Από την εφημερίδα τα "Χανιώτικα Νέα":
Επισημάνσεις σε εκδήλωση παρουσίασης βιβλίου στα Χανιά
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΙΔΑΚΗΣ
[email protected]
«Ο ετερόνομος άνθρωπος που, ως καταναλωτής, υπακούει και εκτελεί νόμους,
εντολές και αφηγήσεις άλλων, χωρίς να συμμετέχει ο ίδιοστη λήψη αποφάσεων, είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί από τον αυτόνομο τύπο ανθρώπου, εκείνο δηλαδή που αυτοθεσμίζεται, που διαμορφώνει ο ίδιος τους θεσμούς και τους αναιρεί, αν χρει-
αστεί (...)
Η δημιουργία του νέου αυτού ανθρωπολογικού τύπου αποκτά στις μέρες μας τη διαδικασία του κατεπείγοντος, εφόσον μια αυτόνομη, δημοκρατική και οικολογική κοινωνία δε μπορεί να απαρτίζεται ούτε φυσικά και να δημιουργηθεί από τον τύπο του ανθρώπου που δημιουργεί η καταναλωτική κοινωνία». Καίρια ερωτήματα, αλλά και απαντήσεις, που βρίσκονται στον αντίποδα των σημερινών κυρίαρχων προτάσεων και “συνταγών” για έξοδο από την κρίση, θέτουν οι Γιώργος Κολέμπας και Γιάννης Μπίλλας στο βιβλίο τους “Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης - τοπικοποίησης” (Εκδόσεις των Συναδέλφων), το οποίο παρουσιάστηκε προχθές στα Χανιά, σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η μηνιαία εφημερίδα “Πυξίδα της Πόλης”, η Συλλογικότητα για το Εναλλακτικό και Αλληλέγγυο εμπόριο “Terra Verde” και ο Ιστιοπλοϊκός Ομιλος Χανίων.
Οι κ. Κολέμπας και Μπίλλας στο βιβλίο τους περιγράφουν την αναγκαιότητα για έναν νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα απαντά στις ανάγκες μιας κοινωνίας δημοκρατικής, αλληλέγγυας και οικολογικής, θέτοντας εκ διαμέτρου αντίθετα προτάγματα από τη σημερινή καταναλωτική κοινωνία.
«Ο ανθρωπολογικός τύπος της ιδιώτευσης, της απάθειας, της συναλλαγής και της αλλοτρίωσης είναι μέρος του προβλήματος που έχουμε να επιλύσουμε. Είναι ανάγκη να υιοθετήσουμε άλλα νοήματα, άλλες σημασίες και άλλα προτάγματα στη ζωή μας, με τα οποία θα αξίζει να ζει κανείς σήμερα και όχι να περιμένει την έφοδο στα “χειμερινά ανάκτορα”. Διότι ο άνθρωπος, εκτός από κοινωνική κατασκευή, είναι ταυτόχρονα και δημιουργός της ζωής του», σημειώνουν, μεταξύ άλλων, οι δύο συγγραφείς και προσθέτουν: «Το δικαίωμα του “συνανήκειν” είναι σύμφυτο με το δικαίωμα του “συ- ναποφασίζειν” και είναι ίσως ο μόνος τρόπος προαγωγής της αίσθησης της κοινότητας και αυτό γιατί ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει στην κοινότητα των άλλων ανθρώπων ένα μέρος της ύπαρξής του που της οφείλει. Ετσι, καλλιεργείται και η ξεχασμένη στις μέρες μας αίσθηση της ατομικής ευθύνης απέναντι στην κοινωνία. Η δημιουργία του νέου αυτού αν- θρωπολογικού τύπου αποκτά στις μέρες μας τη διαδικασία του κατεπείγοντος, εφόσον μια αυτόνομη, δημοκρατική και οικολογική κοινωνία δεν μπορεί να απαρτίζεται ούτε φυσικά και να δημιουργηθεί από τον τύπο του ανθρώπου που δημιουργεί η καταναλωτική κοινωνία». Ο ψυχίατρος Γιώργος Κοκκινάκος, μιλώντας για το βιβλίο, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι πρόκειται για ένα «εξόχως πολιτικό» κείμενο καθώς ασκεί κριτική σε όσα η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία έχει αναγάγει σε «αυτονόητα» και «αξίες», ενώ συγχρόνως επιχειρεί έναν νέο ορισμό της έννοιας της πολιτικής.
«Από τη στιγμή που ο καπιταλισμός συνέδεσε την καταναλωτική αγορά όχι με τις πραγματικές ανάγκες, αλλά με την επιθυμία των ανθρώπων (εφαρμόζοντας ιδέες της ψυχανάλυσης), ο ξέφρενος καπιταλισμός θα έφτανε στα ύψη, η σπατάλη ενέργειας εκεί που ποτέ δεν είχε φτάσει και τα προϊόντα δεν θα σήμαιναν μόνο κάλυψη στοιχειωδών αναγκών, αλλά θα είχαν και έχουν και άλλα ψυχολογικά συμφραζόμενα. Διότι οι ανάγκες έχουν όρια, οι επιθυμίες είναι ακόρεστες. Το αυτοκίνητο π.χ. πλέον δεν είναι μόνον μέσο μεταφοράς, αλλά καλύπτει κι άλλες ψυχολογικές ανάγκες, είναι ισχυρό σήμα ευμάρειας, καταξίωσης κ.λπ. Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα αγαθά. Τα λογικά επιχειρήματα και η λογική αναλυτική σκέψη, τα πολιτικά ενεργήματα και τα στρατηγικά προτάγματα για την κοινωνία αντικαταστάθηκαν από υποσυνείδητα ορμέμφυτα, εικόνες, επιθυμίες και φαντασιώσεις έτσι ώστε ο πολίτης να
μην ενεργεί λογικά, αλλά συναισθηματικά. Ετσι μπορεί να εξηγήσει κανείς όλη την παθολογία σύζευξης κοινωνίας - αγοράς - πολιτικής», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κ. Κοκκινάκος και πρόσθεσε: «Θεωρώ το βιβλίο εξόχως πολιτικό. Γιατί πιστεύω ότι η λύση θα είναι πολιτική και ότι τίποτε δεν κινείται έξω από τη σφαίρα της πολιτικής. Ποιας πολιτικής όμως; Της πολιτικής ως τέχνης του εξαπατάν, ως τέχνης της ιδίας κάρπωσης του δημόσιου πλούτου; Ως τέχνης για την προάσπιση των συμφερόντων μιας ελίτ ή ως πρακτικής για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων; Πρέπει επομένως να επαναορίσουμε την Πολιτική. Και κυρίως να επινοήσουμε τρόπους ελέγχου της όποιας εξουσίας. Αλλά πριν ζητήσουμε ένα νέο συλλογικό πολιτικό υποκείμενο που θα ενσαρκώσει τις ιδέες της άμεσης δημοκρατίας, της αυτοδιαχείρισης, της αυτονομίας, της ελευθερίας και της συμμετοχής, πρέπει να αλλάξουμε -να αρχίσουμε να αλλάζουμε- τον άνθρωπο. Εχουμε ανάγκη από έναν νέο ανθρωπο- λογικό τύπο, της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας, της επα- νανοηματοδότησης της ζωής, της ολιγάρκειας, της εκ νέου ιεράρχησης των αξιών, αλλιώς κινούμαστε στο ίδιο μο- τίβο. Το παλιό σε συσκευασία καινούργιου».
Να σημειώσουμε τέλος ότι τη βιβλιοπαρουσίαση που πραγματοποι- ήθηκε στο Νεώριο Μόρο συντόνισε ο υπεύθυνος έκδοσης της “Πυξίδας της Πόλης” Ματθαίος Φραντζεσκάκης.
Επισημάνσεις σε εκδήλωση παρουσίασης βιβλίου στα Χανιά
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΙΔΑΚΗΣ
[email protected]
«Ο ετερόνομος άνθρωπος που, ως καταναλωτής, υπακούει και εκτελεί νόμους,
εντολές και αφηγήσεις άλλων, χωρίς να συμμετέχει ο ίδιοστη λήψη αποφάσεων, είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί από τον αυτόνομο τύπο ανθρώπου, εκείνο δηλαδή που αυτοθεσμίζεται, που διαμορφώνει ο ίδιος τους θεσμούς και τους αναιρεί, αν χρει-
αστεί (...)
Η δημιουργία του νέου αυτού ανθρωπολογικού τύπου αποκτά στις μέρες μας τη διαδικασία του κατεπείγοντος, εφόσον μια αυτόνομη, δημοκρατική και οικολογική κοινωνία δε μπορεί να απαρτίζεται ούτε φυσικά και να δημιουργηθεί από τον τύπο του ανθρώπου που δημιουργεί η καταναλωτική κοινωνία». Καίρια ερωτήματα, αλλά και απαντήσεις, που βρίσκονται στον αντίποδα των σημερινών κυρίαρχων προτάσεων και “συνταγών” για έξοδο από την κρίση, θέτουν οι Γιώργος Κολέμπας και Γιάννης Μπίλλας στο βιβλίο τους “Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης - τοπικοποίησης” (Εκδόσεις των Συναδέλφων), το οποίο παρουσιάστηκε προχθές στα Χανιά, σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η μηνιαία εφημερίδα “Πυξίδα της Πόλης”, η Συλλογικότητα για το Εναλλακτικό και Αλληλέγγυο εμπόριο “Terra Verde” και ο Ιστιοπλοϊκός Ομιλος Χανίων.
Οι κ. Κολέμπας και Μπίλλας στο βιβλίο τους περιγράφουν την αναγκαιότητα για έναν νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα απαντά στις ανάγκες μιας κοινωνίας δημοκρατικής, αλληλέγγυας και οικολογικής, θέτοντας εκ διαμέτρου αντίθετα προτάγματα από τη σημερινή καταναλωτική κοινωνία.
«Ο ανθρωπολογικός τύπος της ιδιώτευσης, της απάθειας, της συναλλαγής και της αλλοτρίωσης είναι μέρος του προβλήματος που έχουμε να επιλύσουμε. Είναι ανάγκη να υιοθετήσουμε άλλα νοήματα, άλλες σημασίες και άλλα προτάγματα στη ζωή μας, με τα οποία θα αξίζει να ζει κανείς σήμερα και όχι να περιμένει την έφοδο στα “χειμερινά ανάκτορα”. Διότι ο άνθρωπος, εκτός από κοινωνική κατασκευή, είναι ταυτόχρονα και δημιουργός της ζωής του», σημειώνουν, μεταξύ άλλων, οι δύο συγγραφείς και προσθέτουν: «Το δικαίωμα του “συνανήκειν” είναι σύμφυτο με το δικαίωμα του “συ- ναποφασίζειν” και είναι ίσως ο μόνος τρόπος προαγωγής της αίσθησης της κοινότητας και αυτό γιατί ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει στην κοινότητα των άλλων ανθρώπων ένα μέρος της ύπαρξής του που της οφείλει. Ετσι, καλλιεργείται και η ξεχασμένη στις μέρες μας αίσθηση της ατομικής ευθύνης απέναντι στην κοινωνία. Η δημιουργία του νέου αυτού αν- θρωπολογικού τύπου αποκτά στις μέρες μας τη διαδικασία του κατεπείγοντος, εφόσον μια αυτόνομη, δημοκρατική και οικολογική κοινωνία δεν μπορεί να απαρτίζεται ούτε φυσικά και να δημιουργηθεί από τον τύπο του ανθρώπου που δημιουργεί η καταναλωτική κοινωνία». Ο ψυχίατρος Γιώργος Κοκκινάκος, μιλώντας για το βιβλίο, υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι πρόκειται για ένα «εξόχως πολιτικό» κείμενο καθώς ασκεί κριτική σε όσα η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία έχει αναγάγει σε «αυτονόητα» και «αξίες», ενώ συγχρόνως επιχειρεί έναν νέο ορισμό της έννοιας της πολιτικής.
«Από τη στιγμή που ο καπιταλισμός συνέδεσε την καταναλωτική αγορά όχι με τις πραγματικές ανάγκες, αλλά με την επιθυμία των ανθρώπων (εφαρμόζοντας ιδέες της ψυχανάλυσης), ο ξέφρενος καπιταλισμός θα έφτανε στα ύψη, η σπατάλη ενέργειας εκεί που ποτέ δεν είχε φτάσει και τα προϊόντα δεν θα σήμαιναν μόνο κάλυψη στοιχειωδών αναγκών, αλλά θα είχαν και έχουν και άλλα ψυχολογικά συμφραζόμενα. Διότι οι ανάγκες έχουν όρια, οι επιθυμίες είναι ακόρεστες. Το αυτοκίνητο π.χ. πλέον δεν είναι μόνον μέσο μεταφοράς, αλλά καλύπτει κι άλλες ψυχολογικές ανάγκες, είναι ισχυρό σήμα ευμάρειας, καταξίωσης κ.λπ. Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα αγαθά. Τα λογικά επιχειρήματα και η λογική αναλυτική σκέψη, τα πολιτικά ενεργήματα και τα στρατηγικά προτάγματα για την κοινωνία αντικαταστάθηκαν από υποσυνείδητα ορμέμφυτα, εικόνες, επιθυμίες και φαντασιώσεις έτσι ώστε ο πολίτης να
μην ενεργεί λογικά, αλλά συναισθηματικά. Ετσι μπορεί να εξηγήσει κανείς όλη την παθολογία σύζευξης κοινωνίας - αγοράς - πολιτικής», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κ. Κοκκινάκος και πρόσθεσε: «Θεωρώ το βιβλίο εξόχως πολιτικό. Γιατί πιστεύω ότι η λύση θα είναι πολιτική και ότι τίποτε δεν κινείται έξω από τη σφαίρα της πολιτικής. Ποιας πολιτικής όμως; Της πολιτικής ως τέχνης του εξαπατάν, ως τέχνης της ιδίας κάρπωσης του δημόσιου πλούτου; Ως τέχνης για την προάσπιση των συμφερόντων μιας ελίτ ή ως πρακτικής για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων; Πρέπει επομένως να επαναορίσουμε την Πολιτική. Και κυρίως να επινοήσουμε τρόπους ελέγχου της όποιας εξουσίας. Αλλά πριν ζητήσουμε ένα νέο συλλογικό πολιτικό υποκείμενο που θα ενσαρκώσει τις ιδέες της άμεσης δημοκρατίας, της αυτοδιαχείρισης, της αυτονομίας, της ελευθερίας και της συμμετοχής, πρέπει να αλλάξουμε -να αρχίσουμε να αλλάζουμε- τον άνθρωπο. Εχουμε ανάγκη από έναν νέο ανθρωπο- λογικό τύπο, της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας, της επα- νανοηματοδότησης της ζωής, της ολιγάρκειας, της εκ νέου ιεράρχησης των αξιών, αλλιώς κινούμαστε στο ίδιο μο- τίβο. Το παλιό σε συσκευασία καινούργιου».
Να σημειώσουμε τέλος ότι τη βιβλιοπαρουσίαση που πραγματοποι- ήθηκε στο Νεώριο Μόρο συντόνισε ο υπεύθυνος έκδοσης της “Πυξίδας της Πόλης” Ματθαίος Φραντζεσκάκης.
RSS Feed
