Το κλειδί για το ξεπέρασμα του καπιταλιστικού κοινωνικού σχηματισμού είναι μεσαίες τάξεις, ιδίως του αναπτυγμένου κόσμου. Το σημείο εκκίνησης της μετάβασης θα εξαρτηθεί από το πότε αυτές θα αντιληφθούν ότι δεν υπάρχει ελπίδα να περάσουν στους από πάνω και ότι οι μέρες της αφθονίας περάσανε ανεπιστρεπτί. Από το πότε θα αποφασίσουν να πουν στοπ στη μέχρι τώρα πορεία που μας πάει όλους στο γκρεμό αποχαιρετώντας τον καπιταλισμό. Αν δεν πουν αντίο στον καπιταλισμό αυτές οι τάξεις, μαζί με τους υπόλοιπους «από κάτω», τότε θα ζήσουμε όλοι μαζί μια δυστοπία. Τη δυστοπία ενός τελευταίου μοντέλου κυριαρχίας του καπιταλισμού, που θα επιβληθεί με τη μορφή ολιγαρχικού-τεχνοφασιστικού καθεστώτος. Παράλληλα θα εξαρτηθεί και από το πόσο γρήγορα θα διαμορφωθεί η εναλλακτική πρόταση προς αυτόν. Και από το πόσο ελκυστική θα είναι αυτή η πρόταση.
Είναι επομένως απαραίτητο ένα ρεαλιστικό και ελκυστικό πρόγραμμα μετάβασης σε μετακαπιταλιστική κοινωνία[1]. Αυτό θα διαμορφωθεί μεν σταδιακά από τα κάτω και από τους από κάτω, αλλά σαν σκιαγράφηση μπορεί να προταθεί ήδη από το υπάρχον κίνημα της μετάβασης.
Τα πιο βασικά από τα χαρακτηριστικά του θα είναι:
· η άμεση δημοκρατία όσον αφορά στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές πρακτικές, καθώς και στον τρόπο διακυβέρνησης.
· το μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα με οικολογική-εκτός από κοινωνική-δικαιοσύνη
· Η νέα οικουμενικότητα[2] που θα είναι και η απάντηση στην υπαρκτή παγκοσμιοποίηση
Λόγω και της κρίσης το κίνημα μετάβασης μπορεί να ωριμάσει πιο γρήγορα –σε σχέση και με τις πρακτικές του-δημιουργώντας από τώρα, σε μικρογραφία έστω, τους θεσμούς αυτής της κοινωνίας. Να θέσει τις βάσεις για αυτή την μετάβαση και στη συνέχεια να ξεπεράσει στη στροφή τον ίδιο τον καπιταλισμό (μένει βέβαια ανοιχτό το ζήτημα της πιθανής βίας από τη μεριά του, όταν θα τον προσπερνάμε).
Ειδικά για την Ελλάδα, του συγκυριακά πιο αδύναμου κρίκου του καπιταλισμού και του ναυαγού της ανάπτυξης, θα είναι πιο εύκολη αυτή η μετάβαση. Για να επιτευχθεί αυτό είναι αναγκαίο ένα κίνημα των από κάτω της ελληνικής κοινωνίας, που θα αποφασίσει ότι δεν θέλουμε να μας σώσουν οι αναπτυξιολάγνοι δανειστές, τραπεζίτες, επενδυτές κ.λπ, με το πολιτικό προσωπικό τους. Δεν τους χρωστάμε, δεν τους πουλάμε, δεν τους πληρώνουμε! Έπαιξαν στο καζίνο τους και έχασαν![3]
Θα σωθούμε μόνοι μας! Θα ζήσουμε καλύτερα με λιγότερα, παράγοντάς τα με τις δυνάμεις μας και τους δικούς μας πόρους, στηριζόμενοι περισσότερο στα συλλογικά αγαθά, με καλύτερη ποιότητα και δίκαιες ανταλλαγές. Αρκεί να είναι επιλογή μας ο αντικαταναλωτισμός, η κοινωνική αλληλεγγύη, η ισοκατανομή και η κοινωνική και περιβαλλοντική μέριμνα. Τότε δεν θα χρειασθούμε τα λεφτά τους και τις δόσεις τους και δεν θα μας επιβάλουν οι σωτήρες την φτωχοποίησή μας, αλλά θα αλλάξουμε μόνοι μας τον καταναλωτικό τρόπο της ζωής μας[4]. Γιατί θα επιλέξουμε τη μελλοντική μας ευζωία, μέσα από την εγκράτεια στην ατομική κατανάλωση και τη στήριξη στην αφθονία των φυσικών-συλλογικών- κοινωνικών αγαθών, χωρίς να αισθανόμαστε ηττημένοι. Γιατί θα επιδιώξουμε τη νέα οικουμενικότητα, το ξεπέρασμα της κλιματικής -οικολογικής καταστροφής και το ξεπέρασμα του καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης και του εθνικού κεντρικού κράτους.
Η καλύτερη στρατηγική - κατά τη γνώμη μου- που έχει να ακολουθήσει το κίνημα μετάβασης θα είναι αυτή της τοπικοποίησης. Της στροφής δηλαδή σε αποκεντρωμένες, αυτοδιαχειριζόμενες, αμεσοδημοκρατικές, οικολογικές και αταξικές κοινωνίες της ισοκατανομής πόρων και εξουσιών. Που θα έχουν σαν κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα και το δήμο και θα στηρίζονται στην ομοσπονδιοποίηση[5] δήμων-περιφερειών-εθνών.
Η οικονομία με την οποία θα κάνουμε αυτή τη στροφή θα είναι-ιδίως για την Ελλάδα- η οικονομία των αναγκών και της εγγύτητας με βάση τον αγροδιατροφικό και ενεργειακό τομέα. Για να γίνει αυτό ακριβώς δυνατό θα πρέπει να στηριχθούμε στη δυναμική των κοινοτήτων, και ιδιαίτερα των αγροτικών, στους μικροαγρότες, μικροπαραγωγούς, στα τοπικά κοινοτικά-δημοτικά δίκτυα παραγωγής-διανομής-κατανάλωσης της τροφής και ενέργειας, στη μικρή ελεγχόμενη τοπική αγορά σε αντιπαράθεση με τα μεγασυστήματα των εταιρειών και του κράτους.
Με τη στρατηγική της τοπικοποίησης[6] μπορούμε να περάσουμε σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία εφαρμόζοντας σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής-κοινωνικής πρακτικής την άμεση δημοκρατία θεσμοθετώντας την ταυτόχρονα και σαν μορφή διακυβέρνησης.
[1] Την αποκαλώ μετακαπιταλιστική γιατί η ακριβής μορφή της θα πρέπει να δημιουργηθεί από τα κάτω, από τους ίδιους τους «από κάτω».
[2] Η υπέρβαση της παγκοσμιοποίησης-γιατί αυτή πια είναι μη αναστρέψιμο ιστορικό γεγονός για να διαγραφεί-μπορεί να γίνει μόνο με τη διαδικασία της οικουμενικοποίησης. Μια διαδικασία που θα στηρίζεται στην αρχή της οικουμενικότητας, στην αρχή κατά την οποία: μία είναι η πατρίδα όλων, ο μπλε πεπερασμένος και μοναχικός στο κοντινό διάστημα πλανήτης μας όπου οι φυσικοί και οι κοινωνικά παραγόμενοι πόροι είναι κοινή κληρονομιά. Περισσότερα για αυτές τις έννοιες στο κείμενο Παγκοσμιοποίηση, Αποανάπτυξη, Οικουμενικότητα, Τοπικοποίηση: http://www.topikopoiisi.com/2/post/2012/09/21.ht
[3] Τι να κάνουμε: τα πρώτα βήματα, μετά τη κατάρρευση της οικονομίας και της πολιτικής των "μνημονίων" στο http://topikopoiisi.blogspot.gr/p/blog-page_10.html [4] Αγοράζοντας λιγότερα νέα πράγματα, χρησιμοποιώντας περισσότερο τα παλιά επισκευάζοντάς τα. Με σφυρί και κατσαβίδι μπορούμε να περάσουμε ευκολότερα σε ένα αποδεκτό μέλλον
[5] M. Bookchin: Δημοκρατία και Κομουναλισμός , περιοδικό Δημοκρατία και Φύση Νο1.
[6] Βλέπε κεφ 5: Μεταβατικό πρόγραμμα στο βιβλίο μας Τοπικοποίηση, από το παγκόσμιο…στο τοπικό, σελ 86-102
Είναι επομένως απαραίτητο ένα ρεαλιστικό και ελκυστικό πρόγραμμα μετάβασης σε μετακαπιταλιστική κοινωνία[1]. Αυτό θα διαμορφωθεί μεν σταδιακά από τα κάτω και από τους από κάτω, αλλά σαν σκιαγράφηση μπορεί να προταθεί ήδη από το υπάρχον κίνημα της μετάβασης.
Τα πιο βασικά από τα χαρακτηριστικά του θα είναι:
· η άμεση δημοκρατία όσον αφορά στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές πρακτικές, καθώς και στον τρόπο διακυβέρνησης.
· το μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα με οικολογική-εκτός από κοινωνική-δικαιοσύνη
· Η νέα οικουμενικότητα[2] που θα είναι και η απάντηση στην υπαρκτή παγκοσμιοποίηση
Λόγω και της κρίσης το κίνημα μετάβασης μπορεί να ωριμάσει πιο γρήγορα –σε σχέση και με τις πρακτικές του-δημιουργώντας από τώρα, σε μικρογραφία έστω, τους θεσμούς αυτής της κοινωνίας. Να θέσει τις βάσεις για αυτή την μετάβαση και στη συνέχεια να ξεπεράσει στη στροφή τον ίδιο τον καπιταλισμό (μένει βέβαια ανοιχτό το ζήτημα της πιθανής βίας από τη μεριά του, όταν θα τον προσπερνάμε).
Ειδικά για την Ελλάδα, του συγκυριακά πιο αδύναμου κρίκου του καπιταλισμού και του ναυαγού της ανάπτυξης, θα είναι πιο εύκολη αυτή η μετάβαση. Για να επιτευχθεί αυτό είναι αναγκαίο ένα κίνημα των από κάτω της ελληνικής κοινωνίας, που θα αποφασίσει ότι δεν θέλουμε να μας σώσουν οι αναπτυξιολάγνοι δανειστές, τραπεζίτες, επενδυτές κ.λπ, με το πολιτικό προσωπικό τους. Δεν τους χρωστάμε, δεν τους πουλάμε, δεν τους πληρώνουμε! Έπαιξαν στο καζίνο τους και έχασαν![3]
Θα σωθούμε μόνοι μας! Θα ζήσουμε καλύτερα με λιγότερα, παράγοντάς τα με τις δυνάμεις μας και τους δικούς μας πόρους, στηριζόμενοι περισσότερο στα συλλογικά αγαθά, με καλύτερη ποιότητα και δίκαιες ανταλλαγές. Αρκεί να είναι επιλογή μας ο αντικαταναλωτισμός, η κοινωνική αλληλεγγύη, η ισοκατανομή και η κοινωνική και περιβαλλοντική μέριμνα. Τότε δεν θα χρειασθούμε τα λεφτά τους και τις δόσεις τους και δεν θα μας επιβάλουν οι σωτήρες την φτωχοποίησή μας, αλλά θα αλλάξουμε μόνοι μας τον καταναλωτικό τρόπο της ζωής μας[4]. Γιατί θα επιλέξουμε τη μελλοντική μας ευζωία, μέσα από την εγκράτεια στην ατομική κατανάλωση και τη στήριξη στην αφθονία των φυσικών-συλλογικών- κοινωνικών αγαθών, χωρίς να αισθανόμαστε ηττημένοι. Γιατί θα επιδιώξουμε τη νέα οικουμενικότητα, το ξεπέρασμα της κλιματικής -οικολογικής καταστροφής και το ξεπέρασμα του καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης και του εθνικού κεντρικού κράτους.
Η καλύτερη στρατηγική - κατά τη γνώμη μου- που έχει να ακολουθήσει το κίνημα μετάβασης θα είναι αυτή της τοπικοποίησης. Της στροφής δηλαδή σε αποκεντρωμένες, αυτοδιαχειριζόμενες, αμεσοδημοκρατικές, οικολογικές και αταξικές κοινωνίες της ισοκατανομής πόρων και εξουσιών. Που θα έχουν σαν κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα και το δήμο και θα στηρίζονται στην ομοσπονδιοποίηση[5] δήμων-περιφερειών-εθνών.
Η οικονομία με την οποία θα κάνουμε αυτή τη στροφή θα είναι-ιδίως για την Ελλάδα- η οικονομία των αναγκών και της εγγύτητας με βάση τον αγροδιατροφικό και ενεργειακό τομέα. Για να γίνει αυτό ακριβώς δυνατό θα πρέπει να στηριχθούμε στη δυναμική των κοινοτήτων, και ιδιαίτερα των αγροτικών, στους μικροαγρότες, μικροπαραγωγούς, στα τοπικά κοινοτικά-δημοτικά δίκτυα παραγωγής-διανομής-κατανάλωσης της τροφής και ενέργειας, στη μικρή ελεγχόμενη τοπική αγορά σε αντιπαράθεση με τα μεγασυστήματα των εταιρειών και του κράτους.
Με τη στρατηγική της τοπικοποίησης[6] μπορούμε να περάσουμε σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία εφαρμόζοντας σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής-κοινωνικής πρακτικής την άμεση δημοκρατία θεσμοθετώντας την ταυτόχρονα και σαν μορφή διακυβέρνησης.
[1] Την αποκαλώ μετακαπιταλιστική γιατί η ακριβής μορφή της θα πρέπει να δημιουργηθεί από τα κάτω, από τους ίδιους τους «από κάτω».
[2] Η υπέρβαση της παγκοσμιοποίησης-γιατί αυτή πια είναι μη αναστρέψιμο ιστορικό γεγονός για να διαγραφεί-μπορεί να γίνει μόνο με τη διαδικασία της οικουμενικοποίησης. Μια διαδικασία που θα στηρίζεται στην αρχή της οικουμενικότητας, στην αρχή κατά την οποία: μία είναι η πατρίδα όλων, ο μπλε πεπερασμένος και μοναχικός στο κοντινό διάστημα πλανήτης μας όπου οι φυσικοί και οι κοινωνικά παραγόμενοι πόροι είναι κοινή κληρονομιά. Περισσότερα για αυτές τις έννοιες στο κείμενο Παγκοσμιοποίηση, Αποανάπτυξη, Οικουμενικότητα, Τοπικοποίηση: http://www.topikopoiisi.com/2/post/2012/09/21.ht
[3] Τι να κάνουμε: τα πρώτα βήματα, μετά τη κατάρρευση της οικονομίας και της πολιτικής των "μνημονίων" στο http://topikopoiisi.blogspot.gr/p/blog-page_10.html [4] Αγοράζοντας λιγότερα νέα πράγματα, χρησιμοποιώντας περισσότερο τα παλιά επισκευάζοντάς τα. Με σφυρί και κατσαβίδι μπορούμε να περάσουμε ευκολότερα σε ένα αποδεκτό μέλλον
[5] M. Bookchin: Δημοκρατία και Κομουναλισμός , περιοδικό Δημοκρατία και Φύση Νο1.
[6] Βλέπε κεφ 5: Μεταβατικό πρόγραμμα στο βιβλίο μας Τοπικοποίηση, από το παγκόσμιο…στο τοπικό, σελ 86-102
RSS Feed
