Του Δημήτρη Σκαρπαλέζου (*)
Σε σύγκριση με τις προηγούμενες συγκρούσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία χαρακτηρίζεται στην Ευρώπη από την πλειοψηφική προσκόλληση ακόμη και «ριζοσπαστών» αριστερών στο μανιχαϊστικό αφήγημα της προπαγάνδας της κυβέρνησης των ΗΠΑ για το θέμα! Στον υπόλοιπο κόσμο, αυτή η θέση δημιουργεί έλλειψη κατανόησης και απογοήτευση.
Στην πρώτη γραμμή αυτής της φιλοϊμπεριαλιστικής στάσης, και με αντίκτυπο στο θέμα που υπερβαίνει κατά πολύ την επιρροή του σε άλλα θέματα, βρίσκεται το πολιτικό ρεύμα που προέκυψε από την επίσημη Τέταρτη Διεθνή. Οι θέσεις της έχουν παίξει εξαιρετικά επιζήμιο ρόλο στην παράδοξη ιδεολογική τοποθέτηση της ευρωπαϊκής αριστεράς, στο βαθμό που δίνει το άλλοθι του "αριστερού ριζοσπαστισμού" σε ένα μανιχαϊστικό όραμα που απέχει τραγελαφικά από την πραγματικότητα και πιέζει για την αποστολή όπλων που θα εξασφαλίσουν την κλιμάκωση του πολέμου μέχρι να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι του ΝΑΤΟ, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα διακινδυνεύσει πυρηνική σύγκρουση!
Οι θέσεις αυτές προκαλούν ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη αν αναλογιστεί κανείς τις θέσεις που είχαν λάβει τα τροτσκιστικά κινήματα και ο ίδιος ο Τρότσκι στο παρελθόν.
Ο Τρότσκι είχε πάντοτε τη θέση της υπεράσπισης του "γραφειοκρατικά εκφυλισμένου εργατικού κράτους", το οποίο, όπως έλεγε, ήταν η Σοβιετική Ένωση, ενάντια στις επιθέσεις των ιμπεριαλιστικών χωρών και ήταν πάντοτε αντίθετος σε όλες τις αποικιοκρατικές και νεοαποικιοκρατικές προσπάθειες, χωρίς να κάνει καμία παραχώρηση σε "ανθρωπιστικά" ή ηθικιστικά επιχειρήματα. Παρέμεινε πιστός σε αυτή τη θέση μέχρι τη δολοφονία του από τους σταλινικούς.
Μετά το θάνατό του, υπό την ηγεσία του Michel Raptis (Pablo), από το 1943 έως το 1963, η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε ενεργά όλα τα αντιαποικιακά και αντιιμπεριαλιστικά κινήματα. Η συμμετοχή της Τέταρτης Διεθνούς, υπό τον Μιχάλη Ράπτη, στον απελευθερωτικό αγώνα του αλγερινού λαού ήταν εξαιρετικά σημαντική. Η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε επίσης, με όλα της τα μέσα, τους απελευθερωτικούς αγώνες των πορτογαλικών αποικιών. (**)
Στη συνέχεια, η Τέταρτη Διεθνής και ένα από τα πιο ενεργά τμήματά της, η Ligue Communiste Revolutionnaire στη Γαλλία, υποστήριξε σθεναρά τον αγώνα του λαού του Βιετνάμ κατά της αμερικανικής επέμβασης, καθώς και όλα τα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα και τις επαναστάσεις αυτής της περιόδου, όπως η επανάσταση των Σαντινίστας στη Νικαράγουα κατά της αιματηρής δικτατορίας που υποστήριζαν οι ΗΠΑ.
Από την πτώση της ΕΣΣΔ, ωστόσο, το ρεύμα αρχίζει να απομακρύνεται αργά από τις βασικές του αρχές και οι ίδιες οι "αρχές" του υφίστανται μια παράδοξη μετάλλαξη.
Για παράδειγμα, το "δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση", το οποίο προτάθηκε για να αντιταχθεί στην εθνοτική καταπίεση που είναι τόσο συνηθισμένη στις πολιτικές μορφές της ιμπεριαλιστικής εξουσίας στην εποχή του κατακτητικού καπιταλισμού, έχει μετατραπεί σε δόγμα και ιδεολογικό τοτέμ που επιτρέπει τη δικαιολόγηση των πάντων, χωρίς να προσδιορίζονται τα όρια ή οι "λαοί" που αφορά!
Όταν ο ιμπεριαλισμός εργαλειοποίησε όλους τους εθνικισμούς για να διαλύσει όλα τα πολυεθνικά κράτη που είχαν βιώσει οποιαδήποτε μορφή "σοσιαλισμού", η Τέταρτη Διεθνής συνέχισε να διακηρύσσει τις "αρχές" της και στις μεταβλητές γεωμετρίες που παρουσίαζε η ιμπεριαλιστική προπαγάνδα!
Στην περίπτωση της δυτικής επίθεσης για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η (επίσημη) Τέταρτη Διεθνής, η οποία στο παρελθόν είχε εκφράσει ενδιαφέρον για την εμπειρία μιας ομοσπονδίας που υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των μειονοτήτων καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, μετατοπίστηκε σε μια θέση οιονεί συνεργασίας με τα εγχειρήματα διάλυσής της και πορείας προς τον εμφύλιο πόλεμο, καταφεύγοντας σε ψευδείς αναφορές στο "δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση" και σε μια σειρά από "ούτε. . . ούτε" για να αποφύγει την καταδίκη αυτών των προσπαθειών!
Άρχισε, στο όνομα του "δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση", να δείχνει "κατανόηση" για όλες τις αποσχιστικές κινήσεις, χωρίς να διευκρινίζει τι σήμαινε αυτό το σύνθημα, ποιοι "λαοί" ήθελαν "αυτοδιάθεση", μέχρι πού έφτανε αυτή και τι σήμαινε αυτό για τις μειονότητες εντός των ομόσπονδων δημοκρατιών. (Αυτή η φετιχοποίηση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση είχε ωθήσει ορισμένους ακροαριστερούς ακτιβιστές στο σημείο να υποστηρίξουν, στον εμφύλιο πόλεμο της Νιγηρίας, την αυτονομία της Μπιάφρας, ο οποίος δεν εξέφραζε τίποτε άλλο παρά την επιθυμία ορισμένων πολυεθνικών πετρελαϊκών εταιρειών να έχουν το δικό τους λιβάδι στη χώρα και να μοιράζονται τα κέρδη μόνο με μια μικρή τοπική ελίτ!)
Τα ενοχικά αισθήματα μιας πρώην αποικιακής δύναμης που είχε αποικίσει μουσουλμανικούς λαούς τους οδήγησαν να δουν τους μουσουλμάνους της Βοσνίας ως έναν καταπιεσμένο λαό που άξιζε "ανεξαρτησίας" (σε μια δημοκρατία της οποίας αποτελούσαν περίπου το σαράντα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού, ξεχνώντας ταυτόχρονα ότι ο σχηματισμός αυτής της "εθνικότητας" ήταν αποτέλεσμα των προσηλυτισμών κατά την οθωμανική περίοδο στη θρησκεία του κατακτητή).
Το ίδιο ίσχυε και για την Κροατία, η οποία επηρεάστηκε από Γερμανούς και τους εθνικιστές της Ustasha , γενοκτόνους συνεργάτες των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, των οποίων το "δικαίωμα στο διαχωρισμό" υπερασπίστηκαν ως βασική αρχή, ξεχνώντας ότι ολόκληρα τμήματα της χώρας, όπως η Κράινα, είχαν σερβική πλειοψηφία, της οποίας το "δικαίωμα στην αυτοδιάθεση" αγνοήθηκε έτσι.
Τέλος, στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, το οποίο απολάμβανε ήδη καθεστώς αυτονομίας (που δεν δόθηκε στο ρωσόφωνο Ντονμπάς), το δικαίωμα στην "αυτοδιάθεση" προοριζόταν για ιερό δικαίωμα διαχωρισμού, ενώ τα δικαιώματα της σερβικής μειονότητας διαγράφηκαν! Με βάση την επίσημη προπαγάνδα, ο σερβικός εθνικισμός για τον οποίο κατηγορήθηκε ο Μιλόσεβιτς, καταδικάστηκε πολύ περισσότερο από την Τέταρτη Διεθνή από τους κροατικούς εθνικισμούς που ήταν γεμάτοι νοσταλγούς των Ουστάσα και συνεργάτες των ναζιστών κατακτητών, ή τους Βόσνιους ισλαμιστές, που ήδη υπερασπίζονταν από "ισλαμιστές διεθνιστές" τύπου Αλ Κάιντα. Το αποτέλεσμα ήταν μια αντίδραση "ούτε (Μιλόσεβιτς) ούτε (ΝΑΤΟ)", η οποία για τους αριστερούς μαχητές σε μια χώρα που ήταν μέρος των επιτιθέμενων και αυτών που βομβάρδισαν, ισοδυναμούσε με την αποθάρρυνση κάθε ειρηνιστικής αντίδρασης. Αν κάποιοι εξέφραζαν την αντίθεσή τους στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς χωρίς να τη συνοδεύουν με μια σφοδρή επίθεση κατά του "Μιλόσεβιτς", ήταν ύποπτοι είτε για αλληλεγγύη με τους "δικτάτορες" είτε για "ορθόδοξο εθνικισμό", αν προέρχονταν από ορθόδοξες χώρες!
Η διολίσθηση συνεχίστηκε σε όλο τον νέο αιώνα με μια περισσότερο από διφορούμενη θέση σε όλες τις επεμβάσεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού με το περίφημο "ούτε, ούτε", "ούτε ο Μπους ούτε ο Σαντάμ" 9ξεχνώντας ότι δεν ήταν ο Σαντάμ που βομβάρδισε τις χώρες του ΝΑΤΟ, αλλά εκείνοι που επιτέθηκαν και βομβάρδισαν το Ιράκ, τις υποδομές του και τον πληθυσμό του, όλα με το ψευδές πρόσχημα των "όπλων μαζικής καταστροφής". 20 χρόνια πριν: Δεν σταματήσαμε την εισβολή στο Ιράκ, αλλά αλλάξαμε την ιστορία
Όταν οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο επιτέθηκαν και βομβάρδισαν τη Λιβύη, υποτίθεται για να προστατεύσουν μερικές χιλιάδες αντιπάλους του Μπενγκάζ από τη "γενοκτονία", η Τέταρτη Διεθνής επανέλαβε τη θέση της "ούτε ούτε ούτε", για να μη φανεί ως συνεργός ενός δικτάτορα.
Παρά τη "μαρξιστική" εκπαίδευση των ηγετών τους, ξέχασαν όλες τις προειδοποιήσεις των παλαιότερων μαρξιστών στοχαστών για τις ανθρωπιστικές προφάσεις που χρησιμοποιούσε ο αποικιοκρατικός ιμπεριαλισμός (κατοχή της Αφρικής για την καταπολέμηση της φεουδαρχίας και της δουλείας κ. λπ. ).
Η προσκόλληση στην εικονική πραγματικότητα που επινόησαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι έκτοτε αρκετά συστηματική και έχει οδηγήσει σε αναιμικές αντιδράσεις στις επιθέσεις των δυτικών κυβερνήσεων κατά των προοδευτικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική.
Η πλήρης "αλλαγή πλευρών" έφτασε στο αποκορύφωμά της με την κρίση στην Ουκρανία. Από τα γεγονότα του Maïdan, βλέποντας μόνο τον «δημοκρατικό» ενθουσιασμό της νεολαίας του Κιέβου (και αγνοώντας τους νεοναζί που ήδη εργάζονταν και τα δισεκατομμύρια που επένδυσαν οι Αμερικανοί για την επιτυχία της επιχείρησης, όπως καυχιόταν η ίδια η Αμερικανίδα υφυπουργός Victoria Nuland), την είδαν ως λαϊκή επανάσταση ενάντια σε μια διεφθαρμένη ολιγαρχική τάξη, ενώ ήταν μόνο η αντεπίθεση της φιλοδυτικής εθνικιστικής ολιγαρχίας εναντίον ενός τμήματος της ολιγαρχίας που, ενώ ήταν τόσο διεφθαρμένο όσο και ο αντίπαλός της, δεν ήθελε να θέσει σε κίνδυνο τη συμβίωση των διαφόρων εθνοτικών συνιστωσών της χώρας. Εμπιστεύτηκαν πλήρως την αφήγηση που τους ετοίμασαν μικρές ομάδες "εθνικοαριστερών", οι οποίοι δεν φάνηκαν να σοκάρονται από την εξύμνηση του Μπαντέρας και άλλων γενοκτόνων συνεργατών των Ναζί, ούτε από την απονομιμοποίηση της ρωσικής γλώσσας ακόμη και σε περιοχές όπου μιλούσε η πλειοψηφία, όπως το Ντονμπάς, ούτε από την καταστολή, τις σφαγές και τις απαιτήσεις των νεοναζί ισχυρών ανδρών.
Στη "θεολογία" τους το "δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση" σήμαινε μόνο το δικαίωμα της εθνικιστικής πλειοψηφίας εντός της ουκρανόφωνης πλειοψηφίας να διαθέτει τη χώρα στο σύνολό της και να επιβάλλει μια μάλλον φασιστική αρχή "ένας λαός, μια γλώσσα και ένας ηγέτης".
Η σφαγή, που διακινήθηκε από τους νεοναζί στην Οδησσό, περίπου πενήντα αριστερών διαδηλωτών κατά του Μαϊντάν, οι δολοφονίες δεκάδων αντιπάλων με τη συνενοχή των αρχών, οι «αποκομμουνιστικοποιήσεις» και άλλα αντιδημοκρατικά μέτρα ήταν, στα μάτια τους, μόνο η έκφραση, αν και μερικές φορές λυπηρή, της άσκησης αυτού του δικαιώματος!
Όσο για την πορεία προς το ΝΑΤΟ, που ήταν ένας από τους κύριους λόγους για την πορεία προς τον εμφύλιο πόλεμο και στη συνέχεια προς τον πόλεμο συνολικά, σιγή ασυρμάτου, στο όνομα των μεγάλων αρχών (με λίγα λόγια, για μια από τις σπάνιες φορές που ένα "ούτε ούτε ούτε" θα ήταν συνετό και πιο σύμφωνο με την ηθική της ριζοσπαστικής αριστεράς, από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ήδη με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Ζωρές) έχουν γίνει οι πιο αμείλικτοι υποστηρικτές της στρατιωτικής στήριξης των ουκρανικών κυβερνήσεων, ώστε ο πόλεμος να συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθούν οι κύριοι στόχοι της "Δύσης", δηλαδή η αποδυνάμωση ή η διάλυση της Ρωσίας (όπως ήθελε ο Μπρεζίνσκι στις σκέψεις του για τους επιθυμητούς ενδιάμεσους στόχους για την επίτευξη της παγκόσμιας κυριαρχίας των ΗΠΑ).
Αυτοί οι "πρώην οικολόγοι" που ήθελαν έναν οικολογικό σοσιαλισμό που θα μείωνε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου υποστήριξαν τις κυρώσεις κατά του ρωσικού φυσικού αερίου προκειμένου να εισαχθεί σχιστολιθικό αέριο που ήταν διπλάσια ρυπογόνο. Αυτοί οι πρώην αντιφασίστες βρίσκουν τώρα τους νεοναζί του Αζόφ πολύ πατριωτικούς και ευπαρουσίαστους, εκστασιάζονται για τον ηρωισμό των "εθνικοαριστερών" που θα πολεμήσουν υπό τις διαταγές τους στο Ντονμπάς και υποστηρίζουν τις μαζικές αποστολές όπλων, τα καλύτερα από τα οποία θα καταλήξουν στα χέρια των πιο παρακινημένων στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, δηλαδή των νεοναζί "ηρώων του Αζόφ". Δεν συνειδητοποιούν ότι πιέζουν για τη θυσία εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών και Ρώσων νέων για την επίτευξη των στόχων των νεοσυντηρητικών των ΗΠΑ, που περιγράφονται καλά στα βιβλία του κύριου στοχαστή τους, του συμβούλου των Αμερικανών προέδρων Μπρεζίσνσκι.
Φαίνεται να αγνοούν τους κινδύνους διολίσθησης σε πυρηνική σύγκρουση που συνεπάγεται αυτή η πολιτική άρνησης κάθε συμβιβασμού και κάθε ανακωχής!
Το χειρότερο απ' όλα, αυτό γίνεται με καθαρή συνείδηση και έχει κερδίσει τα μυαλά πολλών διανοουμένων, των οποίων τα κίνητρα παραμένουν ευγενή και "επαναστατικά"!
Για άλλη μια φορά "ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις" (ακόμη και με "επαναστατικές"!)
Σημειώσεις
Αυτό το άρθρο εξετάζει τη θέση της "Ενωμένης Γραμματείας" της 4ης Διεθνούς, όχι όλων των τροτσκιστικών οργανώσεων. Υπάρχουν οργανώσεις όπως οι "Λαμπεριστές" στη Γαλλία ή η WSWS στις ΗΠΑ που έχουν υιοθετήσει μια αντι-ΝΑΤΟική, αντι-ιμπεριαλιστική θέση.
(*) Επίκουρος καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Paris Diderot (P7)
(**) Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο) θεωρούσε τον εκτροχιασμό, τον εκφυλισμό της σοβιετικής μεταρρύθμισης προς μια εξαιρετικά δεξιά κατεύθυνση, προς την αποκατάσταση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, την πλήρη και άνευ όρων ενσωμάτωση του σοβιετικού χώρου στην καπιταλιστική Δύση και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η δημιουργία της οποίας ήταν το σημαντικότερο επίτευγμα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, καταστροφικό για την ίδια την ΕΣΣΔ και για ολόκληρο τον κόσμο. Ο Πάμπλο αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του (πέθανε το 1996) στον αγώνα κατά της "νέας παγκόσμιας τάξης" των ΗΠΑ και των κυρώσεων κατά της Σερβίας, του Ιράκ, της Λιβύης και της Κούβας, οργανώνοντας δύο μεγάλα διεθνή συνέδρια και ένα κίνημα αλληλεγγύης προς τον ιρακινό λαό. Οργάνωσε επίσης ένα διεθνές συνέδριο για την υπεράσπιση του Λένιν το 1990.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Κολέμπας
πηγή
Σε σύγκριση με τις προηγούμενες συγκρούσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία χαρακτηρίζεται στην Ευρώπη από την πλειοψηφική προσκόλληση ακόμη και «ριζοσπαστών» αριστερών στο μανιχαϊστικό αφήγημα της προπαγάνδας της κυβέρνησης των ΗΠΑ για το θέμα! Στον υπόλοιπο κόσμο, αυτή η θέση δημιουργεί έλλειψη κατανόησης και απογοήτευση.
Στην πρώτη γραμμή αυτής της φιλοϊμπεριαλιστικής στάσης, και με αντίκτυπο στο θέμα που υπερβαίνει κατά πολύ την επιρροή του σε άλλα θέματα, βρίσκεται το πολιτικό ρεύμα που προέκυψε από την επίσημη Τέταρτη Διεθνή. Οι θέσεις της έχουν παίξει εξαιρετικά επιζήμιο ρόλο στην παράδοξη ιδεολογική τοποθέτηση της ευρωπαϊκής αριστεράς, στο βαθμό που δίνει το άλλοθι του "αριστερού ριζοσπαστισμού" σε ένα μανιχαϊστικό όραμα που απέχει τραγελαφικά από την πραγματικότητα και πιέζει για την αποστολή όπλων που θα εξασφαλίσουν την κλιμάκωση του πολέμου μέχρι να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι του ΝΑΤΟ, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα διακινδυνεύσει πυρηνική σύγκρουση!
Οι θέσεις αυτές προκαλούν ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη αν αναλογιστεί κανείς τις θέσεις που είχαν λάβει τα τροτσκιστικά κινήματα και ο ίδιος ο Τρότσκι στο παρελθόν.
Ο Τρότσκι είχε πάντοτε τη θέση της υπεράσπισης του "γραφειοκρατικά εκφυλισμένου εργατικού κράτους", το οποίο, όπως έλεγε, ήταν η Σοβιετική Ένωση, ενάντια στις επιθέσεις των ιμπεριαλιστικών χωρών και ήταν πάντοτε αντίθετος σε όλες τις αποικιοκρατικές και νεοαποικιοκρατικές προσπάθειες, χωρίς να κάνει καμία παραχώρηση σε "ανθρωπιστικά" ή ηθικιστικά επιχειρήματα. Παρέμεινε πιστός σε αυτή τη θέση μέχρι τη δολοφονία του από τους σταλινικούς.
Μετά το θάνατό του, υπό την ηγεσία του Michel Raptis (Pablo), από το 1943 έως το 1963, η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε ενεργά όλα τα αντιαποικιακά και αντιιμπεριαλιστικά κινήματα. Η συμμετοχή της Τέταρτης Διεθνούς, υπό τον Μιχάλη Ράπτη, στον απελευθερωτικό αγώνα του αλγερινού λαού ήταν εξαιρετικά σημαντική. Η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε επίσης, με όλα της τα μέσα, τους απελευθερωτικούς αγώνες των πορτογαλικών αποικιών. (**)
Στη συνέχεια, η Τέταρτη Διεθνής και ένα από τα πιο ενεργά τμήματά της, η Ligue Communiste Revolutionnaire στη Γαλλία, υποστήριξε σθεναρά τον αγώνα του λαού του Βιετνάμ κατά της αμερικανικής επέμβασης, καθώς και όλα τα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα και τις επαναστάσεις αυτής της περιόδου, όπως η επανάσταση των Σαντινίστας στη Νικαράγουα κατά της αιματηρής δικτατορίας που υποστήριζαν οι ΗΠΑ.
Από την πτώση της ΕΣΣΔ, ωστόσο, το ρεύμα αρχίζει να απομακρύνεται αργά από τις βασικές του αρχές και οι ίδιες οι "αρχές" του υφίστανται μια παράδοξη μετάλλαξη.
Για παράδειγμα, το "δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση", το οποίο προτάθηκε για να αντιταχθεί στην εθνοτική καταπίεση που είναι τόσο συνηθισμένη στις πολιτικές μορφές της ιμπεριαλιστικής εξουσίας στην εποχή του κατακτητικού καπιταλισμού, έχει μετατραπεί σε δόγμα και ιδεολογικό τοτέμ που επιτρέπει τη δικαιολόγηση των πάντων, χωρίς να προσδιορίζονται τα όρια ή οι "λαοί" που αφορά!
Όταν ο ιμπεριαλισμός εργαλειοποίησε όλους τους εθνικισμούς για να διαλύσει όλα τα πολυεθνικά κράτη που είχαν βιώσει οποιαδήποτε μορφή "σοσιαλισμού", η Τέταρτη Διεθνής συνέχισε να διακηρύσσει τις "αρχές" της και στις μεταβλητές γεωμετρίες που παρουσίαζε η ιμπεριαλιστική προπαγάνδα!
Στην περίπτωση της δυτικής επίθεσης για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, η (επίσημη) Τέταρτη Διεθνής, η οποία στο παρελθόν είχε εκφράσει ενδιαφέρον για την εμπειρία μιας ομοσπονδίας που υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των μειονοτήτων καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, μετατοπίστηκε σε μια θέση οιονεί συνεργασίας με τα εγχειρήματα διάλυσής της και πορείας προς τον εμφύλιο πόλεμο, καταφεύγοντας σε ψευδείς αναφορές στο "δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση" και σε μια σειρά από "ούτε. . . ούτε" για να αποφύγει την καταδίκη αυτών των προσπαθειών!
Άρχισε, στο όνομα του "δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση", να δείχνει "κατανόηση" για όλες τις αποσχιστικές κινήσεις, χωρίς να διευκρινίζει τι σήμαινε αυτό το σύνθημα, ποιοι "λαοί" ήθελαν "αυτοδιάθεση", μέχρι πού έφτανε αυτή και τι σήμαινε αυτό για τις μειονότητες εντός των ομόσπονδων δημοκρατιών. (Αυτή η φετιχοποίηση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση είχε ωθήσει ορισμένους ακροαριστερούς ακτιβιστές στο σημείο να υποστηρίξουν, στον εμφύλιο πόλεμο της Νιγηρίας, την αυτονομία της Μπιάφρας, ο οποίος δεν εξέφραζε τίποτε άλλο παρά την επιθυμία ορισμένων πολυεθνικών πετρελαϊκών εταιρειών να έχουν το δικό τους λιβάδι στη χώρα και να μοιράζονται τα κέρδη μόνο με μια μικρή τοπική ελίτ!)
Τα ενοχικά αισθήματα μιας πρώην αποικιακής δύναμης που είχε αποικίσει μουσουλμανικούς λαούς τους οδήγησαν να δουν τους μουσουλμάνους της Βοσνίας ως έναν καταπιεσμένο λαό που άξιζε "ανεξαρτησίας" (σε μια δημοκρατία της οποίας αποτελούσαν περίπου το σαράντα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού, ξεχνώντας ταυτόχρονα ότι ο σχηματισμός αυτής της "εθνικότητας" ήταν αποτέλεσμα των προσηλυτισμών κατά την οθωμανική περίοδο στη θρησκεία του κατακτητή).
Το ίδιο ίσχυε και για την Κροατία, η οποία επηρεάστηκε από Γερμανούς και τους εθνικιστές της Ustasha , γενοκτόνους συνεργάτες των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, των οποίων το "δικαίωμα στο διαχωρισμό" υπερασπίστηκαν ως βασική αρχή, ξεχνώντας ότι ολόκληρα τμήματα της χώρας, όπως η Κράινα, είχαν σερβική πλειοψηφία, της οποίας το "δικαίωμα στην αυτοδιάθεση" αγνοήθηκε έτσι.
Τέλος, στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, το οποίο απολάμβανε ήδη καθεστώς αυτονομίας (που δεν δόθηκε στο ρωσόφωνο Ντονμπάς), το δικαίωμα στην "αυτοδιάθεση" προοριζόταν για ιερό δικαίωμα διαχωρισμού, ενώ τα δικαιώματα της σερβικής μειονότητας διαγράφηκαν! Με βάση την επίσημη προπαγάνδα, ο σερβικός εθνικισμός για τον οποίο κατηγορήθηκε ο Μιλόσεβιτς, καταδικάστηκε πολύ περισσότερο από την Τέταρτη Διεθνή από τους κροατικούς εθνικισμούς που ήταν γεμάτοι νοσταλγούς των Ουστάσα και συνεργάτες των ναζιστών κατακτητών, ή τους Βόσνιους ισλαμιστές, που ήδη υπερασπίζονταν από "ισλαμιστές διεθνιστές" τύπου Αλ Κάιντα. Το αποτέλεσμα ήταν μια αντίδραση "ούτε (Μιλόσεβιτς) ούτε (ΝΑΤΟ)", η οποία για τους αριστερούς μαχητές σε μια χώρα που ήταν μέρος των επιτιθέμενων και αυτών που βομβάρδισαν, ισοδυναμούσε με την αποθάρρυνση κάθε ειρηνιστικής αντίδρασης. Αν κάποιοι εξέφραζαν την αντίθεσή τους στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς χωρίς να τη συνοδεύουν με μια σφοδρή επίθεση κατά του "Μιλόσεβιτς", ήταν ύποπτοι είτε για αλληλεγγύη με τους "δικτάτορες" είτε για "ορθόδοξο εθνικισμό", αν προέρχονταν από ορθόδοξες χώρες!
Η διολίσθηση συνεχίστηκε σε όλο τον νέο αιώνα με μια περισσότερο από διφορούμενη θέση σε όλες τις επεμβάσεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού με το περίφημο "ούτε, ούτε", "ούτε ο Μπους ούτε ο Σαντάμ" 9ξεχνώντας ότι δεν ήταν ο Σαντάμ που βομβάρδισε τις χώρες του ΝΑΤΟ, αλλά εκείνοι που επιτέθηκαν και βομβάρδισαν το Ιράκ, τις υποδομές του και τον πληθυσμό του, όλα με το ψευδές πρόσχημα των "όπλων μαζικής καταστροφής". 20 χρόνια πριν: Δεν σταματήσαμε την εισβολή στο Ιράκ, αλλά αλλάξαμε την ιστορία
Όταν οι ΗΠΑ, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο επιτέθηκαν και βομβάρδισαν τη Λιβύη, υποτίθεται για να προστατεύσουν μερικές χιλιάδες αντιπάλους του Μπενγκάζ από τη "γενοκτονία", η Τέταρτη Διεθνής επανέλαβε τη θέση της "ούτε ούτε ούτε", για να μη φανεί ως συνεργός ενός δικτάτορα.
Παρά τη "μαρξιστική" εκπαίδευση των ηγετών τους, ξέχασαν όλες τις προειδοποιήσεις των παλαιότερων μαρξιστών στοχαστών για τις ανθρωπιστικές προφάσεις που χρησιμοποιούσε ο αποικιοκρατικός ιμπεριαλισμός (κατοχή της Αφρικής για την καταπολέμηση της φεουδαρχίας και της δουλείας κ. λπ. ).
Η προσκόλληση στην εικονική πραγματικότητα που επινόησαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι έκτοτε αρκετά συστηματική και έχει οδηγήσει σε αναιμικές αντιδράσεις στις επιθέσεις των δυτικών κυβερνήσεων κατά των προοδευτικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική.
Η πλήρης "αλλαγή πλευρών" έφτασε στο αποκορύφωμά της με την κρίση στην Ουκρανία. Από τα γεγονότα του Maïdan, βλέποντας μόνο τον «δημοκρατικό» ενθουσιασμό της νεολαίας του Κιέβου (και αγνοώντας τους νεοναζί που ήδη εργάζονταν και τα δισεκατομμύρια που επένδυσαν οι Αμερικανοί για την επιτυχία της επιχείρησης, όπως καυχιόταν η ίδια η Αμερικανίδα υφυπουργός Victoria Nuland), την είδαν ως λαϊκή επανάσταση ενάντια σε μια διεφθαρμένη ολιγαρχική τάξη, ενώ ήταν μόνο η αντεπίθεση της φιλοδυτικής εθνικιστικής ολιγαρχίας εναντίον ενός τμήματος της ολιγαρχίας που, ενώ ήταν τόσο διεφθαρμένο όσο και ο αντίπαλός της, δεν ήθελε να θέσει σε κίνδυνο τη συμβίωση των διαφόρων εθνοτικών συνιστωσών της χώρας. Εμπιστεύτηκαν πλήρως την αφήγηση που τους ετοίμασαν μικρές ομάδες "εθνικοαριστερών", οι οποίοι δεν φάνηκαν να σοκάρονται από την εξύμνηση του Μπαντέρας και άλλων γενοκτόνων συνεργατών των Ναζί, ούτε από την απονομιμοποίηση της ρωσικής γλώσσας ακόμη και σε περιοχές όπου μιλούσε η πλειοψηφία, όπως το Ντονμπάς, ούτε από την καταστολή, τις σφαγές και τις απαιτήσεις των νεοναζί ισχυρών ανδρών.
Στη "θεολογία" τους το "δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση" σήμαινε μόνο το δικαίωμα της εθνικιστικής πλειοψηφίας εντός της ουκρανόφωνης πλειοψηφίας να διαθέτει τη χώρα στο σύνολό της και να επιβάλλει μια μάλλον φασιστική αρχή "ένας λαός, μια γλώσσα και ένας ηγέτης".
Η σφαγή, που διακινήθηκε από τους νεοναζί στην Οδησσό, περίπου πενήντα αριστερών διαδηλωτών κατά του Μαϊντάν, οι δολοφονίες δεκάδων αντιπάλων με τη συνενοχή των αρχών, οι «αποκομμουνιστικοποιήσεις» και άλλα αντιδημοκρατικά μέτρα ήταν, στα μάτια τους, μόνο η έκφραση, αν και μερικές φορές λυπηρή, της άσκησης αυτού του δικαιώματος!
Όσο για την πορεία προς το ΝΑΤΟ, που ήταν ένας από τους κύριους λόγους για την πορεία προς τον εμφύλιο πόλεμο και στη συνέχεια προς τον πόλεμο συνολικά, σιγή ασυρμάτου, στο όνομα των μεγάλων αρχών (με λίγα λόγια, για μια από τις σπάνιες φορές που ένα "ούτε ούτε ούτε" θα ήταν συνετό και πιο σύμφωνο με την ηθική της ριζοσπαστικής αριστεράς, από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ήδη με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Ζωρές) έχουν γίνει οι πιο αμείλικτοι υποστηρικτές της στρατιωτικής στήριξης των ουκρανικών κυβερνήσεων, ώστε ο πόλεμος να συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθούν οι κύριοι στόχοι της "Δύσης", δηλαδή η αποδυνάμωση ή η διάλυση της Ρωσίας (όπως ήθελε ο Μπρεζίνσκι στις σκέψεις του για τους επιθυμητούς ενδιάμεσους στόχους για την επίτευξη της παγκόσμιας κυριαρχίας των ΗΠΑ).
Αυτοί οι "πρώην οικολόγοι" που ήθελαν έναν οικολογικό σοσιαλισμό που θα μείωνε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου υποστήριξαν τις κυρώσεις κατά του ρωσικού φυσικού αερίου προκειμένου να εισαχθεί σχιστολιθικό αέριο που ήταν διπλάσια ρυπογόνο. Αυτοί οι πρώην αντιφασίστες βρίσκουν τώρα τους νεοναζί του Αζόφ πολύ πατριωτικούς και ευπαρουσίαστους, εκστασιάζονται για τον ηρωισμό των "εθνικοαριστερών" που θα πολεμήσουν υπό τις διαταγές τους στο Ντονμπάς και υποστηρίζουν τις μαζικές αποστολές όπλων, τα καλύτερα από τα οποία θα καταλήξουν στα χέρια των πιο παρακινημένων στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, δηλαδή των νεοναζί "ηρώων του Αζόφ". Δεν συνειδητοποιούν ότι πιέζουν για τη θυσία εκατοντάδων χιλιάδων Ουκρανών και Ρώσων νέων για την επίτευξη των στόχων των νεοσυντηρητικών των ΗΠΑ, που περιγράφονται καλά στα βιβλία του κύριου στοχαστή τους, του συμβούλου των Αμερικανών προέδρων Μπρεζίσνσκι.
Φαίνεται να αγνοούν τους κινδύνους διολίσθησης σε πυρηνική σύγκρουση που συνεπάγεται αυτή η πολιτική άρνησης κάθε συμβιβασμού και κάθε ανακωχής!
Το χειρότερο απ' όλα, αυτό γίνεται με καθαρή συνείδηση και έχει κερδίσει τα μυαλά πολλών διανοουμένων, των οποίων τα κίνητρα παραμένουν ευγενή και "επαναστατικά"!
Για άλλη μια φορά "ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις" (ακόμη και με "επαναστατικές"!)
Σημειώσεις
Αυτό το άρθρο εξετάζει τη θέση της "Ενωμένης Γραμματείας" της 4ης Διεθνούς, όχι όλων των τροτσκιστικών οργανώσεων. Υπάρχουν οργανώσεις όπως οι "Λαμπεριστές" στη Γαλλία ή η WSWS στις ΗΠΑ που έχουν υιοθετήσει μια αντι-ΝΑΤΟική, αντι-ιμπεριαλιστική θέση.
(*) Επίκουρος καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Paris Diderot (P7)
(**) Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο) θεωρούσε τον εκτροχιασμό, τον εκφυλισμό της σοβιετικής μεταρρύθμισης προς μια εξαιρετικά δεξιά κατεύθυνση, προς την αποκατάσταση του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ, την πλήρη και άνευ όρων ενσωμάτωση του σοβιετικού χώρου στην καπιταλιστική Δύση και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η δημιουργία της οποίας ήταν το σημαντικότερο επίτευγμα του παγκόσμιου εργατικού κινήματος, καταστροφικό για την ίδια την ΕΣΣΔ και για ολόκληρο τον κόσμο. Ο Πάμπλο αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του (πέθανε το 1996) στον αγώνα κατά της "νέας παγκόσμιας τάξης" των ΗΠΑ και των κυρώσεων κατά της Σερβίας, του Ιράκ, της Λιβύης και της Κούβας, οργανώνοντας δύο μεγάλα διεθνή συνέδρια και ένα κίνημα αλληλεγγύης προς τον ιρακινό λαό. Οργάνωσε επίσης ένα διεθνές συνέδριο για την υπεράσπιση του Λένιν το 1990.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Κολέμπας
πηγή
RSS Feed
