Ένα καίριος διάλογος εφ’ όλης της ύλης στον οποίο η αμερικανή νομικός στον τομέα των πολιτικών δικαιωμάτων και συγγραφέας, Μισέλ Αλεξάντερ, θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα στην καναδή βραβευμένη δημοσιογράφο και συγγραφέα, Ναόμι Κλάιν, πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη πριν μερικές μέρες. Αποσπάσαμε τις απαντήσεις της Ναόμι Κλάιν και τις δημοσιεύουμε, διαπιστώνοντας ότι η σκέψη της ριζοσπαστικής διανοούμενης δεν παύει να εξελίσσεται και να συνεισφέρει με καινούργιες αναλύσεις στην υπόθεση της ανατροπής του καπιταλισμού.
Το τελευταίο σου βιβλίο, «Αυτό αλλάζει τα πάντα – Καπιταλισμός εναντίον κλίματος», με βοήθησε να καταλάβω πώς διαφορετικά προβλήματα μπορεί να συναντιούνται σε έναν κοινό αγώνα. Θα ήθελα να μας πεις πώς κατά τη γνώμη σου είναι αδύνατο η κρίση της κλιματικής αλλαγής να αντιμετωπιστεί χωρίς να ανακόψουμε τον καπιταλισμό.
Δεν χρειάζεται να περιμένουμε από τις ελίτ να σημάνουν συναγερμό, οι λαοί, οι πολίτες μπορούν να σημάνουν συναγερμό. Για την ακρίβεια, μόνο στις περιπτώσεις που από τα κάτω αναδείχθηκε ως μη αποδεκτό κάτι που επιχειρούταν να χαρακτηριστεί ως φυσικό από τα πάνω, τότε έγινε εφικτό να καταφέρουμε μαζικά αλλαγή. Για παράδειγμα, το τέλος της δουλείας ή τα δικαιώματα των γυναικών.
Στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής, αναβάλλουμε τη λήψη μέτρων και την επιβολή προστίμων για περισσότερο από το ¼ του αιώνα. Οι κυβερνήσεις πρωτοσυναντήθηκαν για να συζητήσουν τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων το 1988 και από τότε συναντιούνται κάθε χρόνο και συζητούν για την αναγκαιότητα μείωσης των εκπομπών αερίων και χρόνο με το χρόνο οι εκπομπές αερίων αυξάνονται. Είναι γεγονός ότι, όταν κάποιος αναβάλλει επί δεκαετίες να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, και μάλιστα το κάνει ακόμα χειρότερο σε αυτό το διάστημα, η λύση διαφοροποιείται από αυτή που θα χρειαζόταν αν είχε αντιμετωπιστεί το πρόβλημα εξ αρχής. Σήμερα η λύση για την κλιματική αλλαγή είναι απλώς ασύμβατη με το νεοφιλελευθερισμό. Διότι πλέον χρειάζεται να αλλάξουμε εντελώς τον τρόπο ζωής μας και αυτό απαιτεί πολλά χρήματα, γεγονός που δεν συμβαδίζει με τη λιτότητα.
Ύστερα συνέβη η Κατρίνα, αυτό που χαρακτηρίζω ως το σημείο όπου διασταυρώθηκαν διαφορετικές κρίσεις. Ήταν η παραμέληση των δημόσιων υποδομών για δεκαετίες, η αγνόηση των προειδοποιήσεων ότι τα φράγματα δεν αντέχουν που διασταυρώθηκε με τη δριμεία κακοκαιρία, που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή και θα βλέπουμε όλο και περισσότερο στο μέλλον. Έπειτα ολόκληρο το σύστημα κατέρρευσε, δεν υπήρξε κανένα σχέδιο ή συναγερμός για εκκένωση. Όλη αυτή η εγκατάλειψη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λευκή υπεροχή. Αυτής της κλίμακας οι καταστροφές δεν συμβαίνουν τυχαία στη Νέα Ορλεάνη ή στο Πουέρτο Ρίκο. Οι άνθρωποι που κρίνονται ως πλέον αναλώσιμοι είναι οι μαύροι ή όσοι έχουν σκούρο δέρμα. Και όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για μια ανάλυση κόστους – οφέλους επί της αξίας της ανθρώπινης ζωής, οι άνθρωποι που επιλέχθηκαν για να βρεθούν στην πρώτη γραμμή των θυμάτων, είναι αυτοί που κρίνονται ασήμαντοι οικονομικά.
Όταν ξεκίνησα να γράφω αυτό το βιβλίο νόμιζα ότι αν μετριάσουμε λίγο την αλματώδη κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, μπορούμε να αναστρέψουμε την κλιματική αλλαγή. Σύντομα κατάλαβα ότι είναι θέμα αξιών. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε αν δεν απαντήσουμε μερικές δύσκολες ερωτήσεις για το πόσο θεωρούμε αρκετό. Όχι μόνο αν το ηλεκτρικό ρεύμα είναι δημόσιο ή ιδιωτικό, αλλά πόσο ηλεκτρικό ρεύμα χρησιμοποιούμε. Το σύστημα που ακολουθούμε έχει ως κύριο στόχο την οικονομική ευρωστία των λίγων, για να το πετύχει αυτό προωθεί και διαφημίζει τη μαζική κατανάλωση στους πολλούς. Αυτό το μοντέλο δεν συμβαδίζει με το μέγεθος των μειώσεων που πρέπει να γίνουν τώρα στις εκπομπές αερίων. Γι’ αυτό το βιβλίο μου πανικοβάλλει τους νεοφιλελεύθερους. Το σχόλιο που ακούω συχνά είναι: «κάνεις τη δουλειά μας δυσκολότερη».
Ωστόσο, με ή χωρίς την κλιματική αλλαγή, ο καπιταλισμός είναι καταστροφικός για την πλειοψηφία των ανθρώπων στον πλανήτη αυτή τη στιγμή. Αν το μόνο ζήτημα που απαιτούσε την ανατροπή του καπιταλισμού ήταν η κλιματική αλλαγή, τότε θα πίστευα ότι θα ξεροψηθούμε πάνω σε αυτόν τον πλανήτη σύντομα. Αυτό που μου δίνει ελπίδα είναι η πεποίθηση ότι οι νεότερες γενιές μοιράζονται ένα κοινό αίσθημα ότι αυτό το σύστημα τους απογοητεύει και τους υπονομεύει σε κάθε επίπεδο. Αυτό που προσθέτει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι να βάζει προθεσμία και όρια, να μας λέει δηλαδή ότι δεν γίνεται να χάσουμε αυτή τη μάχη, ότι πρέπει να ενώσουμε τα κινήματα μας. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι δεν έχουμε περάσει την προθεσμία, ότι οι παράκτιες περιοχές του πλανήτη δεν θα αφανιστούν, αλλά αυτή η αλλαγή αξιών είναι ακόμα πιο επιτακτική. Πρέπει να διαλέξουμε τι είδους άνθρωποι θέλουμε να είμαστε. Θέλουμε να είμαστε αυτοί που αγαπούν τη ζωή ή αυτοί που αφήνουν χιλιάδες να πνίγονται στη Μεσόγειο;
Πηγή:epohi
Το τελευταίο σου βιβλίο, «Αυτό αλλάζει τα πάντα – Καπιταλισμός εναντίον κλίματος», με βοήθησε να καταλάβω πώς διαφορετικά προβλήματα μπορεί να συναντιούνται σε έναν κοινό αγώνα. Θα ήθελα να μας πεις πώς κατά τη γνώμη σου είναι αδύνατο η κρίση της κλιματικής αλλαγής να αντιμετωπιστεί χωρίς να ανακόψουμε τον καπιταλισμό.
Δεν χρειάζεται να περιμένουμε από τις ελίτ να σημάνουν συναγερμό, οι λαοί, οι πολίτες μπορούν να σημάνουν συναγερμό. Για την ακρίβεια, μόνο στις περιπτώσεις που από τα κάτω αναδείχθηκε ως μη αποδεκτό κάτι που επιχειρούταν να χαρακτηριστεί ως φυσικό από τα πάνω, τότε έγινε εφικτό να καταφέρουμε μαζικά αλλαγή. Για παράδειγμα, το τέλος της δουλείας ή τα δικαιώματα των γυναικών.
Στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής, αναβάλλουμε τη λήψη μέτρων και την επιβολή προστίμων για περισσότερο από το ¼ του αιώνα. Οι κυβερνήσεις πρωτοσυναντήθηκαν για να συζητήσουν τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων το 1988 και από τότε συναντιούνται κάθε χρόνο και συζητούν για την αναγκαιότητα μείωσης των εκπομπών αερίων και χρόνο με το χρόνο οι εκπομπές αερίων αυξάνονται. Είναι γεγονός ότι, όταν κάποιος αναβάλλει επί δεκαετίες να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, και μάλιστα το κάνει ακόμα χειρότερο σε αυτό το διάστημα, η λύση διαφοροποιείται από αυτή που θα χρειαζόταν αν είχε αντιμετωπιστεί το πρόβλημα εξ αρχής. Σήμερα η λύση για την κλιματική αλλαγή είναι απλώς ασύμβατη με το νεοφιλελευθερισμό. Διότι πλέον χρειάζεται να αλλάξουμε εντελώς τον τρόπο ζωής μας και αυτό απαιτεί πολλά χρήματα, γεγονός που δεν συμβαδίζει με τη λιτότητα.
Ύστερα συνέβη η Κατρίνα, αυτό που χαρακτηρίζω ως το σημείο όπου διασταυρώθηκαν διαφορετικές κρίσεις. Ήταν η παραμέληση των δημόσιων υποδομών για δεκαετίες, η αγνόηση των προειδοποιήσεων ότι τα φράγματα δεν αντέχουν που διασταυρώθηκε με τη δριμεία κακοκαιρία, που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή και θα βλέπουμε όλο και περισσότερο στο μέλλον. Έπειτα ολόκληρο το σύστημα κατέρρευσε, δεν υπήρξε κανένα σχέδιο ή συναγερμός για εκκένωση. Όλη αυτή η εγκατάλειψη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λευκή υπεροχή. Αυτής της κλίμακας οι καταστροφές δεν συμβαίνουν τυχαία στη Νέα Ορλεάνη ή στο Πουέρτο Ρίκο. Οι άνθρωποι που κρίνονται ως πλέον αναλώσιμοι είναι οι μαύροι ή όσοι έχουν σκούρο δέρμα. Και όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για μια ανάλυση κόστους – οφέλους επί της αξίας της ανθρώπινης ζωής, οι άνθρωποι που επιλέχθηκαν για να βρεθούν στην πρώτη γραμμή των θυμάτων, είναι αυτοί που κρίνονται ασήμαντοι οικονομικά.
Όταν ξεκίνησα να γράφω αυτό το βιβλίο νόμιζα ότι αν μετριάσουμε λίγο την αλματώδη κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, μπορούμε να αναστρέψουμε την κλιματική αλλαγή. Σύντομα κατάλαβα ότι είναι θέμα αξιών. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε αν δεν απαντήσουμε μερικές δύσκολες ερωτήσεις για το πόσο θεωρούμε αρκετό. Όχι μόνο αν το ηλεκτρικό ρεύμα είναι δημόσιο ή ιδιωτικό, αλλά πόσο ηλεκτρικό ρεύμα χρησιμοποιούμε. Το σύστημα που ακολουθούμε έχει ως κύριο στόχο την οικονομική ευρωστία των λίγων, για να το πετύχει αυτό προωθεί και διαφημίζει τη μαζική κατανάλωση στους πολλούς. Αυτό το μοντέλο δεν συμβαδίζει με το μέγεθος των μειώσεων που πρέπει να γίνουν τώρα στις εκπομπές αερίων. Γι’ αυτό το βιβλίο μου πανικοβάλλει τους νεοφιλελεύθερους. Το σχόλιο που ακούω συχνά είναι: «κάνεις τη δουλειά μας δυσκολότερη».
Ωστόσο, με ή χωρίς την κλιματική αλλαγή, ο καπιταλισμός είναι καταστροφικός για την πλειοψηφία των ανθρώπων στον πλανήτη αυτή τη στιγμή. Αν το μόνο ζήτημα που απαιτούσε την ανατροπή του καπιταλισμού ήταν η κλιματική αλλαγή, τότε θα πίστευα ότι θα ξεροψηθούμε πάνω σε αυτόν τον πλανήτη σύντομα. Αυτό που μου δίνει ελπίδα είναι η πεποίθηση ότι οι νεότερες γενιές μοιράζονται ένα κοινό αίσθημα ότι αυτό το σύστημα τους απογοητεύει και τους υπονομεύει σε κάθε επίπεδο. Αυτό που προσθέτει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι να βάζει προθεσμία και όρια, να μας λέει δηλαδή ότι δεν γίνεται να χάσουμε αυτή τη μάχη, ότι πρέπει να ενώσουμε τα κινήματα μας. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι δεν έχουμε περάσει την προθεσμία, ότι οι παράκτιες περιοχές του πλανήτη δεν θα αφανιστούν, αλλά αυτή η αλλαγή αξιών είναι ακόμα πιο επιτακτική. Πρέπει να διαλέξουμε τι είδους άνθρωποι θέλουμε να είμαστε. Θέλουμε να είμαστε αυτοί που αγαπούν τη ζωή ή αυτοί που αφήνουν χιλιάδες να πνίγονται στη Μεσόγειο;
Πηγή:epohi
RSS Feed
