστε φάνηκε και από την πρόσφατη απάντηση του ΔΕΕ στα 14 προδικαστικά ερωτήματα του ΣτΕ το οποίο έκρινε ότι φυσικά εξακολουθούν να υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις για την ύδρευση και την άρδευση της Θεσσαλίας.
Τόνισε ότι δεν πρέπει να συνεχίσουμε να κοροϊδεύουμε τις πολίτες. Λάθη έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά το πιο σοβαρό θα ήταν να συνεχίζουμε στον ίδιο λανθασμένο αυτό δρόμο γιατί δεν υπάρχει το θάρρος να παραδεχτούμε το λάθος. Το έργο της εκτροπής του Αχελώου λειτούργησε ως ένας από τους μύθους που κυριάρχησαν για δεκαετίες εμποδίζοντας να προχωρήσουν λύσεις πολύ πιο οικολογικές, οικονομικές και άμεσες. Με τόσα χρήματα που σπαταλήθηκαν, αν εφαρμόζονταν μια άλλη στρατηγική για το νερό, τώρα θα είχε επιλυθεί το πρόβλημα. Η εκτροπή υπόσχονταν κάτι που μετέθετε τη λύση συνεχώς προς το μέλλον σε βάρος του περιβάλλοντος, της οικονομίας και των αγροτών κι έχει ταλαιπωρήσει όχι μόνο τους Θεσσαλούς αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα για 3 τουλάχιστον δεκαετίες.
Ποια θα ήταν η λύση για τη Θεσσαλία αν δεν υπήρχε ο Αχελώος; Με αυτή την οπτική θα έπρεπε να σχεδιάζουμε γιατί τα ποτάμια δεν είναι αγωγοί νερού αλλά οικοσυστήματα που παίζουν πολλαπλό ρόλο για το κλίμα, την προστασία των παράκτιων περιοχών, τη ζωή σε ευρύτατες περιοχές, τον φυσικό πλούτο. Οι αντιλήψεις της δεκαετίας του '60 για την αντιμετώπιση των ποταμών ως αγωγών νερού που μπορούν οι μηχανικοί να τους αλλάζουν ροή και να τους πηγαίνουν από εδώ ή από εκεί - αντιλήψεις στις οποίες βασίστηκε το σχέδιο της εκτροπής - έχουν αναθεωρηθεί γιατί οι περιβαλλοντικές αξίες έχουν αλλάξει, οι κοινωνίες επιστρέφουν σε μια νέα πολιτική σεβασμού των ποταμών και του περιβάλλοντος.
Η διαδικασία που δρομολόγησε το ΣτΕ πρέπει να γίνει απολύτως σεβαστή, αλλά κυρίως θα πρέπει επιτέλους να συζητήσουμε ειλικρινά και ρεαλιστικά για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας στη βάση επικαιροποιημένων στοιχείων και μάλιστα με δεδομένη την οικονομική κρίση και τη νέα ΚΑΠ. Γνωρίζουμε από επιστημονικές έρευνες που υπάρχει ακριβώς το πρόβλημα και γιατί έχει δημιουργηθεί το πρόβλημα. Άρα λοιπόν θα πρέπει να βρούμε λύσεις για αυτές τις περιοχές με ένα σύνολο εργαλείων, που συνδυάζουν μεθόδους εξοικονόμησης νερού, έργων μικρής κλίμακας σε τοπικό επίπεδο, υιοθέτηση νέων μεθόδων άρδευσης που περιορίζουν τη σπατάλη νερού με επιλογές για τις καλλιέργειες που μπορούν να βοηθήσουν την ανάκαμψη των υδατικών αποθεμάτων.
Πρέπει να συνεχίσουμε τη συζήτηση αναλαμβάνοντας νέες πρωτοβουλίες, από κοινού με όλους τους φορείς, αγροτικούς, κοινωνικούς, αυτοδιοικητικούς, περιβαλλοντικούς, για να εξετάσουμε σοβαρά τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη γεωργία ώστε αυτή να είναι πράγματι προς όφελος των γεωργών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, και όχι απλώς προς όφελος των εταιριών εισαγωγής πετρελαίου, χημικών, των τραπεζών (δάνεια) και των πρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, των εταιριών που κάνουν γεωτρήσεις και των εταιριών που κατασκευάζουν μεγάλα έργα εκτροπής. Σε συνεργασία με το ΥπΑΑΤ λοιπόν πρέπει να καταρτιστεί ένα μακρόπνοο, δεσμευτικό σχέδιο για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών στη Θεσσαλία που να λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα του Θεσσαλού αγρότη και του Θεσσαλικού κάμπου, ενώ οι σχετικές μελέτες διαχείρισης στα 3 υδατικά διαμερίσματα πρέπει να αποφύγουν τις σοβαρές παραλείψεις προηγουμένων.
Στόχος της ημερίδας ήταν να φέρει κοντά επιστήμονες και πολιτικούς με διαφορετικές απόψεις για να συζητήσουν δημιουργικά γύρω από το ζήτημα, ενώ αφορμή της αποτέλεσαν τόσο οι νέες εξελίξεις γύρω με τις απαντήσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όσο και η συζήτηση για τα διαχειριστικά σχέδια των λεκανών απορροής που συζητώνται αυτή την περίοδο. Βασικό συμπέρασμα της ημερίδας ήταν η ανάγκη για ορθολογική διαχείριση των νερών στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής για την γεωργία στη Θεσσαλία προς όφελος των γεωργών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, λαμβάνοντας υπόψη και τις τάσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Βασικοί εισηγητές στην πολύ πετυχημένη και γόνιμη συζήτηση ήταν οι:
- Νικήτας Μυλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «Η Θεσσαλική λειψυδρία και οι εμμονές μας»
- Κίμων Χατζημπίρος Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ «Η εκτροπή του Αχελώου ως προσπάθεια "διόρθωσης της φύσης"»
- Ντίνος Διαμάντος, Πρόεδρος ΤΕΕ Κεντρικής Δυτικής Θεσσαλίας «Αχελώος, ένα ποτάμι που οι πηγές και οι εκβολές του ενώνει, δεν πρέπει να χωρίζει - με καθαρό βλέμμα στο αύριο»
- Σπύρος Δανέλης, Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ «Η εκτροπή του Αχελώου μια ιστορία υβριστικής περιφρόνησης της πραγματικότητας»
- Νίκη Φούντα, Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας ΔΗΜΑΡ από «Εκτροπή Αχελώου : ανεύθυνες πολιτικές αποφάσεις και ιστορία πόλωσης; Όχι πια»
- Γιώργος Χονδρός, Μέλος Γραμματείας Τομέα Περιβάλλοντος ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ «Αχελώος: το τέλος ενός μύθου»
- Νίκος Χρυσόγελος, Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων «Ευρωπαϊκή Πολιτική για το νερό, τη γεωργία και τη βιωσιμότητα της υπαίθρου και οι θέσεις του Ευρωκοινοβουλίου και των Πράσινων».
Ο Νικήτας Μυλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εξήγησε ότι το έργο της εκτροπής του Αχελώου λειτούργησε στο παρελθόν ως η μεγάλη, μυθικών διαστάσεων υπόσχεση, πάνω στην οποία στηρίχτηκε ιδεολογικά η αδιέξοδη αγροτική ανάπτυξη στη Θεσσαλία. Σήμερα όμως τόνισε ότι το συγκεκριμένο έργο όπως και τα παρόμοια γιγάντια υδραυλικά έργα παγκοσμίως, έχει ξεπεραστεί, τόσο ως φορέας μίας παρελθούσας πολιτικής αντίληψης για το περιβάλλον και την ανάπτυξη, όσο όμως και από τα ίδια τα στοιχεία. Αν υπάρχει λύση στο αδιέξοδο, αυτή δεν μπορεί παρά να αφορά συντονισμένες παρεμβάσεις και έργα ήπιου χαρακτήρα, με στόχο την προσαρμογή της ανάπτυξης στη φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος.
Ο Κίμων Χατζημπίρος, Αναπληρωτής Καθηγητής του ΕΜΠ υπογράμμισε ότι τα έργα εκτροπής του Αχελώου έχουν ήδη προκαλέσει μη αναστρέψιμη υποβάθμιση του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου μιας ευρείας ορεινής περιοχής. Ως σχέδιο διαχείρισης υδατικών πόρων αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Υπάρχει εκτεταμένη έλλειψη των πολυσύνθετων υδρολογικών, οικολογικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών και λοιπών δεδομένων που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν σοβαρές μελέτες. Οι αξεπέραστες εκκρεμότητες ως προς την χρηματοδότηση, τις κοινωνικές αντιδράσεις, την αγροτική πολιτική, την εφαρμογή του νομικού καθεστώτος, τις δυσλειτουργίες των μηχανισμών κ.λ.π. επιμηκύνουν επ' αόριστον τη διάρκεια εκτέλεσης του σχεδίου, ακυρώνοντας ουσιαστικά την όποια χρησιμότητα μπορεί να είχε την εποχή που ξεκίνησε.
Ο Ντίνος Διαμάντος, Πρόεδρος του ΤΕΕ Κεντρικής Δυτικής Θεσσαλίας είχε άλλη άποψη. Θεωρεί ότι η απομένουν να γίνουν λίγα για την ολοκλήρωσή των έργων της εκτροπής του Αχελώου. Η ΕΕ κατηγορηματικά, στην θεσμική της τεκμηρίωση και στην στρατηγική περιβαλλοντική πολιτική της, θεωρεί το νερό και την εξ' αυτού παραγόμενη ενέργεια, καθαρή και ανανεώσιμη. Ταμιευτήρες που, εξελίσσονται σε σημαντικούς υγροβιότοπους, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα αλλά, και με σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες ήπιας μορφής. Με το Αχελώο θα ικανοποιηθεί ο στόχος της «Πράσινης βίβλου» της ΕΕ (οδηγία 2001/77) για παραγωγή ΗΕ από ΑΠΕ σε ποσοστό 20% μέχρι το 2020 (από 8,6% το 1997), θα ενισχυθεί η ενεργειακή αυτονομία της χώρας, η μη εξάρτησή της από πυρηνικούς και Λιγνιτικούς σταθμούς των Βαλκανίων και, η μη οικονομική της αφαίμαξη. Επίσης είπε ότι είναι δεδομένη η «έλλειψη» στο υδατικό ισοζύγιο της Θεσσαλίας. Και στο παρελθόν και σήμερα, με επικαιροποιημένα στοιχεία, ακόμα και με τη «μετριοπαθή» εκδοχή των «Σχεδίων Διαχείρισης» που είναι προς έγκριση και, σύμφωνα με αυτά, απαιτείται μεταφορά νερού περί των 250 εκ m3, η Θεσσαλία πρέπει, όχι απλά, να μειώσει τα πλήρως ή μερικώς, 2,5 εκ περίπου, σήμερα, αρδευόμενα στρέμματα σε 1,5 εκ περίπου αλλά, και, να λύσει ταυτόχρονα, και το κορυφαίο ζήτημα της ύδρευσης αλλά, και του εμπλουτισμού των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών υποδοχέων ώστε, να πληρούν τους κανόνες οικολογικής παροχής και υγιεινής των υδάτων που η οδηγία 2000/60 και η προσαρμοσμένη σ' αυτήν, Εθνική νομοθεσία, έχει θεσπίσει. Η αναγκαιότητα για εξοικονόμηση νερού και αλλαγή νοοτροπιών, που τίθενται από κάθε πλευρά δεν αλλάζει την αναγκαιότητα κάλυψης του ελλείμματος. Δεν πρέπει να φρενάρουμε τον δυναμισμό της Γεωργίας, υποκύπτοντας σε δογματικές και ατεκμηρίωτες αντιλήψεις. Τέλος, έχει αποδειχθεί εδώ και πολλά χρόνια ότι είναι απολύτως αναγκαία η δημιουργία μιας «ενιαίας διοίκησης» των έργων διαχείρισης των Π.Ε. στην Θεσσαλία, που θα αποτελέσει την μετεξέλιξη του αναποτελεσματικού και γραφειοκρατικού υφιστάμενου διοικητικού συστήματος με την «πανσπερμία φορέων» που, όσο και φιλότιμες προσπάθειες να καταβάλλονται, αναδεικνύονται τελικά, αναποτελεσματικές.
Ο Σπύρος Δανέλης, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ επικεντρώθηκε στη σημασία που έχει η ορθολογική διαχείριση των πόρων και η προστασία τους για την εξασφάλιση μιας ανάπτυξης γεωργικής που να μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα, να είναι δηλαδή βιώσιμη. Το νερό, ως αποτέλεσμα μιας πάγιας πολιτικής που αρνείται να περάσει το πραγματικό του κόστος στην τιμολόγηση της κατανάλωσης για γεωργικές δραστηριότητες, έχει γίνει αντικείμενο ανεύθυνης διαχείρισης και κατασπατάλησης. Σήμερα, που το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι διογκούμενο και απειλητικό, θα έπρεπε να είναι μέλημα όλων μας να καταπολεμήσουμε την αντίληψη της ανέξοδης και ανεύθυνης χρήσης του αντί να εξακολουθούμε να μιλάμε για παρεμβάσεις περαιτέρω αφαίμαξής του, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την εξυπηρέτηση καλλιεργειών που δεν εξυπηρετούν τους σημερινούς και μελλοντικούς στόχους της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Η Νίκη Φούντα, βουλευτής της ΔΗΜΑΡ από την Αιτωλοακαρνανία τόνισε τη σημασία του να αποφασίσουμε πολιτικά τι θέλουμε για τη Θεσσαλία. Γιατί όλο και πιο συχνά λέμε ότι η ανάπτυξη πρέπει να βασιστεί στην πρωτογενή παραγωγή, αλλά δεν έχουμε αποφασίσει το πως θα έχουμε τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα, το τι ακριβώς θα καλλιεργήσουμε και επομένως τι ποσότητες υδάτινων πόρων χρειαζόμαστε, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τον παράγοντα περιβάλλον. Η ΔΗΜΑΡ ήταν και είναι αντίθετη στην εκτροπή. Είναι αντίθετη στη μεταφορά νερών από τη μια στην άλλη λεκάνη απορροής. Με απλά λόγια, όμως, υπάρχει το δεδομένο που προαναφέρθηκε : ήδη έχουν δοθεί πολλά εκατομμύρια ευρώ, ήδη έπεσαν εκατομμύρια τόνοι τσιμέντου στη Μεσοχώρα και τη Συκιά, ήδη είναι σχεδόν έτοιμα έργα που ρημάζουν πάνω στον Αχελώο. Αυτά δεν είναι δυνατό ούτε να τα ανατινάξουμε, ειδικά μέσα στις τωρινές συνθήκες κρίσης, ούτε να τα αφήσουμε στην τύχη τους. Χρειάζεται να δούμε πως θα τα εντάξουμε στο συνολικότερο σχέδιο και υπερβαίνοντας τις όποιες αγκυλώσεις, και να δώσουμε, θα επαναληφθούμε, μέσα από επικαιροποιημένες ολιστικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τις καλύτερες λύσεις για την Θεσσαλία και την Αιτωλοακαρνανία.
Ο Γιώργος Χονδρός, μέλος της Γραμματείας του τομέα Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ υπογράμμισε ότι πρέπει να σταματήσουν οι μεγάλοι μύθοι της χώρας, όπως οι Ολυμπιακοί και Μεσογειακοί Αγώνες και φυσικά το έργο της εκτροπής. Σήμερα οποιαδήποτε συζήτηση για ένα έργο που έχει δαπανήσει μεγάλα εθνικά και κοινοτικά ποσά, σε συνδυασμό με την οικονομική και περιβαλλοντική κρίση που βιώνουμε είναι παράλογη. Ακόμη και άλλες παράμετροι του έργου, όπως το φράγμα της Μεσοχώρας που υποτίθεται πως μπορεί να λειτουργήσει για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ανέφικτες. Λύση στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας δεν είναι η εκτροπή του Αχελώου, αλλά η ορθολογική χρήση των νερών και η χρήση των υφιστάμενων νερών για τη δημιουργία μικρών έργων, συμβατά με το περιβάλλον και βιώσιμα οικονομικά.
Ο Νίκος Χρυσόγελος υπογράμμισε την αντίθεση των Οικολόγων Πράσινων στην εκτροπή του Αχελώου καθώς το έργο είναι οικονομικά ασύμφορο, περιβαλλοντικά παράλογο και αντίκειται στο πνεύμα και στο γράμμα της Οδηγίας-Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα νερά, όπως άλλωστε φάνηκε και από την πρόσφατη απάντηση του ΔΕΕ στα 14 προδικαστικά ερωτήματα του ΣτΕ το οποίο έκρινε ότι φυσικά εξακολουθούν να υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις για την ύδρευση και την άρδευση της Θεσσαλίας.
Τόνισε ότι δεν πρέπει να συνεχίσουμε να κοροϊδεύουμε τις πολίτες. Λάθη έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά το πιο σοβαρό θα ήταν να συνεχίζουμε στον ίδιο λανθασμένο αυτό δρόμο γιατί δεν υπάρχει το θάρρος να παραδεχτούμε το λάθος. Το έργο της εκτροπής του Αχελώου λειτούργησε ως ένας από τους μύθους που κυριάρχησαν για δεκαετίες εμποδίζοντας να προχωρήσουν λύσεις πολύ πιο οικολογικές, οικονομικές και άμεσες. Με τόσα χρήματα που σπαταλήθηκαν, αν εφαρμόζονταν μια άλλη στρατηγική για το νερό, τώρα θα είχε επιλυθεί το πρόβλημα. Η εκτροπή υπόσχονταν κάτι που μετέθετε τη λύση συνεχώς προς το μέλλον σε βάρος του περιβάλλοντος, της οικονομίας και των αγροτών κι έχει ταλαιπωρήσει όχι μόνο τους Θεσσαλούς αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα για 3 τουλάχιστον δεκαετίες.
Ποια θα ήταν η λύση για τη Θεσσαλία αν δεν υπήρχε ο Αχελώος; Με αυτή την οπτική θα έπρεπε να σχεδιάζουμε γιατί τα ποτάμια δεν είναι αγωγοί νερού αλλά οικοσυστήματα που παίζουν πολλαπλό ρόλο για το κλίμα, την προστασία των παράκτιων περιοχών, τη ζωή σε ευρύτατες περιοχές, τον φυσικό πλούτο. Οι αντιλήψεις της δεκαετίας του '60 για την αντιμετώπιση των ποταμών ως αγωγών νερού που μπορούν οι μηχανικοί να τους αλλάζουν ροή και να τους πηγαίνουν από εδώ ή από εκεί - αντιλήψεις στις οποίες βασίστηκε το σχέδιο της εκτροπής - έχουν αναθεωρηθεί γιατί οι περιβαλλοντικές αξίες έχουν αλλάξει, οι κοινωνίες επιστρέφουν σε μια νέα πολιτική σεβασμού των ποταμών και του περιβάλλοντος.
Η διαδικασία που δρομολόγησε το ΣτΕ πρέπει να γίνει απολύτως σεβαστή, αλλά κυρίως θα πρέπει επιτέλους να συζητήσουμε ειλικρινά και ρεαλιστικά για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας στη βάση επικαιροποιημένων στοιχείων και μάλιστα με δεδομένη την οικονομική κρίση και τη νέα ΚΑΠ. Γνωρίζουμε από επιστημονικές έρευνες που υπάρχει ακριβώς το πρόβλημα και γιατί έχει δημιουργηθεί το πρόβλημα. Άρα λοιπόν θα πρέπει να βρούμε λύσεις για αυτές τις περιοχές με ένα σύνολο εργαλείων, που συνδυάζουν μεθόδους εξοικονόμησης νερού, έργων μικρής κλίμακας σε τοπικό επίπεδο, υιοθέτηση νέων μεθόδων άρδευσης που περιορίζουν τη σπατάλη νερού με επιλογές για τις καλλιέργειες που μπορούν να βοηθήσουν την ανάκαμψη των υδατικών αποθεμάτων.
Πρέπει να συνεχίσουμε τη συζήτηση αναλαμβάνοντας νέες πρωτοβουλίες, από κοινού με όλους τους φορείς, αγροτικούς, κοινωνικούς, αυτοδιοικητικούς, περιβαλλοντικούς, για να εξετάσουμε σοβαρά τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη γεωργία ώστε αυτή να είναι πράγματι προς όφελος των γεωργών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, και όχι απλώς προς όφελος των εταιριών εισαγωγής πετρελαίου, χημικών, των τραπεζών (δάνεια) και των πρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, των εταιριών που κάνουν γεωτρήσεις και των εταιριών που κατασκευάζουν μεγάλα έργα εκτροπής. Σε συνεργασία με το ΥπΑΑΤ λοιπόν πρέπει να καταρτιστεί ένα μακρόπνοο, δεσμευτικό σχέδιο για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών στη Θεσσαλία που να λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα του Θεσσαλού αγρότη και του Θεσσαλικού κάμπου, ενώ οι σχετικές μελέτες διαχείρισης στα 3 υδατικά διαμερίσματα πρέπει να αποφύγουν τις σοβαρές παραλείψεις προηγουμένων.