Μπάμπης Μιχάλης
Αυτόχθονες λαοί και τοπικές κοινότητες, 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι ή περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού, προστατεύουν και συντηρούν σήμερα τη μισή γη του πλανήτη.
Επίσημα όμως κατέχουν με τίτλους ιδιοκτησίας μόλις το 20% αυτής. Τα υπόλοιπο αυτής της τεράστιας έκτασης γης, περίπου πέντε δισεκατομμύρια εκτάρια, παραμένει απροστάτευτο και τρωτό στις αρπακτικές διαθέσεις φαύλων κυβερνήσεων και πανίσχυρων πολυεθνικών.
Η γη αυτή αποτελείται από δάση, βοσκοτόπια, εκτάσεις στις οποίες ζουν άγρια ζώα, βουνοκορφές, λίμνες, ποτάμια, ιερούς τόπους.
Επί χιλιάδες χρόνια αποτελεί κοινόχρηστη ιδιοκτησία των τοπικών κοινοτήτων και αυτόχθονων λαών. Κάποιες κοινότητες χρησιμοποιούν το σύνολο αυτής της γης ως κοινόχρηστη ιδιοκτησία.
Αλλες πάλι την κατανέμουν σε άτομα και οικογένειες της κοινότητας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως, η δικαιοδοσία, η κατοχή και η διαχείριση αυτής της γης είναι συλλογικές.
Το 80% αυτών των εδαφών βρίσκονται σήμερα στη Βραζιλία, την Αυστραλία, το Μεξικό, την Κίνα και τον Καναδα. Καθώς οι τίτλοι ιδιοκτησίας σπανίζουν, η γη αυτή κινδυνεύει. Μαζί της και οι τοπικές κοινότητες.
Μετά την παγκόσμια επισιτιστική κρίση του 2007-2008, πολλές από τις μεγάλες εταιρείες τροφίμων επιδίωξαν την αρπαγή αυτής της γης προκειμένου να διασφαλίσουν τα υψηλά τους κέρδη.
Συνεκτικά στοιχεία για το μέγεθος της αρπαγής που σημειώθηκε δεν υπάρχουν σήμερα.
Ωστόσο, η βάση δεδομένων του ανεξάρτητου συνεταιρισμού Land Matrix έχει τεκμηριώσει ότι πάνω από 1.000 μεγάλες εξαγορές γης, μεγέθους εκατοντάδων χιλιάδων εκταρίων έκαστη, ολοκληρώθηκαν από τότε.
Συνολικά, 39 εκατομμύρια εκτάρια, μια έκταση μεγαλύτερη της Γερμανίας, άλλαξε χέρια σε αυτά τα επτά χρόνια.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της γης, πριν περάσει στα χέρια των ιδιωτών, χρησιμοποιούνταν από τοπικές κοινότητες και αυτόχθονες.
Οι εταιρείες τροφίμων, οι μεγάλες γεωργικές επιχειρήσεις, όπως και οι εταιρείες εξόρυξης που μπούκαραν για να αρπάξουν δεν είναι όμως η μοναδική απειλή.
Η αυξανόμενη αδυναμία του χρηματιστικού κεφαλαίου να διασφαλίσει υψηλές και συμφέρουσες αποδόσεις από τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου -σε μια διαρκώς παρατεινόμενη περίοδο οικονομικής στασιμότητας στον πλανήτη- εγκυμονεί τον κίνδυνο ένα μεγάλο μέρος των λιμναζόντων κεφαλαίων να κατευθυνθεί ώστε να βρει «επενδυτική διέξοδο» στην αγορά μεγάλων εκτάσεων γης.
Χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας, η γη των αυτοχθόνων και των κοινοτήτων είναι η πλέον τρωτή σε μια τέτοια «επενδυτική στροφή», στην αρπαγή.
Τα αφρικανικά έθνη αποτελούν ήδη τον βασικό στόχο των ιδιωτών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το 90% της αγροτικής γης στην Αφρική είναι σήμερα χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας.
Χρήστες αυτής της γης είναι οι αυτόχθονες και οι τοπικές κοινότητες.
Ομως οι περισσότερες κυβερνήσεις της «μαύρης ηπείρου» δεν αναγνωρίζουν δικαιώματα γαιοκτησίας σε αυτές, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την αρπαγή της γης, την παραβίαση δικαιωμάτων, τη φτώχεια.
Απέναντι σε αυτήν την εξέλιξη περισσότερες από 300 τοπικές κοινότητες και μη κυβερνητικές οργανώσεις απ' όλο τον κόσμο ξεκίνησαν εκστρατεία για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων γαιοκτησίας των αυτόχθονων λαών και τον διπλασιασμό των εκτάσεων που κατέχουν με χαρτιά ώς το 2020.
Σε έκθεση που δημοσιοποίησαν πρόσφατα, επισημαίνουν μεταξύ άλλων ότι η κατοχύρωση δικαιωμάτων γαιοκτησίας στις τοπικές κοινότητες:
■ Γεμίζει στομάχια και καταπολεμά τη φτώχεια. Σε χώρες όπου σημειώθηκαν σοβαρές επισιτιστικές κρίσεις, όπως η Καμπότζη, το Λάος και η Λιβερία, προηγήθηκε μεγάλη αρπαγή γης. Η απουσία δικαιωμάτων γαιοκτησίας έχει ακόμη άμεση σύνδεση με το γεγονός ότι ο μισός πληθυσμός της Αφρικής ζει με λιγότερα από 1,25 δολάρια την ημέρα.
■ Προωθεί την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Εχοντας διασφαλίσει δικαιώματα γαιοκτησίας, οι γυναίκες της Τανζανίας έχουν τριπλάσια εισοδήματα από τις υπόλοιπες Αφρικανές.
■ Καταπολεμά την κλιματική αλλαγή. Τα δάση και τα βοσκοτόπια που τα διαχειρίζονται συλλογικά προστατεύονται και φροντίζονται καλύτερα απ' ό,τι όσα ανήκουν στο κράτος. Μη αναγνωρισμένες περιοχές αυτοχθόνων στη λεκάνη του Αμαζονίου, την Κεντρική Αμερική, το Κονγκό και την Ινδονησία «αποθηκεύουν» σήμερα άνθρακα περίπου 1,5 φορά όσο ήταν οι συνολικές εκπομπές ρύπων στη Γη το 2015. Χωρίς προστασία, αυτές οι περιοχές κινδυνεύουν να ισοπεδωθούν, επισπεύδοντας την υπερθέρμανση και τους καταστροφικούς καύσωνες, τις ξηρασίες, τις καταιγίδες και τις πλημμύρες που αυτή προκαλεί.
■ Εμποδίζει τις διαμάχες με τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις που αγνοούν τα δικαιώματα γαιοκτησίας των κοινοτήτων μπορούν να βρεθούν με 20πλάσιο κόστος ανάπτυξης ενός πρότζεκτ απ' ό,τι αυτές που τα σέβονται και θα δουν τις εργασίες τους να αναστέλλονται ή και να διακόπτονται οριστικά.
Η Μογγολία δείχνει τον δρόμο
Μετά από δεκαετίες κρατικού ελέγχου στις τεράστιες εκτάσεις λιβαδιών, των οποίων ακολούθησε περίοδος ιδιωτικοποίησης, η πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας μεταβιβάζει σήμερα τη διαχείριση των δημόσιων βοσκότοπων στις κοινότητες αναβιώνοντας παραδοσιακές μεθόδους.
Αποτέλεσμα είναι η μείωση της υποβάθμισης του εδάφους και η αύξηση των εισοδημάτων των κοινοτήτων που συμμετέχουν κατά 50%.
Οι ημινομαδικές κοινότητες κτηνοτρόφων αποτελούν το 20% του πληθυσμού της χώρας και είχαν πάψει από τη δεκαετία του '20 να ελέγχουν τη γη τους.
Σήμερα οργανώνονται σε νομικές οντότητες και προχωρούν σε συμβάσεις με την κυβέρνηση για τη διαχείριση αυτής της γης.
Οι κοινότητες έχουν αποκλειστική πρόσβαση στους βοσκότοπους τον χειμώνα και την άνοιξη, όταν o κίνδυνος της υπερβόσκησης είναι μεγαλύτερος.
Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο οι βοσκότοποι είναι ελεύθεροι σε όλους.
Παραδοσιακές μέθοδοι διαχείρισης της γης αναβιώνουν, φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια σοφία χιλιάδων ετών.
Γη ποτισμένη με αίμα
Η ΜΚΟ Global Witness έχει καταγράψει από το 2002 περισσότερες από 1.000 δολοφονίες ακτιβιστών που μάχονται για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων γαιοκτησίας των αυτοχθόνων και του περιβάλλοντος στη Βραζιλία, το Περού, την Ονδούρα και τις Φιλιππίνες, τις πιο επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη.
Τον Οκτώβριο του 2014 οι ηγέτες 4 κοινοτήτων από το Saweto του Περού, στην περιοχή του ανατολικού Αμαζονίου, που είχαν εναντιωθεί στην παράνομη υλοτομία στη γη τους βρέθηκαν δολοφονημένοι στη ζούγκλα.
Οι «4» είχαν ζητήσει από το 1993 τίτλους ιδιοκτησίας για την πατρογονική τους γη χωρίς επιτυχία.
Μετά τη δολοφονία τους, η περουβιανή κυβέρνηση εξέδωσε τίτλους γαιοκτησίας, όμως συνεχίζει να αρνείται άλλα αιτήματα των αυτοχθόνων. Η απουσία τίτλων προκαλεί όμως ακόμη πιο μεγάλες διαμάχες.
Μελέτη για τους εμφύλιους πολέμους στον κόσμο, από τη Γουατεμάλα έως το Αφγανιστάν, διαπιστώνει ότι τα αμφισβητούμενα δικαιώματα γαιοκτησίας βρίσκονται στην καρδιά αυτών.
Pigi
Σχόλιο: το κεφάλαιο βλέπει ότι εκεί που μπορεί ακόμα να κερδίζει είναι τα «κοινά»(commons), το νερό, η ενέργεια, το υπέδαφος , η συλλογική και κοινοτική γη. Κοιτάζει να τα υφαρπάξει από τα χέρια των κοινοτήτων, γιατί δεν θέλει να βλέπει ότι υπάρχει και η κοινοτικοποιημένη-κοινωνικοποιημένη οικονομία και διαχείριση των Κοινών, πέρα από την κρατικοποιημένη ή την ιδιωτική οικονομία. Οι κοινότητες θα χρειασθεί να αντισταθούν με κάθε μέσο σε αυτήν την πειρατεία του κεφαλαίου και των επενδυτών!
Αυτόχθονες λαοί και τοπικές κοινότητες, 2,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι ή περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού, προστατεύουν και συντηρούν σήμερα τη μισή γη του πλανήτη.
Επίσημα όμως κατέχουν με τίτλους ιδιοκτησίας μόλις το 20% αυτής. Τα υπόλοιπο αυτής της τεράστιας έκτασης γης, περίπου πέντε δισεκατομμύρια εκτάρια, παραμένει απροστάτευτο και τρωτό στις αρπακτικές διαθέσεις φαύλων κυβερνήσεων και πανίσχυρων πολυεθνικών.
Η γη αυτή αποτελείται από δάση, βοσκοτόπια, εκτάσεις στις οποίες ζουν άγρια ζώα, βουνοκορφές, λίμνες, ποτάμια, ιερούς τόπους.
Επί χιλιάδες χρόνια αποτελεί κοινόχρηστη ιδιοκτησία των τοπικών κοινοτήτων και αυτόχθονων λαών. Κάποιες κοινότητες χρησιμοποιούν το σύνολο αυτής της γης ως κοινόχρηστη ιδιοκτησία.
Αλλες πάλι την κατανέμουν σε άτομα και οικογένειες της κοινότητας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως, η δικαιοδοσία, η κατοχή και η διαχείριση αυτής της γης είναι συλλογικές.
Το 80% αυτών των εδαφών βρίσκονται σήμερα στη Βραζιλία, την Αυστραλία, το Μεξικό, την Κίνα και τον Καναδα. Καθώς οι τίτλοι ιδιοκτησίας σπανίζουν, η γη αυτή κινδυνεύει. Μαζί της και οι τοπικές κοινότητες.
Μετά την παγκόσμια επισιτιστική κρίση του 2007-2008, πολλές από τις μεγάλες εταιρείες τροφίμων επιδίωξαν την αρπαγή αυτής της γης προκειμένου να διασφαλίσουν τα υψηλά τους κέρδη.
Συνεκτικά στοιχεία για το μέγεθος της αρπαγής που σημειώθηκε δεν υπάρχουν σήμερα.
Ωστόσο, η βάση δεδομένων του ανεξάρτητου συνεταιρισμού Land Matrix έχει τεκμηριώσει ότι πάνω από 1.000 μεγάλες εξαγορές γης, μεγέθους εκατοντάδων χιλιάδων εκταρίων έκαστη, ολοκληρώθηκαν από τότε.
Συνολικά, 39 εκατομμύρια εκτάρια, μια έκταση μεγαλύτερη της Γερμανίας, άλλαξε χέρια σε αυτά τα επτά χρόνια.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της γης, πριν περάσει στα χέρια των ιδιωτών, χρησιμοποιούνταν από τοπικές κοινότητες και αυτόχθονες.
Οι εταιρείες τροφίμων, οι μεγάλες γεωργικές επιχειρήσεις, όπως και οι εταιρείες εξόρυξης που μπούκαραν για να αρπάξουν δεν είναι όμως η μοναδική απειλή.
Η αυξανόμενη αδυναμία του χρηματιστικού κεφαλαίου να διασφαλίσει υψηλές και συμφέρουσες αποδόσεις από τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου -σε μια διαρκώς παρατεινόμενη περίοδο οικονομικής στασιμότητας στον πλανήτη- εγκυμονεί τον κίνδυνο ένα μεγάλο μέρος των λιμναζόντων κεφαλαίων να κατευθυνθεί ώστε να βρει «επενδυτική διέξοδο» στην αγορά μεγάλων εκτάσεων γης.
Χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας, η γη των αυτοχθόνων και των κοινοτήτων είναι η πλέον τρωτή σε μια τέτοια «επενδυτική στροφή», στην αρπαγή.
Τα αφρικανικά έθνη αποτελούν ήδη τον βασικό στόχο των ιδιωτών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το 90% της αγροτικής γης στην Αφρική είναι σήμερα χωρίς τίτλους ιδιοκτησίας.
Χρήστες αυτής της γης είναι οι αυτόχθονες και οι τοπικές κοινότητες.
Ομως οι περισσότερες κυβερνήσεις της «μαύρης ηπείρου» δεν αναγνωρίζουν δικαιώματα γαιοκτησίας σε αυτές, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την αρπαγή της γης, την παραβίαση δικαιωμάτων, τη φτώχεια.
Απέναντι σε αυτήν την εξέλιξη περισσότερες από 300 τοπικές κοινότητες και μη κυβερνητικές οργανώσεις απ' όλο τον κόσμο ξεκίνησαν εκστρατεία για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων γαιοκτησίας των αυτόχθονων λαών και τον διπλασιασμό των εκτάσεων που κατέχουν με χαρτιά ώς το 2020.
Σε έκθεση που δημοσιοποίησαν πρόσφατα, επισημαίνουν μεταξύ άλλων ότι η κατοχύρωση δικαιωμάτων γαιοκτησίας στις τοπικές κοινότητες:
■ Γεμίζει στομάχια και καταπολεμά τη φτώχεια. Σε χώρες όπου σημειώθηκαν σοβαρές επισιτιστικές κρίσεις, όπως η Καμπότζη, το Λάος και η Λιβερία, προηγήθηκε μεγάλη αρπαγή γης. Η απουσία δικαιωμάτων γαιοκτησίας έχει ακόμη άμεση σύνδεση με το γεγονός ότι ο μισός πληθυσμός της Αφρικής ζει με λιγότερα από 1,25 δολάρια την ημέρα.
■ Προωθεί την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Εχοντας διασφαλίσει δικαιώματα γαιοκτησίας, οι γυναίκες της Τανζανίας έχουν τριπλάσια εισοδήματα από τις υπόλοιπες Αφρικανές.
■ Καταπολεμά την κλιματική αλλαγή. Τα δάση και τα βοσκοτόπια που τα διαχειρίζονται συλλογικά προστατεύονται και φροντίζονται καλύτερα απ' ό,τι όσα ανήκουν στο κράτος. Μη αναγνωρισμένες περιοχές αυτοχθόνων στη λεκάνη του Αμαζονίου, την Κεντρική Αμερική, το Κονγκό και την Ινδονησία «αποθηκεύουν» σήμερα άνθρακα περίπου 1,5 φορά όσο ήταν οι συνολικές εκπομπές ρύπων στη Γη το 2015. Χωρίς προστασία, αυτές οι περιοχές κινδυνεύουν να ισοπεδωθούν, επισπεύδοντας την υπερθέρμανση και τους καταστροφικούς καύσωνες, τις ξηρασίες, τις καταιγίδες και τις πλημμύρες που αυτή προκαλεί.
■ Εμποδίζει τις διαμάχες με τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις που αγνοούν τα δικαιώματα γαιοκτησίας των κοινοτήτων μπορούν να βρεθούν με 20πλάσιο κόστος ανάπτυξης ενός πρότζεκτ απ' ό,τι αυτές που τα σέβονται και θα δουν τις εργασίες τους να αναστέλλονται ή και να διακόπτονται οριστικά.
Η Μογγολία δείχνει τον δρόμο
Μετά από δεκαετίες κρατικού ελέγχου στις τεράστιες εκτάσεις λιβαδιών, των οποίων ακολούθησε περίοδος ιδιωτικοποίησης, η πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας μεταβιβάζει σήμερα τη διαχείριση των δημόσιων βοσκότοπων στις κοινότητες αναβιώνοντας παραδοσιακές μεθόδους.
Αποτέλεσμα είναι η μείωση της υποβάθμισης του εδάφους και η αύξηση των εισοδημάτων των κοινοτήτων που συμμετέχουν κατά 50%.
Οι ημινομαδικές κοινότητες κτηνοτρόφων αποτελούν το 20% του πληθυσμού της χώρας και είχαν πάψει από τη δεκαετία του '20 να ελέγχουν τη γη τους.
Σήμερα οργανώνονται σε νομικές οντότητες και προχωρούν σε συμβάσεις με την κυβέρνηση για τη διαχείριση αυτής της γης.
Οι κοινότητες έχουν αποκλειστική πρόσβαση στους βοσκότοπους τον χειμώνα και την άνοιξη, όταν o κίνδυνος της υπερβόσκησης είναι μεγαλύτερος.
Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο οι βοσκότοποι είναι ελεύθεροι σε όλους.
Παραδοσιακές μέθοδοι διαχείρισης της γης αναβιώνουν, φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια σοφία χιλιάδων ετών.
Γη ποτισμένη με αίμα
Η ΜΚΟ Global Witness έχει καταγράψει από το 2002 περισσότερες από 1.000 δολοφονίες ακτιβιστών που μάχονται για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων γαιοκτησίας των αυτοχθόνων και του περιβάλλοντος στη Βραζιλία, το Περού, την Ονδούρα και τις Φιλιππίνες, τις πιο επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη.
Τον Οκτώβριο του 2014 οι ηγέτες 4 κοινοτήτων από το Saweto του Περού, στην περιοχή του ανατολικού Αμαζονίου, που είχαν εναντιωθεί στην παράνομη υλοτομία στη γη τους βρέθηκαν δολοφονημένοι στη ζούγκλα.
Οι «4» είχαν ζητήσει από το 1993 τίτλους ιδιοκτησίας για την πατρογονική τους γη χωρίς επιτυχία.
Μετά τη δολοφονία τους, η περουβιανή κυβέρνηση εξέδωσε τίτλους γαιοκτησίας, όμως συνεχίζει να αρνείται άλλα αιτήματα των αυτοχθόνων. Η απουσία τίτλων προκαλεί όμως ακόμη πιο μεγάλες διαμάχες.
Μελέτη για τους εμφύλιους πολέμους στον κόσμο, από τη Γουατεμάλα έως το Αφγανιστάν, διαπιστώνει ότι τα αμφισβητούμενα δικαιώματα γαιοκτησίας βρίσκονται στην καρδιά αυτών.
Pigi
Σχόλιο: το κεφάλαιο βλέπει ότι εκεί που μπορεί ακόμα να κερδίζει είναι τα «κοινά»(commons), το νερό, η ενέργεια, το υπέδαφος , η συλλογική και κοινοτική γη. Κοιτάζει να τα υφαρπάξει από τα χέρια των κοινοτήτων, γιατί δεν θέλει να βλέπει ότι υπάρχει και η κοινοτικοποιημένη-κοινωνικοποιημένη οικονομία και διαχείριση των Κοινών, πέρα από την κρατικοποιημένη ή την ιδιωτική οικονομία. Οι κοινότητες θα χρειασθεί να αντισταθούν με κάθε μέσο σε αυτήν την πειρατεία του κεφαλαίου και των επενδυτών!
RSS Feed