Ο οικοτουρισμός ως έννοια δεν έχει σαφή ορισμό. Με την ευκαιρία του Διεθνούς Έτους Οικοτουρισμού -το έτος 2002 - ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (Π.Ο.Τ.), χρησιμοποίησε την έννοια «οικοτουρισμός» για να καλύψει «όλες τις μορφές τουρισμού όπου το βασικό κίνητρο του τουρίστα είναι η παρατήρηση και η εκτίμηση της φύσης, και που είναι μορφές που προκαλούν τις ελάχιστες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά».
Έτσι, πολλά και διαφορετικά είδη εναλλακτικού τουρισμού, που αντιστοιχούν σε πολύ διαφορετικές καταστάσεις τουρισμού και συνδέονται με τη φύση, «αγροτουρισμός», «πράσινος τουρισμός», «οικολογικός τουρισμός», «φυσιολατρικός τουρισμός», «ορεινός τουρισμός», «αθλητικός τουρισμός», «τουρισμός περιπέτειας» κτλ. θα μπορούσαν να ενταχθούν στην κατηγορία του «οικοτουρισμού».
Ο οικοτουρισμός είναι ένας νέος κλάδος που γνωρίζει δυναμική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα χωριά είναι προνομιακός χώρος για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού. Περιορίζεται στην ανάπτυξη μικρής κλίμακας τουριστικών εγκαταστάσεων που ανήκουν στους ίδιους τους κατοίκους τους.
Τα τουριστικά προϊόντα αυτών των δραστηριοτήτων θεωρούνται τοπικά, αφού η πρωτοβουλία και διαχείρισή τους ανήκει κατά κύριο λόγο στους ανθρώπους μιας "περιοχής".
Ο «οικοτουρισμός στα χωριά» είναι η δραστηριότητα που αναπτύσσεται από τους απασχολούμενους κύρια στην γεωργία σε οικογενειακές ή συνεταιριστικές τουριστικές μονάδες, με σκοπό την ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και της τοπικής οικονομίας, τόσο από την εκμετάλλευση των τουριστικών καταλυμάτων, όσο και από την τροφοδοσία των τουριστικών μονάδων με προϊόντα τοπικής παραγωγής.
Ο τουρισμός στον αγροτικό χώρο αντιπροσωπεύει για τους γεωργούς ένα από τα λίγα μέσα για διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους και για καλύτερη αξιοποίηση της παραγωγής και της κληρονομιάς τους.
Ως οικονομική δραστηριότητα, αποτελεί παράγοντα επιβίωσης και ανάπτυξης. Ως εκ τούτου η σημασία του είναι ουσιώδης για τον αγροτικό κόσμο και για τις ορεινές περιοχές μας. Ο τουρισμός στα χωριά περιλαμβάνει ένα εύρος δραστηριοτήτων που αφορούν τη φύση και την αγροτική ζωή.
Το είδος αυτό του τουρισμού είναι οργανωμένο στη βάση μικρών ομάδων τουριστών που κατά κανόνα εξυπηρετούνται από τοπικές επιχειρήσεις. Προσφέρει πρόσθετες ευκαιρίες απασχόλησης και εισοδήματος στις τοπικές κοινωνίες, ενώ συμβάλλει και στην προστασία και ανάδειξη των τοπικών φυσικών και πολιτισμικών πόρων, που αποτελούν και τη βάση αυτού του είδους τουρισμού.
Ο μαζικός τουρισμός, -λόγω της υπερ-συγκέντρωσης ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επιφέρει στο χώρο,- είναι η δραστηριότητα που αλλάζει βαθμιαία τη λειτουργία της φύσης, καταναλώνει τους μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, μειώνει τη βιοπικοιλότητα, μετατρέπει τα τοπία, επεκτείνει τις αστικές ζώνες και παράγει σημαντικά φορτία αποβλήτων.
Ο μαζικός τουρισμός με την υπερ-ανάπτυξή του και με την άναρχη ανάπτυξή του απαξιώνει «το έδαφος που πατάει» και βαθμιαία αυτοκαταργείται χάνοντας το δυναμισμό του.
Ο οικοτουρισμός έχει ως προϋπόθεση της ύπαρξής του την ενσωμάτωση με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον μέσα σε όρια που η ίδια η φύση θέτει. Δεν χρησιμοποιεί τη φύση απλά και μόνο ως υποδοχέα της εγκατάστασής του αλλά ως χώρο πραγμάτωσής του. Από την άποψη αυτή βρίσκεται σε αντιδιαστολή με το μαζικό τουρισμό.
Ο οικοτουρισμός και ο μαζικός τουρισμός ικανοποιούν διαφορετικές ανάγκες των τουριστών και απευθύνονται σε διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων.
Ο μαζικός τουρισμός είναι ο τουρισμός του πακέτου και της παραλίας. Για την περιοχή μας παραδοσιακά βασίζεται στον «ήλιο και θάλασσα». Είναι μαζικός (μεγάλης κλίμακας), απρόσωπος και παθητικός, αφήνει πολύ μικρό βαθμό ελευθερίας στα άτομα. Παρότι είναι ο φτηνότερος, στις μέρες μας απαιτεί υψηλά επίπεδα ποιότητας υπηρεσιών.
Ο οικοτουρισμός είναι αντίθετα ήπιος και επιλεκτικός τουρισμός, ιδιαίτερα απαιτητικός, συμμετοχικός σε μικρές ομάδες (μικρής κλίμακας), πιο ανεξάρτητος, με μεγάλο βαθμό ελευθερίας στα άτομα. Άνθρωποι με ειδικά ενδιαφέροντα, αναζητούν μια αυθεντική επαφή τους με τη φύση, τον τοπικό πολιτισμό, τους ανθρώπους, με τη ζωή στην ύπαιθρο, την άσκηση στην φύση. Εδώ μέσα δεν χωρεί η επίφαση και η επάλειψη της αυθεντικότητας και της ποιότητας.
Η απαίτηση για ποιότητα εδώ δεν περιορίζεται μόνο στο χώρο διαμονής αλλά και στο δημόσιο χώρο (φυσικό και πολιτιστικό). Και η παραμικρή λεπτομέρεια έχει τη σημασία της στο αποτέλεσμα.
Έτσι, πολλά και διαφορετικά είδη εναλλακτικού τουρισμού, που αντιστοιχούν σε πολύ διαφορετικές καταστάσεις τουρισμού και συνδέονται με τη φύση, «αγροτουρισμός», «πράσινος τουρισμός», «οικολογικός τουρισμός», «φυσιολατρικός τουρισμός», «ορεινός τουρισμός», «αθλητικός τουρισμός», «τουρισμός περιπέτειας» κτλ. θα μπορούσαν να ενταχθούν στην κατηγορία του «οικοτουρισμού».
Ο οικοτουρισμός είναι ένας νέος κλάδος που γνωρίζει δυναμική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα χωριά είναι προνομιακός χώρος για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού. Περιορίζεται στην ανάπτυξη μικρής κλίμακας τουριστικών εγκαταστάσεων που ανήκουν στους ίδιους τους κατοίκους τους.
Τα τουριστικά προϊόντα αυτών των δραστηριοτήτων θεωρούνται τοπικά, αφού η πρωτοβουλία και διαχείρισή τους ανήκει κατά κύριο λόγο στους ανθρώπους μιας "περιοχής".
Ο «οικοτουρισμός στα χωριά» είναι η δραστηριότητα που αναπτύσσεται από τους απασχολούμενους κύρια στην γεωργία σε οικογενειακές ή συνεταιριστικές τουριστικές μονάδες, με σκοπό την ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και της τοπικής οικονομίας, τόσο από την εκμετάλλευση των τουριστικών καταλυμάτων, όσο και από την τροφοδοσία των τουριστικών μονάδων με προϊόντα τοπικής παραγωγής.
Ο τουρισμός στον αγροτικό χώρο αντιπροσωπεύει για τους γεωργούς ένα από τα λίγα μέσα για διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους και για καλύτερη αξιοποίηση της παραγωγής και της κληρονομιάς τους.
Ως οικονομική δραστηριότητα, αποτελεί παράγοντα επιβίωσης και ανάπτυξης. Ως εκ τούτου η σημασία του είναι ουσιώδης για τον αγροτικό κόσμο και για τις ορεινές περιοχές μας. Ο τουρισμός στα χωριά περιλαμβάνει ένα εύρος δραστηριοτήτων που αφορούν τη φύση και την αγροτική ζωή.
Το είδος αυτό του τουρισμού είναι οργανωμένο στη βάση μικρών ομάδων τουριστών που κατά κανόνα εξυπηρετούνται από τοπικές επιχειρήσεις. Προσφέρει πρόσθετες ευκαιρίες απασχόλησης και εισοδήματος στις τοπικές κοινωνίες, ενώ συμβάλλει και στην προστασία και ανάδειξη των τοπικών φυσικών και πολιτισμικών πόρων, που αποτελούν και τη βάση αυτού του είδους τουρισμού.
Ο μαζικός τουρισμός, -λόγω της υπερ-συγκέντρωσης ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επιφέρει στο χώρο,- είναι η δραστηριότητα που αλλάζει βαθμιαία τη λειτουργία της φύσης, καταναλώνει τους μη ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, μειώνει τη βιοπικοιλότητα, μετατρέπει τα τοπία, επεκτείνει τις αστικές ζώνες και παράγει σημαντικά φορτία αποβλήτων.
Ο μαζικός τουρισμός με την υπερ-ανάπτυξή του και με την άναρχη ανάπτυξή του απαξιώνει «το έδαφος που πατάει» και βαθμιαία αυτοκαταργείται χάνοντας το δυναμισμό του.
Ο οικοτουρισμός έχει ως προϋπόθεση της ύπαρξής του την ενσωμάτωση με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον μέσα σε όρια που η ίδια η φύση θέτει. Δεν χρησιμοποιεί τη φύση απλά και μόνο ως υποδοχέα της εγκατάστασής του αλλά ως χώρο πραγμάτωσής του. Από την άποψη αυτή βρίσκεται σε αντιδιαστολή με το μαζικό τουρισμό.
Ο οικοτουρισμός και ο μαζικός τουρισμός ικανοποιούν διαφορετικές ανάγκες των τουριστών και απευθύνονται σε διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων.
Ο μαζικός τουρισμός είναι ο τουρισμός του πακέτου και της παραλίας. Για την περιοχή μας παραδοσιακά βασίζεται στον «ήλιο και θάλασσα». Είναι μαζικός (μεγάλης κλίμακας), απρόσωπος και παθητικός, αφήνει πολύ μικρό βαθμό ελευθερίας στα άτομα. Παρότι είναι ο φτηνότερος, στις μέρες μας απαιτεί υψηλά επίπεδα ποιότητας υπηρεσιών.
Ο οικοτουρισμός είναι αντίθετα ήπιος και επιλεκτικός τουρισμός, ιδιαίτερα απαιτητικός, συμμετοχικός σε μικρές ομάδες (μικρής κλίμακας), πιο ανεξάρτητος, με μεγάλο βαθμό ελευθερίας στα άτομα. Άνθρωποι με ειδικά ενδιαφέροντα, αναζητούν μια αυθεντική επαφή τους με τη φύση, τον τοπικό πολιτισμό, τους ανθρώπους, με τη ζωή στην ύπαιθρο, την άσκηση στην φύση. Εδώ μέσα δεν χωρεί η επίφαση και η επάλειψη της αυθεντικότητας και της ποιότητας.
Η απαίτηση για ποιότητα εδώ δεν περιορίζεται μόνο στο χώρο διαμονής αλλά και στο δημόσιο χώρο (φυσικό και πολιτιστικό). Και η παραμικρή λεπτομέρεια έχει τη σημασία της στο αποτέλεσμα.